Dorst in de bossen
IJ
lil
E?
i
■'L
ik
1
iSSJas
JLP.rdls
I
L
1
A
IE
OMMETJE IN CORONATIJD
-
IS
L W J
Jij
-
■I
1
'3S
>3
o
l
i
s
r'
■)v(
■a
§1* Vji
a® m
‘Hij stopt
die geit iets in
zijn bek, maar
wat?’
r
is
-4--
ef W WÉ
PAGINA 18
WEEKBLAD GILZE EN RIJEN - WOENSDAG 24 JUNI 2020
V
h
L
•ra'
De onleesbare ingemetselde steen
«»j
r.
iS
M'
4
f
È>ij3Sa
r»(
6
I’
01
m
5»»^
Als een eiland ligt het kerkdorp
Dorst in de bossen. Het weinig in
drukwekkende plein (eerder een
gezwelletje in de Spoorstraat) ligt
eigenlijk ingeklemd tussen N282
die Breda en Tilburg verbindt en
de spoorlijn tussen dezelfde ste
den. Geen station, dus de trein
van Dorst zijn de uitgestrekte
bossen en de leemkuilen. En een
paar mensen die Dorst historische
waarde gaven.
DOOR HANS VAN DER PRUT
FOTO’S ADINDA
Rullekeswater
Het kerkgebouw is amper een
sie te zijner ere en ten tijde van de
kermis veel bedevaartgangers. In
Oosterhout zei men spottend:
april 1987 onthuld door de bis-
schop van Breda.
late
nid
Rullekeswater is ook goed’.
Aan de voorkant van de kerk zit
een onleesbare steen ingemet
seld. De steen werd ‘ontdekt ‘in
het koetshuis van Slotje Braec-
kesteyn. Daarboven staat in iets
minder onleesbaar sierlijk schuin
schrift wat er op die onleesbare
steen staat. Deo VIVo eX MUnlfl-
Centla regls CorUsCo’, hetgeen
vertaald wordt als Voor God die
leeft, straal ik de vrijgevigheid des
konings uit’. De koning is Willem
I die 7.000 gulden voor de bouw
van de kerk die er eerder stond,
doneerde. De hoofdletters in de
Latijnse tekst vormen samen het
bin
en
fo
|rii
keil
leli
Ènl
to -
bf d
h;
hi
'n
d
d
t(
d
h
[14.
Het aanzicht van Surae toen het nog een
natuurbad was. (foto genomen in 2003)
pta I
Monumentje ter
nagedachtenis aan de
neergestorte spitfirepiloot
In het bos nog een eenvoudig
monumentje als nagedachtenis
aan een Engelse sergeant die
op 29 december 1944 met zijn
Spitfire in bevrijd gebied neer
stortte. Zelfs in juni 2020 lag er
nog een bosje bloemen bij het
monumentje. In de bossen is van
alles te zien. Vroeger was Surae
een tot zwembad omgebouw
de leemput. Van het zwembad
is niets over. Er zijn meer leem
putten in de bossen rond Dorst.
Voor een steenfabrikant zat er
genoeg leem in de grond om
een steenfabriek te beginnen.
In 1904 was de leem al weer op
en restte een aantal met water
eeuw oud. De officiële parochie gevulde gaten. In 1930 pachtte
dateert uit 1790, maar zat op
zwart zaad. Als je volk wil trek
ken, moetje er een bedevaarts
plaats van maken. En dan graag
eentje waar de mensen wat aan
I hebben. Dus geen concurreren-
i de heilige. In Antwerpen bleek
een voor dat doel zeer bruikbare
relikwie te liggen. Met bewijs van
echtheid. Een restje Marcoen, een
ene heer Kuyt een van de plas
sen. Hij noemde het natuurbad
naar zichzelf: surae is het Latijnse
woord voor kuit. Sinds het eind
van de twintigste eeuw is de
plas weer eigendom van Staats
bosbeheer die het zich liet ont
wikkelen tot natuurgebied. In de
bossen zijn vijf follies gebouwd.
In de negentiende eeuw lieten ei-
Franse priester, die in de vijfde genaars van landgoederen graag
eeuw leefde. Zo werd Dorst een
bedevaartplaats van de Heilige
Marcoen (Saint Marcoul) die in
ieder geval bescherming bood
tegen Koningszeer, scrofutose.
Die geitenboer met die treurige hangsnor vergeet je nooit
meer. Hij stopt die geit iets in zijn bek. Maar wat dat nou is?
Tja.. A dirty mind is a joy for ever. Ats je in de Spoorstraat in
Dorst bent, kan je het niet missen. Een standbeeld als eerbe
toon aan de arme geitenboeren. De schrale grond was niks
voor koeien en geiten eten alles, dus dronken de kindertjes uit
Dorst geitenmelk. De man die model stond, was Frans Carton,
de schrijver van ‘De Schrik der Baronie’, een toneelstuk over
de Schrik van Dorst.
nepruïnes op hun landgoed bou
wen. Fantasierijke bouwwerken.
De follies in de bossen rond
Dorst zijn dit soort bouwsels uit
onze tijd.
In d
*'kcn
ge
m
i|er
■i c
J
r-
De geitenboer uit Dorst
•J
Een follie’ in het bos
-c-.
■Uk 3
Het nieuwe fietspad door de bossen XsMJ- Z,
KI
- Aw - **|I**4S^4*.
p c£S«V'Uii aa i*><<
hlipcztk Ai<rn>«
I L4L1SA U'UH
I «4LUS7X* AHTM*
h KUC UMtnO.Ï Sn.MH
b n*zw' -T'Ut.nrfer -
K HM.K uWKE.i -
E t>9KLMWS» .S1MSUV -
De vredeskapel met de
namen van gesneuvelden.
M MEM0RIAM
De eerste dag van mei werd de
raast door. De aantrekkingskracht feestdag van Marcoen. De hele
maand ‘Maai’ trokken de bede
vaartgangers naar DorstMaaikes
Dorst. Het genezend water werd
in de kerk van Dorst gewijd. Tot in
Ten noorden van het spoor ligt de de zestiger jaren trok de proces-
vredeskapel. Net als bijna iedere
Brabantse gemeente met bran
dende kaarsen voor het beeld
van de Moeder Gods. Als je iets ‘Het geloof is de boet (doel), maar
wil hebben, maak je de meeste
kans bij je moeder. De doden
herdenking op 4 mei vindt hier
plaats. Op de achterwand is een
bord met de namen van de Polen
die sneuvelden bij de bevrijding
van Dorst op 29 oktober 1944. Bij
de Nederlandse namen valt die
van Piet Carton het eerst op. Piet
sneuvelde op 10 mei 1940 op de
bok van zijn eigen wagen. Piet was
bakker en wilde nog even gauw
brood bij de klanten bezorgen.
Ondertussen bombardeerden
de Duitsers het vliegveld van Gil-
ze-Rijen. Bij aankomst bij zijn eer
ste klant was Piet al gesneuveld.
Zijn vrouw was in verwachting van jaartal 1835. De steen werd op 26
hun zevende kind. Minder eerbied
voor, maar meer avontuur kleeft
aan de naam van de Schrik van
Dorst, Adriaan van Campen (18de Follies
eeuw). Adriaan schreef brand- en
dreigbrieven. Dat hield hij zo’n 17
jaar vol. Toen hij door de mand
i viel, werd hij gevangen gezet in
het gebouwtje dat op de plaats
stond waar nu het cachot (met
monumentenschildje) staat. Een
onopvallend bouwsel aan de
andere kant van de N282 naast
de brandweerkazerne. Adriaan
kwam gruwelijk aan zijn einde.
Hij werd onthand, geradbraakt
en onthoofd. Zelfs het gezegende
I water van Sint Marcoen zou niet
geholpen hebben.
sB*
In dit bosvak stootte op
29 december 1944
Flight Sergeant P.R. Att
neer met zijh Spitfire.
H leven
vrijheid.
(i- 1
T;'
lp.‘.
Zandverstuiving
Het voormalige natuurbad Surae is weer
volledig ingenomen door de natuur
