De N.V. Nederlandsche Schoenenunie
BLOCH 8 STIBBE - HOLLANDIA
Nieuwjaarsrede
„Hartstocht”
Burgemeester van Gilze en Rijen.
LEERLING-STIK-
Het geheim
van de Heksengrot
Ook STIKSTERS en
STERS zijn welkom»
(^ZATERDAG
B
No. 6
8 FEBR. 1958
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG
UITGAVE VAN: DRUKKERIJ NICO HOBBELEN - RIJEN - TELEFOON 343 (K 1692) - POSTGIROREKENING 28.32.41
BIOSCOOP RIJEN TEL. 303
vraagt voor haar bedrijf in Gilze:
Wij bieden: PRETTIG WERK
HOGE LONEN
UITSTEKENDE SOCIALE
VOORZIENINGEN
REISKOSTENVERGOEDING enz.
Sollicitanten kunnen zich dagelijks tussen 8 en 5 uur bij de Bedrijfs
leider van de fabriek te Gilze, Nieuwstraat 28, aanmelden.
een aantal JONGE MANNEN die opgeleid zijn in de
schoenindustrie of daarin opgeleid willen worden.
Tevens vragen we een NET MEISJE voor halve dagen voor
het schoonhouden van fabriek en kantoren.
Weekblad Qilze-Rijen
Zaterdag 8
HOtlANDIA
kregen om tot het bouwen van de zo lang
de toch zo
uur zondag 6.15
en 8.30 u.
Woensdag 8 uur
Een spannende, Italiaanse film over het
Italië van 100 jaar terug. Wat speelt er
zich af in de donkere kerkers van 't
kasteel en waarom wordt er geschermd
door gemaskerden Om schone vrouwen
Toegang 14 jaar.
Wij verwachten met de Carnavalsdagen:
”Een kinderhart spreekt" en
„Symphonie in goud”.
Amedeo Nazzari Myriam Bru
Een Italiaans meesterwerk met het ken
merk van gevoeligheid en overtuiging,
handelend over een vrouw, die zich op
offert om de eer van haar familie te
redden. Toegang 18 jaar.
verloren te laten gaan, op 1 september 1958
met het eerste leerjaar in ter beschikking ko
mende tijdelijke iocaliteiten te beginnen. Ik ben
ervan overtuigd, dat deze lagere technische
school een zegen voor onze bevolking en onze
streek zal zijn. Voorts werd tegen het einde
van 1957 de rijksgoedkeuring verkregen voor het
bouwen van een nieuwe L.O. school in Rijen-
West. Aanbesteding en gunning vonden begin
januari plaats. Er wordt ernstig naar gestreefd
de school, welke voorlopig zesklaslokalen zal
tellen, in september 1958 /oor het gebruik
gereed te hebben. Ten slotte werd in de laatste
dagen van 1957 de rijksgoedkeuring ontvangen
om het bouwen van 42 woningen in Rijen te
gunnen. Met het bouwen is inmiddels een aan
vang gemaakt. Aanbesteding en gunning van
8 nieuwe leslokalen benevens algehele comple
tering van de jongensschool in Gilze had in het
begin van 1957 plaats. De school zal omstreeks
april 1958 gereed zijn. Het zal U ongetwijfeld
interesseren te vernemen, dat ook de financie
ring van al deze werken is verzekerd. Inmiddels
is in de laatste weken van 1957 een plan tot
het bouwen van 20 woningwetwoningen in
Gilze bij de provinciale directie voor de volks
huisvesting in 's-Hertogenbosch ingezonden, om
trent welk plan inmiddels overeenstemming met
de provinciale directie is bereikt. Aangaande
de tijd van uitvoering van dit plan kan momen
teel generlei mededeling worden gedaan. Het is
geenszins denkbeeldig, dat deze plannen nog
wijziging zullen ondergaan in gunstige zin en
wel in dier voege dat het aantal van 20 zal
kunnen worden verhoogd. Bij de onlangs gereed
gekomen verdeling van het woningcontingent
voor onze provincie kwam onze gemeente uit de
bus met 123 woningen een mooi contingent,
als men ziet wat andere vergelijkbare gemeenten
kregen waarvan er maximaal 70 als woning
wetwoning zullen kunnen worden gebouwd. Ik
vertrouw, dat, gezien de regeringsmededeling
dat de financiering van de geplande 40.000
woningwetwoningen voor 1958 verzekerd is,
onze gemeente bij de verwerkelijking van haar
bouwprojecten voor 1958 geen bijzondere moei
lijkheden zal ondervinden, speciaal dat het
overleg, benevens de benodigde toestemmingen
en vergunningen van de hogere overheid niet
zoals o.a. in 1957 lange tijd zullen vorderen.
Om U een voorbeeld te geven hoeveel tijd er
mede gemoeid kan zijn eer de uitvoering van
een bouwplan kan worden aangevangen, geef ik
U het verloop van zaken ten aanzien van het
thans in uitvoering zijnde plan van 42 woningen
te Rijen. De architect kreeg opdracht tot het
maken der plannen en het plegen van voor
overleg daarover met de provinciale directie van
de volkshuisvesting in de maand februari. De
plannen werden einde maart bij de provinciale
directie te 's-Hertogenbosch ingezonden. Toe
stemming om tot aanbesteding over te gaan
nertal van nog geen 10.000 bij het einde van
de oorlog thans tot 14.300 is gestegen en
dat zij wat haar verzorgingsniveau bij het einde
van de oorlog betreft, in verhouding tot andere
vergelijkbare gemeenten, aanzienlijk achter lag,
alles behalve aan de royale kant heeft geleefd.
In onze gemeente zal men kostbare sportparken
en recreatieoorden benevens dure zwemgelegen-
heden tevergeefs zoeken. Behoorlijke brandweer-
garages en garages voor de gemeentelijke mo
torvoertuigen zijn er niet te vinden. Op het
gebied van het kleuteronderwijs is nog niets
of zo goed als niets gedaan kunnen worden.
Om van een redelijke en broodnodige andere
huisvesting van het gemeentelijk bestuursappa
raat nog maar niet te spreken. Met het geven
van subsidies is steeds matiging betracht. Het
zou mij niet moeilijk vallen nog meerdere an
dere voorbeelden aan te halen om aan te tonen,
dat in onze gemeente in geen enkel opzicht
royaal met de financiën is omgesprongen, doch
integendeel met gepaste soberheid en wat de
financiering betreft, verantwoordelijk is te werk
gegaan, al moge erkend worden dat hetgeen
gedaan is, goed en doeltreffend is gedaan.
Het stemt tot voldoening, dat ongeveer alle
kapitaalswerken, waarvoor Uw raad credieten
had gevoteerd, ton de bestedingsbeperking
werd ingeluid, hetzij ongewijzigd, hetzij wat
versoberd, tot uitvoering zijn kunnen komen en
dit zonder dat in 1957 uitermate kostbare kas
geldleningen van 6% of meer behoefden te
worden opgenomen. De gemeente heeft in de
loop van 1957 zelfs geen enkele kostbare kas
geldlening behoeven op te nemen en desondanks
aan al haar verplichtingen ten volle kunnen vol
doen. In het voor ons liggende jaar zal het
echter, naar het zich laat aanzien, anders wor
den. De kapitaalmarkt is voor de gemeente nog
steeds niet toegankelijk. De mogelijkheden om
ons zonder aantrekking van kostbaar kort
lopend geld te bedruipen zijn uitgeput. Het zal
U duidelijk zijn dat, gezien de geldelijke om
standigheden, de gemeente in komende jaren
geenszins zal kunnen doorgaan haar investerin
gen uit te breiden ten behoeve van werken of
aanschaffingen, welke overigens als normaal
zouden zijn te beschouwen. De gemeenten wor
den in al hun doen en laten door de hogere
overheid bij voortduring nauwlettend geobser
veerd en gecontroleerd. Er wordt in 's-Herto-
genbosch en in Den Haag een fijne zeef ge
hanteerd, welke niet veel en langzaam doorlaat.
Naast de schaduwzijde welke 1957 bracht en
1958 zal brengen, zijn er ook enkele lichtpunten.
In november j.l. werd de rijksgoedkeuring ver-
ver
breide lagere technische school over te gaan,
waarna tot aanbesteding en gunning kon wor
den besloten. Het streven is er op gericht de
school op 1 september 1959 in gebruik te nemen,
terwijl getracht zal worden, teneinde geen tijd
Mijne Heren,
Het jaar 1958 moge reeds meerdere weken oud
zijn, dit kan mij niet weerhouden om U op
deze eerste raadsvergadering van dit jaar per
soonlijk de beste wensen toe te zenden voor U
zelf. Uw gezinnen, Uw arbeid en Uw onder
nemingen. Mogen de verwachtingen welke ieder
voor zich voor 1958 koestert, in vervulling gaan.
In mijn nieuwsjaarsrede van verleden jaar
heb ik U vrij uitvoerig voorgehouden, dat de
tijd van uitgesproken hoogconjunctuur voorbij
was; verder voorbij dan het scheen en dat een
moeilijk 1957 in het verschiet zou liggen, het
welk zonder twijfel ook zijn stempel zou zetten
op het gemeentelijk leven in ons land. Het is
niet anders uitgekomen, al heeft het vrij lang
geduurd vooraleer in bredere kring het besef
was doorgedrongen, dat ons land en ons volk
de laatste jaren ver boven zijn stand had ge
leefd. Waarschuwingen van deskundigen op
financieel en economisch gebied heeft men ter
zijde gelegd en men heeft voortgeleefd in een
welvaartsroes, tot dat tenslotte de ontnuchtering
kwam. Het gemakkelijk verdiende ruime geld
werd met kwistige hand uitgegeven en veelal
nog verkeerd besteed, terwijl de ongebreidelde
zucht naar allerlei luxe artikelen tot niet ver
antwoorde aanschaffing op afbetaling leidde.
Sparen en de zuinigheid betrachten schijnen
verouderde en versleten begrippen te zijn ge
worden. Ik vraag mij wel eens af hoe velen
zich door het betrachten van spaarzaamheid een
eigen woning hadden kunnen bouwen of kopen.
In hoeveel gezinnen, vooral jonge gezinnen,
heeft een kostbare, al dan niet op afbetaling
gekochte radio- of televisietoestel de plaats inge
nomen van een behoorlijk gevulde linnen- en
kledingkast of heeft het spaarbankboekje, het
welk zulk een uitkomst kan bieden bij onvoor
zien en plotselinge tegenvallers, ongeveer het
nulpunt bereikt? Slechts in één opzicht - ik
kan niet nalaten als katholiek burgemeester in
een overwegend katholieke omgeving dit op
deze plaats te zeggen schijnt men zich zelf
beperking op te leggen. Dat is, wanneer onze
bisschoppen noodgedwongen aan ieder boven de
achttien jaar elke week tenminste één onnozel
dubbeltje vragen, teneinde hen financieel behulp
zaam te zijn bij het bouwen van
hoognodige nieuwe Godshuizen. Dan meent men
met ten hoogste 5C/P/J hiervan en veelal nog
minder te kunnen en te moeten volstaan!
Zoals te doen gebruikelijk is bij zich voor
doende moeilijkheden, werd naar een zondebok
gezocht welke geheel of althans voor een zeer
belangrijk deel kon worden aangemerkt als de
veroorzaker van de impasse waarwij waren
gekomen. In woord en geschrift werden als om
strijd de nederlandse gemeenten als zodanig
aangewezen. Deze zouden door hun royale en
onverantwoordelijke uitgavepolitiek en het doen
van veel te grote investeringen de oorzaak van
alle ellende zijn; een lied door zovelen gezongen,
dat het aantal van hen die déze mening niet
deelden, goeddeels werd overstemd. Ik schaar mij
zonder reserve onder degenen die deze mening
niet kunnen delen. Zeker, er zullen wel gemeen
ten zijn waar het wel wat minder had gekund
en gemeenten welke ten aanzien van de finan
ciering wel wat meer orde op zaken hadden
kunnen stellen, doch het grootste deel der ge
meenten kan dit verwijt niet treffen en daar
onder behoort zonder enige twijfel ook de onze
Het is inderdaad niet voor tegenspraak vatbaar,
dat de gemeenten, vooral de zich na de oorlog
snel ontwikkelende gemeenten, grote kapitaals
uitgaven hebben gedaan, doch dan dient men
daarbij in ogenschouw te nemen, dat dit voor
het overgrote deel uitgaven zijn geweest ten
aanzien van zaken welker financiering op de
eerste plaats behoort tot de taak van het Rijk,
met name woningbouw en onderwijs. Staat in
de nederlandse grondwet niet woordelijk, dat
het onderwijs een voorwerp is van de aan
houdende zorg der regering? En wat de wo
ningbouw betreft moge ik in herinnering bren
gen, dat het rijk enige jaren na de oorlog de
gemeenten gedwongen heeft de omvangrijke
kapitaalsuitgaven voor de woningbouw zelf te
financieren door het ten laste der gemeente
moeten nemen van de benodigde leningen, dit
in tegenstelling met voorheen, toen het rijk voor
deze uitgaven rijksvoorschotten ter beschikking
stelde. Wanneer men, wat onze gemeente be
treft, ziet dat sedert het einde van de oorlog
de kapitaalsschuld ongeveer is vertienvoudigd,
doch men trekt daarvan af de kapitalen welke
de gemeente heeft moeten aantrekken voor wo
ningbouw en onderwijsuitgaven, dan zal men
tot de conclusie moeten komen dat in onze
gemeente, gezien mede het feit, dat haar inwo-
werd ontvangen begin juni. Aanbesteding vond
plaats in de eerste week van juli. Nader over
leg, nodig om de laagste inschrijver naar de
mening van de minister te duur was, duurde
tot de tweede helft van september, in welke
maand accoord omtrent de aanbestedingsprijs
werd verkregen. De officiële rijksgoedkeuring
om tot gunning over te gaan werd na heel veel
moeite op 17 december ontvangen. Het heeft
dus ruim 11 maanden geduurd voordat de spade
in de grond kon worden gestoken! Normaliter
had de zaak in een paar maanden kunnen zijn
afgewerkt. Een zaak welke grote zorgen baart
en welke in het komende jaar, voor zover mij
bekend, nog weinig gunstige perspectieven biedt,
is het kleuteronderwijs in de kerkdorpen Gilze
en Rijen. Hoewel de voorziening in dit onder
wijs in beide plaatsen hoogst onbevredigend is,
spant Rijen toch wel de kroon. Het aantal
kleuters, hetwelk voor dit onderwijs in Rijen
in aanmerking komt, is te stellen op 375.
Het aantal kleuftrs in Rijen hetwelk de „be
waarschool” ik zeg met opzet niet „kleuter
school" bezoekt, bedraagt, wegens gebrek
aan ruimte, 260.
Deze „bewaarschool” bestaat uit 7 vele tien
tallen jaren oude totaal versleten en onbevre
digende lokalen, waar een veel te groot aantal
te dicht op elkaar gezeten kinderen „bewaar-
schoolonderwijs” ontvangt. Ik kan mij niet ont
trekken aan de indruk dat wat meer tijdige
voortvarendheid in Rijen aangaande de ver
zorging van dit onderwijs er toe had kunnen
leiden dat men thans hiermede verder was ge
weest. Zij die zich voor deze aangelegenheid
verantwoordelijk weten het betreft hier bij-
j zonder onderwijs dienen zich hierop wel
ernstig te bezinnen.
Aangaande de mogelijkheden ten aanzien van
I de woningbouw in 1958, sprak ik hierboven
reeds. Wat 1957 aangaat, kan met voldoening
geconstateerd worden, dat het voor dit jaar
beschikbare contingent ten volle is benut kun
nen worden. Dit contingent bedroeg 94 wonin
gen, waarvan een deel gereed kwam en een deel
nog in aanbouw is.
In 1957 kwamen gereed 50 gemeentewoningen,
waarvan 22 in Gilze en 28 in Rijen, benevens
34 in de particulier sector, waarvan 8 in Gilze,
23 in Rijen, 2 in Molenschot en 1 in Hulten,
derhalve in totaal 84 woningen, tegen 63 wonin
gen in totaal in 1956.
Op 1 jan. 1958 waren in aanbouw 79 wonin
gen, waarvan 42 gemeentewoningen en 37 par
ticuliere. In de periode van 1 januari 1947 tot
en met 31 december 1957 werden in totaal in
deze gemeente 881 woningen (inclussief boer
derijen met woongelegenheid) gebouwd. Op
het einde van de oorlog bezat deze gemeente
1766 woningen, zodat in 11 jaar het aantal
woningen met 50% vermeerderde. Rekening
houdend met een bevolkingstoeneming in het
zelfde tijdvak van 43% ziet men derhalve
een nog maar bescheiden inlopen van het in
deze gemeente nog belangrijke woningtekort.
Het aantal inwoners nam in 1957 slechts met
218 personen toe, in tegenstelling met 453 in
1956. Het bedroeg op 1 januari 1958: 14.274.
Dit behoeft op zich zelf geen verontrusting te
wekken.
Het grillige verloop vindt zo goed als geheel
zijn verklaring in de wisselende sterkte van
