M44/
nr
In gesprek met
Kees Schoenmakers
Gijs
Restaurant Auberge De Man
I
TV MA1
J
Elke donderdag:
MTV-avond!
speciaal menu
'Manneke Gijs'
fl. 1O,-
fl. 54,- pp
’Ik ben van de toren gaan houden’...
Krachtige bouillon met seizoensgroenten
Vanilleijs met aardbeien en lange vingertjes
Om dit te vieren,
serveren wij H
gedurende
de maand mei een
Dit menu wordt aangeboden per tafel (2 personen)
inclusief een fles Tokay Pinot Blanc (Dopf Irion) voor
30 April 2000 is onze zoon
geboren.
Sint Jansplein 7, 5066 AR Moergestel, Tel. 013-513 4100, Fax 013-513 3340
Per tafel (2 personen) krijgt u een zelfde fles wijn mee naar huis
om, net als wij, na te genieten...
Oplevering
t
MOERGESTEL-NIEUWS’- WOENSDAG 10 MEI 2000
Open dag
PAGINA 7
Wat gaat er gebeuren?
Uilenkast
De toekomst
Betrokken
Asperges op Brabantse wijze bereid
of
Asperges in combinatie met zalm en peterseliebroodkruim
Bliksemactie
Restauratie
'De Toren van ons dorp'.
l
1
”S
TvE
Hij is een van de zeven leden van het parochie
bestuur en is in die functie belast met bouwza
ken. In dat parochiebestuur hebben verder zit
ting: pastor van den Broek als voorzitter, Piet
van Hazendonk als vice-voorzitter, Ron Hermus
als secretaris, Loet van Dam als penningmeester
en verder Lian Kocx-Jonkers en Jeanne van
Roessel-van den Bijgaert. Het restauratiecomité
bestaat uit: Piet van lersel voorzitter, Hans
Festen, Lian Kocx, Irene Stieger, Jaap Drabbel,
Fried Colen en Kees van Gils.
De verwachting is dat half juli het werk aan de
buitenkant van de toren zal zijn afgerond, zodat
de steigers kunnen worden afgebroken. Het
werk aan de binnenkant gaat dan nog door.
Eind september begin oktober zal het gehele
werk zijn geklaard.
In allerlei kranten was ’t te lezen: de kerktoren van Moergestel wordt gerestau
reerd. Inmiddels staan er al steigers om de toren en is het werk begonnen. Een
op 23 november van ’t vorig jaar opgericht comité is druk doende om de voor de
restauratie benodigde gelden bijeen te brengen. Dat comité heeft daartoe ook een
heel mooi uitgevoerd en zeer lezenswaardig boekje “De toren van ons dorp” laten
uitkomen, geschreven door Paul Spapens en Ad Wolfs (Adr.Zn). Dat boekje is op
verschillende plaatsen in ons dorp te koop voor de prijs van f 10,- (aanrader). De
man die dat comité heeft opgericht is Kees Schoenmakers.
gemaakt, een bouwkundige tekening en een
inspectierapport. Op grond van dit rapport
werd een restauratieplan opgesteld. Dit plan
werd besproken met de gemeente Oisterwijk en
met Rijksmonumenten. Er rolde een kosten
plaatje uit van vijf ton. Grof gezegd wordt door
Rijksmonumenten twee ton, door de gemeente
Ois-terwijk één ton en door de parochie ook één
ton gefourneerd. De overgebleven ton zal
moeten binnenkomen door sponsorgelden en
bijdragen uit de gemeenschap.
Op zondag 14 mei is er dan een restauratie-
manifestatie in en om de kerk. Er wordt een
tentoonstelling ingericht; met deskundige
uitleg van Paul Spapens wordt een rondgang
gehouden in de kerk; door maximaal veertig
personen, die zich van te voren hebben kun
nen opgeven, kan de toren worden beklom
men, met deskundig commentaar van Kees
Schoenmakers; Hans Festen zal ’t orgel be
spelen en uitleg geven over ’t orgel. Ook hier
over kunt u elders in dit blad meer lezen.
Tenslotte zij nogmaals gewezen op het boek
je “De toren van ons dorp”, financieel moge
lijk gemaakt door de Rabobank Moergestel
en geschreven door Paul Spapens en Ad
Wolfs. Het boekje is op verschillende plaat
sen in het dorp te koop. Het bevat een schat
aan informatie over de toren, is prachtig uit
gevoerd en met de aankoop (f 10,—) levert u
bovendien nog een bijdrage aan het herstel
van de toren.
brengen van de toegangspartij, met name het
bovenlicht.
Tijdens de restauratie zal het kerkorgel worden
afgedekt. Organist Hans Festen heeft voor na
de restauratie een onderhoudsbeurt voorgesteld
voor het orgel (pijpen schoonmaken, stemmen,
etc.). Die zal voor f 20.000,- door een erkende
orgelbouwer (de fa. Vermeulen) worden uit
gevoerd, niet medewerking van Hans Festen,
waardoor geld wordt bespaard.
Een nauwkeurige beschouwen van de toren zal
het ook zijn opgevallen dat de spits van de
toren uit het lood staat, zelfs meer dan een
halve meter. Er zijn drie theorieën voor het
ontstaan hier an:
- ’t kan zijn ontstaan door inwerking van de
natuur op het houtwerk; aan één kant is het
hout misschien sneller gedroogd, waardoor
de constructie is kromgetrokken;
- een andere theorie is, dat de spits wellicht
met opzet tegen de wind in is gezet;
- het zou tenslotte ook nog een timmer-
mansfoutje kunnen zijn geweest.
Het kan in ieder geval geen kwaad. Er wordt
dan ook niets aan gedaan, sterker nog: het kan
niet eens.
Het meeste werk gaat zitten in het uitkappen
en opnieuw aanbrengen van zo’n dikke 600
voegwerk aan drie zijden van de toren (niet de
kerkzijde). Hoewel bij de restauratie van twintig
jaar geleden, die overigens veel omvattender
was, dat voegwerk ook vernieuwd werd, blijkt
dat met name aan de zuidwestelijke kant het
voegwerk van slechte kwaliteit is. Er is in 1979
een voegspecie aangebracht, die te hard was in
relatie tot de zachtere bakstenen. Dat voeg
werk kon niet ademen, vocht kon daardoor
niet worden afgevoerd en bleef in de stenen zit
ten, die vervolgens bij vorst kapot klapten. Dat
vocht is bovendien verantwoordelijk voor de
groene uitslag van de toren. Direct na het aan
brengen van de steigers zal door inspectie wor
den bepaald welk soort specie moet worden
gebruikt bij de restauratie. Men zou kunnen
opperen: hadden ze dat twintig jaar geleden niet
meteen goed kunnen doen? Kees Schoenmakers
antwoordt daarop, dat men toentertijd een
andere zienswijze had en dat de toren toen met
de beste bedoelingen is gerestaureerd naar de
inzichten die men toen had.
Omdat het oude voegwerk te hard was, zijn,
zoals al is vermeld, stenen kapot gegaan.
Deze stenen moeten vervangen worden. Men
is dus op zoek gegaan naar identieke stenen.
Uitvoerder Alex Smetsers van de firma van
Breemaat uit Oirschot, die het werk gaat
klaren, heeft bij een opkoper in Spoordonk
een partij oude stenen gevonden, die de goede
maat hebben. Ze zijn afkomstig van het ges
loopte station in Boxtel. De stenen zijn inmid
dels accoord bevonden door het bouwbureau.
Vervolgens moeten ook 10 ornamenten van
witte Belgische kalksteen (uit de buurt van
Brussel) worden vernieuwd. Veel ornamenten
zijn door weersinvloeden aangetast. Dat
betekent niet automatisch dat de construc-
tiviteit dan ook aangetast is. Wanneer dat wel
het geval is, moet het ornament worden ver
vangen.
Er zijn nog een aantal andere zaken, die bij de
restauratie zullen worden meegenomen:
- Binnen in de toren zullen enkele draagbalken
van de klokkenzolder worden hersteld.
- De leibedekking van de torenspits zal worden
nagekeken, er is een aantal leien kapot.
- De beide dakkapellen van de spits zullen wor
den vernieuwd. Saillant detail hierbij is, dat de
uilenkast die in het verleden op verzoek van de
Vogelwacht is geplaatst, daar verwijderd gaat
worden. Er wil geen uil meer nestelen sinds de
toren elke avond in floodlight staat. Uilen
houden niet zo van licht. “Het uiltje is elders
een uiltje gaan knappen’ zegt Kees Schoenma
kers lachend. De kast zal in de toren worden
verplaatst, maar het is nog niet duidelijk waar
de kast zou moeten komen. Vervelend was ook
dat het gaas aan de achterkant van de galmgaten
was kapotgeknipt, waardoor kauwtjes en dui
ven in de toren konden komen. Die konden
daarna vaak de uitgang niet meer terugvinden
en stierven de hongerdood. Een heleboel rom
mel is het gevolg.
In september 1998 werd door zes jongens van
de KPJ op een zaterdag meer dan 70 zakken
vuil uit de toren verwijderd. Kees Schoen
makers gekscherend: “Men heeft eens voor
gesteld alle duiven en kraaien maar te dopen;
van alle gedoopten komt immers 90% niet
meer in de kerk”.
- Mede door de uitwerpselen van de vogels is
er ook klein ongedierte in de toren gekomen.
Al het houtwerk zal daarom door chemische
behandeling (bespuiting) tegen boktor en ande
re insecten worden beschermd.
- Kauwtjes zitten ook veel op de buitenkant van
de toren en brengen schade aan door uitwerpse
len. Daarom zullen ook vogelwerende voorzie
ningen worden aangebracht.
- De uurwerken gaan er tijdelijk af, waarna het
bladgoud zal worden nagekeken.
- De verlichting, die in 1979 op de uurwerken
(lampjes op de wijzers) is aangebracht, heeft
bijna nooit gewerkt, als gevolg van de activiteit
van vogels. Nu de toren ’s avonds toch in flood
light staat, is die verlichting niet meer nodig en
zal daarom nu worden verwijderd.
- Op grond van verordeningen van de ARBO-
wet, zal ook de lange ladder binnen in de toren
worden vervangen door een trap met een leun
ing en zullen maatregelen worden genomen
om de toren gemakkelijker, maar vooral veiliger
te beklimmen.
- Bij de vorige restauratie is voor f45.000,- het
kleine torentje, dat op de achterkant van het
kerkschip staat, vernieuwd. In dat torentje
hangt een klokje, dat eigenlijk een doopklok-
je is, maar dat in de volksmond het “Angelus-
klokje” is gedoopt. Na, de restauratie heeft dit
klokje maar een of twee keer geklingeld en is
daarna, waarschijnlijk tengevolge van een een
voudige elektrische aandrijvingsfout, vast
gelopen. Hoewel het heen klimmen naar dit
klokje (door opbouw van steigers) meer gaat
kosten dan het herstel zelf, zal ook deze fout wor
den hersteld, waarna het dagelijkse Angelus
luiden weer door dit klokje kan worden ver
zorgd.
Niet in het bestek opgenomen, maar een wens
voor de toekomst is het in oude staat terug- I
Teneinde u de toren wat beter te laten kennen
en u op de hoogte te brengen van alles wat gaat
gebeuren bij de restauratie, hadden we een
gesprek met Kees Schoenmakers. Hoewel hij
zelf zegt dat ’t om de toren gaat en niet om
hem, mag een nadere kennismaking met de
man, die ten nauwste betrokken is met die
restauratie, niet ontbreken.
Kees Schoenmakers (57) is indertijd begon
nen als timmerman, heeft zich vervolgens in
de bouwwereld opgewerkt en zich door studie
verder bekwaamd. In 1978 werd hij bouwkun
dig projectleider van de gemeente Tilburg
en werd daar belast met onderhoud en reno
vatie van door de gemeente Tilburg aange
kochte woningen.
Dertien jaar geleden (hij was toen 44) werd hij
ernstig ziek en moest een chemokuur onder
gaan. Als gevolg daarvan ging hij met inva
liditeitspensioen. Hij is inmiddels weer genezen
en voelt zich voor 100% gezond. Die periode van
ziekte, waarin hij naar zijn zeggen veel steun
heeft gehad van pastor van den Broek, heeft toch
een bepaalde uitwerking op hem gehad. Zijn
leven is er door verrijkt en hij heeft een andere
kijk op het leven gekregen. Nu hij weer genezen
is, verricht hij voor enkele dagdelen per week
werkzaamheden voor een architectenbureau.
Per 1 januari 1998 is hij bovendien op verzoek
van pastor van den Broek en Piet van den Meij-
denberg laatstgenoemde opgevolgd als bouw
kundige van het parochiebestuur. Wie zou dus
beter kunnen vertellen over alles, wat te maken
heeft met de restauratie? Toen hij aan zijn taak
begon, wist hij nog niet zo veel van de toren.
Nu hij er ten nauwste mee betrokken is, doet
’t hem wel wat. Van de constructie van de kerk
toren gaat zijn timmermanshart luider kloppen.
Hij wil precies weten wat de achtergronden
zijn en is echt van de toren gaan houden.
Aan het begin van dit artikel kon u lezen dat
één ton van de benodigde vijf ton, die voor de
restauratie moet worden gefourneerd, opge
bracht zal moeten -worden door sponsorgelden
en bijdragen uit de gemeenschap. Daartoe zal
op vrijdag 12 mei, van 18.00 tot 21.00 uur in
Moergestel een bliksemactie worden gehouden,
waarbij vrijwilligers huis aan huis bijdragen
voor de toren gaan ophalen. Medewerking zal
worden verleend door de harmonie, een ge-
luidswagen rijdt rond en er zal letterlijk van de
toren worden geblazen. Zie verder elders in dit
blad en zie ook de brief, die de torencommissie
huis aan huis heeft verspreid. Vergeet die brief
a.u.b. niet!
Elk jaar wordt door de Monumentenwacht een
inspectie gehouden van toren en kerk, hetgeen
uitmondt in een rapport. Bij de inspectie van
1997 werden gebreken geconstateerd, die
noopten tot een nadere inspectie. Die is uit
gevoerd in samenwerking tussen de toenmalige
bouwkundige van het parochiebestuur Piet van
den Meijdenberg en Tinie van Spank van het
Bisschoppelijk bouwbureau. Er zijn foto’s
Rijk geïllustreerde brochure van de hand
van Paul Spapens en Ad Wolfs Adr.Zn. De
opbrengst van het boekje (44 pagina's)
komt ten goede aan de restauratie van de
kerktoren. Te koop bij Kadoshop Broers,
Drogisterij Kemps, Rabobank Moergestel,
Bibliotheek en Parochiecentrum.
4
8
Moergestel restaureert
roonumelrt
