WieKentKunst pakt uit met twee
grote evenementen tijdens Landjuweel
I
Kleintje Landjuweel voor de jeugd, Nederland Ontmoetingsland voor iedereen
'Kleintje Landjuweel': kinderen
leren spelenderwijs gilde kennen
Nederland Ontmoetingsland,
landelijk primeur voor Moergestel
Techneutengroep maakt honderden
attributen voor Kleintje Landjuweel
F
Negenhonderd kinderen van elf basisscholen strijden om het Landjuweel
Kruisbogen, trommels, vaandels en vogels
Kennismaking tijdens Landjuweel met kleurrijke volkscultuur van het
mondiale Nederland
MOERGESTEL NIEUWS’ - WOENSDAG 3 SEPTEMBER 2008
PAGINA 3
Een naam? Daarover hebben we nooit
nagedacht, zegt Sjaak van Herk. De
Oisterwijker is de trekker van wat in
de wandeling de 'Techneutengroep'
wordt genoemd. Deze bestaat verder
uit de Moergestelaren Henk van
Roessel, Frank van de Meijdenberg en
Ad Kocx. De vier maken altijd de attri
buten die WieKentKunst nodig heeft
tijdens de evenementen die door deze
stichting worden georganiseerd. Nu
heeft de Techneutengroep het spel
materiaal gemaakt voor het Kleintje
Landjuweel.
Sjaak van Herk demonstreert een kruisboogje
zoals dat door de Techneutengroep is ontwikkeld.
onvermeld blijven dat Marijke van den Hurk het
voorwerk heeft gedaan voor het maken van een
al even indrukwekkend aantal gildevaandels.
Haar voorbereidende werk heeft onder meer
bestaan uit het knippen van de lappen stof van
verschillende kleuren. De Techneutengroep en
Marijke van den Hurk laten samen zien met hoe
veel betrokkenheid het Kleintje Landjuweel is
opgezet en dat alles op basis van vrijwilligheid.
Nederland Ontmoetingsland laat zien dat de
Nederlandse cultuur steeds is beinvloed door
mensen van buiten. Tot op de dag van vandaag
doet bijvoorbeeld de invloed van de Franse tijd
zich gelden. Toen waren er onder meer
Kozakken in Nederland. De kozakken op de foto
treden op in Moergestel.
"De Kinderen strijden een hele dag om het
Landjuweel", vat Jan van den Hurk de essentie
van het Kleintje Landjuweel samen. Dit is welis
waar helemaal opgezet voor de jeugd, maar de
organisatie kan zich voorstellen dat het evene
ment ook een leuk schouwspel is voor de ouders
van de kinderen en andere belangstellenden. Het
'Landjuweel' waarom gestreden wordt is 'n speci
aal voor deze gelegenheid gemaakt aandenken
dat eigendom wordt van de winnende school.
Klein groepje, grootse opzet
Aan dit Kleintje Landjuweel is maanden aan vo-
rbereiding voorafgegaan. Een klein groepje heefj
het opgezet. Namens WieKentKunst Jan van den
De opzet van het onder aanvoering van
WieKentKunst georganiseerde Kleintje
Landjuweel is om basisschooljeugd al spelend
kennis te laten nemen van het gildewezen.
Onlosmakelijk daaraan verbonden zijn de
waarden die de gilden voorstaan en de manier
waarop ze zich manifesteren. Dat laatste gebeurt
met voor de buitenwacht opvallende en kleurrijke
attributen als wapens, waaronder de kruisboog,
trommels, vaandels en vogels (waarop wordt
geschoten).
Het 'Landjuweel' winnen
De organisatie zegt zeer tevreden te zijn met het
feit dat nagenoeg alle basisscholen van
Oisterwijk en Moergestel meedoen, óók de aan
de Hondsberg verbonden basisschool en óók de
basisschool van het Asielzoekerscentrum in
Oisterwijk. Aan het Kleintje Landjuweel nemen
de groepen 6, 7 en 8 deel. De kinderen werken
in groepjes de opdrachten uit, zoals het maken
van trommels en kruisbogen. De resultaten daar
van worden gejureerd. Daarnaast worden spel
letjes gespeeld, variërend van jeux de boulen
(dat ook door het gilde wordt beoefend) tot
fietsbandwerpen (zelf ontwikkeld door de organi
satie). Hiervoor wordt een puntenscore bijgehou
den. De school die als beste uit de bus komt,
wint het Landjuweel. Volgens Jan van den Hurk
is dit een 'zeer bijzonder' aandenken. "Dat blijft
nog even geheim", zegt hij op de vraag wat het
Landjuweel dan wel is.
"De boodschap van het gilde pan de nieuwe generaties doorgeven.Dat is vol
gens Jan van den Hurk het doel van het Kleintje Landjuweel. Aanstaande vrij
dag maken circa negenhonderd kinderen van elf basisscholen in de gemeente
Oisterwijk, waaronder de drie Moergestelse, door middel van speciaal ontwik
kelde spelletjes kennis met de waarden en achtergronden van het gilde. Jan van
den Hurk was daar namens WieKentKunst nauw bij betrokken.
Naemloose Speelers van de partij kunnen zijn.
Tijdens het Landjuweel in Moergestel zijn meer
dan 200 mensen betrokken bij het opvoeren van
Nederland Ontmoetingsland, waaraan ook door
Vlaamse groepen een bijdrage wordt geleverd.
Naar verwachting zal dit zijevenement van het
Landjuweel bezoekers uit heel het land naar
Moergestel brengen. WieKentKunst brengt het
evenement vanuit dezelfde achtergrond als wa
rmee het Kleintje Landjuweel (zie elders op deze
pagina) door deze stichting is georganiseerd:
een paar jaar geleden verzocht de Stichting
Landjuweel 2008 WieKentKunst om extra ver
maak te organiseren voor de bezoekers van het
Landjuweel.
Actueel thema
Nederlands Ontmoetingsland gaat over een zeer
actueel thema. Het evenement legt dit uit op
een integere, moderne en laagdrempelige
manier die het voor iedereen interessant en toe
gankelijk maakt. Om dat te bereiken zijn de
organisatoren zo dicht mogelijk bij de beleving
van de mens van nu gaan staan. Dat betekent
dat de bezoeker als het ware zappend door
Nederlands Ontmoetingsland reist. Hij wordt ver
gast op kleurrijk spektakel, snel gebracht met
interactief theater en ander cultureel aanbod
zoals vertellingen, dans en muziek uit Brabant,
Nederland en landen van waaruit immigranten
afkomstig zijn.
Geboorte, huwelijk, dood
In Nederland Ontmoetingsland draait alles om
volkscultuur. Deze is in de kern voor iedereen
gelijk. Overal ter wereld zijn folklore, gebruiken
en rituelen ontstaan rond de meest wezenlijke
gebeurtenissen uit het leven van ieder mens:
geboorte, huwelijk en dood. Omdat dit voor
iedereen hetzelfde is, worden de tradities ook
door iedereen herkend. Deze thema's zijn daar
om bij uitstek geschikt om elkaar te leren ken
nen. In Nederland Ontmoetingsland worden de
Nederlandse gebruiken rond geboorte, huwelijk
en dood gebracht door middel van speciaal voor
dit doel geschreven eenakters, terwijl immigran
ten hun tradities zelf naspelen. De Naamlose
Speelers is een van de toneelgroepen die de
eenakters opvoeren.
De eenakter over het thema 'dood, rouw en
begraven' wordt gebracht door de
Hilvarenbeekse groep Maet Hout Staet. In zekere
zin is dit voor Moergestel een actueel onder
werp. Volgende week zondag 14 september
organiseren de parochie en de Vrienden van Sint
Jan in het kader van Open Monumentendag een
activiteit waarbij onder meer aandacht wordt
besteed aan de vernieuwingen op het kerkhof.
Van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur
wordt een tentoonstelling geleend over de
Nederlandse begrafeniscultuur. Aan de plannen
met de begraafplaats wordt elders in Moergestel
Nieuws aandacht besteed.
Het is werkelijk gigantisch wat het viertal voor
elkaar heeft gebokst. Het komt er op neer dat ze
wekenlang in de weer zijn geweest om het
maken van kruisbogen, trommels en vogels voor
te bereiden. De circa 900 basisschoolleerlingen
die vrijdag meedoen aan het Kleintje Landjuweel
krijgen complete bouwpakketten aangeleverd
waarmee ze deze gildeattributen kunnen maken.
Om dit verhaal compleet te maken mag niet
In de opzet van Nederlands Ontmoetingsland
heeft volkscultuur de hoofdrol. Op een eigentijd
se manier ervaart de bezoeker dat de Nederland
se (Brabantse) cultuur sinds het begin van de
jaartelling is beïnvloed door immigranten. De cul
tuur van nu is een mix van culturen van eigen
bodem en van elders, meegebracht door Romei
nen, Spanjaarden, Fransen, Turken,. Afrikanen....
Volkscultuur is in Nederland Ontmoetingsland hét
middel om dat op een speelse en plezierige
manier te ervaren. Bezoekers die het mee willen
maken, maken een tocht door een doolhof langs
theater, muziek en levende geschiedenis.
Landelijk
Is de primeur voor Moergestel, volgend jaar
wordt Nederland Ontmoetingsland nog op vijf
andere plaatsen in Nederland opgevoerd.
Groepen die in Moergestel meedoen, kunnen, als
ze dat willen, volgend jaar met dit programma
op reis. Dit betekent dat de reuzen en De
Wolfs van het St.-Catharinagilde uit Moergestel
en Jos Kolk van het St.-joris en St.-Sebastiaan-
gilde uit Heukelom. De Moergestelse Simone
Antonis was er namens het Landjuweel bij
betrokken en Daisy Groenland zette zich als sta
giaire van de Pabo zeer in. Ton van Houtert,
zoon van de Moergestelse kusntenaar Cas van
Houtert, heeft voor het Kleintje Landjuweel veel
betekend als opleidingsdocent en stagecoördina
tor van de Pabo in Tilburg. Op de dag zelf zijn
veertig studenten Sport en Beweging van het
ROC in Tilburg bij de begeleiding van de kinde
ren betrokken. Voor deze studenten is het een
stageproject. De opsomming, die niet volledig is,
geeft een indruk van de grootse opzet van het
Kleintje Landjuweel.
Het Kleintje Landjuweel is gegoten in de vorm
van een wedstrijd. Onderdelen daarvan zijn het
maken van de vier attributen. Deze zijn door de
Techneutengroep en door Marijke van den Hurk
als een soort bouwpakket voorbereid. Zowel de
manier waarop de kinderen het gildespel spelen
als de attributen die daarvoor zijn ontwikkeld zijn
uniek. De Stichting WieKentKunst hoopt dat het
de Brabantse gilden blijvend gebruik zullen blij
ven maken van een opzet die in Moergestel is
ontwikkeld.
Toen de Stichting WieKentKunst twee jaar gele
den door de Stichting Landjuweel 2008 werd
gevraagd om extra vermaak voor de bezoekers
van het Landjuweel te organiseren, was het
Kleintje Landjuweel een van de uitkomsten daar
van. De inhoud van het Kleintje Landjuweel is er
helemaal op gericht om kinderen iets mee te
geven over het gildefenomeen. "We hopen ze
enthousiast te maken voor het gilde. Kinderen
moet straks immers deze traditie voortzetten",
aldus Jan van den Hurk. In datzelfde verband is
door WieKentKunst het idee van het Gilde Game
aangedragen. Om de meest eigentijdse manier
die denkbaar is, namelijk door middel van een
computerspel, wordt het wezen van het gilde
overgebracht.
Levende geschiedenis
Een tweede component van Nederland
Ontmoetingsland is het naspelen ('living histo
ry') van belangrijke onderdelen van de canon
van de Nederlandse geschiedenis. De bezoeker
komt letterlijk oog in oog te staan met
Romeinen, de missionarissen die in Brabant het
christendom hebben gebracht, de Spanjaarden,
de Fransen, de Molukkers... Deze gespecialiseer
de living history-groepen treden op in Nederland
Ontmoetingsland dat is vormgegeven als een
doolhof. Bij de ingang staan de reuzen opgesteld
als bovenmaatse aandachttrekkers.
Zodra de bezoeker het doolhof betreedt, maakt
hij een hoogst interessante reis door de tijd. Zijn
bezoek wordt op smaak gebracht door optredens
van (volksdans)groepen uit Nederland en
Vlaanderen en van folkloristische presentaties uit
Rusland, Turkije en Centraal Afrika. Vertellers
wijzen de weg door dit bijzondere Nederland
Ontmoetingsland. Bezoekers kunnen bijna letter
lijk in de huid kruipen van mensen die de
Nederlandse/Brabantse cultuur mee hebben
beïnvloed. Wie Nederland Ontmoetingsland ver
laat, ervaart tot zijn plezier dat hij nooit eerder
in een dergelijk kleurrijk en vriendelijk land op
bezoek is geweest. En dat allemaal (en nog veel
meer) tijdens het Landjuweel in Moergestel.
Dozen en fietsbanden
Om het voor de kinderen allemaal extra aantrek
kelijk te maken, mogen ze allemaal onder leiding
van gildebroeders een keer in het echt schieten
met kruisboog, handboog en luchtbuks. Jan van
den Hurk zegt zich voor te kunnen stellen dat ze
dat allemaal wel een indrukwekkende ervaring
zullen vinden. Zoals het voor de buitenwacht
indrukwekkend is hoe het Kleintje Landjuweel
door louter vrijwilligers is opgezet. "Tijdens de
voorbereidingen bleek ons steeds opnieuw hoe
het aanslaat in Moergestel", aldus Jan van den
Hurk. "Omdat we dit alles met heel weinig geld
hebben moeten realiseren, moesten we creatief
zijn en moesten we overal om hulp aankloppen.
Iedereen wilde ons helpen. Een paar voorbeel
den: de Jumbo stelde tal van dozen beschikbaar,
Frank Vogels regelde voor ons de fietsbanden
voor het Fietsbandenwerpen."
Al is het evenement op de schaal van kinderen
toegesneden, wat betreft organisatie is het een
zeer groot evenement. Per slot van rekening
doen er circa negenhonderd kinderen aan mee.
Dit moeten allemaal veilig naar het
Landjuweelterrein komen. Die moeten allemaal
te drinken krijgen en tussen de middag een
frietje met nog wat lekkers erbij. Die moeten
allemaal worden begeleid. En noem maar op. Op
de dag zelf zijn hierbij vele tientallen vrijwilligers
betrokken. De organisatie is zo perfect dat in een
halfuur tijd aan negenhonderd kinderen de
snacklunch kan worden geserveerd. Dat huzaren
stukje wordt overigens klaargespeeld door een
Belgische frietenbakker.
Ter gelegenheid van het Landjuweel wordt aanstaande zondag voor de eerste
keer Nederland Ontmoetingsland opgevoerd. Het evenement vindt plaats op het
immense terrein van het Landjuweel aan de Oisterwijkseweg. De primeur heeft
Moergestel te danken aan de innige relatie die de Stichting WieKentKunst al
jaren heeft met het Nederlands Centrum voor Volkscultuur in Utrecht. Het in
2001 in Moergestel gehouden Nederlands Folklore festival was daar onder meer
een uitvloeisel van. Toen trok voor het eerst een kleurrijke reuzenstoet door
Moergestel. Bij de voorbereiding en de uitwerking van Nederland Ontmoetings
land is een zeer grote betrokkenheid van WieKentKunst en van Moergestelse
'Landjuweeltje'
Het Kleintje Landjuweel is, zoals Jan van den
Hurk dat zegt, letterlijk op te vatten als een
"Landjuweeltje'. 'Kleintje' heeft een dubbele
betekenis. Het is georganiseerd voor het kleine
grut en in zijn uitwerking is het een op kleine
kindermaat gesneden uitvoering van het grote
Landjuweel. Precies zoals gilden hun in Brabant
zo gewaardeerde spel spelen, zo doen dfe kinde
ren van de basisscholen in Moergestel en
Oisterwijk dat ook.
Hurk en Hennie van Schooten. De Techneuten
groep die elders op deze pagina wordt voorge
steld. Namens de Stichting Landjuweel 2008 Jan
organisaties. Zo doen onder meer de reuzen en Die Naemloose Speelers mee.
