automonteur
Christ
Smulders
M. VAN BALKOM
64®
49®
a
li
Minirokjes
Corduroy
pantalons
Gevraagd:
een all-round
Nederlands
Textielmuseum
geeft uitstekend
beeld van
textielhistorie
Honden Trimsalon
de Gelukkige Hond
d
I
'Hl
"ZOEKERTJES" SCHRIFTELIJK OPGEVEN
AUTOMOBIELBEDRIJF
-BON
bekend met Mercedes-automobielen (diesel)
in bezit van diploma 1e monteur.
- t
•i
r
4». J
i-
(Bron: VW-Tilburg)
voor
(Bron: VW-Tilburg)
voor
Naam
Woonplaats
Straat
Telefoon
n
n
Voor knippen,
wassen, toiletteren
scheren en
trimmen
van uw hond
Willem de
Zwijgerlaan 34
Uw "Zoekertjes" kunt U uitsluitend tegen kontante
betaling opgeven bij ons redaktie-adres:
Oisterwijkseweg 43, Moergestel.
Ook kunt U gebruik maken van onderstaande bon.
(gewoon stukje papier mag ook). Wilt U de bon
duidelijk invullen? Achter elk woord een hokje
openlaten; elke punt of komma is ook een hokje.
Voor brieven onder nr. betaalt U f 2,50 extra.
De opgave moet uiterlijk de zondagavond vóór
plaatsing in ons bezit zijn.
(Bon geld in envelop in de bus stoppen s.v.p.l)
dragen aan de ontwikkeling van een goede
naaimachine is Madersperger er niet rijk van
geworden. Hij stierf in 1850 in een armenhuis.
Barthelemy Thimonnier, een in 1793 geboren
franse kleermaker, was de eerste, die een in de
nijverheid bruikbare machine ontwikkelde. In
1841 waren er in een parijse werkplaats 80 van
deze machines in gebruik voor het naaien van
legerkleding. Wekte de introductie van de
eerste stoommachine de woede op van de tex
tielarbeiders, die zich in hun bestaan bedreigd
voelden, het in bedrijf stellen van 80 naaima
chines was voor een menigte kleermakers aan
leiding om de werkplaats binnen te o. ingen en
de machines te vernielen. Aan het allereerste
gebruik van de naaimachines in de nijverheid
werd aldus een snel einde gemaakt.
Buiten Europa was in Amerika Elias Howe jr.
bezig naam te maken op het gebied van de
naaimachine. Historici ruimen bij het bespre
ken van de geschiedenis van de naaimachine
altijd een belangrijke plaats in voor deze in
1819 in Spencer, Massachusets, geboren ma-
chinemonteur. Hij had al verscheiden rechtsza
ken over patenten achter de rug alvorens hij
vlak voor zijn dood op 3 oktober 1867 erin
slaagde een naaimachinefabriek te starten.
Een andere Amerikaan, Isaac Singer, had in
1851 al een naaimachine voor huishoudelijk ge
bruik op de markt gebracht. Deze machine
kostte 75 amerikaanse dollars.
Sindsdien heeft de ontwikkeling van de naai
machine een enorme vlucht genomen. De toe
passing van electriciteit versnelde dit proces
nog. In de meest moderne naaimachines be
vindt zich zelfs een chip waardoor voorpro-
grammering mogelijk is. De Singer Futura 2001
bijv, die in het Nederlands Textielmuseum sa
men met een aantal oudere exemplaren te be
wonderen is, beschikt over 27 voorgeprogram
meerde steken en een digitaalinstelling. De
naaimachine kunnen we zeker rangschikken
onder de nuttige uitvindingen. In bijna alle
huisgezinnen en in diverse bedrijven bewijst hij
dit dagelijk. Er zijn maar weinig industrieën, die
aan zoveel mensen werk verschaft hebben, de
vrees van de kleermakers in de vorige eeuw,
dat de naaimachine werkloosheid zou veroor
zaken, is daarmee ongegrond gebleken. Een
uitgebreide garderobe, die vroeger nauwelijks
mogelijk moet zijn geweest, is dankzij de naai
machine bepaald geen wensdroom meer.
Meer informatie over het Nederlands Textiel
museum zie agenda van deze Toerismeekrant.
Het Nederlands Textielmuseum is gehuisvest
in een voormalige fabrikantenwoning aan de
Gasthuisring in Tilburg. Het museum blinkt uit
in het zeer actieve beleid dat gevoerd wordt
ten aanzien van het tentoonstellingsbeleid.
Met behulp van een zeer omvangrijke biblio
theek, werktuigen en instrumenten, een col
lectie grondstoffen en garens, historische en
moderne weefsels en een complete damastwe-
verij uit 1852 geeft het Nederlands Textielmu
seum een uitstekend beeld van de textielhisto
rie.
Het is niet zo verwonderlijk dat juist in Tilburg
het Nederlands Textielmuseum is gevestigd
want in de jaren vijftig nog werkten in de Til-
burgse textielindustrie 13.(XX) mensen in onge
veer 65 fabrieken. Van deze glorie is nog
slechts weinig over. De eerste initiatieven die
tot dit museum zouden leiden werden ont
plooid in 1925. Door de snel groeiende be
langstelling verkreeg het museum al snel een
nationaal karakter en vanaf 1958 ging het mu
seum de huidige naam voeren.
Een omvangrijke bibliotheek op het gebied van
textielhistorie en textieltechniek wordt in stand
gehouden en steeds verder uitgebreid. Mede
hierdoor wordt het museum steeds vaker bron
van informatie en een centrum waar activitei
ten voor het behoud van textielkennis met el
kaar in contact kunnen worden gebracht. De
werktuigen en instrumenten voor textielbe-
werking geven een beeld uit de ambachtelijke
periode en de overgangsperiode van hand-
werktuig tot textielmachine.
De naaimachine
Een goed voorbeeld van de ontwikkeling in de
textielindustrie waarvan een beeld in het Ne
derlands Textielmuseum kan worden verkre
gen is de naaimachine. Dat vóór de uitvinding
Mevr. F. Dekkers-v/d Wouw
Uw hond wordt gehaald en
thuisgebracht!!
ri
ch
el-
le-
en
le-
e-
In
ïr-
or
it-
en
en
lie
met bijpassend T-shirt
152-188
t/m
10 regels
f 7,50
g
tr
ië
bleu - rose - mint
128-176
t/m
6 regels
ld
at
>e
in
Oisterwijk t/o Rabobank
Schoolstraat 14 - Moergestel - Telefoon 04243-1647
fi
le
□r
et
in
n-
T.
it-
in
te
er
in
lit
at
ig
en
k.
Je
na
en
en
ili-
ge
en Sjo Pol, die een paar jaartjes geleden nog
op de televisie waren omdat zij op een zeldza
me manier leefden. Bij deze twee mensen, die
woonden in een oude boerderij in de buurt van
Oirschot, leek de tijd stil te hebben gestaan.
De foto's geven een goed beeld van de tijd
waarin veel van de voorwerpen die in het mu
seum zijn ondergebracht, dagelijks werden ge
bruikt.
Dan hangt er ook nog een prachtige Brabantse
Poffer, een muts die de boerin opzette als ze
naar de kerk ging of naar de markt in de stad
"Ja", zegt Leonie Berendonk, "Als de mensen
bij ons in de kantine zitten, zijn ze eigenlijk op
stap. Die Poffer verwijst daar naar".
ren die misbruik maakten van hun goede ga
ven. Kijk, in die tijd hadden de mensen geen
geld voor kunst. Een mooi landschap zagen ze
wel in hun directe omgeving maar in de kerk
daar hoorden ze prachtige gezangen, zagen ze
de mooiste dingen. Alle kunst had met de kerk
te maken en de mensen gingen die kerkelijke
kunst op den duur namaken. Ons museum
heeft tal van prachtige voorbeelden van antie
ke kerkelijke volkskunst". Jan Berendonk wijst
nog op een leuke bijkomstigheid van het mu
seum: "Het is al zo dikwijls gebeurd dat men
sen met zogenaamd antiek zijn bedonderd.
Hier, in dit museum kun je leren, kun je zien
wat écht is."
Het lijkt een combinatie die nergens op slaat,
maar in een ander gedeelte van de boerderij is
een exposieruimte ingericht waar Brabantse
kunstenaars in de gelegenheid worden gesteld
hun werk ten toon te stellen. Jan Berendonk:
"Iedereen komt bij ons aan bod om werk te ex
poseren, als het maar hedendaags werk is.
Dus geen imitaties van Rembrand of weet ik
van wie. Het moet ook eigen werk zijn, zon-
dagsschilders zijn net zo welkom als een voor
aanstaand kunstenaar. De mensen die expo
seren moeten ook uit Brabant komen. Er zijn
hier zoveel kunstenaars, dat, als ik ze allemaal
een kansje zou geven, ze nog niet allemaal aan
de beurt zouden zijn geweest bij mijn dood".
In de kantine, waar koffie en frisdrank wordt
geschonken, hangen ter verfraaiing van de
muren een aantal zeer bijzondere foto's. Het
Oisterwijk
Tel. 04242 - 15230
Gediplomeerd
Als uw hond in de rui komt en U last
hebt van haar in huis, laat hem dan
deskundig behandelen door
(X
iil-
gemaakt moest worden kunnen we ons nu
nauwelijks meer voorstellen. Toch is het nog
geen twee eeuwen geleden, dat men op die
manier een garderobe samenstelde.
Eind 18e, begin 19e eeuw hielden in diverse
landen allerlei personen, onafhankelijk van el
kaar, zich bezig mét de ontwikkeling van een
machine, om aan het gepriegel bij kaars- en
gasvlammetjes voorgoed een einde te maken.
Het zou echter tot aan het midden van de 19e
eeuw duren alvorens een bruikbare machine
op de markt verscheen. In een eeuw lang wer
ken, denken en uitproberen door een lange lijst
uitvinders, wat met vele mislukkingen en ge
deeltelijke successen gepaard ging, zou de ba
sis gelegd worden voor de onwikkeling van
een goede naaimachine.
Een van de eerste naaimachines werd uitge
vonden door de engelse schrijnwerker Thomas
Saint in 1790. Ofschoon verre van practisch
beschikte de machine al over kenmerken die
voor de huidige naaimachine heel gewoon zijn.
Na Thomas Saint zouden in allerlei landen di
verse namen opduiken van personen, die een
"naaimachine" uitgevonden hadden.
In Wenen was het de kleermaker Joseph Ma
dersperger, die verscheidene malen de pers
haalde met de door hem ontwikkelde machine.
De goedkeuring, die zijn in 1814 uitgevonden
naaimachine alóm ondervond, was voor keizer
Frans I aanleiding Madesperger een exclusief
patent te verlenen op zijn uitvinding. Een
tweede door hem ontwikkelde machine kon
o.a. kleine halve en hele cirkels naaien, eivor
mige figuren en hoeken van een verschillend
aantal graden. Deze machine, die door experts
werd toegejuicht, moet bestemd zijn geweest
voor borduurwerk. De machine had waar
schijnlijk veel tekortkomingen, want ondanks
de gepubliceerde succeswensen bracht Ma-
Gemullehoekenweg 23, Oisterwijk,
tel. 04242-84899,
's maandags gesloten.
"MOERGESTEL-NIEUWS" - WOENSDAG 23 FEBRUARI 1983
van de naaimachine alle kleding met de hand
penningen overgegaan omdat er mensen wa-
ll
PAGINA 7
dersperger de machine niet op de markt voor
