Paardenhandelaar Driek van den Bosch
1
t
Bijzondere Moergestelnaar uit vorige eeuw...
Ouderenreis 1993
Expositie
Karla van Geldrop en
Lilian Smolders
Stichting
Welzijn Ouderen
Bingo
11
r
Het is nu ruim honderd jaar geleden dat Moergestel een wel heel bijzon
dere inwoner had. Iemand die door zijn doen en laten, in de goede zin
van het woord, de aandacht, wellicht ongewild, op zich vestigde.
Zijn naam was Henricus van den Bosch, in de volksmond afgekort tot
’Driek Bosch’.
Bonte middag
Voor alle ouderen vanaf 55 jaar
-
MOERGESTEL-NIEUWS’ WOENSDAG 12 MEI 1993
INA 6
PAGINA 7
ensen
msen
J
heen
ad de
6 jaar
Jkom
>eker-
ifam.
Jrsel-
wiene
kill
en.
nmet
zijn,
café-
k
Een man die één was met zijn omgeving en die
voor iedereen klaar stond, ging heen.
(Uit: Op zun Gèssels 14, met dank voor de wel
willende medewerking aan Noud Vriens, die
het verhaal schreef dat we letterlijk overnamen,
en Koos van Elderen. De foto kregen we van
mevrouw van Erven-van den Bosch, Broekzij-
de 8).
Driek gaf ze dan weer wat, ook al kwamen er
steeds meer mensen die een graantje mee wilden
pikken.
Zijn leeftijd liep nog maar tegen de zestig, toen
zijn gezondheid hem in de steek begon te laten.
Hij werd in het ziekenhuis opgenomen waar
zijn beide benen, als gevolg van suikerziekte,
werden geamputeerd. Deze ingreep was voor
Driek te veel, want niet lang daarna, op 6 no
vember 1915, overleed hij in de leeftijd van 61
jaar.
Traditie-getrouw zal er ter afsluiting van het sei
zoen een Bonte middag gehouden worden.
Deze zal plaats vinden op donderdag 13 mei 1993
in Den Boogaard.
Op deze middag zullen aktiviteiten van de Oude
ren voor het voetlicht treden. Helaas zullen we
gens omstandigheden niet alle aktiviteiten aan
bod kunnen komen. Maar ondanks dit gemis be
looft het toch een interessante middag te worden.
Dit mag men zeker niet missen.
Alle Ouderen van Moergestel vanaf 55 jaar zijn
hierbij van harte uitgenodigd. De toegang is
gratis.
De organisatie van dit gebeuren is tot stand ge
komen in samenwerking met de Bond van
Ouderen.
Programma
13.15 uur Zaal open.
13.30 - 14.00 uur Ontvangst koffie met cake.
14.00 - 14.05 uur Welkomstwoord door de Heer
Meeuwis.
14.05 - 14.25 uur Ouderenkoor ’Echo’.
14.25 - 15.15 uur Brabants Volk (Deze groep is
met veel succes opgetreden ter gelegenheid van
het 40-jarig bestaan van de K.B.O.).
15.15 - 16.00 uur Pauze. Met aanbieding van een
gratis konsumptie.
16.00 - 16.45 uur Brabants Volk.
16.45 - 17.00 uur Demonstratie stijldansen.
17.00 uur Sluiting.
Na afloop kan er nog een dansje gemaakt
worden.
Wij vertrouwen erop, dat vele Ouderen aanwe
zig zullen zijn.
Namens de Aktiviteitenkommissie.
gement was niet voorzien van een mooie afraste
ring met palen en puntdraad, nee: dichte hout
wallen, heggen en drassige sloten hielden de
paarden en het vee op de gement. Er was ook een
provisorische veldschuur gebouwd waar de paar
den vooral in de winter wat beschutting konden
vinden tegen regen en kou, doch die eveneens
diende om de paarden in te drijven als ze weer ge
vangen moesten worden of als er iets met een
paard aan de hand was en dus verzorging nodig
had.
Als paardenhandelaar verkocht Driek natuur
lijk ook regelmatig hitten. Goede afnemers
vond hij vooral onder de melkventers, groente
boeren, schilleboeren en dergelijke, die er mee
gingen venten. Doch voordat zo’n hit voor de
bakkerskar kon moest hij natuurlijk eerst ge
tuigd, ofwel ’geleerd’ worden, het waren im
mers wilde loslopende paarden die nog nooit
een zadel op hun rug gevoeld hadden, laat
staan een hoofdstel aan gehad.
Als Driek een hit had verkocht die getuigd moest
worden gebeurde dat ’s-zondags. De jonge man
nen van de Broekzijde gingen dan mee naar de
gement. Driek had daar een oud sjeesje, ofwel rij
tuig, staan dat voor het tuigen werd gebruikt.
Men was dan met enkele mannen heel de dag be
zig om het paard gehoorzaamheid bij te brengen.
Dat dit niet altijd van een leien dakje ging laat
zich gemakkelijk raden. Er waren hitten bij die
als wilden tekeer gingen en de meeste jongelui
kwamen dan ook wel eens met blauwe plekken
thuis. Dat kon de pret echter niet drukken, want
voor men ophield was het paard geleerd en klaar
gestoomd voor de bakkerskar. Hoewel het ver
haal wil dat Driek één hit dertien keer terug heeft
moeten nemen, omdat hij zowat onberijdbaar
was, en dus ongeschikt voor de bakkerskar. Maar
dat was dan wel een uitzondering.
Als er ’s-zondags geen hit getuigd hoefde te wor
den gingen de mannen van de Broekzijde toch
naar de gement om paarden te rijden. Er werden
dan een paar hitten gevangen, die zonder zadel,
en met een simpel hoofdstel werden bereden.
Het hoofdstel was niet meer dan een stevige stok
in de bek van het paard, met aan beide kanten
een touw dat door de ruiter stevig werd vastge
houden. O, het kon er daar spannen op de ge
ment, en Driek deed driftig mee, toen hij nog
goed kon. Het was een brok ontspanning waar
veel over werd gepraat, en elke week weer werd
er naar toe geleefd.
Voor de kinderen van de Broekzijde had Driek
een ezel gekocht. Daar mochten ze op rijden en
Driek hielp hen daarbij. Hij kon daar veel van
genieten, al werd er wel eens misbruik van ge
maakt.
Als Driek uit het oosten teruggekomen was, ging
dat bericht als de weerlicht door Moergestel.
’Driek Bosch is terug! Driek Bosch is terug!’
Dan kwamen er altijd mensen hun nood klagen.
Op woensdag 19 mei 1993 zal voor bovenge
noemde groepering de laatste Bingoavond van
het seizoen gehouden worden.
Zoals gewoonlijk zal deze plaats vinden in de re-
kreatiezaal van de Reuselhof.
Aanvang 19.30 uur (half acht).
Tegen een geringe inzet zijn er leuke en nuttige
prijzen te verdienen.
Een kop koffie staat er voor U klaar.
Wij hopen op deze avond weer vele Ouderen te
kunne gaan begroeten.
Namens de Aktiviteitenkommissie.
Van 14 tot en met 31 mei aanstaande is in het
heemcentrum In de Drye Swaentjes’ aan De
Lind 42 te Oisterwijk een expositie te zien van
schilderijen van twee jonge Tilburgse kunstena
ressen. Karla van Geldrop presenteert werken in
ei-tempera en gemengde technieken en Lilian
Smolders gouaches. Het is werk dat niet binnen
de geijkte kaders valt, maar wel erg aanspreekt
in zijn vormen en kleurgebruik.
De expositie van schilderijen in ei-tempera en ge
mengde technieken van Karla van Geldrop en
gouaches van Lilian Smolders is van 14 tot en
met 31 mei te bezoeken in het heemcentrum Tn
de Drye Swaentjes’, de Lind 42 te Oisterwijk
(tel. 04242-85996), op vrijdag, zaterdag en zon
dag van 13.00 tot 17.00 uur. De expositie is ook
op Hemelvaartsdag en Tweede Pinksterdag ge
opend. De toegang bedraagt 1,50. Kinderen tot
twaalf jaar hebben onder geleide gratis toegang.
Het programma van de ouderenreis 1993 bestaat
uit een dagtocht met twee touringcars naar de
Friese meren. Een dagje Friesland dus, dat
beslist de moeite waard is vanwege het vele wa
ter, flora en fauna.
Op vrijdag 4 juni aanstaande vertrekken we ’s
morgens om 08.00 uur vanaf het St. Jansplein.
Via Den Bosch, Hilversum en Maartensdijk,
waar U om plus minus 09.30 uur een kop koffie
met gebak wacht, rijden we door de Flevo- en
Noordoostpolder naar Sneek.
In Sneek gaan we om ongeveer 12.00 uur aan
boord van een rondvaarboot waarop U, onder het
genot van een lunch, een tocht over de Friese me
ren maakt. Deze boottocht duurt ongeveer 2
uren.
Voldaan en uitgerust vervolgen we onze weg via
een mooie route langs enkele meren naar Hinde-
loopen, bekend om zijn huisvlijt van houtbewer
king en houtbeschildering. Beroemd is ook de
klederdracht.
Hindeloopen ligt aan het Ijsselmeer en heeft een
prachtig haventje.
Om 15.30 uur vertrekken we via Kampen naar
Heerde, waar we een koffie c.q. borrelstop heb
ben (17.00 uur).
Na deze borrelstop rijden we naar ons diner-
adres: restaurant ’Het Witte Huis’ in Zeeland
(bij Grave), waar om 19.00 uur een goed verzorg
de tafel klaar staat.
Om plusminus 21.30 uur zullen we in Moergestel
terug zijn.
Deelname is mogelijk voor alle Moergestelse in
woners vanaf 65 jaar, die nog redelijk ter been
zijn. Voor echtparen als één van beiden 65 jaar is.
Zijn de twee bussen volgeboekt, dan zullen we de
meerdere aanmeldingen in reserve houden.
De kosten per persoon bedragen 60,- die bij op
gave moeten worden voldaan.
Bij deze reissom is inbegrepen: de buskosten,
kop koffie met gebak, de boottocht, de lunch aan
boord, twee consumpties en diner.
Opgave tot uiterlijk 27 mei aanstaande bij: Piëta
Heijkants, Rootven 16; Fien van de Loo,
Oisterwijkseweg 7; Adr. Jonkers, Schoolstraat
29a; J. van Os, Pr. Beatrixstraat 14.
Driek van den Bosch werd geboren op 29 april
1854 om 5.00 uur ’s-morgens, als zoon van Cor
nells van den Bosch en Jacoba Bierkens. Hij
werd op de Broekzijde geboren en groeide daar
ook op.
Driek bleef zijn hele leven vrijgezel en woonde op
latere leeftijd in een aanbouw van zijn eigen boer
derij. De rest verhuurde hij aan ene zekere Smits,
de grootvader van de familie Smits uit de Kerk
straat in Moergestel.
Zijn boerderij stond, komend van Moergestel,
links in de scherpe bocht op de Broekzijde. Ze is
in het begin van de jaren zestig afgebroken ten
behoeve van een wegverbreding.
Driek stond wijd en zijd bekend als paarden
handelaar. Het was een grote sterke man, met
een goed karakter. Driek ging niet ’den boer
op’ om paarden te kopen, mee, hij zocht het
verder van huis. Driek reisde met de trein naar
het oosten: Duitsland, Polen, en algemeen
wordt beweerd dat hij zelfs naar Rusland reis
de om daar paardenhandel te drijven.
Hij was soms wekenlang van huis, daarom had
hij thuis een knecht die de paarden verzorgde.
Dat was Piet Walschots die vele jaren in de Zelt
heeft gewoond.
Driek had ook een compagnon, een zeker heer
Lentink, die hem op zijn reizen naar het oosten
vergezelde. Deze compagnon beheerste de
vreemde talen, maar Driek was ontegenzeggelijk
de man van de centen. Toch moeten beide man
nen zeer intelligent geweest zijn. Enerzijds om
zulke lange reizen te maken en anderzijds er ook
nog eens handel te drijven! Vergeet niet: honderd
laar gelden is niet vergelijkbaar met nu.
Driek kocht in die landen meestal ’hitten’. Dat
zijn paarden die groter zijn dan pony’s en klei
ner dan grote rijpaarden. Ze hebben een vlug en
levendig karakter. De meeste paarden die men
bij de ponyrijvereniging ziet, heetten vroeger in
de volksmond ’hitten’.
Op zekere dag kwam in Oisterwijk op het sta
tion een trein aan met paarden die Driek had
gekocht. Daar werden zo’n dertig tot veertig
hitten gelost. Dan werden ze kop aan staart
vastgebonden en door enkele stevige jonge
mannen naar de gement van de Heijze ge
bracht. Men ging van het station, richting
Venkraai’, ’Allemansgoed’, dan stak men de
weg over van Moergestel naar Oirschot, ging
dan richting ’Hildsven’ en zo door het Broek
naar de gement.
De gement van de Heijze was een 85 hectaren
groot gebied, ten westen van het Moergestelse
broek. Voor het grootste gedeelte was het heide
en grasland. De naburen van de Heijze, de bewo
ners van de Broekzijde dus, waren allemaal ge
meenschappelijk eigenaar. Men haalde hier
strooisel voor de potstal, weidde er wat vee of
kapte er hout voor de kachel. Het was maar net
wat men nodig had. Hout groeide er genoeg. De
Heer, wat is toch de mensch? Hij is der
ijdelheid gelijk; zijne dagen gaan voorbij c
een schaduw. Ps. 143, V, 34.
Met geduld heeft hij de beproeving zijner
‘ziekte gedragen, wetende, dat indien wij met
Christus lijden, wij ook met Hem zullen ver
heerlijkt worden. Rom. VIII, 17.
O Qod, ontferm U mijner volgens Uwe groote
barmhartigheid. Ps. 50, VI.
Want de aalmoes bevrijdt van den dooden
zij is het die de zonde uitwischt en barmhar
tigheid en hei eeuwig Teven doet vinden.
Tobias, XII, 9
Mijne dierbaren, fk bid U door onzen Heer
Jezus Christus, dat gij mjj ter hulp komt door
uwe gebeden tot God. Rom. XV, 30.
Zoeta Heer Jezus, geel hem de eeu
wige rust. (300 dag. afl.)
R. I. P.
J. F. van Avendonk, Koster, Moergestel
BID VOOR DE ZIEL VAN ZALIGER
HENRICUS VAN DEN BOSCH,
Weldoener der Kerk,
geboren te Moergestel den 28 April 1854, tijdig
voorzien van de H. Sacramenten der stervenden,
overleden te Tilburg den 6 November 1915 en
den 9n d. a. v. begraven op he R. K. Kerkhof
te Moergestel.
-■*
