Nieuwe straatnamen op AvanG-terrein
Janus Rooijakkers, voor het nageslacht vastgelegd
in het straatnamenregister
Audacia-
nieuws
Expositie bij de
Spoordonkse
Watermolen van
Francien Kuypers
Voor alle drukwerk:
van geboortekaartje
tot boek...
AUDACIA JEUGD
Janus Rooijakkers (09-04-1898 15-03-1980), verzetsstrijder
PAGINA 11
’MOERGESTEL-NIEUWS’ - WOENSDAG 1 MEI 2013
In het netwerk van Janus Rooijakkers pasten
Aanw. 13.30
Aanw. 11.30
Aanw. 11.30
De razzia’s - door de Duitse bezetter opgezet
- richtten zich onder meer ook op de Joden,
die een vreselijk lot ten deel viel als zij door
de Nazi’s gearresteerd werden. Op transport
14.30
12.00
10.00
11.00
10.00
10.00
10.00
In de maanden mei en juni laat
Francien enkele van haar werken
zien in de molenzaal van de
Spoordonkse Watermolen te
Spoordonk. Tijdens onze openingstij
den van woensdag t/m zondag vanaf
10.00 uur kunt u deze schilderijen
gratis komen bekijken.
Biografie van Francien:
Waar ik vroeger van droomde is op latere leef-
Lieve mensen het leven hoeft niet volmaakt
te zijn met dure hebbedingetjes. Zo heb ik
vaak ervaren, dat het simpelste, zo mooi kan
zijn. Al zo lang ik me herinner had ik een
passie voor tekenen. Gelukkig heb ik die drijf
veer voor mezelf zonder cursus of studie voort
gezet. Het perspectief ontbreekt er daarom
ook wel eens aan.
De laatste 4 jaren ben ik me gaan verdiepen
in het schilderen met olieverf. Nu is er dan
ook een collectie van mijn werken te zien in
de molenzaal van de Spoordonkse Watermolen.
Alle 13 foto s van de kalender uit 1986 van
Sjo en Marinus uit Best heb ik voor u op het
doek gezet. Ik hoop dat u ervan geniet!
Kloosterlaan 2a
Tel. (013) 513 2268
Zaterdag 4 mei
Audacia Al - NOAD Al
Audacia Bl - DVS B2
Audacia Cl - TSC C2
Programma zondag 5 mei 2013
VCB 1 - Audacia 1
Audacia 2 - Oisterwijk 2
Helvoirt 4 - Audacia 3....
ODC 5 - Audacia 4
Were Di 7 - Audacia 5
Audacia 6 - Vessem 5
Audacia 7 - Hilvaria 8....
een nest in mijne rog. Wat hier toch allemaal
gaande is....?”
De onderduikers, Joden en piloten hebben
maar al te goed geweten, dat Janus met zijn
gezin niet alleen hachelijke tijden heeft beleefd
maar door zijn onverdroten handelwijze wel
degelijk in levensgevaar verkeerd heeft.
Het Duitse afweergeschut richtte haar “Flak”
(luchtdoelgeschut) op overvliegende geallieerde
vliegtuigen en zo kon het gebeuren, dat gerich
te treffers de bemanning van het bevriende
vliegtuig moest proberen om een noodlanding
te maken. De verzamelnaam “piloot” werd
gebruikt zonder in detail in te gaan op de ver
schillende functies aan boord van een vliegtuig,
zoals navigator, boordschutter, mecanicien,
enz. Ook die groep “piloten” moest onderge
bracht worden en menigmaal werd geconver
seerd met “handen en voeten”, want niet ieder
een beheerste de Engelse taal. Amerikanen,
Britten en Canadezen moesten zo - na hun
onfortuinlijke landing - opgevangen worden
en - na een kortstondig verblijf - via de pilo
tenlijn (Escape) weer via “onbekende” bekende
wegen naar onbezet Frankrijk geloodst worden
om te kunnen terugkeren naar hun vliegbasis
om het avontuur zo mogelijk opnieuw aan te
gaan.
Er zijn van die mensen in een gemeenschap, die voor bepaalde klussen niet
gevraagd behoeven te worden, maar zichzelf aandienen, ingegeven door hun
natuurlijke drang om dienstbaar te zijn voor de medemens - en in oorlogstijd -
voor het belang van het vaderland.
Misschien komt dit enigszins pathetisch over, maar de realiteit gebiedt te zeggen,
dat deze karakteristieke houding feilloos van toepassing was op Janus Rooijakkers
en in zijn onmiddellijk “kielzog” diens vrouw Piëta Rooijakkers-de Lepper.
Janus Rooijakkers boerde - samen met zijn
vrouw - aan de Heiligenboom te Moergestel.
De boerderij lag weliswaar niet afgelegen, maar
wel - zoals men dat aanduidde - buiten de
kern van het dorp. Vanuit zijn vroegere woon
plaats Biest-Houtakker was Janus jarenlang
bevriend met de plaatselijke veeverloskundige
(niet gecertificeerd veearts) Piet Leermakers,
die in de wijde omtrek veel boerderijen bezocht
om uitvoering te geven aan zijn functie. Het
is dan ook voorstelbaar, dat Janus Rooijakkers
als vertrouwd persoon én met zijn boerderij
perfect paste in het netwerk, dat erin bestond
om mensen op de vlucht een veilig onderko
men te geven.
Naast Piet Leermakers was er binnen de
gemeenschap nóg een belangrijke persoon,
die als intermediair gold in - wat later uit
groeide - het verzetswerk. Pater Lambertus
- wereldse naam mr. Theo Vermeulen -
behoorde tot de orde van de Assumptionisten
en had door de vordering van hun klooster
Stapelen in Boxtel moeten verlaten om uit
eindelijk met zijn confrères gehuisvest te
worden in villa Hooge Huijzen aan de Oir-
schotseweg te Moergestel. In zijn soutane
(toog) gekleed wekte hij bij vriend en vijand
voldoende vertrouwen, want - dat gold zeker
zo in die tijd - voor de geestelijkheid kon je
borg staan.
Voor de opgestapelde schoven v.l.n.r.: Pater Lambertus (mr. Theo Vermeulen'), piloot, Janus
Rooijakkers, dochter Riek aan de hand van moeder Piëta Rooijakkers-de Lepper en piloot.
Uiteraard kon de boerderij met woonhuis en
schuur niet altijd voorzien in het onderbrengen
van diegenen die een “safe hidingplace” zich
ten. Janus Rooijakkers wist dan met zijn ver-
zetskompanen te verwijzen naar elders en was
vindingrijk genoeg om erin te voorzien, dat
op enige afstand van zijn boerderij aan de
overkant in de sloot een wal opgeworpen werd,
hout erop geplant en met rogge en graszaad
ingezaaid en van bovenaf dichtgemaakt. Daar
onder werd over een lengte van 6 meter een
schuilkelder gegraven en binnen voorzien van
stro. De ruimte bood voldoende gelegenheid
om er te zitten en te slapen. Het toegangs-
poortje werd met gras bekleed en om in de
schuilkelder te komen, moest men zo’n vijftien
meter van tevoren de sloot in. Er zijn in de
schuilkelder in totaal 18 mensen in onderge
bracht geweest: onderduikers, piloten en
Fransen.
tijd toch nog uitgekomen. Als ik een stap bui
ten zet geniet ik al van alles om me heen. De
vogels, de bomen en het water.
gesteld en verder naar concentratiekampen
afgevoerd, waar velen zijn omgekomen. Ook
de Joden probeerden aan de greep van de
bezetter te ontkomen door een veilig onder
komen te zoeken.
In de meidagen van 1940 heeft het Franse
leger verwoede pogingen in het werk gesteld
om de opmars van de Duitsers te stuiten, maar
zowel de omvang van het Duitse leger als de
uitrusting stond in geen verhouding tot wat
de Fransen als tegenzet konden inbrengen.
Veel Franse soldaten werden dan ook krijgs
gevangen gemaakt en ook die groep wist soms
te ontkomen en vroeg om onderdak.
Een bijkomende zaak was, dat de Duitsers
voor hun manschappen, paarden en rollend
materiaal onderdak zochten of liever gezegd,
vorderden. Met een grauw en een snauw werd
dit heel vaak duidelijk gemaakt en dan was
een boerderij een plek, waar diverse ruimten
in voldoende mate konden inspelen op wat
de bezetter voor ogen stond. Inkwartiering
heette dat.
De vele mensen “on the run” waren onder
meer diegenen, die “aangezocht” werden om
zich te melden voor de “Arbeitseinsatz” in
Duitsland. Gedwongen te werk gesteld worden
in fabrieken, waar oorlogstuig gefabriceerd
werd en welke gebouwen natuurlijk door geal
lieerde vliegtuigen nogal eens onder vuur
genomen werden, zodat een en ander voor de
dwangarbeiders niet van gevaar ontbloot was.
Om aan “uitzending” te ontkomen bleef er
eigenlijk in feite niet veel anders over dan
voor “onderduiken” te kiezen.
Onderdak geven was zeker niet zonder gevaar.
Op enig moment - de schuilkelder bewees
toen zijn nut - kwam er Duitse inkwartiering.
De boerderij werd geïnspecteerd en in de opka
mer zaten op dat moment drie piloten. Dat
waren benauwende ogenblikken, want bij
“gepakt” worden, waren de represaillemaat
regelen van de Duitsers niet mis te verstaan.
Ijlings na het vertrek van de Duitsers werden
de piloten overgebracht naar de schuilkelder.
In totaal heeft Janus Rooijakkers en zijn vrouw
aan achtenveertig piloten onderdak verschaft
in verschillende nationaliteiten. Janus heeft
daarenboven eens zoveel onderduikers en pilo
ten gehad, dat zijn eigen kinderen Riek en
Frans bij Driek van de Meijdenberg moesten
gaan slapen. Van elkaar wist men van de onder
duikers, maar Driek en verder niemand wist
van het bestaan van de piloten. Overdag kwa
men de piloten uit de schuilkelder en gingen
dan verstopt in de rogge liggen op het perceel
van Willeke Rijnen. Toen Willeke op een dag
ging maaien en ontdekte dat zijn rogge plat
lag, zei hij tegen Janus Rooijakkers: “Ik heb
Janus Rooijakkers te paard op de nog onverharde Heiligenboom voor zijn boerderij.
ook de plaatselijke boswachters Gerrit Len-
tink en Jan Dolman, die een groot gebied
beheersten waar diverse mensen zich in
eigen gegraven “shelters” ondergronds een
veilige schuilplaats dachten te vinden. Ook
de verzetsgroep uit Oisterwijk, onder leiding
van Bim van der Klei, moest nogal eens een
beroep doen op Janus Rooijakkers. Kees
Mulderij van de Rijksveldwacht en Piet
Wolfs (van Besoijen) namen eveneens actief
deel in het netwerk.
Het verzetswerk van Janus Rooijakkers is
niet ongemerkt voorbij gegaan aan diverse
instanties, zoals blijkt uit de vele blijken van
waardering, te weten:
Oorkonde van Dwight D. Eisenhower, toen
als Opperbevelhebber van de Geallieerde
Strijdkrachten in Europa, met de aantekening
“for saliant service in assisting the escape of
Allied soldiers from the enemy”.
Oorkonde van het Nationaal Verbond der
Belgische Oorlogskruisen, met toekenning
van “het bronzen kruis in de Orde van Erken
telijkheid” (ook de echtgenote van Janus kreeg
eenzelfde oorkonde met toekenning van het
bijbehorende kruis).
Oorkonde van de Air Chief Marshall “for the
help given to the sailors, soldiers and airmen
of the British Commonwealth of Nations,
which enabled them to escape from or evade
capture by the enemy”
Oorkonde met toekenning van een kruis van
de Confédération européenne des anciens com-
battants”.
De toekenning van het Verzetsherdenkings-
kruis, ondertekend door koningin Beatrix en
H. Wiegel, als minister van Binnenlandse
Zaken. Deze medaille met oorkonde is tevens
uitgereikt aan Mevrouw P Rooijakkers-de
Lepper.
Een door notaris Evert van Apeldoorn uit Ede
opgestelde notariële verklaring, afgegeven door
Max Monasch, namens zichzelf, zijn vrouw
en zijn schoonzus, “dat Adrianus Rooijakkers
en Mevrouw E Rooijakkers-de Lepper in de
oorlogsjaren met groot levensgevaar voor hen
zelf en met gevaar voor hun boerderij vele
mensen, waaronder joden en piloten hebben
geholpen uit de handen van de bezettende
macht”.
Gilze C3 - Audacia C3Vertrek 12.00
Audacia Dl - Jong Brabant Dl ..Aanw. 10.00
Audacia El - WSC E2Aanw. 8.15
Audacia E3 - Sarto E9Aanw. 8.30
SVSSS F1 - Audacia F1Vertrek 10.00
Audacia F2 - Nemelaer F2Aanw. 9.45
Audacia F3 - Hilvaria F6Aanw. 10.45
Kijk voor wijzigingen in het programma regel
matig op de site van Audacia.
De Heemkundekring De Kleine Meijerij
formuleerde het volgende advies: Gezien
de voortreffelijke staat van dienst van Janus
Rooijakkers, die met gevaar voor eigen leven
gedurende de oorlogsjaren mensen in nood
een veilig bestaan heeft gegeven, adviseert
het bestuur van Heemkundekring “De Klei
ne Meijerij” om de naam van Janus Rooijak
kers voor het nageslacht te vereeuwigen met
de toekenning van zijn naam op de locatie
voormalig AvanG-terrein, waarbij de uit
voering van het straatnaambord onder de
naam Janus Rooijakkers toegevoegd wordt
verzetsstrijder 1898-1980. Het College van
Burgemeester en Wethouders heeft het ad
vies van de heemkundekring opgevolgd en
omgezet in een besluit.
