T4
BERICHTEN...
i
i
I
k J
l* 5^1
’Cursiefje’
Biljarten
bij ’De Klaore’
68 00
00 001
Kerkelijk nieuws op
teletekst
Het ontstaan van het
kerkelijk jaar
Pasen
Statistische gegevens
van de parochie
Dopen
Alwaar een ster bleef
stille staan...
S.V. Roef!
Korfbal
Korfbal: voel je thuis in je sport!
Ons kerkgebouw
Sebastiaan, patroon der
schutters, beschermer tegen
pest of homoheilige?
Kerstmis
De Goede Week
Kersttijd
Heiligenverklaring
Beschermer tegen de pest
Homoheilige
Patroon der schutters
I
I
PAGINA 3
2
360.
en F.
door
Pastor
H. v/d Broek
Wedstrijdindeling Januari Driebanden
Toernooi’
Poule 1, 7 januari
H. van den Heuvel - P. van Kerkoerle
N. van de Rijt - K. Kouwenberg
J. van Gisbergen - H. van den Heuvel
P. van Kerkoerle - N. van de Rijt
K. Kouwenberg - J. van Gisbergen
H. van den Heuvel - N. van de Rijt
P. van Kerkoerle - K. Kouwenberg
J. van Gisbergen - N. van de Rijt
H. van den Heuvel - K. Kouwenberg
P. van Kerkoerle - J. van Gisbergen
Arbiters: E. van Gisbergen, T. Schilders
van der Donk.
Kerkelijk nieuws kunt u dagelijks bij
houden met behulp van teletekst. Op
Nederland 1, 2 en 3 verzorgen de
Poule 2, 8 januari
A. van de Wiel - E. van Gisbergen
A. van den Meijdenberg - A. Nouwens
R. van Eert - A. van de Wiel
E. van Gisbergen - A. van den Meijdenberg
A. Nouwens - R. van Eert
A. van de Wiel - A. van den Meijdenberg
E. van Gisbergen - A. Nouwens
R. van Eert - A. van den Meijdenberg
A. van de Wiel - A. Nouwens
E. van Gisbergen - R. van Eert
Arbiters: P. Weiberts, Q. van Eindhoven en J.
van Gisbergen.
Poule 3, 9 januari
L. van Gisbergen - H. Denissen
G. van Eindhoven - P. Schilders
F. Derksen - L. van Gisbergen
H. Denissen - G. van Eindhoven
P. Schilders - F. Derksen
L. van Gisbergen - G. van Eindhoven
H. Denissen - P. Schilders
F. Derksen - G. van Eindhoven
L. van Gisbergen - P. Schilders
H. Denissen - F. Derksen
Arbiters: A. van den Meijdenberg, A. Nouwens
en K. van Poppel.
is in bruikleen gegeven aan het Noord-
brabants Museum in Den Bosch. De
copie in de kerk is in 1783 vervaardigd
voor 17 gulden.
Wie was nu deze St. Sebastiaan en
waar komen die pijlen en dientenge
volge zijn faam vandaan?
Rond 300 na Christus was Sebastiaan
een gardeofficier in de lijfwacht van de
strenge Christenvervolger keizer Dio-
cletianus. In ’t geheim was hij chris
ten. Toen Diocletianus dat vernam Eet
hij Sebastiaan op ’t Marsveld in Rome
Poule 4, 15 januari
A. van der Werf - J. van Pelt
B. Dobbelsteen - M. van den Aker
T. Schilders - A. van der Werf
J. van Pelt - B. Dobbelsteen
M. van den Aker - T. Schilders
A. van der Werf - B. Dobbelsteen
J. van Pelt - M. van den Aker
T. Schilders - B. Dobbelsteen
A. van der Werf - M. van den Aker
J. van Pelt - T. Schilders
Arbiters: H. van den Heuvel, P. Schilders en N.
van de Rijt.
Poule 5, 16 januari
K. van Poppel - F. van der Donk
P. Weiberts - J. Nouwens
J. Swinkels - K. van Poppel
F. van der Donk - P. Weiberts
J. Nouwens - J. Swinkels
K. van Poppel - P. Weiberts
F. van der Donk - J. Nouwens
J. Swinkels - P. Weiberts
K. van Poppel - J. Nouwens
F. van der Donk - J. Swinkels
Arbiters: K. Kouwenberg, A. van de Wiel en F.
Derksen.
Zoals u wellicht weet loopt het kerke
lijk jaar niet van 1 januari t/m 31 de
cember, maar van eind november tot
eind november. Hoe is dat zo ont
staan?
In de eerste eeuwen van het christen
dom kende men geen kerkelijke feest
dagen. Men vierde alleen de zondag als
’de dag des Heren’. Men herdacht dan
Aantal geregistreerde
parochianen: 5515
(is ongeveer 95% van de bevolking)
Aantal doopsels in 1993: 61
Aantal eerste communicanten: 54
Aantal vormelingen: 48
Aantal huwelijken: 12
Aantal overledenen: 40 (6 crematies)
Aantal toegetredenen
tot de R.K. Kerk:
Aantal samenkomsten in het
parochiecentrum:
Voor ouders die hun kind wiUen laten
dopen en voor ouders die daar actief
bij betrokken willen zijn, schreef pas
tor Cor Sinnema een fraai uitgegeven
boek: Dopen: teruggaan naar de bron.
In het boek komen die zaken aan de
orde die nodig zijn om het dopen goed
voor te bereiden: bijbeluitleg, geschie
denis van het doopsacrament, aan
dacht voor het doopvont, doophederen
enz. Jammer genoeg zijn de foto’s er
wat bekaaid vanaf gekomen (48 p.
ISBN 9030406933, ƒ14,90).
'MOERGESTEL-NIEUWS' WOENSDAG 5 JANUAR11994
Onze pastor heeft beloofd regelmatig
een bijdrage aan deze rubriek te zul
len leveren. Vandaag zijn eerste ’cur
siefje’.
In deze laatste drukken weken van
het jaar heeft hij ook nog tijd gevon
den enkele cijfers over het afgelopen
jaar op papier te zetten!
Zo heet een toneelstuk van Felix Tim
mermans.
Misschien herinnert deze of gene de
namen uit dat stuk van Suskewiet en
Pitje Vogel, twee sloebers, die het licht
van de ster vinden op verrassende
wijze...
Een toneelstuk, dat refereert aan het
verhaal van de drie wijzen op zoek
naar de nieuwe vrede-vorst. Het licht
van de ster wijst hun de weg. En ze
vinden de nieuwe vrede-vorst niet in
de dure paleizen bij de voorname he
ren, maar in de armoedigheid van het
gezin van een zekere Jozef met zijn
vrouw, Maria, en het kind. Heel ver
rassend, alwaar de ster bleef stille
staan...
Heel verrassend, waar soms het licht te
vinden is, dat licht, dat hoop geeft aan
deze wereld in deze tijd. We moeten
het niet in de eerste plaats zoeken in
het dure gedoe van de groten der aar
de, misschien eerder in de Bijlmer bij
de heilsoldaat, of in de sloppen van
Calcutta bij die zuster, of in zo maar
een straat in Cochagamba bij die ont
wikkelingswerker of in Sarajevo bij die
soldaat van het vredesleger. Op al die
vergeten uithoeken van deze wereld
gebeurt het in Zijn naam: een onder
dak geven, een hand op de schouder,
een pleister op de wond, een stuk
brood en een glas fris drinken.
Dat licht dat hoop brengt door de don
kere wolken heen van een leven, dat
uitzichtloos lijkt. Ellende genoeg. We
worden er soms moe van. Maar dat
mag niet, want dan zijn door de wol
ken heen geen sterren meer te zien en
dan lijkt het er op, of er alleen maar
wolken zijn.
Alwaar de ster bleef stille staan..
Misschien in zo maar een huis, in zo
maar een straat, in zo maar een dorp
ergens in Brabant.
Een nieuw jaar staat weer voor ons. Een jaar
waarin we proberen ons beste beentje voor te zet
ten. Hier volgt het programma voor het komen
de weekend 8 en 9 januari:
Zaterdag:
Monos: Roef. - Sp. Girls 13.30, aanwezig 13.00
Asp. B: Vessem 2 - Roef 2 12.30, vertrek 11.15
Jun.: Roef! - Bladella 11.15, vertrek 10.30
Zondag:
Sen. 2: Roef! 2 - Winty 3 12.00, vertrek 11.00
Recr.: Roef - ZIGO11.00, vertrek 10.15
RKK (pag. 324) en de IKON (pag.
146) dagelijks de nieuwsvoorziening.
Op de Duitse ZDF- (pag.
156) en Engelse BBC-zender (pag. 740
t/m 745) kunt u buitenlands kerkelijk
nieuws lezen. Ook kunt u sinds sep
tember van dit jaar via de Belgische
BRT (pag. 689) het kerkelijk nieuws
bijhouden.
Links het originele notehouten beeldje
uit ca. 1500, dat berust in het Noord-
brabants Museum in Den Bosch,
rechts de gepolychromeerde replica uit
de kerk van Moergestel.
In het Missale Romanum is 20 janua
ri aangeduid als het feest van de H.H.
Fabianus (paus) en Sebastianus (mar
telaar). Voor de serie Ons kerkge
bouw’ is laatstgenoemde heilige inte
ressant.
Tegen de eerste pilaar van de linker
zijbeuk in onze kerk staat een heel
mooi, oud klein beeldje. Een jonge
man, slechts gekleed in een lendedoek,
vastgebonden aan een paal, staat daar
schijnbaar onbewogen, ofschoon een
aantal akelige pijlen zijn lichaam heb
ben doorboord. Het beeldje is een ge
polychromeerde replica (beschilderde
copie) van een notehouten beeldje
(63,5 cm) van St. Sebastiaan, dat ei
gendom is van gilde Sint Sebastiaan en
Sint Barbara van Moergestel. Dit (ori
ginele) beeldje dateert uit ca. 1500 en
wordt toegeschreven aan een navolger
van de Meester van Koude water. Het
Christus’ verrijzenis.
Het jodendom vierde wel kerkelijke
feesten. De christenen kregen steeds
meer behoefte aan momenten om hun
geloof door het jaar heen te vieren. Zo
werd in het jaar 325 het paasfeest in
gesteld. Voortaan zou jaarlijks op de
eerste zondag na de eerste volle maan
na 21 maart het paasfeest worden ge
vierd. Op z’n vroegst kan pasen vallen
op 22 maart (maar dat zal pas in het
jaar 2285 zijn!) en op z’n laatst op 25
april (in 2038).
Tijdens de paasviering werden bekeer
lingen gedoopt. Ter voorbereiding
moesten zij in de voorafgaande tijd
boete doen. Het paasfeest was dus het
enige kerkelijke feest.
Tijdens de regering van keizer
Constantijn breidde het christendom
zich sterk uit over Europa. Daardoor
kwam het ook in kontakt met heiden
se midwinterfeesten, zoals bv. het Ro
meinse lichtfeest. Als reaktie daarop
stelde men rond het jaar 350 het kerst
feest in. Vanaf die tijd hadden de
christenen 2 kernen in het jaar: de
paaskring en de kerstkring. Daarom
heen groepeerden zich de liturgische
feesten.
Voor Pasen stonden het Hjden en de
dood van Jezus centraal: Witte Don
derdag, Goede Vrijdag, Paaszaterdag.
In de nacht van Paaszaterdag op Paas
zondag vierde men de Paaswake,
waarin licht en water als symbolen
voor het nieuwe leven werden gehan
teerd. Later werden de dagen voor Pa
sen aangeduid als de Goede Week, die
nog later geopend werd met Palmzon
dag: ter nagedachtenis aan de intocht
van Jezus in Jeruzalem.
Terwijl vroeger de tijd voor Pasen een
boetetijd was voor de dopelingen werd
het nu een tijd van versterving voor al
le gelovigen. Zo ontstond de vasten
tijd, die 40 dagen duurde en begon op
Aswoensdag.
Ter voorbereiding op de komst van
Christus werd de advent ingesteld, te
beginnen op de vierde zondag voor 25
december.
Later kwam daar op 6 januari Drieko
ningen bij, ook wel Verschijning des
Heren genoemd. In het Oosten viert
men nu nog steeds het kerstfeest op 6
januari.
Op 2 februari vierden de christenen de
opdracht van Jezus in de tempel, ofwel
Maria Lichtmis. Dit ontstond onder
invloed van het Joodse gebruik dat de
vrouw gedurende 40 dagen na de be
valling onrein was en daarna door de
priester werd rein verklaard.
Tussen de 4e en 6e eeuw werden gelei
delijk aan steeds meer heiligenfeesten
gevierd. In eerste instantie werden
martelaren herdacht die als bloedge
tuigen voor Christus gestorven waren.
Later werd dat uitgebreid met vrome
christenen die zich op bijzondere wij
ze in het geloof onderscheidden. Rond
die herdenkingen vond ook legende
vorming plaats, waaruit vaak boeien
de heiligenverhalen ontstonden.
De heihgenverering was vaak plaatsge
bonden en dus heel verschillend. In de
9e eeuw werd het kerkelijk jaar voor
heel het Westen vastgesteld zoals we
dat nu kennen: advent, kerstmis,
vasten, Goede Week, Pasen en
Pinksteren, met daar tussen door aller
lei heüigendagen.
bastiaan, met pijlen doorboord, staat
afgebeeld.
Datzelfde doorschoten hchaam maakte
Sebastiaan ook befaamd als pestheili
ge. In de Middeleeuwen werd de pijl
als aanstormend onheil gezien als sym
bool voor een ander aanstormend on
heil: de pest. Vooral in Italië, waar de
pest welig tierde, werd na enkele aan
roepingen en inwijdingen van altaren
Sebastiaan populair als beschermheüi-
ge tegen de pest.
Werd St. Sebastiaan in de beeldende
kunst vooreerst afgebeeld als middel
eeuwse ridder, of gekleed in een Ro
meins gevechtstenue, gaandeweg
kwam een ander aspect in de afbeel
dingen naar voren. Vooral de Italiaan
se kunstenaars ontdekten Sebastiaan
als en excuus om het mannelijk naakt
weer te geven, als een esthetische per
sonificatie van een geduldig gedragen
lijden. En hier begint ’t nieuwe leven
van St. Sebastiaan. Sindsdien werd hij
meestal afgebeeld als een bijna naakte,
vaak veel te mooie jongeman, met de
armen bevallig omhoog vastgebonden
aan een boom, doorboord met pijlen
en de blik droef en gelaten omhoog ge
richt. Veel Sebastiaanvoorstellingen
hebben daardoor, bedoeld of onbe
doeld, een erotische uitstraling gekre
gen. Eerst in de literatuur en later in
de beeldende kunst zelf ontstaat voor
Sebastiaan dan ook belangstelling van
uit homosexuele kring. Veel homo-
sexuele kunstenaars grepen het gege
ven aan om het mannelijk naakt in
schoonheid weer te geven. Ook inhou
delijk soms, als symbool voor hun
eigen lijden: de afgeschoten pijlen als
teken voor het niet geaccepteerd en
veroordeeld worden.
De moderne kunst heeft met Sebasti
aan als thema niettemin een groot aan
tal intrigerende werken opgeleverd.
Sebastiaan blijkt - hoewel niet meer
zozeer in de kerkelijke kunst - nog
steeds een inspiratiebron voor heden
daagse kunstenaar te zijn om zowel het
inhoudelijke aspect (het lijden) als het
uiterlijke aspect (de schoonheid) weer
te geven.
In het ’MarkiezenhoP te Bergen op Zoom
is tot 10 januari een expositie rond St. Se
bastiaan ingericht, waarin de verschillende
aspecten van de kunst rondom deze heili
ge uitvoerig worden belicht. Na Bergen op
Zoom gaat de expositie naar het Limburgs
Museum in Venlo en daarna haar het Haags
Historisch Museum in Den Haag. Op de
ze expositie staat ook het notehouten origi
neel van ’t beeldje uit Moergestel.
TvE
aan een boom vastbinden en door
boogschutters met pijlen doorboren.
Sebastiaan overleefde de dodelijke pijl
schoten echter, werd door de weduwe
van de martelaar Castulus verzorgd en
verscheen geheel genezen opnieuw
voor Diocletianus om hem zijn wreed
heid jegens de christenen te verwijten.
Deze Het hem toen doodknuppelen. In
alle kunstwerken die over deze marte
laar zijn gemaakt - en dat zijn er veel:
schilderingen, tekeningen, sculpturen,
maar ook kandelaars, sieraden, kerk-
zilver en gildeschilden - is nauwelijks
aandacht besteed aan de uiteindelijke
doodsoorzaak van Sebastiaan, het
doodknuppelen. Des te meer echter
aan ’t veel subtielere lijden veroorzaakt
door de afgeschoten pijlen. Zo is Se
bastiaan in de loop de eeuwen afge
beeld, doorboord met pijlen, maar
meestal onbewogen; pijn lijkt hij niet
te lijden: het teken van martelaar
schap.
Het feit dat boogschutters hem hebben
doorboord deed handbooggilden Se
bastiaan uitroepen tot hun schutspa
troon. Ook een van de Moergestelse
gilden heeft Sebastiaan als patroon.
Het patroonschap van voornamelijk
handbooggilden bracht een grote
kunstproductie teweeg, niet alleen dus
schilderingen en beelden, maar ook
drinkgerei en plaquettes, waarop Se-
De wedstrijden in poule 1, 2 en 4 beginnen zo
als bekend om 19.30 uur. De wedstrijden op zon
dag in poule 3 en 5 beginnen om 14.00 uur.
Willen de arbiters er voor zorgen ook tijdig aan
wezig te zijn? De arbiter die, op de hem aange
wezen datum, verhinderd is, wordt verzocht zelf
voor een vervanger te zorgen.
