WieKentKunst staat stil bij viering
bevrijding Moergestel
(e>0EF!
kom in actl6 voor
JOUW favoriete
goede doei!
nieuws
k Ak
Trainen voor
Marathon Oisterwijk
Jf 4
18.45
18.45
Kon na de bevrijding ontstond in Moergestel een bandje dat was geïnspireerd op de
14.30
12.00
Noud Smits is het geheugen van de Tweede
Wereldoorlog in Moergestel. Als heemkun
dige en als kenner van het eigene van Moer
gestel is de periode ‘40-45’ een van zijn grote
specialiteiten. Hij kan zich de bevrijding van
Moergestel niet alleen zelf‘live’ herinneren,
hij heeft er ook veel onderzoek naar gedaan
en deze kennis vastgelegd in een standaard
werk over deze periode. Als voorzitter van de
werkgroep Herdenking Oorlog en Bevrijding
Moergestel poogt hij de oorlogsperiode onder
de jeugd van nu en straks onder de aandacht
te houden. “Bijbrengen hoe belangrijk het is
om in vrijheid te kunnen leven”, verwoordt
hij zijn inzet daarvoor.
Maar, die eerste zondag na 25 oktober 1944, de
gedenkwaardige dag waarop de mof zijn hielen
had gelicht, was het allemaal zo ver nog niet.
De oorlogstrauma’s waren vers en niemand die
het niet zelf mee heeft gemaakt kan ooit besef
fen hoe het voelde toen de geallieerden door de
kenmerkende nauwe straten van Moergestel
denderden. Dat het feestgedruis zich tijdens die
eerste viering van de bevrijding concentreerde
op het driehoek bij Breda’s Welvaren had vol
gens Noud Smits een symbolische betekenis.
Het was de laatste plek waar de mof zich had
opgehouden alvorens voorgoed Moergestel met
rust te laten. Het was de plek vanwaar de geal
lieerden verder trokken in hun jacht op de
bezetter. Noud Smits herinnert zich hoe er een
bandje speelde van Koos van Velthoven, Doms
Smolders en Frans Hoeven.
In de bevrijdingsoptocht reed een praalwagen mee van de inwo
ners van de Bokkenhoek. De betekenis van het opschrift 'zo verl
oor ik mijn liefste' is niet bekend. Foto collectie Noud Smits.
Jeugd en toekomst
Steeds opnieuw is het een indrukwekkende
bijeenkomst, niet in de laatste plaats door de
deelname van kinderen. Juist op hen is deze her
denking gefocust, om een woord van Noud
Smits te gebruiken. Hij schrijft jaarlijks een les
brief. Steeds een andere groep kinderen van de
basisschool adopteert het monument. “Met
zijn allen moeten we hen bijbrengen hoe belang
rijk het is om in vrijheid te kunnen leven”,
aldus Noud Smits. Naar zijn bevinding (hij is
zelf een onderwijsman) zijn kinderen geïnteres
seerd in de oorlog. Maar ouders schenken er vol
gens hem te weinig aandacht aan. En wat de
scholen betreft bepleit hij jaarlijks lessen over
de oorlog door erfgoeddeskundigen. “Dat kost
hooguit drie kwartier per jaar. Een kleine inves
tering voor zo’n groot en belangrijk onder
werp.”
Volgend jaar vindt de Marathon Oisterwijk
plaats op zondag 20 mei. Deze wordt georga
niseerd in het kader van de viering van Ois
terwijk 800. Een groot loopevenement voor
iedereen, jong en oud, getraind en ongetraind.
De loopafstanden variëren van 2,5 tot 42,2 km
en voor de jeugd is er een parcours van 800
meter.
Sportievelingen uit Heukelom, Moergestel en
Oisterwijk die graag een keer een marathon
willen lopen, kunnen zich aansluiten bij de ‘42
van Oisterwijk’. Deze “42 van Oisterwijk” zul
len zich onder begeleiding gaan voorbereiden
voor de hele marathon.
De organisatie van marathon Oisterwijk streeft
naar minimaal 42 marathonlopers uit de ge
meente. Inmiddels hebben zich 37 personen
aangemeld. Voor 50 euro kunt u aan de mara-
thontrainingen deelnemen, ontvangt u een
limited-edition runningshirt en een startbe
wijs voor de marathon.
Degenen die graag kortere afstanden willen
lopen, kunnen terecht bij de loopgroepen van
Taxandria, die ook een speciaal programma
hebben voor beginnende lopers.
Voor meer informatie kunt u informeren bij
info@marathonhetgenietenoisterwijk.nl
Noud Smits bij het monument van generaal Barber. Onder leiding van deze Schotse generaal werd Moergestel
bevrijd. Hans van Brunschot heeft het bronzen beeld ontworpen.
Op zondag 25 september organiseert de Stichting WieKentKunst ‘Feesten en
Vieringen’. Dan wordt ook aandacht besteed aan de herdenking van de bevrijding,
een van de belangrijkste gemeenschappelijke vieringen. Noud Smits vertelt hier
over.
Het was op de zondag na 25 oktober 1944.
Spontaan kwamen de inwoners van Moergestel
samen om de bevrijding van hun dorp te vie
ren. Op 25 oktober was de mof verjaagd en de
eerste de beste gelegenheid om dit te vieren was
die eerste zondag. De eerste viering van de
bevrijding vond plaats op de driesprong Til-
burgseweg-Oisterwijkseweg-Rootven, daar waar
de cafés van Janeke van de Wouw en Breda’s
Welvaren tegenover elkaar lagen. Noud Smits,
in 1934 geboren en toen een mènneke van tien
jaar, was ooggetuige: “De Nederlandse vlag
gen, in het geheim bewaard, werden uitgesto
ken. De mensen hadden oranje-versieringen en
ze droegen feestmutsen. Er werd gedanst en
gehuppeld.”
OPROEP
De Stichting WieKentKunst organiseert op 25
september het jaarlijks dorpsevenement, dit
keer met als thema ‘Feesten en Vieringen’. Uit
het verhaal van Noud Smits blijkt dat de her
denking van de bevrijding een zeer belangrij
ke viering is, voor zowel jong als oud. Er zijn
nogal wat onduidelijkheden over de viering
van de eerste Bevrijdingsdag, de bevrijdings-
optochten en dergelijke. WieKentKunst roept
oudere Moergestelaren op deze informatie door
te geven. Een tweede oproep betreft foto’s van
de bevrijdingsfeesten en - optochten en ‘sou
venirs’ van de oorlog. Wie heeft nog helmen,
emblemen, uniformen of wat dan ook uit de oor
log? WieKentKunst wil dit tentoonstellen op
25 september.
Neem contact op met Paul Spapens: tel. 513
3072 of e-mail: paulspapens@home.nl
Bij de versiering werd veel oranje crêpepapier
gebruikt. De Broeders van Dongen en de
Zusters van Liefde hebben er sterk de hand in
gehad om er zoveel mogelijk kinderen bij te
betrekken. De broeders gingen over de jon
gensschool, de zusters over de meisjesschool.
Versjes en liedjes werden geleerd. Zomaar een
detail uit de die tijd was dat de optocht trok langs
een merkwaardig aandenken aan de oorlog. Op
de plaats waar nu het huis van Ton van de
Sande naast de woning van Tonny Vriens staat,
stond toen de boerderij van Toon van Est. Op
de muur van de boerenschuur had de mof met
rode verf de contouren van de Shermantank en
de Valentinetank geschilderd. Volgens Noud
Smits heeft een jaar of tien een optocht ter her
innering aan de bevrijding door Moergestel
getrokken. “Toen kwam de klad erin”, stelt hij
nuchter vast.
Bevrijdingsoptocht
Na de bevrijding van de rest van het land in
1945 werd 5 mei aangewezen als de nationa
le dag waarop dit zou worden gevierd. Ver
moedelijk is kort na 5 mei 1945 voor de eer
ste keer in Moergestel een bevrijdingsop
tocht georganiseerd. In de fotocollectie van
Ad (Adr.Zn.) Wolfs zit een foto die bij die
gelegenheid is gemaakt. Op deze foto is te zien
dat een aantal mensen op de ‘platte kèèr’ ori
ginele oorlogshelmen draagt. Volgens Noud
Smits doste iedereen die aan deze optocht
deelnam zich uit met oorlogssouvenirs:
emblemen, petten, uniformen, noem maar
op. Die waren toen nog volop aanwezig. Veel
daarvan is verdwenen.
Een halve eeuw later
De herdenking van de bevrijding kreeg een
enorme stimulans toen de vijftigste verjaardag
daarvan werd gevierd. Dit was overal een enor
me happening, dit vanuit het besef dat het de
laatste keer was dat dit zo groot en met zoveel
geallieerden nog gevierd kon worden. Ook in
Moergestel is deze vijftigste verjaardag van
grote importantie gebleken, niet in de laatste
plaats door het verschijnen van het boek van
Noud Smits in oktober 1994. In het voorwoord
schreef Noud Smits: ‘De oorlog bindt. Het
onderscheid in rang en stand valt weg. Iedereen
was "opgejaagde" en we hadden één gezamen
lijk doel: Samen eruit komen. Materiële waar
den zijn ingeruild voor ideële waarden. De
"Tweede Wereldoorlog" heeft een nieuw tijdperk
ingeluid. Er is een scheidslijn ontstaan: men
spreekt gemakshalve van "vóór de oorlog" en van
"na de oorlog", hetgeen dan verder reikt dan
alleen maar een onderscheid in tijd.’
Behalve dit boek kreeg Moergestel het monu
ment van Generaal Barber én voor de eerste
keer werd op 25 oktober de bevrijding van
Moergestel bij dit beeld gevierd. “De her
denking kreeg structuur”, blikt Noud Smits
terug op deze cruciale periode. Sedertdien is
onder leiding van de werkgroep Herdenking
Oorlog en Bevrijding Moergestel jaarlijks op
de zondag die het dichtst ligt bij de 25ste
oktober de bevrijding herdacht. De belang
rijkste onderdelen daarvan zijn een bijeen
komst in de kerk en bij het Barber-monu-
ment. Daar worden kransen gelegd, toespra
ken gehouden en wordt de lastpost geblazen.
ROEF! HONK- EN SOFTBAL
Komend weekend beginnen van Roef! Honk
en Softbal weer de meeste wedstrijden. De soft
bal senioren spelen voor behoud in de lande
lijke overgansldasse. As zaterdag spelen ze tegen
het team wat onderaan in de klasse speelt. Als
ze winnen maken ze een grote kans op klasse
behoud, dus kom ze in grote getalen aanmoe
digen.
Zaterdag 20 augustus:
Hb pup 1 Roef! - Seven Hills 10:30 en 11:30u
Sb 1 Roef! - Hoofddorp Pioniers 14:30 en
16:30u
Sb 2 Roef! - Gryphons 3 17:00u
Zondag 21 augustus:
Sb jun: 11:00u en 12:30u Roef! - Haarlem
Sb pup: 10:00u Catch - Roef!
Hb 1: 14:30u Hazenkamp-Roef!
Hb 2: 14:00u Antwerp Dockers -Roef!
Audacia- Houd Smits: ‘Het doel is jeugd bijbrengen hoe belangrijk leven in vrijheid is’
Bekerprogramma voorafgaand aan de compe- '1^. TL M 4. 1
Zondag 21 augustus 2011
Audacia 1 - ZSC 114.00
Audacia 2 - Desk 312.00
N.B. het hele seizoen speelt Audacia 1 haar
wedstrijden thuis op de zondag om 14.00 uur.
Dinsdag 23 augustus
Tuldania 1 - Audacia 1
Donderdag 25 augustus
SVSSS 3 - Audacia 2
Zondag 28 augustus
DEES 1 - Audacia 1
RWB 2-Audacia 2
Amerikaanse voorbeelden. De leden namen uiteraard een Engelse naam aan: The Music
1 Boys. Foto: collectie Noud Smits.
Geef t
Samen
PAGINA 7
Ga je iets speciaals doen?
Kies uit meer dan 2001 goede doelen
Meld je aan en start je eigen
actie op www.geefsamen.nl
Loop je binnenkort een
Marathon of een Vierdaagse?
Ben je binnenkort jarig of ga je trouwen?
’MOERGESTEL NIEUWS’ - WOENSDAG 17 AUGUSTUS 2011
titie
i nu uc uvutijuiti^ vtiiJtviiu in tut/cigcjict c-c-n i/uuajc uui u/uj vc-r m up uc
