Twee halen
één betalen
FOTOGRAFIE
RONDOM DE KERK...
5 ia»
T
001
00 00
ff 1
-
J.v.R.
W '-<d
Stille Omgang
Vasten vroeger...
vasten nu...
Spontane herinneringen van
enkele oudere
Moergestelnaren
Stille tocht
De Heilige Stede
Nieuwe katechismus:
al ruim 4,5 miljoen
exemplaren
Maar het vasten nu
Van al je foto’s een tweede afdruk gratis.*
feSjpijnSBK
MOERGESTEL-NIEUWS’ WOENSDAG 15 FEBRUAR11995
PAGINA 10
TvE
Presto Print. Ongelooflijk goed in kleur.
PRESTO—Print
Rootven 26, Moergestel, Telefoon 04243 - 1421
Bij ontwikkelen en afdrukken van uw volle lilm. 10 x 15 cm
’Men zegt dat het de mens zo
moeilijk valt om met weinig te
vreden te zijn, en toch is bijna
iedereen het met zichzelf’
’Voor velen van ons is armoede
niet het bezitten van weinig, doch
het niet bezitten van veel’
Redactie: Ton van Elsdingen
Sjef Nijtmans
Jo van Os
Julia van Rijsingen
Ireen Stieger
Peter Verheijen
’Een goede manier om een vriend
te hebben is er een te zijn’
Enkele vragen over het vasten uit de
Catechismus van het Bisdom
’s-Hertogenbosch van 1948.
4 526. Wat verbiedt de H. Kerk op de onthou-
dingsdagen
Op onthoudingsdagen verbiedt de H. Kerk vlees en
jus uit vlees te gebruikenmaar spijzen met dieren
vet bereid zijn geoorloofd.
Amsterdam, 16 maart 1345, de dins
dag voor Palmzondag. In het hart van
het toen nog onaanzienlijke dorp aan
de Amstel, dat evenwel net de stads
rechten had ontvangen, ligt een man
op sterven in zijn huisje aan ’die La
ne’, nu de wereldberoemde Kalver-
straat.
Als je Sjef Meeuwis (75) naar zijn her
inneringen aan de vasten vraagt komt
het snoeptrommeltje als eerste naar
boven: ’Op paaszaterdag, ’s middags
om één uur, na het eten, mochten we
dat open maken en dan was het feest.
En ’s avonds kregen we gebakken
balkenbrij. Bij ons thuis werd er echt
gevast.
Maar één keer per dag vlees en wij als
kinderen moesten snoep en centen
opsparen. Mijn vader was diepgelovig.
Hij is opgegroeid in een weeshuis bij
Arnhem en daar werden ze streng in
de leer opgevoed’.
Iets anders uit de vastentijd heeft ook
een diepe indruk achtergelaten: de
vastenpreken van de pastoor. ’Dan zat
je te bibberen op de bank!’
Meeuwis herinnert zich wel een gezel
lige jeugd. ’We waren met negen
kinderen, er waren
altijd veel vriendjes over de vloer. Dan
waren we aan het zingen en muziek
maken. Toen mijn vrouw en ik in 1951
trouwden zijn we ongeveer op dezelf
de voet verder gegaan’.
Loopt en bidt U mee?
Dit jaar, in de nacht van zaterdag 18
op zondag 19 maart, zal de 650ste
Stille Omgang worden gelopen. De
intentie van dit jaar luidt: ’Opdat al
len één zijn’.
Moergestelnaren die onder deze in
tentie zich in gebed willen aansluiten
bij deze stille bedetocht kunnen zich
voegen bij de afdeling Hilvarenbeek
en omgeving. Het wordt vanuit deze
contreien dan een tocht van onge
veer 120 personen. Gestart wordt
met een plechtig lof in de St. Petrus
kerk in Hilvarenbeek op zater
dagavond 18 maart om 23.30 uur,
waarna in bussen vertrokken wordt
naar Amsterdam. Na de bidtocht van
een uur wordt de Eucharistie gevierd
in de kerk van het Begijnhof. Om
ongeveer 6.30 uur op zondagmorgen
19 maart is men terug in Hilvaren
beek. Naar Hilvarenbeek en terug
gaan we op eigen gelegenheid, waar
bij in enkele auto’s kan worden sa
mengereden. De kosten van ’t geheel
bedragen f 12,50 per persoon.
Zij die willen deelnemen worden ver
zocht dit onder opgave van naam,
adres en telefoonnummer te melden
bij Ton van Elsdingen, de Looijak-
ker 17, tel. 3266. Opgave schriftelijk
of telefonisch s.v.p. vóór 11 maart.
’Een heleboel mensen danken hun
goede geweten aan een slecht
geheugen’
l'
na de reformatie van 1517 in 1578 ove
rging naar de Hervormden. In 1908
moest de kerk ten gevolge van verre
gaande verwaarlozing worden afgebro
ken, zonder dat het de Katholieken
vergund was dit cultuurmonument te
restaureren.
Na de reformatie, toen de Protestan
ten de kerk van de H. Stede hadden
overgenomen, werd de kerk van het
Begijnhof, waar reeds een jaar na het
Mirakel, in 1346, begijnen zich had
den gevestigd, de tweede H. Stede.
Hoewel het kerkje van het Begijnhof
in 1607 ook overging in andere han
den (de Engelse Presbyterianen) liet
men sindsdien oogluikend toe dat men
in de tegenoverliggende sacristie de
Eucharistievieringen hield. Het werd
een zogenaamde schuilkerk, een ver
bouwd woonhuis, zoals er in die tijd
zovele in Amsterdam waren, met na
men van pakhuizen (de Duif, de Pa
pegaai, de Krijtberg, etc.). Sindsdien
is dit kleine stemmige schuilkerkj e
startpunt en eindpunt van de bede
vaartstocht geworden.
Na het begin van de reformatie was
het de Katholieken ook niet meer
toegestaan plechtige processies te hou
den. Het gevolg was dat de inmiddels
massale, geestdriftige en plechtige ver
ering een ander karakter kreeg. Sinds
dien trekken de bedevaartgangers ’s
nachts in alle stilte biddend en medi
terend door Amsterdam, over de rou
te van de eerste plechtige overbrenging
van het H. Sacrament, waarbij men
telkens driemaal rond de plaats van de
vroegere H. Stede trekt (Kalverstraat,
Wijde Kapelsteeg, Rokin, Enge Ka
pelsteeg, Kalverstraat).
Eén grote zwijgende massa van dui
zenden bedevaartsgangers uit het he
le land.
Ieder gaat de bidweg als was hij alleen,
bisschop en leek naast elkaar. Dit is
de specifiek katholieke ’Stille Om
gang’. Men loopt, zwijgt en bidt en er
vaart de zekerheid dat de Heer in de
Eucharistie onder ons aanwezig is.
God en mens vinden elkaar in de stil
te van het gebed. Elke stap is een
geloofsbelijdenis. De diepe zin van de
Stille Omgang is hierin gelegen, dat
wij, net zoals de Emmaüsgangers
Christus herkennen bij het breken van
het Brood. En net zoals de Emmaüs
gangers verzuchten we: ’Blijf bij ons
Heer, want het wordt avond’.
Nu, nog steeds, in 1995.
5 528. Wat verbiedt de H. Kerk op vastendagen
Op vastendagen verbiedt de H. Kerk meer dan ééns
een volle maaltijd te gebruiken. Het is echter geoor
loofd ’s morgens en ’s avonds enige spijzen te gebrui
ken volgens de goedgekeurde gewoonte in het land.
Een priester werd gehaald om hem in
de gelegenheid te stellen te biechten
en de communie te ontvangen. De
priester kwam en de man, Ijsbrand
Dommer, communiceerde. Laat in de
avond werd de man onwel en moest
overgeven. Een van de vrouwen die de
nachtwake hielden ving in een vat op
wat de man uitspuwde en wierp het
vat leeg in het haardvuur dat in de
ziekenkamer brandde. Toen een van
de vrouwen de volgende morgen bij
het opstaan het vuur wilde opstoken
zag zij te midden van de vlammen een
witte, volkomen gave hostie zweven.
Geschrokken greep zij de H. Hostie
midden uit de vlammen en schroeide
haar hand niet; de hostie voelde koud
aan.
Ontdaan waarschuwde zij haar echt
genoot en samen legden zij de hostie,
gewikkeld in een schone doek, in een
kist. Een gewaarschuwde priester van
de parochie legde de H. Hostie later
in een pyxis en bracht hem in alle stil
te terug naar de kerk. De volgende dag
ontdekte de vrouw de H. Hostie op
nieuw in de kist. Weer werd de
priester gewaarschuwd en weer werd
in stilte de hostie naar de kerk terugge
bracht. Toen op de derde dag de H.
Hostie weer in de kist werd aangetrof
fen begreep men dat het kennelijk
Gods bedoeling was dat het wonder
publiek bekend gemaakt moest wor
den. De priesters en gelovigen ’binnen
Amsterdamme’ kwamen toen samen
’met kruyssen en vanen ter heyliger
stede’ en zij brachten het H. Sacra
ment met grote lof terug naar de
parochiekerk. Dat was toen de
Sint-Nicolaaskerk, de huidige ’Oude
Kerk’ op het Oudekerksplein.
Wat er verder met Ijsbrand Dommer
gebeurde is niet meer bekend. Maar
zijn huis werd een bedevaartsoord. De
woning werd later afgebroken tot op
de muur met de schouw. Deze werd
opgenomen in een kapel die op dezelf
de plaats werd gebouwd. Sindsdien
trokken er elk jaar midden maart
Sacramentsprocessies rond de H. Ste
de. Er werd een ’Heilige Weg’ (een ge
deelte van deze weg heet nog steeds zo)
aangelegd om
de bedevaartgangers uit de naburige
dorpen in de gelegenheid te stellen ter
pelgrimage te komen. De toeloop van
zoveel mensen versnelde de groei van
de stad; er vestigden zich kooplui en
ambachtslieden. De kapel werd te
klein en bouwvallig en in 1421, na de
stadsbrand, werd een grotere kerk ge
bouwd. Toen ook deze in 1452 weer
door brand werd verwoest, waarbij het
H. Mirakel eigenlijk werd herhaald,
omdat temidden van de laaiende vuur
zee de monstrans met de H. Hostie on
gerept bleef, werd een grote stenen
driebeukige kerk in laat-Gotische stijl
gebouwd, met de ingang aan de
Kalverstraat en de achterzijde aan het
Rokin. Deze kerk heeft het vijf eeu
wen uitgehouden, zij het dat de kerk
3 525. Zeg het derde gebod van de H. Kerk
„Gij zult op onthoudingsdagen geen vlees gebruiken
en op vastendagen vasten.”
December twee jaar geleden is de kate
chismus van de roomskatholieke kerk
uitgebracht. Sindsdien zijn er al bijna
5 miljoen exemplaren van verschenen.
Alleen al de Engelstalige versie is goed
voor zo’n 1,5 miljoen exemplaren. In
Nederland, waar de vertaling nog op
zich laat wachten, zijn al over de
10.000 bestellingen geplaatst bij de uit
gever. Meer dan 50 landen hebben in
middels laten weten het boek te willen
uitgeven in verschillende talen, waa
ronder Swahili, Tagalog, Arabisch,
Chinees en Noors.
Vanwege de vertraging die opgelopen
is bij de Nederlandse vertaling en
beoordeling ervan door Rome, is het
boek nog niet in de Nederlandse uit
voering te koop. Verwacht wordt dat
in het voorjaar van 1995 de Neder
landse katechismus in ons land en Bel
gië zal verschijnen.
Ook mevrouw Kee Wolfs-Mulders
(75) en geboren en getogen in Moer
gestel heeft een herinnering aan stren
ge vastenpreken over boete doen en
vergeving vragen. Verder vertelt ze:
’We kregen in de vasten geen honing,
suiker en jam. Dat was zoet en dat
mocht niet. We kregen één keer per
dag spek, maar dan aten we wel drie
keer zoveel als anders.
Aswoensdag, Witte Donderdag, Goe
de Vrijdag, dat waren de mijlpalen en
dan kwam Paaszaterdag, daar hadden
we zo naar uitgekeken, dan stond het
water ons aan de lippen en dan ging
de snoeptrommel open. Ons moeder
kookte een grote pan vol eieren en dan
was het smullen en we zongen paas-
liedjes zoals ’Een ei is geen ei. Als we
duwe hoefde ze zelf niet te vasten, dat
kwam de pastoor haar speciaal vertel
len, maar ze deed het toch.’
Verder herinnert ze zich dat je door
in de vasten extra veel te bidden en te
vasten minder hoefde te offeren en
geld te geven. En dat was in die tijd
natuurlijk voor een heleboel mensen
een uitkomst.
Voor Johan Prinsen (oud-directeur
van de boterfabriek) ligt de kindertijd
in Schaijk nog een flink stuk verder
weg. Hij is al diep in de negentig, maar
zit nog regelmatig op de fiets. Alleen
z’n ogen zijn niet meer wat ze waren.
Hij heeft geen slechte herinneringen
aan de vasten. ’Op de preekstoel werd
wel bekend gemaakt waar je je aan
houden moest, maar ieder gezin deed
dat dan voor zich zelf. Bij ons thuis
gebeurde dat niet zo fanatiek. We
moesten wel onze snoep bewaren tot
Paaszaterdag 12 uur en dan zongen de
mensen: ’Halleluja gezongen, de
vasten gesprongen’. Maar ik heb er
niks mee geleden!
Sjef Nijtmans kan zich nog herinne
ren dat hij bij een uitstapje van het ge-
meentepersoneel om dispensatie van
de Vastenwet heeft gevraagd (en ge
kregen) bij de toenmalige pastoor.
Misschien een tijd om ons weer eens
te bezinnen op het leven, op het mens
zijn in deze ongelijk verdeelde wereld.
Even stil te staan bij wat het moet
betekenen om dag in dag uit te moe
ten ploeteren en te vechten voor het
bestaan. Dan worden veel van onze
zorgen en beslommeringen toch wat
lichter. En misschien is het dan
gemakkelijker om ons solidair te voe
len met die anderen en te geven en
mee te laten delen.
4 527. Wie moeten zich onthouden
Zich onthouden moeten zij, die zeven jaar zijn of
ouder, als zij niet om wettige reden ontslagen zijn.
5 529. Wie moeten vasten
Vasten moeten de mensen tussen 21 en 59 jaar, als
zij niet door ziekte, zware arbeid of een andere wettige
reden ontslagen zijn.
Doodt wat aards is in uw leden ontucht, onrein
heid, drift, boze begeerte en hebzucht. Kol. 3, 5.
Zij, die Christus toebehoren, hebben het vlees
gekruisigd met zijn driften en begeerten. Gal.
5, 24.
6 524. Tot welke lichamelijke versterving ver
plicht ons de H. Kerk in het bijzonder
De H. Kerk verplicht ons in het bijzonder tot vasten
en onthouding.
