WIEKENT GEESELSE SCHOENEN
Geluksveters voor Moergestel
Wedstrijden
voor iedereen
met klompenzeil
bootjes
Workshops
in
den Boogaard
Exposities in Galerie De Verdieping
De erfenis
van de secretaris
van de leerindustrie
te zien in Den Boogaard
Voor nóg meer info
over Wiekent
Gèèselse Schoenen
zie pagina 7
Expositie van honderden
verschillende
schoenlepels
Kom kijken
in de kijkdozen van
Moergestelse kinderen
Op bezoek bij
Roger Hurkmans en
Van Gils Footcare
Unieke collectie knopen
haakjes
Film voor kinderen
over de glazen muiltjes
van Assepoester
Johan Dellaert woont sinds 1963
in Moergestel
Een klomp met een zeiltje
op het St.-Jansplein
Luxe damestassen en orthopedische
schoenen 'made in Moergestel'
^Viehenf
De veterschoen kwam pas rond 1880
Voorwerpen, foto's en film wekken geschiedenis tot leven
Claus Russ vertelt in Den Boogaard over zijn enorme collectie
bijzondere schoenen
’MOERGESTEL-NIEUWS’ - WOENSDAG 23 OKTOBER 2013
PAGINA 6
F
Het schoenmakersvak zit hem in het bloed; hij is
de zoon van de directeur van Van Lier in Loon op
zand. Leo van Miero werkte heel zijn leven bij
deze schoenfabriek. Hij verzamelt schoenenvoor-
werpen, zoals schoenlepels, oude schoenen en
iets eigenaardigs als een leest uit de tijd dat er
nog geen linkse en rechtse schoenen bestonden.
Maar in verzamelaarsland is hij toch vooral bekend
als de man van de knopenhaakjes. Dit fenomeen
bestond vanaf ongeveer 1750 tot de introductie
van de veterschoen rond 1880.
Daarvoor zaten op schoenen knoopsgaten. Door
deze gaten werden bolletjes (knopen) getrokken
waardoor de schoen dicht bleef. Het door de gaten
trekken van de bol was een heidens karwei. Daar
werd het knopenhaakje voor uitgevonden. Deze
haakjes zijn er in vele duizenden soorten en mate
rialen, van goud tot blik.
Martha en Martien Tuithof verzamelen schoen
lepels. Ze hebben er zo ontzettend veel (meer
dan 5.000) dat het echtpaar er in 2005 het Guiness
World Records Book mee haalde (waar overigens
Moergestelnaar Guus Moonen ook in staat). Met
een zeer uitgebreide selectie uit deze gigantische
collectie komen Martha en Martien Tuithof er op
zaterdag en zondag mee naar Den Boogaard. De
schoenlepelscollectie is er eentje uit de categorie:
dat moet je gezien hebben.
Claus Russ met een grote bos geluksveters en een
mannenschoen als onderdeel van het officiële
tenue van een topsporter. Foto: Paul Spapens.
Claus Russ bewaarde er een flink aantal en hij
schenkt ze nu ter gelegenheid van Moergestel
Schoenendorp aan WieKentKunst; het zijn immers
schoenveters. De stichting geeft ze door aan de
inwoners van Moergestel. Zondag worden ze uit
gedeeld in Den Boogaard. Hiervoor geldt: zolang
de voorraad strekt. "Maar kom je er te kort dan
kom maar weer langs", maakt Claus Russ duidelijk
dat er best wel wat geluksveters zijn te scoren.
Wie dan toch zondagmiddag in Den Boogaard is
kan even bij Claus Russ langsgaan. Hij doet mee
aan WieKentKunst met een deel van zijn enorme
De afgelopen weken hebben kinderen van de twee
Moergestelse basisscholen gewerkt aan kijkdozen
van Moergestel Schoenendorp. Het resultaat is
te zien op een kijkdozenexpositie op zaterdag en
zondag in Den Boogaard. De kijkdozen zijn gemaakt
van schoenendozen die door Van Bommel ter
beschikking zijn gesteld. In de kijkdozen bevinden
zich plaatjes van bekende Moergestelse objecten,
zoals de molen en de toren. De plaatjes zijn door
de kinderen uitgeknipt, gekleurd en in de dozen
geplakt. Als je door het kijkgat kijkt heb je een
bijzondere kijk op Moergestel Schoenendorp. Op
de foto een aantal kinderen met kijkdozen van
de groepen van juffrouw Annie Martens en Brigitte
van Dam van brede school De Vonder. Foto: Paul
Spapens.
Diens zoon volgde hem op, maaromaanhet Nazi-
juk te ontsnappen vertrok hij naar Nederland. In
1946 werd hij in Oisterwijk bedrijfsleider bij Renata.
Onder zijn leiding groeide het bedrijf uit tot een
vooraanstaand kinderschoenenmerk. Zoon Claus
kwam ook in het schoenenvak terecht. Samen
met een compagnon had hij met Select Schoenen
in Tilburg zijn eerste winkel. Daarna begon hij
vanuit Venlo een kleine winkelketen metdenaam
Capretto. De firma liet ook zelf schoenen maken.
Gedurende 25 jaar leverde hij de schoenen voor
Nederlandse sporters die aan grote toernooien
meededen, zoals de Olympische Spelen. Een van
deze schoenen heeft hij bewaard. In de mannen
schoen is de Nederlandse leeuw gedrukt. Mogelijk
is de schoen geleverd door Van Bommel of AvanG
want als inwoner van Moergestel (sinds 1976)
vergat hij de plaatselijke schoenmakers niet. Wie
weet herkent zondag iemand de schoen.
Zoals van een typisch kinderschoentje dat ooit is
geproduceerd in een Oisterwijkse schoenfabriek.
De neus is van doorschijnend kunststof. Met dit
schoentje kon de verkoper goed zien of de teentjes
van het kind geklemd zaten of voldoende ruimte
hadden. Claus Russ is in Oisterwijk geboren. Zijn
vader zag in Duitsland het levenslicht. De groot
vader van Claus Russ was in een dorp nabij Berlijn
ooit eigenaar van het nu wereldberoemde merk
Puma. Naar opa wordt volgend jaar in de Duitse
geboorteplaats een straat genoemd.
collectie bijzondere schoenen. De in 1940 geboren
Moergestelnaar heeft in zijn leven succes gehad
met een aantal schoenwinkels. Tienduizenden
paren schoenen zijn ooit door zijn handen gegaan.
Als hij een bijzondere schoen trof hield hij zelf
een paar en zo is de collectie ontstaan waarvan
zondag een deel is te bewonderen. Claus Russ is
bovendien een vaardig verteller die van veel schoe
nen anekdotes kan vertellen.
De Moergestelnaar heeft interessante objecten
over de leerindustrie, waaronder boeken en een
film uit de jaren '70. Deze wordt in Den Boogaard
vertoond. In zijn verzameling zitten stalen leer.
Ook deze worden getoond en van tekst en uitleg
voorzien.
Een van de tentoonstellingen in Den Boogaard
op zondag bestaat uit de verzameling van Johan
Dellaert. Je zou ook kunnen spreken van zijn erfe
nis. Johan Dellaert was vele jaren secretaris van
het Bedrijfschap Leder. Deze bedrijfstak is nu zo
goed als uitgestorven in Nederland. "Begin jaren
'60 telde Nederland 88 leerbedrijven en telde de
bedrijfstak 4.000 werknemers. Nu zijn er nog
hooguit tien bedrijven met een paar honderd
medewerkers", aldus Johan Dellaert.
Dat er aandacht is voor Van Bommel en voor
AvanG is bijna vanzelfsprekend, maar desalniet
temin interessant omdat deze bedrijven van grote
betekenis zijn geweest voor onder meer de werk
gelegenheid. Andere bedrijven worden op de ten
toonstelling aan de vergetelheid ontrukt. Een mooi
voorbeeld daarvan is De Gelaarsde Kat, het een
mansbedrijfje van Piet Basemans. Kleinzoon Chris
tian Roosen laat het merk op een bijzondere ma
nier voortleven. Hij heeft succes met zijn bier-
proeverijen onder de naam 'De Gelaarsde Kater'.
Dat is de clou van het Moergestels kampioenschap
klompzeilen. Hier kan iedereen, jong en oud, aan
meedoen. Je kunt vooraf ploegjes formeren, maar
dat is niet perse nodig. Ter plekke op het St.-
Jansplein worden uit de belangstellenden ploegjes
samengesteld. De tijden worden gemeten. De
deelnemer met de snelste tijd is de winnaar en
hij/zij wordt beloond met een beker. Ook als je
niet meedoet is dit onderdeel van Moergestel
Schoenendorp mooi om te zien.
Een klomp met een zeiltje is niet alleen een nos
talgisch meezingliedje, maar het is ook een oud
kindervermaak. In de tijd dat er geen geld was
voor speelgoed, moest ook dit zelf worden
gemaakt. Mooi om te zien en spectaculair in het
gebruik is de klomp waar een zeiltje op is bevestigd.
Als de wind er vat op krijgt zeilen ze sierlijk weg.
Op het St.-Jansplein kan iedereen meedoen
aan wedstrijden met klompenzeilbootjes.
Door Sjaak van Herk zijn op een ingenieuze
manier zeiltjes op afgedankte klompen
bevestigd. Met deze zeilklompjes worden
wedstrijden gehouden in een groot opblaas
baar zwembad. Iedereen kan hieraan mee
doen.
In Den Boogaard is een expositie van kijkdozen
1 die door Moergestelse kinderen zijn gemaakt. Ze
zouden als voorbeeld of inspiratie kunnen dienen
voor een workshop kijkdozen-maken. Alle mate
rialen hiervoor nodig zijn aanwezig. Deze workshop
voor jong en oud staat onder leiding van de
Zonnebloem.
AvanG en Cirred Lederwaren behoorden tot de
grootste schoen- en lederwarenbedrijven van
Moergestel. De bedrijven legden het af tegen de
internationale concurrentie, maar ze leven let
terlijk voort in twee succesvolle bedrijven van
jonge mensen. Roger Hurkmans Design en Van
Gils Footcare zijn zowel zaterdag als zondag open
voor het publiek.
In Van Gils Footcare aan De Sonman 31 werken
de achterneven Hein van Gils en Luuk van Gils
samen bij het maken van orthopedische schoenen
en podotherapie. De totale productie vindt plaats
in Moergestel. De twee hebben een achtergrond
in modeschoenen en dat zie je terug in de ortho
pedische schoenen. Roger Hurkmans is de zoon
van Ed Hurkmans, een van de laatste directeuren
van Cirred Lederwaren. In het vroegere bedrijfs
pand aan de Industrieweg 16 heeft hij veel succes
met door hemzelf ontworpen en geproduceerde
exclusieve damestassen. Ook deze tassen zijn
'made in Moergestel'.
Een van de verdwenen bedrijven is Cirred Leder
waren. Dit in lederwaren gespecialiseerde bedrijf
werd meteen na de oorlog gesticht door Frans
Hurkmans, overigens afkomstig uit Waalwijk. Hij
had vier kinderen: Cis, Ruud, Ria en Ed. Door de
beginletters van deze voornamen samen te voegen
krijg je Cirred.
Het bedrijf begon piepklein, maar groeide uit tot
de producent van wel anderhalf miljoen porte
monnees per jaar. Veel Moergestelnaren deden
thuiswerk voor Cirred Lederwaren dat het uitein
delijk moest afleggen tegen producten uit Lage
Lonenlanden.
Ed Hurkmans stelde de documentaire samen.
Samen met zijn broer Ruud vormde hij de laatste
directie van Cirred Lederwaren.
In Den Boogaard wordt zondag een aantal
workshops gegeven rond het thema schoe
nen. Deze workshops worden gegeven in
samenwerking met Moergestelse organi
saties en Moergestelse vrijwilligers.
WieKentKunst vindt plaats eind september. Dan
duurt het nog maartwee maanden of Sinterklaas
is al weer volop actief in Moergestel. De komst
van de goedheiligman zou een reden kunnen zijn
om onder leiding van Betty Nagel schoenen te
pimpen. Maar een kunstig versierde schoen staat
natuurlijk ook hartstikke goed zomaar ergens in
huis.
Karin Verbakel geeft een workshop in het maken
van vilten slofjes voor baby's. Onder haar leiding
kunnen ook pop- en schoenschilderijtje worden
gemaakt. Docente Karin Verbakel is de drijvende
kracht achter KiKu (Kinder Kunst Moergestel). Het
eerste idee om KiKu op te richten kwam tien jaar
geleden op. Nu is het een begrip in Moergestel.
De 81-jarige Johan Deallaert studeerde bedrijfs
economie in Tilburg en werd begin jaren '60 secre
taris van de Federatie van Leerfabrieken in Neder
land. Dit was een overkoepelende organisatie die
de belangen van de bedrijfstak behartigde. De
organisatie was gevestigd aan de Professor Don-
dersstraat in Tilburg. In 1963 bouwde Johan Stel-
laert in het Klein Bungalowpark en later verhuisde
hij naar het Groot Bungalowpark. Hij was onder
meer zeven jaar lid van een schoolbestuur in
Moergestel en hij was een prominent lid van het
CDA.
-^zFjf/oergestel
"Weet je", zegt Leo van Mierlo, "dat de linker-
en rechterschoen pas is uitgevonden ten tijde
van de Amerikaanse Burgeroorlog?" (1861-1865).
"En dat daarvoor maar een soort schoen werd
gemaakt. Geen linker- en rechterschoen, dat was
volgens mij pijn lijden." Leo van Mierlo (1940)
zit vol verhalen over de geschiedenis van de
schoen. Hij verzamelt vooral knopenhaakjes die
hij samen met allerlei andere voorwerpen op
zaterdag en zondag exposeert in Galerie De Ver
dieping.
Met voorwerpen, foto's en documenten wordt de geschiedenis van Moergestel Schoenendorp in
Galerie De Verdieping tot leven gewekt. Op zaterdag en zondag is een tentoonstelling ingericht
door Ad Wolfs Adr. Zn en Leo Boogaers, de twee kenners van de geschiedenis van de schoenindustrie
van Moergestel. Ed Hurkmans stelde een documentaire samen van Cirred Lederwaren. Deze docu
mentaire van 25 minuten is doorlopend te zien in het filmzaaltje van De Verdieping.
Wie zich een goed beeld wil vormen van het schoe
nenverleden van Moergestel mag Galerie De Ver
dieping niet missen. Alle bekende en minder
bekende bedrijven worden door middel van foto's
en objecten voorgesteld.
Dat bij sport en toch zeker bij topsport symboliek en bijgeloof een wezenlijk verschijnsel
is zal menig sportliefhebber of -beoefenaar kunnen beamen. Dit is een van de middelen
om de druk van het leveren van een topprestatie aan te kunnen. In die sfeer moet je de
geluksveters zien waarmee Claus Russ in zijn woning aan De Hild aan komt zetten. De
forse veters hebben oranje als hoofdkleur en er is subtiel het vaderlandse rood-wit-blauw
doorheen geweven. Deze geluksveters zijn ooit door hem geïntroduceerd ter gelegenheid
van een WK waaraan Nederland meedeed.
In Den Boogaard wordt zaterdagmiddag voor
kinderen de film Assepoester gedraaid. De toe
gang is gratis. Assepoester gaat over een meisje
dat wordt uitgebuit en vernederd door haar
gemene stiefmoeder en haar dochters. Een goede
fee schenkt haar glazen muiltjes die ze op een
feest verliest. Niemand weet wie het mooie meis
jes met de glazen muiltjes was. De prins laat alle
meisjes het muiltje passen. Alleen assepoester
past de schoen. En ze leefden nog lang en geluk
kig....
