Fitte honderdjarige aan de bal
99
Molenheide
-w
Dat er door de week
schapen op graasden, namen
de spelers op de koop toe.
i 5
EEN EEUW VOETBALHISTORIE IN GILZE EN RIJEN
Tekst Kees van der Heijden
Fotoredactie: Piet Weterings
kd
Heemkring
F’-
fe: :i
H 1
PAGINA 18
WEEKBLAD GILZE EN RUEN - WOENSDAG 3 MAART 2021
J
Gilze kampioen in het "gouden jaar" 1932-1933
5
In het begin van de vorige eeuw
kwam de industrie in de ge
meente op gang. Een deel van de
boerenbevolking in Gilze en Rij
en vond werk in de nieuw opge
richte leerlooierijen en schoen
fabrieken. Ze hoefden niet meer
elk uur van de dag klaar te staan
op de boerderij. Ondanks de
lange werkdagen die ook in de
fabrieken werden gemaakt, bleef
er na sluiting van de poorten
wat vrije tijd over. Dit leidde tot
buurtclubs, vriendenteams en
fabriekselftailen die met elkaar
de sportieve strijd aangingen op
een tot voetbalveld gepromo
veerd weiland of braakliggend
terrein. In de jaren twintig sloe
gen enkelen van hen de handen
Van GVC via AVM
naar RKW Gilze
In Gilze werd voor het eerst ge
voetbald onder de naam GVC
(Gilsche Voetbal Club) tegen
clubjes uit omliggende dorpen.
De spelers trokken er dan te voet
op uit, want de meesten hadden
nog geen fiets. De gelukkigen
mét fiets namen een passagier
mee, maar omdat een bagage
drager ontbrak moest die op het
“pinnetje” staan. In 1920 werd de
naam veranderd in AVM (Altijd
Vol Moed) en het team speelde
op een terrein aan de Waran
de, waar de grootste obstakels
waren verwijderd. In 1921 beslo
ten enkele van de jongens een
echte vereniging op te richten.
De stichtingsvergadering werd
De toenmalige kapelaan Verrijt
(later pastoor van Molenschot)
maakt, maar hij vond de tiener-
bestuurders nog wat te jong. Hij
bracht ze onder het toeziend
oog van de RK Werkliedenvereni-
vond deze bond te neutraal en
richtte daarom een eigen over
koepelende bond op. Zo bleven
ook de katholieke teams die het
landelijke niveau haalden onder
de Roomse hoede.
strijdkleding was geen geld, le
der bracht zijn eigen shirt mee en
dat varieerde van polo’s tot over
hemden. Sommigen droegen
zelfs nog een stropdas. In 1932
kon Gilze een weiland huren aan
de Lange Wagenstraat, waar ze
in het weekeinde op speelden.
Dat er door de week schapen op
graasden, namen de spelers op
de koop toe. Omkleden deden
ze in het café van W. Faes aan het
Steenakkerplein. In dat “gouden
jaar” werd Gilze kampioen. Maar
weer schoten de geldmiddelen
te kort om het land in te reizen
en werd van promotie afgezien.
In 1936 wist het bestuur de hand
te leggen op een tribune die in
Tilburg was afgedankt. Deze
accommodatie werd door de
leden zelf opgehaald en was
groot genoeg om te delen met
RAC uit Rijen; ieder de helft.
Na herbouw werd het nieuwe
pronkstuk met een wedstrijd
tegen DVC uit Dongen in ge
bruik genomen. Hierna groeide
het voetbalveld in Gilze uit tot
een heus sportpark. In dat zelf
de jaar deed zich ook een ech
te bestuurscrisis voor. De club
wilde het vijftienjarig bestaan
vieren met een Vlaamse Kermis.
Die moest de nodige financiële
middelen binnenbrengen om
eniging te dekken, of beter nog
om er iets aan over te houden.
Maar de geestelijk adviseur ver
zette zich. Hij vond de gemengde
bediening op de kermis tegen de
goede katholieke zeden in gaan.
Enkele bestuurders raadpleeg
den de bisschep en die was iets
milder in zijn oordeel. Maar het
kwaad was al geschied, ze kon
den het niet eens worden en het
bestuur trad af.
bald. Het dorp kende destijds
twee elftallen. Hierin speelden
bij de regenput van de weduwe
Dientje Geerts. ’t Haai-endje en
SDO sloten al snel aan en zo kon
RKVV RAC aan zijn lange loop
baan beginnen. Bij gebrek aan
een eigen terrein werd er op een
veld aan de Haansbergseweg en
op het Pils-terreintje aan dejuli-
anastraat gespeeld, een opmer
kelijke naam waarvan de oor
sprong niet helemaal duidelijk is.
Velden aan de Laagstraat
en omkleden bij Nooten
In 1930 belandde RAC op de
velden aan de Laagstraat. Het
terrein werd ingezegend door
pastoor Oomen. Hotel Nooten in
de Stationsstraat werd het club
huis; voor en vooral ook na de
wedstrijd. Soms waren spelers
er uren na het laatste fluitsignaal
nog in wedstrijdtenue te vinden.
Met name het wat hoger gele
gen veld aan de Laagstraat was,
ware arena waar veel tranen zijn
gevloeid van vreugde en ver
driet”. In 1932 moeten het vreug
detranen zijn geweest want toen
noteerde RAC de eerste grote tri
omf; de club werd kampioen en
promoveerde. Het succes was
van korte duur want de Rijena
ren bleken niet sterk genoeg om
Jan Brooij'mans poseert samen met zijn zonen Jules en Adrie
met de Hongaarse voetballegende Ferenc Puskas (links)
de Rijenaren pas twee jaardag
voor via hun buurverenigin?,'
naar onderduikers.
Tijdens de oorlog moesten d
RAC-kers nog eens via de ad
terdeur het StationskoffieN
ontvluchten omdat de Duit
gasten woedend werden tol
het clublied te hard en te va
werd gezongen: “RAC zal wezel
RAC zal zijn, wij worden karna
oen op het voetbalterrein.’
Na de oorlog werden Gilze
RAC ingeschreven bij de KNVl
roi
trij
m
dst<
ver
oei
ebe
lie-F
uitl
ech
in h
;r Pi
Eijcl
:cor
9961
kerle
pn a
R",zc
ïnds
je h,
lAC-i
iKN,
en.
erve
)ew
Voetbalvereniging Gilze bestaat dit jaar honderd jaar. Samen
met een hoogbejaarde club uit Rijen en een Molenschots team
op leeftijd tonen zij nog wekelijks hun schijnbewegingen, sli
dings, voorzetten, en doelpunten aan het publiek. Een eeuw
lang houdt de belangrijkste bijzaak in het leven de plaatselijke
gemoederen al bezig. Met z’n ups en downs: vriendschap en
rivaliteit, promotie en degradatie, eensgezindheid en ruzie.
Rijense Amateurs Club
In Rijen werd er honderd jaar
de spelers en supporters niet geleden ook al volop gevoet-
door. Er was te weinig geld om
de reizen naar de uitwedstrijden
te betalen en ook het terrein, dat jongens die werkten op de toen
achter de huidige burgemeester
van Poppelstraat lag, voldeed
niet aan de eisen. Ze speelden
toen nog op zand, leder polle
tje gras werd weggehaald, want
dat lag alleen maar in de weg. Op
ging. Na een tijdje veranderde de de donkere ondergrond werden
naam AVM in het voor deze tijd
van het “Rijke Roomsche leven”
meer gangbare RKVV Gilze. De
clubs speelden onder de hoede
van de katholieke kerk in regio
nale - per bisdom ingerichte -
bonden. Er bestond ook een na
tionale voetbalbond (NVB) voor
de landelijke competitie. De kerk
Geldzorgen en een
bestuurscrisis
Het kostte veel hoofdbrekens
om RKVV Gilze op de been te
houden. Al het benodigde geld
moest uit eigen zak (gespaarde het exploitatietekort van de ver-
centen!) komen. Zo ook in 1929
toen het team kampioen werd
en kon promoveren naar een ho
gere klasse. Dat ging tot spijt van
florerende looierijen “De Neder
lander” en “De Brabander”. Net
als in de omliggende plaatsen
waren er daarnaast buurt- en
vriendenteams zoals Wilhelmina,
SDO en ‘t Haai-endje die een be- volgens de oude verhalen, “een
ruchte reputatie hadden. Toen
de fabriekselftailen uiteen vielen
was het kapelaan Van Mierlo die
het initiatief nam om de voet
ballers uit het dorp bij elkaar te
brengen. Dit leidde op 12 augus
tus 1928 tot de oprichting van de
“Rijensche Amateurs Club”. Vol-
Voetballen in de oorlog
Op bevel van de Duitsers g®lde e
gen de katholieke bonden, n|
als alle andere voetbalbond!
in Nederland, in 1940 over in <1
nationale voetbalbond. Val
wege de aanhoudende bol
bardementen was Gilze tijden
de oorlogsjaren voor een grol
deel geëvacueerd. De spelel
moesten uit hun tijdelijke adrej
sen in Alphen, Chaam, Riet 4
Baarle-Nassau komen om
voetballen. In Rijen was hetwl
rustiger en werd er vaker gevol
bald. Maar de wedstrijden wd
den regelmatig verstoord do
ITox
Mok
dec
tal;
fem
h de
Ipele
aan
kgi
pan
en w
de Landwacht die op zoek wOstrijc
belegd op 7 maart in de oude
ineen en werden in Gilze en Rijen jongensschool (die eind zestiger
echte voetbalverenigingen opge- jaren is afgebroken) bij de kerk,
richt. Dat gebeurde onder aan
sporing van de plaatselijke gees
telijkheid en de (vaak nog jonge) had de jongens enthousiast ge-
I kapelaans speelden daarbij een
belangrijke rol.
met wit zand de lijnen getrokken.
Tot overmaat van ramp brak één
van de spelers op het hobbelige
terrein een been en kwamen
de kosten voor rekening van
de club. Er werd ten bate van
het genezende been een serie
wedstrijden uitgeschreven. Op- gens de overlevering kwamen de
brengst: f 100,-. Ook voor wed- jonge stichters op die dag bijeen zich te handhaven. Degradatie
was het gevolg. In 1938 volgde
er nog een “drama”. Door het
ontbreken van windgaten in de
achterwand van de tribune die
ren
;oe<
triji
tme
hot
.Hij
naai
rofv
van
hij
e k;
in h
ivot
is di
lolon
ijma
etV\
Ma
lact
Gilze hadden verworven, gitWcerd
het bouwwerk op een stornwene
achtige dag geheel verloren. Nog de 1
vóór de oorlog werd er doorc
betrokken (eden een nieuw
maar kleinere, tribune opgerid
-
i ‘«•■S
F.d.dl
IS
r
aadi a
Gebroken lat bij de wedstrijd Baronie-RAC 1953
De tribune van RAC aan de Laagstraat werd in 1936 in gebruik genomen met een wedstrijd tegen
La Chapelle uit Breda. De tribune ging bij een storm in 1938 volledig verloren.
