De jury is er klaar voor
RONDOM DE KERK
De Moergestelse vrijwilligersprijs
00 00
1
PftROCWS
STJMfONTM,
De (bijnavoltallige jury bijeen, van links naar rechts Jan van Dijk, Corrie op ’t Hoog, Maarten
Lapien, Annie van Roessel (voorzitter), Willem Ligtvoet en Lian Kocx. Jurylid Frans van der
Poel was bij het maken van deze foto verhinderd. Foto WieKentKunst
”Het initiatief van de Moergestelse vrijwilligersprijs vind ik bijzonder goed. Het
brengt de Moergestelse samenleving beslist dichter bij elkaar.” Dat zegt Jan van
Dijk, een van de juryleden van deze nieuwe, door de Stichting WieKentKunst in
het leven geroepen vrijwilligersprijs voor Moergestel. Op 30 december tijdens het
Oudjaarsconcert van de koninklijk erkende Muziekvereniging Prinses Juliana wordt
de prijs voor de eerste keer uitgereikt door burgemeester Y. Kortmann van de
gemeente Oisterwijk.
vooral bekend als kosteres in de kerk St. Jans-
Onthoofding. “Aan de vrijwilligers hebben we
het te danken dat Moergestel, heerlijk leefbaar
is. Velen beseffen niet hoeveel tijd vrijwilligers
aan hun vrijwillige taken besteden. Het is
daarom belangrijk ze eens in het jaar in het zon
netje te zetten’, aldus Corry op ’t Hoog. Lian
Kocx (1959), onder meer lid van het Moergestels
parochiebestuur: “Moergestel zou Moergestel
niet meer zijn zonder vrijwilligers.
In deze op economische prestaties gerichte
samenleving is het belangrijk aandacht te
besteden aan mensen die zich geheel belan
geloos voor de samenleving inzetten. Voor
de instandhouding van die gemeenschap zijn
de vrijwilligers onmisbaar.”
DE JONGEREN
Maarten Lapien (1967) vertegenwoordigt als
voorzitter van het plaatselijk jongerenwerk ’t
Kwartierke de Moergestelse jeugd. “Deze prijs
kan mogelijk anderen stimuleren ook iets te
gaan doen in het vrijwilligerswerk”, stelt hij.
Willem Ligtvoet (1954), bestuurslid van de
koninklijk erkende Muziekvereniging Prinses
Juliana valt hem bij en voegt daar aan toe: “De
Moergestelse gemeenschap staat of valt bij een
grote groep vrijwilligers. Een bijzonder goed
idee om jaarlijks een ’topper’ onder de vrij
willigers te kiezen.’
Deze jury, waarvan directeur Frans van der
Poel van de Rabobank Moergestel ook deel
uitmaakt (hij was tijdens de eerste bijeenkomst
van de juryleden verhinderd), kiest op 10 no
vember de eerste Moergestelse vrijwilliger van
het jaar.
Tot die datum kunnen nog mensen (jong en
oud, vrouw en man) worden aangemeld op het
adres D’n Duyp 41,5066 GA Moergestel. Tel.
513 3072.
De prijs bestaat uit een, door Hans van Brun-
schot gemaakte en door de Rabobank Moerges
tel gesponsorde, bronzen replica van de Moer
gestelse reuzin Ermelindis. De officiële benam
ing van de prijs is dan ook ’de reus/reuzin van
Moergestel’. De symboliek is dat een vrijwilliger
een reus van een mens is die door zijn/haar
belangeloze inzet met kop en schouders boven
de samenleving uitsteekt. Hij of zij is ’een reus
van een mens’. Dit Moergestelse initiatief komt
aan de vooravond van het ’Jaar van de Vrij
williger’. Door de Verenigde Naties is 2001 tot
’Jaar van de Vrijwilliger’ uitgeroepen.
Is voor de eerste uitreiking van deze nieuwe
prijs alles in kannen en kruiken, het laatste
woord is aan de jury. De leden moeten uit de
aanmeldingen een keuze maken. Vanwege
het belang van hun (vrijwilligers!)werk geven
ze ieder in eigen bewoordingen hun mening
over deze vrijwilligersprijs, die in de woorden
van Jan van Dijk (1945) een nieuwe bindende
factor in de toch al sterke Moergestelse sa
menleving kan zijn. Jan van Dijk is voorzit
ter van de Kantinecommissie van voetbal
vereniging Audacia.
BUITENGEBIED
De jury bestaat uit zeven personen en staat
onder voorzitterschap van Annie van Roessel
(1952), Zij is bestuurslid van de Stichting Wie
KentKunst en vanuit haar agrarische achter
grond kent ze veel mensen in het buitenge
bied, in de Moergestelse constellatie van grote
betekenis. ’Het sociale leven in Moergestel is
’top’, dankzij de vrijwilligers”, aldus Annie van
Roessel, die in het gezelschap verkeert van nog
twee vrouwen. Dat zijn Corry op ’t Hoog en
Lian Kocx.
Corry op ’t Hoog (1947) is in het Moergestelse
De kerkhofwerkers
O 4.
PAGINA 9
MOERGESTEL-NIEUWS’- WOENSDAG 1 NOVEMBER 2000
TvE
Hechte groep
De mannen vormen een hechte en gezellige
groep, die het vele werk op 't kerkhof graag
verricht. Moergestel heeft een fijn en warm
kerkhof, vinden ze, een kerkhof dat druk door
mensen wordt bezocht. Gemiddeld komen
er zo’n twintig personen per dag, mensen die
vaak aangesproken wil-len worden. Er vindt
nauwelijks vernieling plaats. Natuurlijk staan
of liggen er wel eens dingen die er niet thuis
horen, maar dat wordt dan zo opgeruimd.
Ook de nabijheid van een school levert geen
moeilijkheden op, er is geen overlast van
spelende of baldadige kinderen.
Redactie: Ton van Elsdingen
Hans Festen
Jo van Os
Ireen Stieger
Peter Verheijen
Ad Wolfs
Harry van Boxtel
Bloementuin
Onlangs is een delegatie van vier man een
kijkje gaan nemen in de “Hof van Lof’, een
grote tuin van de paters Franciscanen in
Megen. Dat heeft geresulteerd in een aan
vraag bij het parochiebestuur om achter ons
kerkhof een bloementuin van ong. 60 m2 aan
te leggen, waaruit t.z.t. bloemen geplukt kun
nen worden, voornamelijk voor de versiering
van de kerk. Vroeger werden die bloemen
geleverd door bloemisterij Wim Willems en
door Leen van Herck. E.e.a. brengt wel meer
extra werk mee voor de werkgroep, maar
dan wordt wel uitgekeken naar een extra vrij
williger.
Bloemen overigens die nabestaanden van
overledenen op de graven van hun familiele
den leggen, worden door de kerkhofwerkers
over ’t algemeen niet geruimd. Ze verwach
ten dat de nabestaanden die bloemen zelf
verzorgen. Als de bloemen erg lang blijven
liggen en er kennelijk niet meer naar
omgekeken wordt, worden ze, pas na Nieuw-
De werkgroep Verzorging Begraafplaats
aan de koffie na gedane arbeid...
jaar, door de werkers opgeruimd.
Het werk van deze mannen is soms nog op
een andere wijze nuttig, zoals de keren dat
de taxushaag rondom het kerkhof moest
worden geknipt en het knipsel van deze
plant gebruikt kon worden door een farma
ceutische fabriek bij het vervaardigen van
medicijnen voor de kankerbestrijding. Wat
de werkers ook nog doen is het bijhouden
van de terreinen rond de kerk: vegen,
schoonmaken en onkruidbestrijding.
Nu de bladeren weer vallen en het feest van
Allerzielen weer voor de deur staat, is het
voor veel mensen tijd om weer wat meer stil
te staan bij de dood en bij familieleden,
vrienden en kennissen die ons ontvallen
zijn. Vorig jaar besteedde “Rondom de kerk”
in deze tijd aandacht aan de werkgroep
“Avondwake”. Dit jaar willen we u een groep
voorstellen, die wat minder op de voorgrond
treedt, maar die op de achtergrond belan
grijk werk verricht: de kerkhofwerkers, of,
zoals de groep officieel heet: de Werkgroep
Verzorging Begraafplaats.
We gingen daartoe op een donderdagoch
tend om 10.00 uur naar het Parochiecen
trum, want daar komt de hele groep, na
gedane arbeid op het kerkhof, elke week
samen, om het werk te besluiten met een
door Ad Wolfs gezet bakje koffie. Het was
deze keer juist een samenkomst met een
extra feestelijk tintje. De ploeg had namelijk
onlangs de zolder van de sacristie opge
ruimd en schoongemaakt, omdat eerstdaags
het hout van de zoldering behandeld moet
worden tegen boktor. De werkers werden
daarom door koster Corry op 't Hoog
onthaald op lekkere cake. We troffen in het
Parochiecentrum Herman Derksen, die sinds
ongeveer twee jaar de leiding heeft over het
groepje, Wim de Kruyf, die ook twee jaar
geleden kerkhofwerker werd, en de werkers
van het eerste uur: Piet Verheijen, Piet
Ketelaars, Hein van Cuyk, Jan Wolfs, Rinus
Jonkers en Jan Vermeer. Dat eerste uur is
dan vijfjaar geleden, toen de groep door
Henk van Roessel werd opgericht. Na Henk
van Roessel heeft ook Theo op ’t Hoog nog
een poosje de leiding over het groepje
gehad, waaraan door zijn veel te vroege
overlijden een abrupt einde kwam.
Graven delven
Vroeger werd al het kerkhofwerk, inclusief het
delven van de graven, nog gedaan door de
koster. Dat was in 't niet al te verre verleden
eerst Janus van de Wiel, en daarna Jan
Mulders. Het delven en ruimen van de
graven werd vervolgens overgenomen door
Kees van Dijk, handmatig. Hij doet dat nu
nog steeds, geassisteerd door Sjaak van
Herck. Het overige kerkhofwerk wordt nu
gedaan door deze werkgroep van vri
jwilligers.
Onderhoud
Dat overige werk is het algemene onder
houd: schoffelen, harken, gazon maaien,
snoeien, door regen uitgespoelde gaten
dichten. Het houdt echter ook in grotere
klussen als heggen knippen en bomen en
hoge beplantingen rooien. In het verleden
werden door nabestaanden van overledenen
nogal eens beplantingen aangebracht, die
daarna hoog en wild opgroeiden. Toen
Herman Derksen twee jaar geleden aantrad
is de groep begonnen veel van deze wild en
hoog opgegroeide beplantingen te ruimen.
Tegenwoordig worden beplantingen van de
graven aangebracht in overleg met de werk
groep. De gerooide planten en bomen wor
den overigens niet altijd zomaar wegge
gooid, maar komen van pas in de kerk bij bij
zondere feesten, zoals Kerstmis en Pasen.
Het versieren van de kerk wordt normaal ver
richt door Jo Denissen en Riet op 't Hoog,
maar het grote werk, zoals dus het plaatsen
van bomen en grote takken en ook het jaar
lijkse plaatsen van de kerststal is een taak
van deze werkgroep.
Enige tijd geleden is de werkgroep ook bezig
geweest met voorbereidingen voor de
komende jaren. Op een strook grond, die
beplant was met kerstbomen, zijn deze
bomen gerooid. De grond werd twee meter
diep omgespit en ontdaan van wortels en
stronken en ingezaaid met gras. Dat maakt
het gemakkelijker om straks, wanneer het
nodig is, graven te delven.
Begraven - cremeren
Er zijn thans 936 graven op het kerkhof. Twee
jaar geleden kwamen er veertig in een jaar
bij. Dit jaar echter nog geen twintig. De
oorzaak daarvan is het feit, dat er dit jaar niet
veel mensen zijn overleden. Bovendien
neemt ook in Moergestel het aantal cre
maties toe. In Moergestel is het percentage
crematies overigens nog geen 10%. Sinds
kort bestaat de mogelijkheid, de urn met as
op het kerkhof te begraven en te voorzien
van een klein marmeren plaatje van 70 x 70
cm. Er liggen er mo-menteel zeven.
Wanneer men begraven wordt, wordt de
pacht van een graf aangegaan voor twintig
jaar. Die periode kan telkens met tien jaar
worden verlengd. Reserveren van een plaats
(vaak de plaats naast het graf van de
echtgeno(o)t(e) kan ook. Daar moet dan wel
voor worden betaald. In Moergestel wordt
meestal naast elkaar begraven en maar
hoogstzelden boven elkaar.
Wetten
De onlangs in werking getreden Wet op de
lijkbezorging maakt het werk op het kerkhof
wel moeilijker, in die zin, dat de graven nu
een grotere maat moeten hebben dan
vroeger. Dat betekent, dat op plaatsen die
geruimd zijn, nu langere graven moeten wor
den aangelegd, waardoor de tussen
liggende paadjes soms ontoelaatbaar smal
worden. Óm die reden worden op nieuwe
gedeeltes van het kerkhof de graven aan
gelegd met de hoofden tegen elkaar, zodat
de paden breder kunnen worden, hetgeen
zowel gunstig is bij bezoek van het kerkhof,
vooral voor mensen in rolstoelen, als ook het
werk van de kerkhofwerkers vergemakkelijkt.
Het kerkhof heeft overigens niet alleen te
maken met de Wet op de lijkbezorging. Ook
de Arbowet levert verplichtingen op voor de
gemeenten bij het onderhoud van de kerk
hoven, met betrekking tot de werkom
standigheden van de werkers.
Verplichtingen die soms moeilijk uitvoerbaar
zijn en waaraan soms ook niet of nauwelijks
kan worden voldaan. Het vergt investeringen
die het tarief van de grafrechten behoorlijk
kunnen doen stijgen. In Moergestel is het
kerkhof echter niet eigendom van de
gemeente, maar van het parochiebestuur,
die deze verplichtingen in principe naast
zich neer kan leggen. Des-ondanks baart het
uitvoeren van de Arbowet het parochiebe
stuur zorgen.
Monument(en)(prijs) en expositie
Dit jaar is een bijzonder jaar voor de
Brabantse kerkhoven. Door Monumenten
zorg is bepaald dat de kerk in Moergestel en
twee graven op het kerkhof in aanmerking
komen om te worden aangemerkt als monu
ment. Dit betekent ook subsidie, waardoor
eventuele herstelwerkzaamheden kunnen
worden verricht in het kader van de monu
mentenzorg.
Bovendien is er dan nog de jaarlijkse prijs
van de Stichting Monumentenprijs Noord-
Brabant. Daarvoor wordt elk jaar een andere
categorie monumenten gekozen. Dit jaar is
het thema: “Begraafplaatsen, die vanwege
hun aanleg, ligging, staat van onderhoud
en/of de aanwezigheid van bijzondere graf
monumenten als cultuur-historisch waarde
vol mogen gelden’. Ook Moergestel heeft zijn
kerkhof als gegadigde voor deze prijs
aangemeld. Of Moergestel voor deze prijs in
aanmerking komt is lang niet zeker, maar feit
is wel, dat de prijs in Moergestel zal worden
uitgereikt in Den Boogaard, door de gede
puteerde voor monumentenzorg in Noord-
Brabant, drs. A. van Harten, op donderdag 2
november. In het kader van deze uitreiking
zijn in Moergestel twee extra activiteiten ge
organiseerd:
- Het Nederlands Centrum voor Volkscul-tuur
heeft in het Parochiecentrum een tentoon
stelling ingericht met als titel: “Rouw- en
begrafeniscultuur’’.
- De Moergestelse culturele organisatie
WieKentKunst organiseert onder deskun
dige leiding van Paul Spapens een rondlei
ding van één uur over het kerkhof van
Moergestel. Deze activiteiten zijn op 2
november voor de genodigden van de
Stichting Monumentenprijs Noord-Brabant
en nogmaals op zondag 5 november voor
overige belangstellenden.
