4
Een nieuw land
een nieuw leven
J
PV ’Over Berg en Dal’
Toer-Mee op zondag
30 augustus
Belgische vluchtelingen bouwen een nieuw bestaan op.
Marie Vogels-Van Herck
Lieneke van Haaren-Van Herck
Anna van Elderen-van Herck
Mie den Beis, geflankeerd door zoon Fons en diens vrouw Martha
Geboortekaartjes?
Europa brandt. Een Servische heethoofd. Gabriel Princip, pleegt in Serajewo een
aanslag waarbij Frans Ferdinand en diens vrouw het leven laten. België, dat nagenoeg
lijdzaam moet toezien, hoe via haar grondgebied Duitsland de aanval richt op
aartsvijand Frankrijk, wordt ’gemangeld’. Veel Belgen ontvluchten het oorlogstoneel en
trekken naar Nederland. Engeland en Frankrijk. In deze bijdrage mil ik (in 'n viertal
afleveringen) stilstaan bij de vlucht van de Belgische familie Van Herck. die. in plaats
van terug te keren, besloot in Moergestel te blijven. Om hun vlucht en hun beslissing
om hier te blijven beter te begrijpen is het zinvol
om een en ander in een breder,
historisch kader te plaatsen.
Grote keuze en
persoonlijk advies!
Met dank aan Noud Smits die ons dit
artikel ter beschikking stelde.
Redactie Moergestel-Nieuws’.
de familie Van Herck domicilie gekozen in
Moergestel. De kinderen trouwden: Rikus met
Sjaan van de Loo, Sjef met Bertha van Straal-
en, Fons met Martha van Kollenburg, Marie
was al getrouwd met Jan Vogels en Anna
trouwde met Jan van Elderen. Lien had zich
gevestigd in Óisterwijk en ging als caféhoud-
ster onder de naam Lieneke van Haaren, ge
trouwd met Toontje van Haaren, door het le
ven.
Oisterwijkseweg 43
Tel. 513 2268
Uitslagen:
M. van de Wiel 1-4-5-16-17-28-30-31-32 (23
mee)
A. Westgeest 2-14-18 (23 mee)
Th. Colsen 3-21-22-24-26 (24 mee)
J. van Drunen 6-12-20-23 (19 mee)
L. Kënnes 7-10-11-25-33 (15 mee)
A. van Hulten 8-9-13-27-29 (16 mee)
L. van de Branden 15-19 (9 mee)
Op de Rosep Hoeve verdiende men 10,- per
week met de kost erbij. Bij thuiskomst infor
meerde Mie steevast of ze goed gegeten had
den, maar de jongens lieten hun handen zien
en vertelden haar dat het hard werken was.
’Dat is niet erg’, zei Mie, ’als je maar goed te
eten krijgt!’ Op een dag moest Sjef vanuit de
Rosep Hoeve met paard en wagen naar het sta
tion in Óisterwijk om graan te gaan laden. Bij
het spoorwegemplacement aangekomen bond
Sjef zijn paard vast, voorzag het van een zak
haver en toog naar de N.V. Lederfabriek
’Óisterwijk’, beter bekend als de leerlooierij.
Hij ging solliciteren. Toen hij 's avonds bij de
Rosep Hoeve terugkwam en men zijn lege wa
gen ontdekte, heerste alom opperste verbazing.
’Ik mag morgen terugkomen. Ik heb ander
werk en dat verdient 6,- per week meer,’ zei
Sjef en zo kwam hij op de leerlooierij te wer
ken. Zijn beide broers, Rikus en Fons werkten
ook op de leerfabriek. Inmiddels, in 1923, had
Piet Maes was inmiddels als kantonnier van
de gemeentewegen in Moergestel actief. Hij
heeft zelfs tot op zijn tachtigste levensjaar de
weg bij HanneScHorrevorts opgeschoond. Het
feit, dat de Van Hercken van oorsprong een
voudige boerenmensen waren, verloochende
zich ook in Moergestel niet. Fons bijvoorbeeld
hield nog graag wat kleinvee en had een stuk
grond gepacht bij het Goorven van de familie
Van den Bergh bij wie zijn dochter Irma als
dienstbode ’diende’. Overigens, toen op 25
oktober 1944 de Schotten Moergestel binnen
trokken, was Fons present om assistentie te
verlenen aan de bevrijders om de Reusel over
te trekken. De brug was immers de dag tevo
ren door de Duitsers opgeblazen en de toege
stroomde bevolking probeerde onder meer met
telefoonpalen de kloof te overbruggen zodat de
tanks zouden kunnen passeren. Fons was één
van de noeste werkers toen.
Zowel Rikus, Sjef als Fons hadden zich hele
maal overgegeven aan ’veugeltjes’, niet alleen
als duivenmelker maar ook allerlei vogeltjes
die in een volière gehouden werden en Sjefke
schroomde niet af en toe humoristische ’acts’
op te voeren.
den wordt kunnen de alternatieve tocht van
20 km. fietsen.
Onderweg komt u een aantal posten tegen waar
gestempeld moet worden. Bij deze stempel
posten wordt u ook iets lekkers aangeboden en
er wordt voor de kinderen een leuk spelletje
gedaan.
Het ligt in de bedoeling dat de deelnemers aan
de tocht zich laten sponsoren. Speciaal de kin
deren in de lagere schoolleeftijd worden opge
roepen om sponsors te zoeken, want de M. 0. V.
-groep heeft dit j aar vrij kaartj es gekregen van
de Beekse Bergen en van het Land van Ooit.
Deze kaartjes worden verloot onder de kinde
ren met het hoogste gesponsorde bedrag. Er
kan echter ook mee gefietst worden voor een
minimumbedrag van fl 5,— per persoon en fl
12,50 per gezin.
Informatie en startkaarten zijn verkrijgbaar
tot zaterdag 29 augustus bij Huize Stanislaus,
Kloosterdreef 3 in Moergestel. Op zondag
31 augustus zijn startbewijzen nog verkrijg
baar bij de start- en finishpost, voor Den
Boogaard in Moergestel.
Gelegenheid tot starten is er tussen 11.00 uur
en 13.30 uur. Voor 17.00 uur worden alle deel
nemers weer terug verwacht bij de finish.
Mie legde met haar kruiwagen de weg naar de
Oisterwijkse bossen te voet af om er ’maa-
stedöllekes’ te rapen en sprokkelhout te verga
ren. Op haar terugweg leverde zij een deel van
de vracht af bij haar dochter Marie, die, ge
trouwd met Jan Vogels, inmiddels op de
Oirschotseweg woonde. Regelmatig zag men
Mie bij de ’boterfabriek’ de sintels zeven, die
zij daarna voor haar eigen kacheltje wist te ge
bruiken. Menige keer is het daarbij voorge
komen, dat Mie haar handen verbrandde, om
dat zij in haar ijver niet wachtte tot de sintels
voldoende afgekoeld waren.
De Belgische vluchtelingen van weleer had
den zich door hard werken een volwaardige
plaats weten te verwerven in de Moergestel-
se gemeenschap. De volgende generaties
zijn zo volledig geïntegreerd, dat de aandui
ding van de Belgische nationaliteit voor hen
al lang tot het verleden behoort.
Verenigingsuitslag van de wedvlucht gehou
den op 18 juli 1998 vanuit Peronne over een
afstand van 240 km. Aan deze wedvlucht na
men 129 jonge duiven deel. Ze werden gelost
om 7.30 uur bij een temperatuur van 14 gra
den Celsius met zuidwesten wind 6,
de Eerste Wereldoorlog. Bij zijn dood vondhn
ze nog een kogel in zijn lichaam, die heeft hij
zijn hele leven meegedragen.’
Trien, de oudste dochter, die vanwege haar ver
loving destijds in België was gebleven, over
leed te Schoonbroek op 16,juli 1969.
Lien van Haaren - Van Herck overleed in Bla-
del op 4 september 1973; Rikus van Herck
stierf in Moergestel op 17 oktober 1976, hij was
getrouwd met Adriana (Sjaan) Maria van de
Loo, geboren op 13-02-1906 en gestorven op
15-05-1986; Sjefoverleed op 7 september, even
eens in Moergestel, hij was getrouwd met Hu-
bertha (Bertha) van Straalen, geboren op 21-
03-1903 en gestorven op 06-06-1956; Fons
kwam te overlijden in Tilburg, op 6 juli 1971,
hij was getrouwd met Martina (Martha) J. van
Kollenburg, geboren op 12-10-1911 en gestor
ven op 25-08-1991 Marie Vogels - Van Herck
overleed op 28 februari 1953, zij was getrouwd
met Johannes (Jan) Vogels, geboren op 20-07-
1898 en gestorven op 16-04-1970) en Anna van
Elderen - Van Herck overleed in Moergestel
op 8 november 1990, zij was getrouwd met Jo
hannes (Jan) van Elderen, geboren op 06-02-
1906 en gestorven op 30-11-1961.
Sjef van Herck, de komiek
De tweede man van Mie, Piet Maes, stierf op
10 augustus 1939 te Moergestel, bijna éénen-
negentig jaar oud. Mie was zesentachtig gewor
den toen zij op 3 mei 1953 in Moergestel kwam
te overlijden. Haar oudste zoon Jan, die des
tijds als soldaat in België moest blijven, over
leed te Oud-Turnhout op 3 februari 1957. In
het interview met journalist Paul Spapens in
1988, vertelde Anna: ’Als dienstplichtig sol
daat overleefde Jan veel verschrikkingen van
De uit België gevluchte familie Van Herck
stond in Moergestel bekend als ’D’n Beis’, zo
dat iedereen sprak over Mie d’n Beis en ook
haar zonen werden op grond van hun natio
naliteit zo aangeduid. De familie Van Herck
ontpopte zich als een hardwerkend gezin, dat
alles aanpakte om zich er bovenop te werken.
Fons ging op zaterdag met Herman en Sjaak
van Hulten bij de boeren mee slachten en zelfs
De werkgroep Missie-, Ontwikkelings-, en
Vredeswerk, kortweg M.O.V.-groep ge
noemd, organiseert op zondag 30 augustus
1998 voor de achttiende keer de Toer-Mee.
Deze sponsorfietstocht vindt traditiegetrouw
plaats op de laatste zondag van augustus en de
opbrengt komt ten goede aan het werk van
Pater Theo Raaymakers.
Pater Raaymakers werkt sinds enige jaren in
Zuid-Amerika. In Cochabamba in Bolivia is
een opvangcentrum voor straatkinderen, waar
hij zich met hart en ziel voor inzet.
Voor de Toer-Mee wordt in de omgeving van
Moergestel een prachtige, 40 km. lange fiets
tocht uitgezet. Degenen die 40 km. te lang vin-
door NOUD SMITS
PAGINA 9
MOERGESTEL-NIEUWS’ - WOENSDAG 29 JUL11998
Geraadpleegde literatuur en bronvermelding:
Paul Spapens, Artikel in ’Het Nieuwsblad van het Zui
den’, d.d. 17-12-1988 met als titel ’Anna van Elderen
bleef in Moergestel plakken.’
Edward de Maesschalck, ’150 Jaar Belgen’, Uitgeverij
Mercatorfonds Cultura Brussel 1980
Karei van Isacker, ’Mijn land in de kering 1830-1980’,
deel 2 ’De enge ruimte 1914 -1980’, Uitgeverij De Ne-
derlandsche Boekhandel
Mr. J.J.G. Wintermans, ’Belgische vluchtelingen in
Eindhoven’, Brabantse Historische Cahiers, Tilburg
1985
Prof. Dr. Theo Luykx, ’Politieke Geschiedenis van Bel
gië van 1789 - heden’, Elsevier Amsterdam/Brussel 1973
Prof. Dr. H. van den Eerenbeemt e.a., ’Geschiedenis van
Noord-Brabant’, deel 2, 1890 - 1945, ’Emancipatie en
industrialisering’, Boom Amsterdam/Meppel 1996
Maria Dries-Van Campfort in ’Corsendonca’ over ’Het
gezin Van Herck-Van Campfort’
Gesprekken met Ad Vogels, Gerard Vogels, Mien Vo
gels, Johan van Herck.
Foto’s afkomstig van:
Mien Vogels, Ad Vogels, Gerard Vogels, Johan van Herck,
Grada van Doveren-Van Herck, Ad van Elderen, Bets van
Nuenen-van Herck en Noud Smits.
