THIELEN
PRISMA
Berkelmans u
supermarkt
I
I
I
I
AFWEZIG
ALLEMAAL
OP DE FIETS.
M. P. VAN ARDENNE
- No. 8
1970
DRIE EN VEERTIGSTE JAARGANG
o
UITGAVE VAN: DRUKKERIJ NICO HOBBELEN - RIJEN - TELEFOON 2343 (01612) - POSTGIROREKENING 1094472
Arts
Collegae nemen waar.
VOOR EEN GOED HORLOGE NAAR
SPECIAAL ADRES VOOR VERLOVINGSRINGEN.
van maandag 23 februari
t/m vrijdag 6 maart.
(^DONDERDAG 19 FEBR.
iirainniniji!
Weekbhd Qilze-Rijen
n
GEMEENTE GILZE EN RIJEN
OFFICIEEL NIEUWS
2
KAARTLIEFHEBBERS
s,
BILJARTVER. „VIJF EIKEN”
L
N
st
VOORDEEL
VOORDEEL
1-
ALLEEN BIJ DE TOP-SLAGER
n
MUCHAS GRACIAS!
VOOR ’T WEEKEND
1,25
2,88
VERGEET UW HUISDIEREN
NIET. OOK DAT HEEFT DE
4,95
TOPSLAGER.
A.s. MAANDAG
72 ct.
NU 98 ct.
A.s. DINSDAG
NU EN VOOR ALTIJD
DE TOPSLAGER
3 Hamburgers
1,08
NET IETSJE BETER
AFRIKA, LAAT JE „RIJEN”. I
Nieuwstr.42 - Gilze - Tel. 367
Wienerschnitzel, panklaar
per stuk 78 ct.
I
I
I
I
I
I
Magere speklappen
500 gram
3 Biefburgers
Rollette 400 gram
Runds of Varkens
Varkensfric. 500 gram
extra mager
A.s. WOENSDAG
500 gram Heerlijk gehakt 2,08
A.s. DONDERDAG
500 gram Kersverse
Nasi- of Bami-goreng
14.30 uur
14.30 uur
12.00 uur
12.00 uur
ij
it
e
e
Zaterdag 7 februari j.l. is in café „de Vijf
Eiken” het twaalfde rikconcours gehouden
in de serie van 15.
40 kaartliefhebbers, waarvan het over
grote deel in carnavalstenu was versche
nen als teken dat voor hen de carnaval al
begonnen was, streden voor de zo belang
rijke punten voor het totaalklassement en
voor de fraaie prijzen.
De eerste prijs werd behaald door de
heer C. Pijpers met een totaalscore van
217 punten.
2e werd Mej. A. Vermetten met 213 pun
ten; 3 Mevr, van Dijzen 186; 4 De heer
Schut 175; 5 A. Vermetten 169; 6 Mevr. Ba-
remans 167; 7 Mevr, de Kort 166; 8 Mevr.
Renders 165; 9 Mevr. Erkeland-Wouters
164; 10 Mevr, van Nijnatten 157; 11 F. Ver-
snick 157; 12 A. Broers 155; 13 B. In ’t
Groen 153; 14 P. Overman 153.
Na de prijsuitreiking kwam de stemming
er pas goed in. Je kon wel zien en horen
dat „Carnaval 1970” was begonnen.
liet volgende coureurs zal 21 februari
gehouden worden.
n
r.
t.
st
viertallen. Gedurende 6 weken werd er bij
zonder fel gestreden, waarbij J. Verheijen
een partijmoyenne van 8.23 noteerde. De
avond werd besloten met een gezellig sa
menzijn.
ONZE VLEESWAREN,
STEEDS ’N DELICATESSE
2,18
NU 1,48
NIEUWS E.V.V. ’58
Zondag 22 febr. 1970
M.P.O. EW ’58
EW 2 T.S.C. 4
EW 3 T.S.C. 5
Irene ’58 4 EW 5
De jaarlijkse vastenaktie staat voor de
deur. Er is al heel wat praat- en denk
werk aan voorafgegaan, voor u de eerste
folder in uw brievenbus krijgt. Alle werk
groepen draaien nu wel op volle toeren. De
katholieken komen weer eens in aktie.
Het bisdom Breda heeft haar te finan-
„We zijn op de wereld om mekaar, om
mekaar te helpen, nietwaar...” Dat dit voor
de Rijenaren geen loze woorden zijn heb ik
de afgelopen maanden tijdens mijn verlof
mogen ondervinden. De sympathie en har
telijkheid van zovele vrienden en kennis
sen zullen me altijd bij blij ven als ik straks
in Chili terug ben en me aan de vorming
van pastorale werkers zal gaan wijden. Ve
len hebben een steentje bijgedragen om dit
werk mogelijk te maken. Dank zij uw hulp
worden weer enkele Chileense jongens in
staat gesteld een goede vorming te ontvan
gen om straks hun eigen land vooruit te
helpen. Langs deze weg wil ik u dan ook
heel hartelijk danken voor uw daadwer
kelijk meeleven en in naam van die Chi
leense jongens zeg ik u alvast „Muchas
gracias,” Hartelijk dank!
Pater Jacques van Heeswijk msf
missionaris in Chili
Maandagavond hadden dan de slotpar-
tijen plaats van het door de B.V. „Vijf
Eiken” gehouden clubkampioenschap voor
viertallen. De overwinning ging naar het
2e viertal, bestaande uit de heren F. v.
Dongen, H. Hams, T. Oomens en W. Ver
hoeven. Zonder zelf te spelen, waren ze
onbereikbaar geworden voor de overige
Braadsausijsjes 500 gram 2,18
Voor ’n krachtige soep
Ossestaart 500 gram NU 1,88
Spreekuur wethouders te Gilze
Vrijdag 20 februari 1970 zullen de wet
houders spreekuur houden in de hulpsecre-
tarie te Gilze van 6.30 uur tot 7.30 uur n.m.
eieren projekten gekozen in Afrika, zoals
vorig jaar. Dit jaar bouwen we verder, aan
Afrika en aan onszelf, samen met de Afri
kanen. Rijen zal 4 projekten in Oeganda op
zich nemen ter waarde van 56.000 gulden.
Er is dus volop werk aan de winkel.
Toch zou het een groot misverstand zijn
té menen dat het alles begonnen is om zo
veel mogelijk geld los te slaan. Neen, de
Vastenaktie wil beslist verder mikken dan
56.000 gulden. Ze wil op de eerste plaats
aandacht vragen voor de problemen in de
wereld, zoals die liggen op het vlak van
ontwikkelingssamenwerking, de verhou
ding tussen de rijke (onze westerse) lan
den en de arme landen. Die landen zijn al
lerminst gebaat bij onze goedgeefsheid al
leen; ze liggen niet te wachten op onze
liefdadigheid en gulheid, die bij tijd en wij
len zijn kop weer opsteekt. Zij eisen een
rechtvaardige verdeling van de welvaart
in de hele wereld. Zij staan op hun recht.
Het geven van geld biedt wel een oplos
sing, maar voor korte duur. Voor de ver
dere toekomst is een andere oplossing no
dig: hulp die wegen baant voor een recht
vaardige wereldorde. Want ondanks onze
liefdadigheid, giro-stortingen en opvoering
van het ontwikkelingsbudget van de rege
ring is de kloof tussen arme en rijke lan
den steeds groter aan het worden. Het blijkt
een bodemloze put!
Er is een revolutie nodig: wij moeten het
werpen. Daarom moeten wij echter eerst
systeem van geweld en uitbuiting omver
gaan kijken hoe dat systeem in elkaar
steekt. Bij nader inzien blijkt dat verdu
veld ingewikkeld. Toch kunnen wij erin
duiken. Samen met U willen enkele stu
denten (van het missiehuis) te Teteringen
tijdens de Vastenaktie haken en ogen van
de ontwikkelingshulp bekijken. Wij willen
verder kijken dan onze portemonnee diep
is. Misschien ontdekken we dan dat de re
volutie bij onszelf moet beginnen. Dat wil
len we dan wel weten ook! In het weekend
van 8/9 maart zullen we dan een „top-
weekend” houden. Wij hopen op een pret
tige samenwerking en veel ideeën van uw
kant.
worden zijn, in dit stuk ons voorbeeld zullen
navolgen. Nimmer verkwiste men zijn geld
om het eene nieuwe kleed vóór en het andere
na te koopen”.
Maar ook de meester geeft herhaaldelijk de
gelijke raadgevingen en grijpt steeds de gelegen
heid aan tot moraliseren: wanneer hij het over
het armwezen heeft, haalt hij er de parabel van
het „penningske der weduwe” bij.
De 16e brief, die handelt over de diverse vo
gelsoorten, die in de omgeving van het dorp
aangetroffen worden, zou een gedeelte uit een
biologie-boek kunnen zijn: bij elke vogel een
korte beschrijving. Hetzelfde gebeurt bij de vis
sen én het viervoetig wild. („Hazen worden hier
in menigte gevonden, ook konijnen, alls grijs
van kleur”).
Een van de typische gebruiken is de zoge
naamde „Brandschouw” de dorpsbewoners
waren verplicht op daarvoor vastgestelde tijden,
een lantaarn, een emmer en een ladder, voor
werpen die bij een eventuele brand van dienst
konden zijn aan hun deur te plaatsen.
Het boekje besluit met een stichtelijk woord:
de laatste brief heeft tot opschrift „Gods zorg
en goedheid ook hier allerwege zigtbaar.” Er
staat dan: „Ja, in dit dorp, door een uitgestrek
te, dorre heide, even als een eiland met water
omgeven, ontwaart men duizend en duizend ze
geningen van den algoeden Schepper, wanneer
men slechts een opmerkzaam oog op zijne wer
ken slaat.”
Meester Schrauwen heeft het niet alleen bij
deze dorpsbeschrijving gelaten: op de achter
pagina van het besproken boekje zijn meer ti
tels te vinden, zoals „Een boekje met prentjes
waarbij wat te lezen staat voor brave kinde
ren.”
Ik weet van zijn andere werken niets, maar
zijn brievenverzameling over Gilze is interes
sant door de vele wetenswaardigheden over het
dorp uit lang voorbije tijden en charmant door
het ietwat pedante stijltje van de meester.
J. B. M. Geerts
weerde zo bij ons past. Allemaal op de
fiets dus, er zijn mogelijkheden te over. Wij
denken maar even aan een aantal, inmid
dels klassiek geworden, fietsevenementen
die er voor zorgen dat wij met velen tege
lijk op de fiets kunnen stappen. Ook dit
jaar weer een Drentse en een Twentse rij-
wielvierdaagse en speciaal voor de jeugd
een Tour de Frats en een Tour der Ver
enigde Naties. Voor de drieëntwintigste
aan de Rijn en voor het eerst een LAURA-
maal dit jaar LAURA-ritten vanuit Alphen
avondvierdaagse. Plaatselijk en regionaal
worden vele fiets tochten georganiseerd;
daarvoor zorgen allerlei verenigingen en
instellingen. Is het zo verwonderlijk dat
buitenlanders die ons land bezoeken van
mening zijn, dat als je Nederland „doet”,
je hier ook een flink stuk moeten hebben
gefietst?
Voor de echte toerrijders ligt voor 1970
weer een hele kalender klaar, een grote
variatie van allerlei tochten onder super
visie van de Nederlandse Rijwiel Toer
Unie (N.R.T.U.). Op 14 en 15 maart worden
de eerste sterritten verreden, de sluitings-
ritten zijn op 17 en 18 oktober gepland.
Samen met de ANWB organiseert de
N.R.T.U. fietstochten in de omgeving van
Assen, Heerlen, Den Haag, Sneek, Breda,
Zwolle, Purmerend en Dieren. Laatstge
noemde plaats heeft zich zelfs het predi
kaat „ïietsdorp” aangemeten. In de omge
ving van Dieren worden dan ook heel wat
fietsevenementen georganiseerd. Het hoeft
natuurlijk met altijd en masse te gaan.
Voor velen is fietsen een strikt individuele
bezigheid: er alleen op uittrekken en zeil’
kiezen welke paadjes en weggetjes je wilt
berijden. Dat worden in het Europese Na-
tuurbeschermingsjaar 1970 natuurlijk vele
tochtjes bij uitstek door de natuur. Na
tuurbeschermers en biologen wijzen er ten
overvloede op dat voor natuurverkenning
de fiets hét aangewezen vervoermiddel is.
Je verstoort op de fiets de natuur niet
met motorlawaai en uitlaatgassen en je hebt
de gelegenheid rustig rond te kijken.
Allemaal op de fiets wil ook zeggen: er
in gezinsverband op uit trekken, een zin
volle vrijetijdsbesteding; even weg van de
flat, weg van de beeldbuis, terug naar de
natuur.
(„Beschrijving van het dorp Gilze door
G. Schrauwen, schoolonderwijzer te Gilze.”
’s Bosch, 1828).
Rond de eeuwwisseling kende men in
Nederland de schlager Allemaal op de fiets,
ontleend aan De Operette-Koningin van A.
Reyding. Dat is het gebleven, dat is het
weer. Wij stappen allemaal weer op de
fiets omdat de dokter zegt dat het zo ge
zond is, omdat wij meer beweging willen
hebben, omdat wij wel eens wat anders
willen en omdat de fiets zoals de Hon-
gaars-Britse schrijver Georges Mikes be-
100 gr. Gek. lever 75 ct.
150 gr. Galavleespastei 88 ct.
150 gr. Gebr. eifergehakt 82 ct.
150 gr. Preskop
250 gr. Overheerlijke
smeerleverworst
GILZE IN 1828: „HOE GENOEGLIJK ROET
HET LEVEN DES GERUSTEN LANDMANS
HEEN”
Deze regels uit „Akkerleven” van onze acht
tiende eeuwse dichter H. C. Poot citeert G.
Schrauwen in zijn beschrijving van het dorp
Gilze. Hij voegt eraan toe dat het werkje ge
schreven werd „ten nutte der inwonende jeugd”.
Het boekje in violetkleurig omslag werd in
1828 uitgegeven bij J. J. Arkesteyn in Den
Bosch. Het bevat 19 brieven, waarin veel we
tenswaardigheden over het dorp voorkomen.
Schrauwen was een „schoolonderwijzer” en ik
geloof een van de weinigen, die het tot een
boekuitgave bracht. Toondertijd waren derge
lijke mensen simpele zielen, die het veelal niet
zo breed hadden. Of de schrijver financieel erop
vooruit gegaan is, is me niet bekend, maar zijn
intenties waren ook van geheel andere aard:
als doel ziet hij „het opkomende geslacht nut
tig te willen zijn.” In de eerste brief wordt iets
gezegd over de bevolking van Gilze in die tijd
(1648 zielen): „—want grijsaards van 70, 80
jaren aan te treffen, die nog den gewonen ar
beid van een mensch van 50 jaren verrigten, is I
niets ongewoons
Het zou te ver voeren hier alle brieven te I
bespreken, al zijn er genoeg interessante feitjes j
in aan te wijzen. Men vindt er beschrijvingen
van de voornaamste gebouwen van het dorp en
alles heel zakelijk, al kan hij hier en daar een
ontboezeming niet onderdrukken:
„Welk een geluk voor Gilze’s jeugd in een ge
bouw zo doelmatig ingericht, en zo heilzaam
voor de gezondheid, onderwijs te mogen ont-
vangen!” Diezelfde brief eindigt dan met een I
dankwoord aan de koning, „door wiens vader- j
lijke bestiering allerwege met zo vele belang-
stelling voor het onderwijs en de opvoeding der j
jeugd wordt gezorgd!”
Veel pathos treft men er overigens niet in
aan de meeste brieven doen echt school
meesterachtig aan, bedoeld om lering te geven.
Nog diverse onderwerpen komen aan de orde:
Gemeentebestuur, (toen samengesteld uit een
burgemeester, een secretaris, twee assessoren en
zes gemeenteraden), landbouw, uiterlijk aanzien
van het dorp, veeteelt, zeden en karakter der
inwoners tot zelfs offerbussen en brandregle
ment toe.
Het dorp had in de tijd van meester Schrau
wen geen fraai aanzien, maar vervolgt hij: „Ik
mag echter niet verzwijgen, wat hetzelve tot
sieraad verstrekt” en dat zijn de zindelijke stra
ten en de mooie lindebomen. Verderop geeft hij
een opsomming van diverse wijken (wijk A, het
gehucht de Vossenberg, 13 huizen; wijk B, het
gehucht de Aalstraat, 19 huizen, etc.). Totaal
268 huizen na optelling.
Welke beroepen er toen zoal uitgeoefend
werden: ook daarvan is een tabel opgenomen.
Interessant is het te horen wat een inwoon
ster zegt over kleding (in brief 13): „Hier heeft
ja, weinig opschik plaats, en ik wensch harte
lijk, dat onze kinderen, wanneer zij groot ge-
