Het leven van Carol Schade (1935-1977),
opmerkelijk inwoner van Moergestel
rim
door
Jan van Leest
Burgemeester van de Hövel tot Westerflier en zijn
w, Dokter Lacroix rechts en links Carol Schade.
Eens per jaar trokken de leden met hun auto's er op
Het artikel over het leven van Carol Schade
is in 2010 geplaatst in de 6ie jaargang
van het vlugschrift van heemkundekring
De Kleine Meijerij.
Met dank aan de auteur die ons
toestemming verleende voor publicatie!
Uitbater Jan van Kasteren zou zo met een BMW een
weddenschap hebben gewonnen, om dwars door het
oude etablissement te scheuren om vervolgens tot stil
stand te komen in het Rietven. Kortom het was meer
vermaak en ongein, zonder dat men zich bekwaamde
in de autorallysport. Naast het organiseren en rijden van
gezelligheidsritten had de vereniging ook nog een nobel
doel.
In datzelfde jaar verkocht Carol het westelijk gedeelte
van het gebied De Hondsberg aan C. Stulemeyer, direc
teur van de N. V. Hollandse Kunstzijde Industrie te
Breda, het latere AKZO. (In 1961 werd de gehele Honds
berg aangekocht inklusiefhet landhuis met omliggen-
degebouwen door de St.-Josephstichtinguit 's-Hertogen-
bosch, die op het landgoed een instelling vestigde die
in de loop der jaren zou uitgroeien tot Pedologisch
Instituutschool De Hondsberg). Naast de verkoop van
dat grondgebied verkocht Carol ook verschillende per
celen op zijn landgoed. Het Café Restaurant De Jonge
Hertog ging over in de handen van de huurderJan van
Kasteren, De boerderij De Molenwiel verkocht hij terug
aan boer van Ierse/ en ook huize De Nagtegaal veran
derde van eigenaar. Rond 1962 verkocht hij een groot
deel van zijn grondgebied aan de stichting Het Brabantse
Landschap, waaronder De Koekoek en de boerderij van
Kennes. Al zijn strapatsen en zijn afwezigheid thuis
door zijn vele voorzitterschappen maakte de feer in huize
De Hooge Braaken zeker niet beteren al eindjaren vijf
tig besloot Jenneke met haar vier kinderen Carol Jan,
Regine, Ernst en Felix hem de rug toe te keren en terug
te gaan naar Baarn.
Ook dank aan alle anderen, die hun medewerking aan
dit verhaal hebben gegeven: De familie Schade, A. M. P.
Wolft Adr.zn., Mevr. L Dijker, Mevr. Kastelijn-van de
Wouw, Mevr. Wolfi-Bogaers, P.L van Bommel, T. Die-
pens, B. Keasbeny, H. Spoormakers,/, van Elderen, Cé
Simons, Mevr. MJJanssens-van Delft, J. van de Schoot,
F. Kennes en Mevr. Van den Berg-Lacroix.
11. Adieu de Bohème
Het briefje (zie rechterkolom), dat Carol op 2 mei 1977
schreef aan Trees Huberts van Het Rode Kruis is waar
schijnlijk zijn laatste geweest. Hij overleed op 14
leeftijd in het Binnengasthuis
Voor vele tijdgenoten was het overlijden van C.A.
uit om zo'n 250 ouden van dagen in Oisterwijk een dant transportmiddelen
onvergetelijke dag te bezorgen. Carol reed voorop met
zijn Willy's jeep, getooio met de Brabantse vlag,
gevolgd door een zestigtal wagens, wat destijds een
nele bezienswaardigheid was tijdens de opstelling op
de Lind. Spoormakers escorteerde het hele spul met
zijn BMW motorfiets en Carol zorgde via zijn fami
lie van de Meder destilleerderij uit Schiedam voor de
benodigde jajem en regelde tevens, als voorzitter van
het Rode Kruis Oisterwijk, voor ondersteuning door
de Colonne.
Al van vóór ’Carol's tijd werden er toneelvoorstellingen
gegeven zoals 'Het Wereldwonder' in 1939 en later de
revue 'Het komt dik in orde', maar het hoogtepunt
was een biënnale toneelvoorstelling van amateurs in het
zaaltje van Klein Speyck. Hier werd door de notabelen
van de gemeente, waarvan enkele leden ook in het
bestuur zaten en aangevuld met wat jongeren, een dol
komische krimi opgevoerd, vaak van de bekende schrijf
ster Agatha Christie.
De eerste uitvoering was op 3 maart 1963 van 'De
Kleine Negertjes'. Voor de toneeluitvoering van 11 april
1975 met 'Geld te geefwas ook de destijds bekende
radio- en TV-sportverslaggever Theo Koomen uitgeno
digd. Carol, die voor zijn speech al menig glaasje ach
terover had geslagen, vroeg Theo tot grote hilariteit van
‘ium te komen, niet beseffende,
dat de man al geruime tijd naast hem stond. De eer
ste toneelopvoeringen werden geregisseerd door Schoen
makers en later heeft de bekende Tilburgse regisseurJan
goede banen te leiden.
Binnen de groep van toneelspelers wordt nog steeds
de onsterfelijke zin gebezigd uit een van de stukken;
'Heren, Heren, binnenkomen, de peen is op tafel'.
De amateurs kregen vaste voet binnen het Oisterwijk-
se Rode Kruis en hebben met een eigen identiteit als
‘Toneelgezelschap De Brug' tot 2 jaren na de dood
van Carol de laatste uitvoering op 27 april 1979
gebracht met 't witte schaap van de familie’.
In latere jaren speelden nog mee, Marie Catherine
van Crinsven, Cé Droge, Resi Nootenboom, Els
Rozen, Liesbeth Funk, burgemeester Bart Funk,
Marlies de Gruyter, Rozen, Marie José van Delft,
Walther Janssens, Ella Snijders, Wim Simons en
uiteraard regisseur Jan jaspers.
54 Verantwoording
Ik heb getracht een zo goed mogeliik historisch beeld
te schetsen van de levensloop van oe Heer C.A.B.A.M.
Schade ten tijde van zijn verblijf in Brabant. Mijn bij
zondere dank gaat uit naar Carol-Jan Schade uit Am
sterdam en A.M.P (Ad) Wolfs Adr. zn. uit Moergestel.
Ad kende Carol Schade van de jacht en heeft vele klus
sen voor hem geklaard. Uniek is zijn verzameling van
Schade die hij in de loop der jaren heeft vergaard.
Zonder hun inbreng was het me waarschijnlijk niet
gelukt een compleet beeld te schetsen van deze
legendarische pionier. Ad Wolfs heeft spontaan alle
medewerking gegeven aan het tot stand komen van
dit verhaal, zowel in woord als in beeld. Privézaken
van de familie Schade heb ik onverlet buiten de tekst
gelaten. Mochten er toch nog onvolkomenheden in
net verhaal zijn geslopen, dan neem ik daar afstand
van en zal dit in een mogelijk volgende uitgave rec
tificeren.
RECTIFICATIE
In de vorige aflevering (deel 3) van dit verhaal werd
in de eerste alinea melding gemaakt van de ‘Duitse
familie Tekath'. De familie Tekath liet ons echter
weten dat zij van Nederlandse afkomst zijn. Alle fami
lieleden Tekath zijn derhalve in het bezit van een Ne
derlands paspoort. Zij hebben destijds met 5 perso
nen gebruik gemaakt van de woonwagen die op
Schade’s grondgebied stond. De kinderen Tekath
van nó deze periode zijn geboren op de boerderij aan
de Hoevenseweg die de familie later betrok.
Wij hebben de auteur van dit gegeven op de hoog
te gebracht.
De Jonge Hertog na de eerste verbouwing.
Onbesproken levensgedrag was volgens het huishou
delijk reglement artikel 1 de absolute voorwaarde en
men moest woonachtig zijn in de gemeenten Oister
wijk, Moergestel, Berkel-Enschot, UdenhoutofHaa-
ren. Dit artikel werd al snel met voeten getreden, zeker
niet alleen omdat een groot deel van de club uit
8. Vennenrijders
Café Restaurant De Jonge Hertog was uitvalsbasis
en stamlokaal van de Vennenrijders. Oorspronkelijk
een motorclub, waarvan Spoormakers uit Oisterwijk
de initiator was. Maar al ras traden automobilisten
toe en de naam werd dan ook veranderd in Motoren
Automobieldub DeVennenrijders, opgericht in 1947
en zelfs Koninklijk goedgekeurd in 1948.
Vele oudere Moergestelnaren en Oisterwjkers herinne
ren hem nog zo. Komt U al rijdend of fietsend langs de
Hooge Braaken of steekt u een kaarsje op in 'zijn' kapel,
dan moge wellicht deze bijdrage de herinnering aan die
legendarische persoon levend houden.
Carol Schade.
de bejaarden vond in november het jaarlijkse Vennenrij-
ders-Sinterklaasfeest plaats en aangezien mijn vader ook
lid was van dit illustere gezelschap, mocht ik als kind
Tilburg kwam. Wie anders dan Schade vinden we hier ook van de partij zijn. Ik herinner me nog dat Sinterklaas
terug als voorzitter, die volgens de notulen bijgestaan zwaar ondersteund, de herberg De Jonge Hertog werd
werd door een herhaald tot zich nemen van een binnengedragen. Na wat later bleek had de goedheilig
vloeibaar oud medicijn, (borrel). man, onze oude buurman Jan Merkelbach op de Lind,
te diep in het glaasje gekeken.
Midden 1962 ontstond dispuut binnen het bestuur,
In 1962 is mede door dr. Jo Lacroix, de geestelijke
van dit evenement, nog een poging ondernomen om de
toertocht van de bejaarden los te koppelen van de ver
eniging door het oprichten ten gemeentehuize van de
CTBO (Comité Tocht Bejaarden Oisterwijk) maar dit motor moest inladen, anders stierven ze nog voor behan-
was geen lang leven beschoren. Naast de activiteit voor deling aan een spontane rookvergiftiging.
Wanneer Prins Bernhard met zijn helikopter de Hoo
ge Braaken placht te bezoeken, dan werd de Barkas
en de plaatselijke brandweerauto van stal gehaald om
hem enige vermeende veiligheid te garanderen. Dit
soort grappen kostte Theo dan wel een vrije middag,
maar dat had hij graag voor zijn trotse voorzitter over.
Bij de watersnoodramp in 1953 was Carol apetrots
op zijn Colonne, die landelijke bekendheid verwierf
om als een van de eersten ter plekke hulp te verle
nen.
Het geld voor o.a. de ziekenwagen werd door Carol
en het bestuur bijeengeschraapt. Hiervoor verzon
nen ze tal van activiteiten, zoals door de dames de
jaarlijkse welfare markt, waar allerlei met de hand ver
vaardigde attributen en gepunnikte prullaria aan de
man werden gebracht. Zo ook het Bridgetoernooi met
als hoofdprijs een fles jenever, uiteraard van de bran
derij Meder uit Schiedam. Bij een van die toernooi
en is een fles tijdens transport verdwenen en de
voorzitter schreef menig brief aan zowel de NS als
aan van Gend en Loos om voor 'schadevergoeding'
in aanmerking te kunnen komen. Het Rode Kruis was
ook prominent aanwezig bij de lokale braderie in sep
tember 1951 op de Lind met dagelijkse trekkingen
voor de Rode Kruis loterij en tijdens de A68 actie van
de Oisterwijkse Middenstand waarbij geld voor het
plaatselijke Rode Kruis beschikbaar werd gesteld.
Oisterwijk, augustus 2010
Jan van Leest
wat hoger platform, leiding van dokter Jo Lacroix en later van dokter
Herman Donders nuttig werk verrichtten voor zie
ken en gehandicapten Haaks daarop stond het be-
moesten zorgen,
wel gevonden.
’MOERGESTEL NIEUWS’ - WOENSDAG 13 JULI 2011PAGINA 7
en autozegening
klaarblijkelijk borg zou moeten staan voorschadevnj tij
genot, maar zeker werden de leden hiermee door gena
de gepantserd. Om de vereniging naast de inmiddels toe
gekende Koninklijke goedkeuring nog extra cachet te
geven, liet Carol een koperen plaquette fabriceren, die
zoals destijds gebruikelijk, op de auto werd gemonteerd.
De fabriek Gerritsen en van Kempen (geen familie van
zijn vrouwJenneke Schade van Kempen) uit Zeist lever
de het koper, dat gretig aftrek vond onder de leden.
Waar bij het rally rijden vaak gedacht wordt aan snel
le bolides en kundige mecaniciens, daar was bij De
Vennenrijders geen sprake van. Met reed gewoon met zitter van het plaatselijke Rode Kruis en nam zodoen
de eigen personenauto. Mede door de lage benzine
prijs van ongeveer 15 oude centen per liter in die tijd,
waren de kosten beperkt. De ritten nadden het karak
ter van een puzzelrit met een beperkt actieradius
50 km). De ritten startten bij De Jonge Hertog, waar
zelfs kastelein Jan van T
den vaak met een avondfestijn in Hotel de Zwaan aan
de Lind in Oisterwijk.
10. Uitponden
uit de 'gegoede burgerij' die voor de pecunia ?atkCarolf ch een bourgondische leefstijl toe-eigen-
ten zorgen In dat wereldje had Carol zijn draai de behoe* ëeen be °°g; Loyaal zoals hij altnd was
om aan al zijn verplichtingen als beschermheer te
voldoen, brachten zijn kostbare hobby's, de jacht en
niet te vergeten zijn rally perikelen, hem langzaam
in geldzorgen, te meer daar er ook weinig pecunia
binnenkwam uitzijn domein, noch uitzijn Haarlemse
Auto Centrale. Bovendien had hij geen functie in de
maatschappij, waar inkomsten tegenover stonden.
In 1949 verkocht hij de grote hofstede Sapmeer te
Graft in de Beemster (Noord Holland), een boerde
rij, die nog uit eigendom stamde van de familie
Schade.
Défilé op De Lind tijdens een van de wandeltochten met
o.a. Burgemeester van de Hövel tot Westerjlier en zijn
vrouw, Dokter Lacroix rechts en links Carol Schade.
de club uit zo'n 90 leden, voornamelijk uit Oisterwijk Inhoudelijk had de colonne niets aan Carol, maar zijn
en Tilburg. De vergaderingen in het stamlokaal wer- flamboyante en flegmatieke houding en zijn gemeen-
den met name bezocht door de drijvende krachten de bewogenheid voor de vrijwilligers werd door hen
van Luijk wel bijzonder gewaardeerd. Hij was paraat bij elke
er nog gelegenheid, waarbij hij als eloquente voorzitter altijd
(Sjefj net woord voerde.
De oude spreuk “Het heil des levens is niet in den
duur der dagen maar in den gloed daarvan” is op hem
zeker van toepassing, getuige ook zijn vele verdien
sten in club- en verenigingsleven, die ik hier nog
even op een rij zet:
Vice President Brabants Grensrit Voorzitter en
Erevoorzitter van de Vennenrijders Beschermheer
van de RK Berlicumse Voetbalvereniging. Oprichter
van de M.C.A.M. Militaire Commissie Auto- en
Motorwedstrijden) Voorzitter, President en mede
oprichter van de PAC (Pioniers Automobiel Club)
Erelid van de Belgische Pioniers Automobieldub
(V.C.C.B) Beschermheer van Postduivenvereniging
de Zilvermeeuw Voorzitter van het Oisterwijkse
Rode Kruis Gemeenteraadslid van Moergestel 1953
- 1957 Voorzitter van de plaatselijke gilde St. Se-
bastiaan. Winnaar van vele rally's waaronder Coupe
de Glacier Deelnemer aan rally's van Monte Carlo
Oprichter, redacteur en uitgever van het periodiek
De Gildetrom Lid van het kwartier van Oirschot
Erevoorzitter van de Harmonie Prinses Juliana Be
schermheer van Mirliton-harmonie De Klomp Be
stuurslid Noord Brabants Landschap Consul en
Ruiter-consul van de A.N.W.B.
Je kunt Carol vergelijken met een 12 cilinder motor
waar je onder de motorkap met vol ontzag naar kijkt.
Een mo-tor, die brult en vermogen uitstraalt. Een vol-
bloedmachine, die te kostbaar is in het verbruik en
teveel aandacht vraagt voor zijn on-derhoud. Een 12
ci-linder met lastige afstelling en op de top van zijn
vermogen moeilijk te corrigeren. Deze motor is niet
meer.
De activiteiten van de vereniging waren beperkt tot het
houden van zogenaamde oriëntatieritten, zoals de
Anjerrit, die door de leden later werd omgedoopt in waarop voorzitter Carol besloot om af te treden. Dit
Champ-Anjerrit, de Aa-Woerenrit en niet te vergeten de luidde eigenlijk het einde in van de vereniging. De
tochten naar Elsendorp met aansluitend de Heilige Mis grote animator gaf er de brui aan. Hij, die naast zijn
en autozegening een veelvuldig gebruik in die tijd, dat langdurige voorzitterschap ook als mecenas pecu-
nianad ingebracht. Er werd nog wel een commissie
van goede diensten ingesteldom het 'sacre feu'
weer aan te wakkeren, Carol werd gerehabiliteerd - -
en zelfs bij acclamatie gekozen tot erevoorzitter, ~.e za,a om °P. "et P.11
maar de geest bleef in defies. In 1965 viel het doek,
de kas was leeg en de sjampiepel, zoals de drank tpneelopvoenngen werden geregisseerd door Schoen-
genoemd werd, was op en het animo om in het - - -
steeds drukker wordende verkeer nog oriëntatierit- JasP™.het overgenomen om dit illustere gezelschap in
ten te rijden was gedaald tot op het nulpunt.
9. Het Rode Kruis
Op 5 juli 1951 werd Carol geïnaugureerd als voor
zitter van het plaatselijke Rode Kruis en nam zodoen
de het stokje over van zijn voorganger Klaas Ayer, die
hiervoor in april van dat jaar bedankt had. Met zijn
kennis als commandant van de inmiddels opgehe
ven Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten kwam
Carol dit voorzitterschap goed van pas. Het plaatse-
Kasteren meereed en eindig- lijke Rode Kruis had een vreemd organogram. De uit-
i voerenden stonden ver weg van het bestuur. Zij wa
ren de noeste werker en werksters uit de middenstand
en de in die tijd genoemde lagere klasse, die onder
Bij zijn aantreden in 195 7 zag Carol, als oud comman
dant transportmiddelen van de N.B.S., dat de oude leger
ambulance nogal verwaarloosd werd. 'Ik heb het toe
zicht op de ambulance op mij genomen, daar het onder
houd en de verantwoordelijkheid daarvoor nogal te
wensen over laat. Deze wagen wordt thans op de Hooge
Braaken gestald, zodat ik er ook een goed oog op kan
houden', zo schreef hij. En dus verkaste de oude Dodge
Been naar het Stokeind. Een bijzonder moment uit zijn
Roae Kruis carrière was dan ook de overdracht van de
eerste 'burger' ziekenwagen voor de Colonne. Dit was
een bestelwagen van het Oost-Duitse merk Barkas. De
vrijwilligers waaronder Theo Diepens pasten het interi-
vader eur aan, zodat de auto nu als ziekenwagen dienst kon c-,
doen. Men moest wel opletten, want dat Oost-Duitse 71®1 b(’)ar|ge
2-takt monster produceerde dusdanig veel stinkende 5 Hertogenbosch.
i i j j j x/r\r\r tiizirronnfar
uitlaatgassen, dat ie nooit gewonden met draaiende n
x-.i. i--i__iB.A.M. Schade het einde van een tijdperk. Carol was
geen lang leven beschoren. Naast de activiteit voor deling aan een spontane rookvergiftiging. een levensgenieter pur sang.
De vereniging was aangesloten bij de KNAC-Zuid,
een rally organisatie op een wat hoger pla
maar uit de notulen van de vergaderingen bleek, dat
de meeste leden weinig heil zagen in die aansluiting.
Er werd sporadisch gebruik van gemaakt, maar deed
wel een aanslag op de kas. Alleen de 'die- hards' waar
onder Carol, reden soms mee met de Brabants
Grensritten van de KNAC. In de hoogtijdagen bestond
en Tilburg. De vergaderingen in het stamlokaal wer-
van de club, zoals de Tilburger A.Th (Dré)
en de Oisterwijkers dokter Jo Lacroix, a ie we later nor
tegenkomen als hoofd van het Rode Kruis, J.
Biemans, de Moergestelse schoenfabrikant Louis
van Bommel en zijn vrouw Toosje en uiteraard Scha
de. Na de 'vruchtbare bestuursvergaderingen waar
veelvuldig aan Bacchus werd geofferd', kwam de
lokale krachtproef aan bod. Volgens overlevering
betrof dit een rondje racen om het achter het clublo
kaal gelegen Rietven met als hoofdprijs de eeuwige
roem.
