KANKER BESTRIJDEN
VANUIT I
Dokter Terwindt spreekt over
Een Hechte Band Onderling
Vrienden van St. Jan
www.vergrootdehoop.nl
11 Heemkundig museum in voormalig
raadhuis Poppel
10 Poppelse Boerenbondkapel
15 Hilvarenbeek, een schoon dorp
13 Het Roverts kapelletje
12 De kerk van Poppel en de relatie
met Diessen
Dank zij de gulle gaven van velen zijn wij
weer in staat een aantal wensen van het paro
chiebestuur in vervulling te laten gaan. De
geluidinstallatie in de parochiekerk is ver
nieuwd. Ook kan tot aanschaf van een piano
voor de koren worden overgegaan.
Verder bereidt ons bestuur een najaarsactie
voor om de monumentale Mariakapel een flin
ke onderhoudsbeurt te geven zoals schilder
werk. Daartoe wórdt in samenspraak met de
gemeente en Kerkhof schildersbedrijf een leer-
werkproject opgezet.
Tenslotte kunnen we mededelen dat Natuur
monumenten op korte termijn overgaat tot
aanleg van een aantal parkeerplaatsen bij deze
kapel.
Namens het bestuur, Jan Vriens, voorzitter
nodig. En voorheen kwam men direct bij mij
uit.
EHBO-vereniging St. Christoffel is een mooie
club met veel betrokkenheid bij het dorpsge-
beuren. De leden zelf spreken van Een Hechte
Band Onderling wat ik alleen maar kan bea
men. De vereniging is er voor de mensen, voor
het dorp en ze maakt het mogelijk dat er tot
op de dag van vandaag nog steeds evenementen
georganiseerd kunnen worden. Ik hoop van
harte dat de vereniging nog lang mag blijven
bestaan”, sluit dokter Terwindt af.
9 Landgoed De Utrecht sinds 1899
14 De grenspaal van gietijzer
DokterTerwindt achter het bureau in z’n spreekkamer.
Men was op zoek naar een nieuwe arts docent.
“Een arts docent bij de EHBO-vereniging ver
zorgt de medische theorielessen. Dat is wat
anders dan wat de kader instructeur doet. Deze
verzorgt de praktijklessen zoals verband aan
leggen, hartmassage enzovoorts. Als arts docent
behandelde ik elke twee weken een hoofdstuk
zoals bijvoorbeeld de ademhaling of het hart
of de botten en ga zo maar door.”, vertelt dokter
Terwindt. “Het was niet alleen elke twee weken
de lessen verzorgen maar hier ging natuurlijk
ook een stukje voorbereiding aan vooraf. Want
ik wilde met mijn theorielessen een vertaalslag
maken naar praktijksituaties waar een EHBO-
er voor kan komen te staan. Op die manier
wilde ik mijn lessen levendig en boeiend hou
den”, praat dokter Terwindt verder.
“Ik heb dit twintig jaar lang met ontzettend
veel plezier gedaan. Met name de lotusoefen
avonden waren echt erg leuk. De lotuspatienten
gingen volledig op in hun rol waardoor oefen
situaties vaak verrassend realistisch werden.
De EHBO-ers hadden er vaak een 'zware' kluif
aan. Op de vraag of ik arts docent wilde worden
heb ik direct ja gezegd. Een EHBO-vereniging
is een belangrijk stuk dorpszorg wat volledig
draait op vrijwilligers. Als huisarts zijnde is
de functie van arts docent mooi beroepsgere-
lateerd. En op die manier heb ik wat kunnen
betekenen voor de Moergestelse gemeenschap.
In de loop van de tijd zijn er veel dingen ver
anderd. Zo was vroeger, voor de komst van de
huisartsenposten, de fysieke samenwerking
groter. Omdat evenementen vaak in de week
enden plaatsvinden moet een EHBO-er nu
een beroep op de huisartsenpost doen indien
Het is alweer bijna 35 jaar geleden, november 1980, dat dokter Terwindt zijn
praktijk in Moergestel begon. Echt kans op rustig te integreren kreeg hij niet.
Al voordat zijn allereerste dag om was, kwamen een paar bestuursleden van de
EHBO-vereniging St. Christoffel hem vragen om wat te betekenen voor hun
vereniging.
LEVER ZO
SCHOON EN
ZUIVER
MOGELIJK IN
SNOEI UW TAXUS
HAAG TUSSEN
WIEN
ALLEEN DE
JONGE, GROENE
SCHEUTEN
f
’MOERGESTEL-NIEUWS’ - WOENSDAG 29 JULI 2015
PAGINA 5
met
Tekst en foto: Judith Fonken
HELP
Over het fraaie centrum van H i I varen beek valt veel te ver
tellen. Zoals over het Vrijthof dat lang geleden een pleis
terplaats was op de handelsroute tussen Antwerpen en
Den Bosch en Aken/Keulen. De lindeboom uit 1676. Het
protestants kerkje met tegen de gevel het jaartal 1809.
Dit werd gebouwd nadat de protestanten de kerk terug
hadden moeten geven aan de katholieken. De gotische
kerk dateert van de veertiende eeuw. Met de bouw van de
toren werd in 1450 begonnen. De spits wordt momenteel
gerestaureerd, in 2017 is de torenromp aan de beurt.
Kenmerkend aan de spits zijn de bollen - de ‘appel’ en de
‘ui’ met daartussen de lantaarn. Vermoedelijk heeft architect
Keldermans uit Mechelen zich laten inspireren door de
Moorse bouwstijl.
Het tegeltableau tegen de voorgevel van dit mooie huis
tegenover het golfterrein vertelt in een notendop de
geschiedenis van de enorme bossen waar we zo meteen
doorheen gaan fietsen: Landgoed de Utrecht, ontgonnen
in 1899. In dat jaar werd een begin gemaakt met de ont
ginning op grote schaal van de heidevelden. Deze waren
zo uitgestrekt dat je vanuit Lage-Mierde de toren van
Hilvarenbeek kon zien. 1800 ha heide werd in bos omgezet,
600 ha in landebouwgrond. De ontginningen zijn uitgevoerd
door levensverzekeringsmaatschappij De Utrecht. Het
was een vorm van investering. Personeel van het bedrijf
kont tot rust komen (vakantie vieren) op rustoord dat in
1924 is gebouwd. De ontginning van de hei werd in eerste
instantie gedaan met door ossen getrokken ploegen, later
werden stoommachines ingezet,
De grensovergang is een plaatje. De grenspaal rechts is
een van de 286 exemplaren die er staan tussen het
Drielandenpunt en het Zwin in Zeeuws-Vlaanderen. Na
1839 zijn ze geplaatst om de nieuwe grens tussen het
onafhankelijke België en Nederland te markeren. De grens
palen staan uitsluitend op die plaatsen waar een gemeen
tegrens (In dit geval van Hilvarenbeek) de rijksgrens raakt.
De grenspalen zijn van gietijzer en daardoor uniek in de
wereld. Destijds waren er twee redenen om ze van gietijzer
te maken, daardoor zijn ze zwaar en dus moeilijk te ver
plaatsen, dit om landjepik te voorkomen. In die tijd was
de staalindustrie in Wallonië sterk in opkomst. De gietijzeren
palen waren een visitekaartje.
Langs de weg van Landgoed De Utrecht richting Poppel
staat een kapel uit 1932. Deze Boerenbondkapel verkeert
in deerlijke staat. Het kruis op het torentje hangt op half
elf - geen gezicht! De deur is meestal op slot, het glas in
de deur is ondoorzichtig. Daarom is het interieur helaas
niet te bezichtigen. Dat is dubbel jammer omdat het
daglicht langs boven door geel glas binnenvalt en dus
een speciaal lichteffect geeft. Er staan drie beelden in:
O.L. Vrouw van Lourdes, Sint Joris en de heilige Isidorus.
De laatste is de patroon van de landbouwers. Het is niet
vreemd dat zijn beeld in deze kapel staat. In de omgeving
hier ligt de Isidorushoeve met proefvelden van de Belgische
Boerenbond. Volgens voorzitter Luc Andries van de heem
kundekring Nicolaus Poppelius van Ravels zijn er in 1932
in Poppel veel veldkapellen gebouwd, “de boerengehuchten
staken elkaar aan en al vlug werd door een aantal land
bouwers een kapel gemetseld op een stukje grond geschon
ken door de eigenaar-boervan een gunstig gelegen per
ceeltje.”
kwam. Ze gingen zo in het spel op dat ze vergaten de
machtige heerser in wiens rijk de zon niet onder ging te
groeten. Uit schaamte ging de toren scheef staan. Er is
nog een interessante relatie tussen Poppel en Diessen. In
de kerk van Diessen werden relikwieën bewaard van de
heilige Wiliibrordus. Tijdens de onderdrukking van de
katholieken werden deze relikwieën in Poppel in veiligheid
gebracht. De pelgrims die eerder naar Diessen gingen,
trokken voortaan naar Poppel. In Poppel werden de reli
kwieën gebruikt voor kinderen die aan de Engelse ziekte
(rachitis) leden. Kinderen met deze ziekte worden in de
Antwerpse Kempen ‘Poppelaartje’ genoemd.
Als je bijna in het centrum van Poppel bent, fiets je vlak
langs een monumentaal gebouw. Dat is het voormalig
gemeentehuis van Poppel. In dit pand is het heemkunde-
museum met de naam ‘Het Kaske' ondergebracht - de
naam staat op een rood bord tegen de zijgevel. Een ‘kakske’
is een kapelletje. Op de plaats van het gemeentehuis stond
vroeger een ‘kaske’. Het gemeentehuis uit 1905 werd in
1977 overbodig omdat in dat jaar Poppel, Ravels en
Weelde fuseerden tot de gemeente Ravels. Reken er niet
op dat je het museum kunt bezoeken want dat is slechts
iedere tweede zondag van de maand van 14.00 uur tot
17.00 uur geopend.
Ergens is het jammer dat de Engelsen tijdens de bevrijding
de toren van Poppel kapot bombardeerden waardoor het
historische gebouw volledig nieuw moest worden opge
trokken. Bij die gelegenheid werd de toren van de Sint
Valentinuskerk (1520) rechtgezet. Daarvoor helde de toren
van Poppel zeer sterk over naar het westen; het was zoge
zegd de Vlaamse toren van Pisa. Tegenwoordig zou het
een publiekstrekker zijn. Volgens de legende zaten Poppelse
boeren in de toren te kaarten toen keizer Karel V voorbij-
VERGROOT DE HOOP
KN VCKKLEINM KANKEI»
Tegenover Rustoord (links van de weg van Esbeek naar
Lage-Mierde) staat in een parkachtige wei een enorm
groot beeld van Andreas Schotel. Dit beeld staat hier
sinds voorjaar 2015. Het is door een jonge Esbeekse kun
stenaar gemaakt en het maakt deel uit van een wandeling
rond Esbeek. Het thema van deze wandeling is Andreas
Schotel, een in 1896 geboren Rotterdamse kunstenaar.
In 1922 vestigde hij zich met zijn gezin in Esbeek. Omdat
hij geen schilderijen en tekeningen verkocht moest het
gezin na een jaar terugkeren. Omdat Andreas Schotel zijn
hart had verpand aan Esbeek, kocht hij een tuinhuisje
waarin hij vele jaren in de zomermaanden doorbracht. Dit
tuinhuisje staat aan de rand van het bos nabij de weg bin
nendoor van Esbeek naar Hilvarenbeek. Inwoners van
Esbeek hebben een museum met zijn werken ingericht.
Het dorp kent een eigen kunstuitleen met deze werken.
De Andreas Schotel wandelroute (3,5 km en 10 km) voert
langs werkplekken van de kunstenaar en langs het zomer
verblijf. Langs de route staan objecten zoals de reus.
Langs de weg van Poppel naar de grens/Hilvarenbeek
passeer je op de hoek Beekseweg/Zandkuilstraateen klein
(smal) Mariakapelletje. De kapel is eigendom van heem
kunde- en erfgoedvereniging Nicolaus Poppelius. Vlakbij
de grens staat een kapel die een stuk groter is. Deze is
zowel in Poppel als Hilvarenbeek goed bekend onder de
naam Roverts Kapellteje (van Gorp en Rovert, het landgoed
dat zo meteen op de weg naar Hilvarenbeek ligt). De kapel
is ter ere van het H. Sacrament in 1779 gebouwd. Ze her
innert aan een diefstal in 1735. Uit de kerk van Poppel
stalen de rovers een ciborie met geconsacreerde hosties
en twee zilveren reliekhouders met relikwieën van de hei
ligen wiliibrordus en Valentius. De hosties werden in een
gat in de grond begraven. Op deze plek staat de kapel.
Niet ver hiervandaan bouwden de Hilvarenbekenaren net
over de grens een kerk nadat hun eigen kerk op de Vrijthof
door de protestanten was afgenomen. Let trouwens bij
het Roverts kapelletje ook op de grote houten klomp.
Deze geeft de richting aan van een smokkelfietsroute. De
onderkant van de klomp is slim bewerkt. Als de smokke
laars met zo'n klompen liepen, lieten ze een tegenover
gesteld spoor achter waardoor de douaniers de verkeerde
kant op gingen.
