Een verzameling van tuinfoto’s
uit Gilze en Rijen
’t Kleyn Heyken
o
I
GENIET MEE VAN DE VIRTUELE OPEN TUINEN!
Tekst en foto Will van kiel
OOK OVER HET LANDSCHAP
EN DE CHAAMSE BOSSEN
1 de
[g r
r var
L
Ss xS
-BBBk.'
WEEKBLAD GILZE EN RIJEN - WOENSDAG 27 MEI 2020
PAGINA
ÈKBLA
Natuur- en landschapsvereniging Gilze en Rijen info@natuurlijkgilzerijen.nl
Chaamse bossen 1918
Veel rode bloemen in de tuin van Co Poulus.
DOOR BRIGITTE LAURIJSEN
inst:
't kleyn Heyken, blik op het noorden
Bosbouw
Jammer dat de landkaart van
1918 (Topotijdreis) niet scherp
is. Lukt het je wel om te bepa
len waar je bent? Wat valt je
op? Als je in 1918 van Gilze naar
Chaam fietste, had je aan je
linkerhand helemaal geen bos.
Toen was dat nog enkel heide.
Alleen vennen als Witgoor en
Ossegoor waren er toen al wel.
Ze liggen er nog. Verder was het
allemaal ‘De Groote Heide’. Het
bos datje toen aan je rechter
hand had, was grotendeels al
wel aangeplant (op de kaart
van 1905 is ook aan de linker
kant geen bos te zien). Neder
land zat te springen om hout en
dan vooral om mooie, lange,
rechte bomen voor balken en
planken. Landbouw betekent
hier bomen op laten groeien en
vervolgens ‘oogsten’. Je mag dit
met recht ‘bosbouw’ noemen.
Het Chaamse bos was een bo
menakker, door de beheerder
geplant op netjes in rechte
blokken verdeelde gronden.
Niet alleen de ‘bosbouwers’
hadden interesse in de heide
gronden met wat solitaire den
nen en hier en daar een bosje.
Ook boeren en burgers keken
er begerig naar. Er was een
groot gebrek aan landbouw
grond voor de groeiende boe
renstand. Burgers zagen er wel
handel in. Kopen en verkopen.
In onze contreien was een be
langrijke speler: ‘het Reijks Do
mein’. Deze ‘toezichthouder’
had de merendeels woeste
gronden in 1844 van Prins Fre-
derik der Nederlanden, broer
van koning Willem II, gekregen.
Een groot deel werd toegewe
zen aan de staat met als doel:
bosaanplant.
Antonius Wouters
‘De Domeinen’ verkavelden
en nummerden de resterende
woeste gronden en verkochten
de veelal onbewerkte percelen
aan de hoogste bieder. Sommi
ge percelen werden vervolgens
weer doorverkocht. Bakker Jo
hannes Preijers verkocht zo in
1919 zijn dennenbos (perceel
G783 3,844 hectare) aan Anto
nius Wouters, geboren in 1891.
Deze Toon Wouters beschikte
blijkbaar over de middelen,
want in hetzelfde jaar kocht
hij nog twee percelen dennen
bos. De mouwen werden opge
stroopt. Het ontginnen kon be
ginnen. Allemaal handwerk, ga
er maar aanstaan. Op de rand
van een topografische kaart
staat: ‘In 1921 werd aan ’t klein
Heyken een ontginnings-boer-
derij gebouwd. Het huis werd
in dat jaar nog omgeven door
heidegebieden met vliegden
nen.’ Dat is de boerderij van
Antonius Wouters. Rond het
Kleine Heike kocht hij in die ja-
ren in totaal 13 percelen, bijna
10 hectaren. Na nog een reeks
aankopen ‘schiep’ hij boeren
land van de Lange Reit tot aan
de Bavelseweg; boerenland
waar eerst heide, solitaire
vliegdennen en kleine bosjes
het beeld bepaalden. Zijn huis,
later bewoond door zoon Cor
nelius Wouters, staat er nog.
Ons landschap
Ik sta aan de weg Klein Heike
bij het boerderijtje ’t kleyn Hey
ken (met eetcafé D’n Brooij in
zicht). Zo ver ik kijken kan, één
glanzend groene grasmat. Ik
kijk tot aan de Bavelseweg. Nee,
ik kijk tot aan de A58 en zie een
kleurrijk lint van vrachtwagens.
Verder een groene vlakte. Wat
is het landschap dat ik moet
en wil koesteren? Als ik hoor
dat iemand het heeft over
‘ons landschap’, houd ik mijn
adem even in. Dat landschap
is zo onvoorstelbaar anders
dan pakweg 100-jaar geleden.
Daar wordt door ons zo enorm
veel aan natuur en landschap
gesleuteld. Met dank aan www.
topotijdreis en aan Anton van
Hoek (heemkring Molenheide)
appartement toe te sturen. Kijl
maar of je er iets mee kunt”.
zijn bloemen, struiken, bomen
vijvers, kunst en nog heel ved
meer. Ook het soort tuin is diver!
Sommige mensen hebben ee
hele grote tuin, inclusief vijver d
zwembad. Anderen hebben ee
kleine tuin, soms zelfs in de vod
van een terras of balkon. Of ee
kunstzinnige tuin.
p zijn
p zijn
pis
maal
p sch
pr de
De zes foto’s die in het weekblad van woensdag 20 mei te zien
waren, hebben nóg meer inwoners geïnspireerd om ook van hun
tuin een of meerdere foto’s te maken. Een dag na de verschij
ning van het artikel waren van vijf volgende tuinen foto’s naar
de redactie gestuurd. Kleurrijke plaatjes van tuinen in allerlei
soorten en maten. Ook deze week treft u in Weekblad Gilze
Rijen een collage aan. Elders in het weekblad kunt u een artikel
over Rijen Ruikt lezen, naar aanleiding van een interview met de
organisatie over het twintigjarig jubileum.
’8* -j
frvar
kblé
and
Kleine tuinen I
„Bij deze onze tuinfoto van eeiB
kleine sfeervolle tuin die ook no®
groen kan zijn”, zo schreef Hang
nie Boomaars. Samen met Hen®
nie Boomaars (Hannie en HenniBH
dus!) geniet zij van de ‘kleine’ tui®
aan de Wilhelminastraat in Rijen!
Deze tuin ziet er in verhoudinl
tot die van Ria Berkelmans tocl
nog aardig groot uit. Desalniet-I
temin geniet Ria volop van haan
terrastuin aan het eveneens
Rijen gelegen Wilhelminapleirm
Zij schreef: „Zag in het krartjl
wat ingezonden foto’s voor dén vij-
tuinendag en dacht dat het wet>n Ki
leuk zou zijn om deze foto’s va® n ti
mijn terrastuin op etage van mij A: E
Tuinen met vijvers
Op het moment van het schrijven Tuinen met een vijver zijn er ook]
van dit artikel, zondagmiddag 24 Addie Leijten stuurde twee of
mei, zijn van 35 (vijfendertig!) het eerste gezicht identieke foto’® n Me
adressen foto’s binnen. Sinds het van een tuin met een gigantisch^
weekbladartikel van vorige week vijver, gelegen aan de DongenseJ
hebben dus nog tien mensen hun weg in Rijen. Bij navraag bleker,
tuin gefotografeerd. De tuinen per abuis inderdaad twee exact
op de foto’s zijn veelzijdig. Te zien dezelfde foto’s te zijn gestuurd]
Grote tuinen B”
Co Poulus stuurde een foto vanBV
uit de Atalanta, een straat in RijeB
Prominent aanwezig zijn de velB
rode bloemen. Ook rood, of mi<B
schien meer roze, maar dan wal
minder nadrukkelijk aanwezigl
zijn de bloemen in de tuin van dB',
familie Kennes uit Gilze. HenrietB
te Kennes leverde een foto uit dB
Alphenseweg aan. Een tuin me®
een behoorlijk gazon én een bij®
zonder vormgegeven tuinhuisjBL
met een rieten dak. Wie verdeBffiHj
dan dat tuinhuisje kijkt, ziet eeijgffi
tweede gazon met daarop eeiBEjl
speeltoestel. Een veelzijdige tuiiKM
dus.
-
Een bijzonder tuinhuisje bij de familie Kennes.
