BAJA Entertainment® komt terug met een nieuwe show!!
Verkoop in de
bibliotheken
buro76@planet.nl
RONDOM DE KERK
IJ;
jaar
kerkgebouw
Oön
ïl
Grote eindejaarsverkoop van afgeschreven bibli
otheekmaterialen
Elke week krijgen de bibliotheken in Oisterwijk
en Moergestel nieuwe boeken in huis. Door
het jaar heen worden boeken, tijdschriften enz.
afgeschreven. Enerzijds omdat ze licht verou
derd zijn en vervangen worden door nieuwe
exemplaren maar ook omdat ze niet voldoen
de worden uitgeleend. Wij bieden u deze mate
rialen aan voor zachte prijsjes. Wellicht is er iets
voor u bij...
Sla uw slag op donderdag 20 december in
Tiliandervan 13.30 tot 17.30 uur en op vrijdag
21 december in de foyer in Den Boogaard van
13.30 tot 19.30 uur. Tot ziens!!
Vanaf 1 januari 2008 is Bibliotheek Moergestel
op vrijdag al om 14.00 uur geopend, dus van
14.00 tot 20.00 uur kunt u terecht voor lenen
en lezen...
PMMCWÏ
$T.
HET ORGEL IN DE
PAROCHIEKERK VAN
ST. JANS ONTHOOFDING.
Nadat het even stil leek te worden rondom het roemruchtige trio BAJA
Entertainment® komen zij 23 december met een compleet nieuw programma voor
de dag.
Ondanks veel interesse uit binnen- en buiten
land heeft manager Hans de Brouwer alles in
het werk gesteld deze entertainers pur sang
voor het Moergestelse uitgaansleven weten te
behouden. ‘Ik noem geen bedragen, maar u
zult begrijpen dat we als Café de Brouwer alles
uit de kast hebben moeten halen om artiesten
van zulk formaat binnen te kunnen houden.
Vooral in China en Amerika zijn de jongens erg
populair, maar voorlopig hebben wij ze onder
contract! liet een trotse de Brouwer via een kort
persbericht weten.
In navolging op de sensationele BAJA-Awards-
Night van vorig jaar vallen ook dit jaar weer ver
schillende Moergestelnaren in de prijzen. Bart
Claassen, Jan van de Pas en Bart van Baardwijk
hebben zich dit jaar als doel gesteld met name
het Moergestels verenigingsleven in het zon
netje te zetten en daar zijn verschillende inte
ressante categorieën uit voortgekomen. Zo is er
een BAJA-Award voor het beste Hofhou-
dingslid, maar ook de beste vriendengroep valt
in de prijzen. Ook wordt de beste performer van
2007 beloond met een schitterende blijk van
waardering. De sportploeg van het jaar is na een
(GV de Borrelaers) 14 Piet Moorman (CV
de Dors(t)vlegels) 32%; Eric Bogaers (CV de
Durdraaiers) 14 Hans Persoons (CV de
Zevertoeten) 18%; Ralf de Wit (CV de
Pierewaaiers) 12 Arie-Jan de Jong (CV de
Nauwdauwers) 10
Vriendengroep van het Jaar: CV Ver Weg 12%;
De Brugzeikers 14 Zoetsappig 23 Coen
Vos 2 Brouwer Jr 20 Zatte Mongoleclub
11%; Eenpotnat 18%.
Performer van het Jaar: Paul de Leeuw 3
René Oerlemans 28 Frank Bertens 23
Gerard Joling 7,5 Will Bakx-Habraken 32,5
Jeroen van der Boom 6
Sportploeg van het Jaar: Kaartclub ‘de Harde
Heer’ 27 Dames Roef Softbal 18 Audacia
Dames 1 16 Jeu de Boulesclub ‘Ons
Genoegen’ 20 HOCO dames 16%; Dames
Roef Handbal 13
De Oeuvre-prijs wordt op de avond zelf bekend
gemaakt.
uitgebreide enquête nog steeds erg populair
onder de Moergestelse bevolking, vandaar dat
deze niet uit het programma geschrapt is.
Interessant is ook de Oeuvre-prijs, waar iemands
volledige staat van dienst wordt gewaardeerd
met de hoogste onderscheiding die de
Moergestelse horeca rijk is. Onderaan dit arti
kel heeft opiniepijler Maurice de Bont een
opsomming gemaakt van de categorieën en de
tussentijdse peilingen procentueel weergegeven.
Houdt deze dus in de gaten als je bij de geno
mineerden hoort!
De BAJA-Award-Night 2007 zal, behalve het
uitreiken van de BAJA-awards, ook bestaan uit
verschillende spetterende optredens van regio
naal bekende artiesten, de ongekend populai
re BAJA-movie en een buitengewoon gezelli
ge sfeer voor jong en oud. De deuren van Café
de Brouwer zijn op zondag 23 december om
20.30 uur geopend voor iedereen die een keer
wil genieten van topentertainment met een
knipoog. De entree is uiteraard gratis.
De genomineerden voor de categorieën zijn
(met tussen haakjes het pelingspercentage):
Hofhoudingslid van het jaar: Jurgen Snelders
’MOERGESTEL NIEUWS’ - WOENSDAG 12 DECEMBER 2007
PAGINA 9
I
75
Hoofdmanuaal
ir'
koppeling, tremulant
H.F.
E-mailadres 'Moergestel Nieuws'
Indien men wil zoeken naar de geschiedenis van
het orgel in onze kerk moet er soms op merkwaar
dige plaatsen worden gezocht. Zo is wel bekend
dat de kerk in 1811 weer in katholieke handen
8vt
16vt
8vt
4vt
4vt
2vt
1vt
8vt
Positief
Holpijp
Fluit
Fluit bas
Siflet disc
Picolo
Harmonica b/d
8vt
8vt
4vt
4vt
2vt
8vt
nog enig onderhoud aan eigen instrumenten ver
richt. Met name het voorstel van Vermeulen om pij
pen uit het oude orgel te willen gebruiken, is een
reden voor veel gedoe. Men was er in die tijd niet
aan gewend oude pijpen opnieuw in een concept
in te passen en te herintoneren. In deze interessan
te briefwisseling is duidelijk te merken dat van een
echte orgeldeskundige geen sprake is. Onder
deze titel wordt wel een beroep gedaan op prof.
Smeyers, maar ook zijn uitspraken zijn discutabel.
Uiteindelijk gaat de opdracht toch naar de fa.
Vermeulen, waarbij zelfs de Bisschop van Den
Bosch om advies werd gevraagd, en deze zich
ook voor de fa. Vermeulen uitsprak. Het is interes
sant te zien hoe de brieven van Smits geschreven
zijn met een kroontjespen, terwijl die van Vermeu
len merendeels getypt zijn.
8vt (nieuw)
8vt (nieuw)
4vt (oud)
2vt (oud)
Holpijp 8vt
Gemshoorn 8vt
Prestant 4vt
Roerfluit 4vt
Octaaf 2vt
Scherp 3st
Kromhoorn 8vt
Pedaal
Subbas 16vt
Prestant 8vt
Gedekt 8vt
Octaaf 4vt
kwam na een aantal jaren door de protestanten te
zijn gebruikt. Wat er toen in de kerk stond, is niet
duidelijk, met name of er toen al een orgel was.
Echter, in het “Aardrijkskundig Woordenboek der
Nederlanden” van 1846 meldt een zekere A.J.v.d.
Aa dat in de kerk van Moergestel geen instrument
aanwezig was. Het eerste orgel wat dus in de kerk
kwam, was het instrument wat door de orgelmaker
F.C.Smits te Reek in 1850 werd opgeleverd. Dit
orgel was een instrument met twee manualen en
een aangehangen pedaal, dwz. dat het pedaal
geen eigen register had, maar dat via het- pedaal
de toetsen van het hoofdwerk werden bespeeld.
Waar dit orgel gestaan heeft, is niet direct duidelijk.
Als men in de entree onder de toren staat, is het
houten plafond niet uit de tijd dat de toren
gebouwd werd. Aanvankelijk liep de ingang boven
door tot aan het gewelf dat zichtbaar is op de
orgelzolder. Het fraaie glas in lood met de Heilige
Cecilia was toen in de hal zichtbaar. Mogelijk is
met de plaatsing van het orgel ook het eerste koor
geconstrueerd, hetgeen met de Neogothische bal
ken kan kloppen. Op bijgevoegde tekening is het
front als schets te zien, met de speeltafel links
onder de meest linkse boog, dus onder het orgel.
Het front vertoonde drie half ronde torens en twee
rechte tussenvelden met een naar de buitenzijde
schuin oplopende labialijn
Uit de offerte van Vermeulen blijkt dat het orgel
gebouwd zal worden volgens het zgn."rein pneu
matische systeem” Dwz. dat de toets via een
soort luchtdruk systeem in verbinding staat met de
pijpen, waardoor er enige vertraging is tussen het
moment van indrukken van de toets en het spreken
van de betreffende pijp. Dit in tegenstelling tot het
zgn. “mechanisch systeem” waarbij de toets recht
streeks in verbinding staat met de pijp, en de toon
klinkt op het moment dat de toets wordt ingedrukt.
Het orgel zou worden opgesteld in twee kassen op
vrij hoge poten, gesitueerd aan beide zijden van
het Cecilia-raam. De speeltafel stond in het mid
den op een verhoog, zodat de organist zicht had
op het altaar. Het koor zelf stak toen nog niet bui
ten de toren uit zoals te zien is op een foto die
gemaakt is na de sloop van de oude kerk, die ach
terop het boekje over de toren staat van april 2000.
De dispositie van dit instrument was als volgt;
Orgels met een overeenkomstige samenstelling
vindt men nog veel rond de stad Leipzig waar
Bach zijn adviezen gaf. De plaatsing van het orgel
kende wel enige problemen. Allereerst moest het
koor worden vergroot door het uit te bouwen naar
de kerk, omdat het orgel in de nis van de toren was
gepland, en het zangkoor dus geen plaats meer
zou hebben. Daarna bleek dat men de maat bin
nen de nis één meter te royaal had opgegeven,
zodat de plaatsing van het instrument in de proble
men kwam. Dit werd opgelost door alles één meter
smaller te maken en de pijpopstelling te wijzigen.
Het gevolg is dat met name het stemmen van de
pijpen van het pedaal lastig is door gebrek aan
bewegingsruimte binnen de orgelkas. Het is uiter
aard jammer dat door deze plaatsing het fraaie
Cecilia-raam uit het zicht is verdwenen. Bovendien
heeft de plaatsing binnen de torennis tot gevolg
dat de uitstraling van het orgelgeluid niet optimaal
is.
Het orgel werd ingespeeld op 17 september 1961,
na te zijn ingezegend door pastoor Van den
Bogaard. Deze had ook bij de collectes voor het
nieuwe orgel de uispraak gedaan: “laat uw dubbel
tje een kwartje zijn, en bespaar ons uw centen”. Bij
de inspeling speelde Janus v.d. Wouw als opening
een Prelude en Fuga in d klein van Bach, was er
een plechtig Lof met het koor o.l.v. M. Ceulemans,
en werd er nog gespeeld door kapelaan Baren-
brug en Hub. Houët.
In 1980 is dit instrument grondig schoongemaakt,
door alle pijpen van de lade te verwijderen en een
voor een onder handen te nemen, de windlade
stofvrij te maken, en de pulpeten, de afdichting, te
vernieuwen. Tevens werd toen de intonatie van de
pijpen herzien, wat inhield dat deze Barok werd,
waar die oorspronkelijk nog Romantisch was.
Tevens werd op advies van Jaap Hillen, organist
van de Grote Kerk te Breda, de Sesquialter naar
het positief verplaatst, en de Quint vervangen door
een Nasard 2 2/3 en geplaatst op het hoofdmanu
aal. De herintonatie is uitgevoerd door Frans
Vermeulen, de laatste die de firma leidde. Hij heeft
als laatste daad nog de registerknoppen door
fraaie houten exemplaren vervangen. De firma is
thans overgenomen door Flentrop orgelbouw in
Zaandam, waar ook het onderhoud van ons orgel
is ondergebracht.
Uit deze opgave blijkt dat er niet drie, maar zes
oude registers zouden worden hergebruikt. In de
verdere beschrijving staat o.a. vermeld dat het
toetsbeleg uit imitatie-ivoor zou bestaan, ook hier
over zegt pastoor Jansen dit niet vertrouwd te vin
den, zoals hij ook twijfelt aan het gebruik van oude
pijpen. Ook de vermelding dat de oude kassen
zuilen worden gebruikt, vindt pastoor Jansen niets,
hij wil echte eikenhouten kassen. Al met al loopt de
prijs aardig op, maar hij krijgt wel zijn zin, zelfs een
garantie van twintig jaar op de hergebruikte pijpen.
Dit laatste overigens op advies van prof. Smeyers,
zelf had hij al tien jaar garantie voorgesteld.
Uiteindelijk kostte het orgel fl. 5750,-het werd op
19 Febr. 1926 door prof. Smeyers onderzocht. In
een brief van Smeyers aan Vermeulen van 20
februari spreekt hij zijn lof uit over de oude pijpen,
vindt dat het orgel wat luid geïntoneerd is, en dat
soms de intonatie niet gelijkmatig is. Al met al is hij
redelijk tevreden. Dit orgel heeft dienst gedaan tot
de jaren zestig van de vorige eeuw. Het stond er
dus ook toen de oude kerk werd afgebroken in de
jaren dertig. Het orgel is toen gedemonteerd en
daarna in de nieuwe kerk weer opgebouwd. Of er
toen wijzigingen zijn aangebracht, is niet bekend.
Redactie: Ton van Elsdingen
NX Hans Festen
Jo van Os
H Ireen Stieqer
Ad Wolfs
11 Paul Dijckmans
rgestel.nl
www.kerk-in-oisterwijk.nl
In 1959 ontstaat er behoefte aan een nieuw orgel,
mede onder invloed van de zgn.”orgelbeweging”
die terugwilde naar het orgel uit de tijd van Bach.
Ook kapelaan Barenbrug, toen nog in Moergestel,
was een groot pleitbezorger voor het huidige orgel
en heeft het.ook mee ingespeeld, al was hij inmid
dels kapelaan in Vught. Er werd toen ook een
orgeldeskundige bij de bouw betrokken in de per
soon van dhr. Hub. Houët, organist en orgeldo-
cent, bekend als "organistenmaker”.
De bouw van het orgel werd aan de Gebr.
Vermeulen te Weert gegund.
Het orgel werd geleverd voor de prijs van fl. 2700.-
waarvan de laatste termijn in januari 1853 werd vol
daan. In het rekeningenboek van de parochie van
1850 vinden we behalve betalingen aan Smits
orgelbouw, in april ook een bedrag van fl. 15.-, te
betalen aan Jan van Rooy, voor het luiden van de
klok en “het trappen van den orgel”. Dit was een
jaarvergoeding. Hieruit blijkt dat het orgel toen nog
geen elektrische voorziening had. Het was een
mechanisch instrument, zoals alle orgels van Smits
in die periode, en om het te kunnen bespelen,
moest een “orgeltrapper" zorgen dat er lucht in de
balgen kwam, zgn. orgelwind.
In 1880 werd het kerkgebouw gerestaureerd, in
welke tijd ook het orgel onderhanden werd geno
men. Dit werd gedaan door een zekere
Vingerhoets, knecht van Van Hirtum. De dispositie
werd gewijzigd zonder dat daarover iets bekend
is. Tevens werd het orgel verplaatst, en wel in de
nis van de toren tegen de westelijke muur. Daarna
is er door, zoals Smits in een van zijn brieven
opmerkt, door een nog grotere “dilettant” aan het
orgel gewerkt, waarna in 1897 nog een kleine her
stelling aan het orgel is verricht door de fa. Smits
voor fl. 180.-. Ook in 1912 is de fa. Smits door pas
toor van Ryckevorsel gevraagd naar het orgel te
kijken, maar die had er kennelijk toch niet veel ver
trouwen in daar de pastoor verdere bemoeienis
door Smits afwees. Hij had van de Zusters een
groot harmonium gekregen. Smits heeft toen wel
terloops enige “geniepige storingen” verholpen,
maar vond het orgel zelf geheel intact
In 1922 komt het moment dat er toch behoefte is
aan een nieuw orgel. Er worden kennelijk meerde
re offertes gevraagd, o.a. aan de fa. Vermeulen te
Weert, een Oostenrijkse orgelbouwer met de naam
Cecilia, en ook aan de fa. Smits. Met deze laatste
ontspint zich een uitgebreide briefwisseling, waar
bij Smits aanvoert dat het bestaande orgel is ver
minkt, dat er in die tijd door de concurrentie geen
orgel voor een redelijke prijs kan worden geleverd
zonder verlies. De werkelijkheid lijkt echter te zijn
dat de fa. Smits aan het einde van haar bestaan is;
in 1925 houdt de orgelbouw op. Er wordt alleen
Octaaf 2vt (oud) Picolo 2vt (oud)
Mixtuur 2/3/4 (nieuw) Basson-Hobo 8vt (nieuw)
Trompet 8vt (nieuw)
Pedaal
Subbas 16vt transmissie van de Bourdon 16vt
De dispositie was toen als volgt:
Hoofdmanuaal Positief (in zwelkast)
Prestant 8vt
Roerfluit 8vt
"Octaaf 4vt
Fluit 4vt
Octaaf 2vt
Sesquialter 2st Quint 1 1/3vt
Mixtuur 3-4st
Trompet 8vt
De dispositie was als volgt:
Manuaal
Prestant
Bourdon b/d
Holpijp
Prestant
Fluit
Octaaf
Flageolet
Trompet b/d
Bourdon
(Rute
harmoniek) (nieuw) Fluit
2vt (oud) Picolo
Bovenmanuaal
(evt. in crecendokast)
Bourdon 16vt(oud) Viool Prestant 8vt (nieuw)
Prestant 8vt (nieuw) Holpijp 8vt (oud)
Gamba 8vt (nieuw) Aeoline.Salicionaal of
Dolce
8vt (oud) Vox Celeste
