Hoe een Ier carnavalsvierder werd,
Ierse Setter’ bij Audacia en dartkampioen
5
'Moergestel-Nieuws'
zoekt 'n
Heeft u steunkousen nodig? Bel voor een
afspraak met Gezichts- en Voetverzorging Kim
013 - 889 4452, dan kom ik bij u aan huis.
Het gaat om het gebied: Heuvelstraat, Broekzijde, Sebregtsedijk, Molenakker-
straat, Zelt, Donkhorst, Servennenstraat, Masperstraat, Klein Locht, Pijnendijk,
Heuveldwarsstraat, Aboomsestraat, Vinkenberg (v.a. viaduct).
We zijn met spoed op zoek naar een nieuwe bezorger!
Liefst 'n jongen-meisje vanaf plm. 13/14 jaar (alleen of met 'n vriendje).
Interesse?
Stuur 'n mailtje naar: buro76@planet.nl of bel 513 2268
Richard Matthews streek neer in Moergestel en bouwde hier een nieuw bestaan op
Vader verongelukt
In 1983 getrouwd
Kenmerkend Iers
Wli
PAGINA 13
Gezichts- en voetverzorging Kim gevestigd in Oisterwijk
start per 1 januari met therapeutisch elastische kousen
(steunkousen) aanmeten. Na 5 jaar ambulante pedicure-
en schoonheidsbehandelingen te geven, wilde ik mijn
praktijk gaan uitbreiden. Er is veel vraag naar iemand die
ambulant steunkousen aanmeet in de gemeente Oisterwijk.
In deze gemeente was er nog geen aanbieder van deze
dienst, dus was dit de ideale kans om er mee te starten.
Waarom heeft iemand steunkousen nodig?
Steunkousen zijn bedoeld om de ophoping van oedeem
(vocht) tegen te gaan. Mensen met vochtophoping in het
been of arm kan veroorzaakt zijn door (lymfe)oedeem,
lymfeklier weggehaald, spataders, borstamputatie, na een
trombose of "open been".
Het is ook mogelijk om op de spreekuurvestiging te komen
bij Van Gils Footcare te Moergestel.
tijger is beland. Het zoeken van een ander leven
en bestaan zat er ook bij Richard Matthews al
vroeg in, dit geheel naar Ierse aard en traditie.
“Mijn moeder was opnieuw getrouwd met de
buurman wiens vrouw aan kanker was overleden.
Mijn inkomen was daardoor minder noodzake
lijk voor haar. Ik vertelde tegen haar dat ik in
De twaalf personeelsleden werden ondergebracht
in een hotel in Hilvarenbeek. Ze genoten van
het leven en verkenden met het bedrijfsbusje
Nederland. In oktober zijn ze gekomen, in maart
zouden ze weer teruggaan naar Ierland. Maar
in die tijd leerde Richard Matthews Henriette
Roozen kennen; de Moergestelse was secreta
resse bij het Tilburgse bedrijf. Op dit punt aan
gekomen zegt hij over zichzelf: “Ik was toen
nog een rasechte Ier. Elke avond ladderzat.” En
MOERGESTEL-NIEUWS’ - WOENSDAG 19 DECEMBER 2012
Maar ondanks het feit dat hij voor zijn gevoel
echt naar het buitenland ging en dus rekening
moest houden met andere gewoontes, vergde
zijn komst naar Noord-Brabant toch enige cul
turele aanpassingen. Zoals de taal, die hij in de
eerste plaats noemt. “Ik snapte er helemaal niks
van”, zegt hij in de keuken van zijn huis. “Het
was voor ons double Dutch. Weetje wat double
Dutch betekent? Onzin uitkramen.” Hij lacht.
Een vrouw komt binnen om zijn haren te knip
pen. Ze moet wachten want de welbespraakte
Ier zit op zijn praatstoel.
“Ten tweede”, haast hij te zeggen, “het bier.”
Meer precies de Nederlandse glaasjes. Of, nog
erger, de zeer beperkte inhoud daarvan. “Zukke
glaasjes” - hij houdt duim en wijsvinger van
zijn rechterhand vijf centimeter van elkaar.
“Zukke”, herhaalt hij nog eens met grote nadruk.
Het duurde niet lang of het café in Hilvarenbeek
waar de twaalf Ieren in een hotel verbleven,
was overgeschakeld op grote glazen. En de Ieren
waren content.
Moergestelnaar Paul Spapens publiceerde in november een nieuw boek met als
titel ‘Schatten van nieuwe Brabanders Daarin beschrijft hij de levens van immi
granten in Brabant. Een van de vijftig ‘nieuwe Brabanders’is Richard Matthews.
Hij trouwde met Moergestelse Henriëtte Roozen. In Moergestel werd hij niet alleen
Moergestelnaar met de Moergestelnaren, maar ook carnavalsvierder, dartkampioen
en bij Audacia stond hij te boek als ‘Ierse Setter Zijn verhaal uit het boek van
Paul Spapens is in zijn geheel opgenomen in Moergestel-Nieuws.
Zijn wieg stond in het kustplaatsje Rush aan de
Ierse Zee op een kilometer of twintig van hoofd
stad Dublin. Zijn ouders hadden vijf kinderen;
hij is de tweede van dit stel. Vader was landar
beider, moeder deed het huishouden. “We hadden
niet veel, we kamen ook niets te kort”, vat hij
de leefomstandigheden samen. “De boeren
waren rijk, de arbeiders niet.’Tbt de boerenstand
in Rush behoorden drie uit Nederland geëmi
greerde broers Ruigrok - Richard Mastthews
heeft het steeds over ‘Ruurok’. De drie broers
kweekten tulpen. “Als ik naar school ging, liep
ik langs lange rijen bloemen. We wisten dat ze
uit Holland kwamen, meer niet. Hoe had ik ooit
kunnen vermoeden dat ik nog eens naar Holland
zou gaan.”
De Ier Richard Matthews werd Moergestelnaar met de Moergestelnaren.
Foto: Thomas van Oorschot.
Op tweehonderd meter van zijn ouderlijk huis
sloeg het noodlot toe. Een jongeman reed te
hard met een tractor over een rotonde. Vader
viel van de tractor met zijn hoofd op een stoe
prand. “Het gebeurde tussen 12.00 uur en 13.00
uur. We waren allemaal thuis. We zijn allemaal
gaan kijken. Moeder knielde bij haar man om
voor hem te bidden. Meer kon ze niet doen.
Mijn vader heeft nog drie dagen geleefd. Zijn
hoofd was van binnen helemaal kapot.” Richard
Matthews was twaalf jaar, het jongste kind kon
amper lopen. Toen begonnen wat hij ‘harde tij
den’ noemt. “Er was een hoop verdriet, er was
minder geld.” Hij staat op en gaat wijdbeens
staan. Tussen zijn benen klemt hij een denk
beeldige papieren zak. Zo demonstreert hij hoe
hij zijn moeder aan extra inkomsten hielp, name
lijk door aardappelen te gaan rapen - door hem
consequent ‘plukken’ genoemd. Met rappe geba
ren pakt hij de aardappels voor zich van de
grond en werpt ze achterwaarts in de zak. In
het seizoen verdiende iemand als hij in één
week een bedrag waar anders drie weken werken
voor stond.
Na drie jaar was de weg waaraan Richard
Matthews had meegewerkt klaar en kreeg hij
zijn ontslag. “Wat ik toen heb gedaan? Terugge
gaan naar de boer. Hij zei: ‘Kom maar gauw.’”
Weer drie jaar later begon het opnieuw te krie
belen, om zijn woorden te gebruiken. In de
buurt van Dublin was een bedrijf waar buizen
van kunststof werden gemaakt. Althans, dat was
de bedoeling, maar men kreeg de techniek niet
goed onder de knie. Bij dit bedrijf, eigendom
van een soortgelijke onderneming in Tilburg,
vond Richard Matthews een baan. Twaalf werk
nemers zouden naar Tilburg worden uitgezonden
om in een paar maanden te worden bij geschoold.
Een van de twaalf kreeg heimwee. Daags voor
het vertrek werd Richard Matthews verteld dat
hij mee kon. “Nee, ik hoefde niet lang na te
denken. Ik beschouwde dit opnieuw als een
kans om weer wat anders mee te maken.”
Het geld was voor zijn moeder, zijn moeder die
tegen hem zei: “Ik denk dat het beter is als je
gaat werken.” Dat was niet aan dovemansoren
gericht. “Ze hoefde het geen twee keer te vragen
want de school was niet mijn favoriet.” Richard
Matthews was dertien jaar toen hij afscheid
nam van de LTS en in vaste dienst trad van een
boer. “Ik liep tegen de achttien toen ik me af
ging vragen of ik mijn hele leven aardappelen
wilde blijven rapen.”Het antwoord lag besloten
in zijn besluit om in het dertig kilometer verderop
gelegen Holy Head de boot naar Engeland te
nemen.
dat weer slaat op het spektakel van een in
Moergestel camavalvierende Ier. Na afloop van
de opleiding ging hij terug naar Ierland. Zij
schreef hem wekelijks een brief. Hij schreef
nooit terug. Hij had geen telefoon. Om toch
met hem te kunnen bellen sprak ze af dat hij op
bepaalde tijden bij een telefooncel zou zijn.
Maar hij was er niet. Dit ‘vrijen op afstand’ beu
en dat ook nog eens volgens de gewoonten van
een Ierse man beviel haar niet en ze nam een
kloek besluit. In de zomer van 1980 ging ze op
vakantie in Ierland en zo kwam alles goed want
in oktober 1980 verkaste hij naar Nederland.
“Het doel?”, herhaalt hij de vraag, “werk vinden
en kijken of het tussen ons tweeën zou lukken.”
In zijn bagage zat een verrekijker, gekocht in
de Noord-Ierse grensplaats Newry. Engelsen
gingen hier naar de markt om er goedkopere
kleding en bier te kopen. Achttien jaar oud
schafte Richard Matthews zich hier een verre
kijker aan. Waarom hij deze verrekijker mee
naar Nederland bracht kan hij niet anders duiden
dan: “Die was van mij.” De verrekijker wordt
door hem nog steeds gebruikt.
Op drie oktober arriveerde Richard Matthews
in Nederland, op 6 oktober vond hij een baan
bij een distributiecentrum van een supermarkt
keten. Hij ging daar werken omdat hij geen
Nederlands sprak. In het distributiecentrum was
dat niet nodig omdat er alleen met codes en cij
fers werd gewerkt. Er klinkt trots in zijn stem
als hij zegt dat op zijn loonstrookjes nog steeds
staat: datum van in dienst treden 6 oktober 1980.
In 1983 trouwden ze. In Moergestel zeiden ze:
‘Diejen Ier trouwt.’ De kerk zat vol met nieuws
gierigen. Het stel kreeg twee dochters. Als fer
vent carnavalsvierder, als voormalig speler en
met als bijnaam ‘Ierse Setter’ bij de Moergestelse
voetbalclub Audacia en als voormalig dartkam
pioen (twee maal) van Moergestel voelt hij zich
Moergestelnaar met de Moergestelnaren. “Ik
ben en blijf honderd procent Ier, maar ik ga
nooit meer terug. Ierland ligt voor mij binnen
handbereik. Vanaf Eindhoven Airport is het een
uur en een kwartier vliegen. Regelmatig moet
ik nog denken aan het toeval dat me naar
Moergestel heeft gebracht, het toeval dat heel
mijn leven heeft veranderd.”
Richard Matthews - rood haar, breed geschou
derd en gedrongen van postuur - moest aan drie
dingen wennen toen hij samen met elf landge
noten naar Nederland kwam om bij een Tilburgs
bedrijf bepaalde technieken onder de knie te
krijgen. Daarna zouden de Ieren teruggaan naar
eigen land om mee te helpen bij het opzetten
van een fabriek in kunststof buizen. “Ten eerste”,
begint de in 1954 geboren Richard Matthews
met de opsomming van wat vreemd was voor
hem, terwijl hij toch in zekere zin was voorbereid
op gewijzigde omstandigheden. “Holland, dat
was écht buitenland. Ik ging voor de eerste keer
van mijn leven écht naar het buitenland. Voor
de eerste keer van mijn leven zat ik in een vlieg
tuig.”
“Ten derde”, zegt hij en nu kijkt hij zijn in 1960
geboren echtgenote Henriëtte Roozen schalks
aan, “de vrouwen - Nederlandse vrouwen zijn
veel toegankelijker, veel meer benaderbaar.”
Zijn vrouw zal later vertellen hoe ze voor de
eerste keer in 1980 op bezoek ging in het geboor
tedorp van Richard Matthews, hoe ze doorhet
dorp liep en hoe ze zich bekeken voelde: “De
gordijntjes schoven opzij. Ik voelde me net een
etalagepop.”
Engeland wilde gaan werken. Ze zei: ‘Doe wat
je wilt, als je maar gelukkig bent.’ Ik wilde wat
van mijn leven maken, ik wilde meemaken. In
die tijd vertrokken veel Ieren omdat er weinig
werk was. Veel Ieren zijn nar Amerika gegaan,
nog veel meer Ieren trokken naar Engeland. We
gingen met zijn tweeën. Alleen een suitcase bij
ons, alleen de dingen die je echt nodig hebt.
Meer had ik ook niet. Angst om geen werk te
vinden kwam niet eens in me op. Dan nam ik
de boot gewoon weer terug. Er werd wel mee
gespot als je eerder terugkwam. Dan werd
gevraagd hoe laat het op de Big Ben was? Ik
had een paar centen bij me om de eerste dagen
te kunnen leven. Ik vond snel werk in de wegen
bouw. Ik verdiende goed zodat ik al die tijd
geld aan mijn moeder kon geven. Om de paar
maanden ging ik even naar huis.”
Tilburgs bedrijf
Het avontuur dat Richard Matthews uiteindelijk
in Moergestel deed belanden, dat zijn leven een
totaal andere wending gaf, dat hem een vrouw
en twee dochters schonk en een goede baan
zonder ooit werkeloos te zijn geweest, dat avon
tuur begon op wat je een kenmerkend Ierse
manier zou kunnen noemen. Ieren zijn met name
sinds de negentiende eeuw eersteklas immi
granten. Gingen ze toen als gevolg van de hon
gersnood die volgde op mislukte aardappeloog
sten, nu stijgt de emigratie uit Ierland weer als
gevolg van de recessie waarin deze Keltische
Wi»1
