van
en
VOOR WIEN
DE KLOK LUIDT
Nieuwjaarsrede Burgemeester
Gilze en Rijen*
Radio Tele visie
(zes
SPOORWEGSABOTAGE
W. van
Laarhoven
HARMONIE BIOSCOOP
Wij repareren vakkundig
Uw kousen a 5 ct. p. ladder
TH. MARCELISSEN
EN TWINTIGSTE JAARGANG
ZATERDAG 24 JANUARI 1953 -
No. 4
a
-F
UITGAVE VANDRUKKERIJ NICO HOBBELEN - RIJEN - TELEFOON 343 (K 1692) - POSTGIROREKENING 28.32.41
nr i mi r T-TrTr-BrirnniiiB i h i miih iiiiii wriiiiiwiii him—wwiiiwm iib miummum—
Erkend service-inrichting
RIJEN
Telefoon 285
RIJEN
7.30 uur
Weekblad Qilze-Kijen
Eveneens
SLIPS
met Gary Cooper,
Ingrid Bergman, Akim Tamiroff
IN TECHNICOLOR
Julianastraat
Spoedgevallen klaar terwijl U wacht.
Tuinstraat 21 Rijen
Zaterdag 24, Zondag 25
en Maandag 26 Jan. om
met Alan Ladd, Robert Preston,
Brenda Marshall.
De historie van Amerika's eerste spoor
baan! Langs de rails loerde de dood
Toegang 14 jaar.
Woensdag 28 Jan. om 7.30 uur
Eveneens ’n prachtige kleurenfilm
Philips, Aetherkruiser, Fridor
Radio’s Erres, Ruton,
Holl. Elecrto enz. Stofzuigers
Zo nodig regelen wij de betaling met U
slechts bevorderd en gestimuleerd worden door
een klimaat te scheppen, dat de industrie aan
trekt; goede wegen en verbindingen, voldoende
water-, gas- en elecriciteitsvoorzieningen, nij
verheidsonderwijs, het ontsluiten en aanleggen
van industrieterreinen en het bevorderen van
een redelijke woningvoorziening. Het komt er
daarbij weinig of niet op aan of dit in Gilze
of in Rijen geschiedt. Daar waar het het hardst
en het eerst nodig is, zullen de noodzakelijke
maatregelen dienen te worden genomen, op
dat niet het ene belangrijke gedeelte der
gemeente bij het andere deel ten achter raakt
of verhinderd wordt zich gezond te ontplooien.
Het verheugt mij bijzonder, dat deze eerste
agenda in het nieuwe jaar enige zeer belang
rijke voorstellen kan bevatten, welke het doel,
•hierboven omschreven, zo uitnemend kunnen
bevorderen. Worden deze voorstellen aan
vaard, dan omvatten zij met de reeds in de
laatste twee vergaderingen aangenomen voor
stellen een respectabel aantal werken, welke
het mogelijk maken, dat er in de eerste maan
den van 1953 in onze gemeente voor ongeveer
twee millioen zeven honderd vijftig duizend
gulden werk in uitvoering zal zijn, de woning
bouw hierbij meegerekend.
Mijne Heren, aldus bezien, zet het jaar 1953
voor onze gemeente en onze bevolking goed
en verheugend in. Het tijdperk van herstel en
wederopbouw van hetgeen verwoest werd, is
goeddeels afgesloten. Onze aandacht is voor
de toekomst veeleer gericht op ontwikkeling
en vooruitgang. Zekerheid hoe die toekomst
zal zijn, kan niemand geven, doch wij moeten
doen wat wij kunnen en voor het overige wil
len we, onze uiteindelijke menselijke onmacht
bekennend, slechts vertrouwen op de Godde
lijke Almacht. Met Zijn door ons afgebeden
Hulp gaan we 1953 met vertrouwen in.
deelnemende ploegen resulteerde in respectie
velijk een eerst en tweede prijs.
Het beschikbare motormateriaal, ofschoon
niet onvoldoende, voldoet matig aan de eisen,
welke hieraan gesteld mogen worden, In het
komend jaar zal getracht worden hierin ver
betering te brengen. Moeilijker dan het pro
bleem van het motormaterieel is op sommige
plaatsen, vooral in Rijen, het probleem van
voldoende bluswater in geval van ernstige
branden. Naar een oplossing hiervoor zijn wij
in overleg met de brandweerinspectie, zoe
kende.
Ten aanzien van de openbare straatverlich
ting in onze gemeente werd in 1952 begonnen
met een modernisering en uitbreiding. In Gilze
is een en ander begin December gereed geko
men. In de andere delen der gemeente en met
name in Rijen kon nog niet op flinke schaal
met het werk worden begonnen wegens de
weersomstandigheden; de materialen zijn echter
alle reeds aangevoerd.
De uitbreiding van het electrisch net in de
buitenwijken, waarvan ruim honderd gezin
nen meest boerderijen welke voor het
merendeel in hun bedrijf grote behoefte hadden
aan stroom profiteren, kreeg in 1952 haar
beslag.
De toestand van de gemeentelijke financiën
werd in de loop van 1952 aanmerkelijk beter,
dat wil zeggen: de allengs toenemende ruimte
op de geldmarkt stelde ook onze gemeente
langzamerhand in staat de zo hoognodige kapi
talen op lange termijn op te nemen. Tenge
volge hiervan kunnen reeds uitgevoerde en
nog uit te voeren kapitaalswerken normaal
worden gefinancierd, terwijl kortlopende kas
geldleningen, waarmede reeds lang uitgevoerde
werken waren gefinancierd, goeddeels konden
worden geconsolideerd. In totaal werd in
1952 voor een bedrag van ƒ2.273.524,— aan
lang geld opgenomen.
Uiteraard belast dit de begroting met aan
merkelijke bedragen voor rente en aflossing en
hieraan is mede te danken dat de begroting
voor 1953 een aanmerkelijk tekort vertoont.
Zolang echter de huidige financiële verhou
ding tussen rijk en gemeenten, van welke
wordt aangenomen dat zij tijdelijk is men
verschilt er over van mening of zij tijdelijk
dan wel blijvend is niet radicaal wordt
gewijzigd ten voordele der gemeenten, zal onze
gemeente het lot met talloze andere gemeen
ten blijven delen, dat zij in de toekomst geen
sluitend budget kan hebben. Immers de behoef
ten, ook de noodzakelijke behoeften, stijgen
voortdurend, terwijl daar geen evenredige in
komsten tegenover staan.
Een volgend punt waarvoor ik Uw aan
dacht, evenals het vorig jaar, vraag is de zgn.
Bescherming Burgerbevolking.
Als lid vn het dagelijks, bestuur van de
Kring Brabant 3, in welke kring onze gemeente
is ingedeeld, heb ik enkele jaren van nabij
gezien en ondervonden hoe moeizaam slechts
steen voor steen, het veelomvattende en in
gewikkelde bouwwerk der B.B. landelijk, pro
vinciaal en intergemeentelijk kon worden op
getrokken. Tot nu toe is deze opbouw
goeddeels binnenskamers moeten geschieden.
Binnenkort wordt aan de uitwendige afwer
king begonnen, namelijk in dit opzicht, dat met
de werving van vrijwilligers (burgers) in alle
gemeenten een aanvang wordt gemaakt, wier
taak vooral zal zijn de zuiver plaastelijke be
scherming en de zelfbeheersing zo doeltreffend
mogelijk te verzorgen. De gemeente is hiertoe
in blokken verdeeld; Gilze in 4 blokken, Rijen
in 5 blokken, inclusief Hulten; Molenschot
vormt een afzonderlijk blok. Aan het hoofd j
van elk blok komt een blokhoofd te staan, die
de biokploegen in zijn blok te leiden heeft.
Het is hier niet de plaats om thans uitvoerig
op deze zaak nader in te gaan. Ik wil hier
slechts vanaf deze plaats U ernstig op het
hart binen aan de binnenkort komende wek
roep om mede te werken gevolg te geven, te
doen wat mogelijk is en Uw invloed aan te
wenden, dat in alle kringen der bevolking
daadwerkelijke medewerking wordt verleend.
Op het gebied van het onderwijs moge ik
memoreren de ingebruikneming van de archi
tectonisch goed verzorgde en aan alle eisen
voldoende R.K. Lagere Landbouwschool te
Hulten. Dat deze voor onze boerenbevolking
van zo groot belang zijnde onderwijsinrichting
in een werkelijke behoefte voorziet, moge hier
uit blijken dat zij geheel bezet is. Moge de
inrichting onze boerenbevolking blijvend ten
zegen zijn!
De R.K. Meijesschool te Rijen zal hopelijk
in de eerste maanden van 1953 aan een uit
breiding met vier nieuwe lokalen kunnen be
ginnen. De uitbreiding van de R.K. Meisjes
school te Gilze zal waarschijnlijk rondom Pasen
voltooid zijn. Met de uitbreiding der R.K.
Jongensschool te Gilze met vier klassen is on
langs een aanvang gemaakt.
De totstandkoming van een streeknijver-
heidsschool te Gilze voor Gilze en de streek
van zo groot belang voor de nabije toekomst
blijft vooralsnog tot de vrome wensen be
horen. Niet onvermeld mag blijven de her-
j rijzing van de R.K. Kerk en pastorie te Hulten,
i en mooier gelegen dan
Ernest Hemingway’s beroemde roman op
getrouwe wijze verfilmd. De onstuimige
romantiek van een jonge liefde in het
chaotische Spanje. Toegang 18 jaar.
iemand zich had kunnen denken; benevens de
algehele restauratie der kerk en de herbouw
van de toren van de R.K. parochie van Sint
Petrus Banden te Gilze.
De grote uitbreiding van het R.K. Gast
huis te Gilze kwam in 1952 definitief tot
stand. Bood de oude inrichting slechts nauwe
lijks plaats aan 65 verpleegden; de thans tot
stand gekomen uitbreiding maakt ht mogelijk
145 ouden van dagen doeltreffend en naar de
eisen des tijds te huisvesten en te verzorgen.
De overeenkomst met de gemeente Tilburg
aangaande de levering van gas aan het gas
bedrijf van Gilze en Rijen is verouderd en
voldoet niet meer aan de omstandigheden van
het ogenblik. Dezerzijds zijn onderhandelingen
met Tilburg gaande om te komen tot een
gewijzigde overeenkomst, welke het mogelijk
maakt om grootverbruikers in onze gemeente
op aannemelijke voorwaarden gas te leveren.
In 1952 werden in totaal 130 bouwvergun
ningen afgegeven met een totale bouwkosten
opgave van 1.600.000,Hiervan werden
14 bouwvergunningen afgegeven aan militaire
instanties met een bouwsom van et ƒ845.000,—
zodat door particulieren voor 755.000,—
werd verbouwd.
In het middelpunt van de belangstelling be
horen voorlopig te blijven staan: de woonruim-
tevoorziening en maatregelen, welke nu en
vooral ook in de verder verwijderde toekomst
de werkgelegenheid kunnen bevorderen. Het
jaar 1952 was wat de woonruimtevoorziening
betreft kortweg: onvoldoende. Behalve der
tien particuliere woningen, kwamen slechts
tien gemeentewoningen in Rijen gereed, der
halve slechts een totale toeneming van 23
woningen. De voornaamste redenen, dat niet
op ruimere wijze tot woningbouw kon worden
overgegaan, zijn allereerst het gebrek aan
bouwkapitaal gedurende een groot deel van
het jaar, vervolgens het gebrek aan bouw
grond, met name in Rijen en ten slotte het
stopzetten van het bouwen met rijkspremie in
Mei 1952, welke stopzetting eerst op 1 Januari
1953 voor een deel is opgeheven. De vooruit-
zichten zijn thans wat gunstiger. Momenteel
zijn 60 gemeentewoningen in aanbouw of ge
gund, terwijl spoedig ook begonnen zal wor
den met het bouwen van 100 woningen voor
militairen van de vliegbasis, welke eveneens
gegund zijn. Het stemt mij tot voldoening dat
eindelijk, na veel tegenslag, een flinke stoot
kan worden gegeven aan de woningvoorzie
ning voor militaire gezinnen, daar de verzor
ging van de huisvesting van deze, veelal
jongere gezinnen, wier hoofden warempel niet
tot de minsten onder de Nederlandse burgers
moeten worden gerekend tot nu toe allerbe
droevendst was en verder beneden het peil,
dat ten aanzien van andere bevolkingsgroepen
kon worden bereikt. Er zal naar worden ge
streefd om in de loop van dit jaar al die maat
regelen te nemen, welke er toe kunnen leiden,
dat de woningbouw zo weinig mogelijk stagna
tie of hinder ondervindt. Een eerste vereiste is:
bouwgrond in Rijen. Vertrouwd wordt dat het
nieuwe uitbreidingsplan van Rijen zodanig snel
verder zal kunnen worden gebracht, dat spoe
dig met grondaankoop zal kunnen worden
begonnen.
Om U een beeld te geven van het gebrek
aan woonruimte in deze gemeente zij vermeld,
dat het aantal bekende samenwoningen als
volgt is: In Gilze 137 samenwoningen, in Rijen
104, in Hulten 13 en in Molenschot 16, der
halve in totaal270. Zonder te willen zeggen,
dat deze cijfers, geheel en al nauwkeurig zijn
en er rekening mede te houden, dat niet alle
samenwoningen noodzakelijk dienen te worden
beëindigd, wijzen wij toch op een aanmerkelijk
woningtekort, hetwelk onder de grootste kerk
dorpen Gilze en Rijen ongeveer gelijkelijk ver
deeld is.
Het tweede zeer belangrijke punt, hetwelk
onze aandacht vraagt, is dat van de werk
gelegenheid in deze gemeente en deze streek.
Wij moeten trachten zoveel mogelijk werkge
legenheid te scheppen door het doen uitvoe
ren van noodzakelijke openbare werken, waar
voor uiteraard geldelijke hulp nodig is van
andere instanties, vooral van het Rijk. Op dit
ogenblik moge in deze gemeente en omgeving
de werkeloosheid niet onrustbarend zijn; de
goeddeels eenzijdig ingestelde industrie brengt
mede, dat een conjunctuur omslag aanstonds
ernstige gevolgen kan hebben in de vorm van
vrij plotseling optredende en ernstige werkloos
heid. De tijdelijke moeilijkheden in de schoen
en lederindustrie in de loop van het jaar 1952
wijzen in die richting. Bedroeg het aantal in
geschreven werklozen einde 1951: 51 perso
nen, terwijl er 40 bij de D.U.W. werkten, in
de loop van 1952 liep dit aantal snel op tot
109 om later weder terug te lopen. Het op
1 Januari 1953 bij het gewestelijk arbeidsbu-
reu geregistreerde aantal beliep 54 personen
terwijl 24 personen bij de D.U.W. werkten
en 5 personen geen uitkering ontvingen door
eigen schuld. In bovenstaande cijfers zijn niet
begrepen de personen, die wachtgeld hebben
ontvangen of nog ontvangen, evenmin als de
personen wiei- werktijd per week is vermin
derd.
Onze provincie telt relatief momenteel het
grootste aantal werklozen (5% der beroeps
bevolking); het geboortecijfer is hoger dan
elders; jaarlijks komt in onze provincie en ook
in onze gemeente een groot aantal jonge krach
ten beschikbaar voor wie werkgelegenheid
dient te worden geschapen. Emigratie en
tewerkstelling in de agrarische sector kan
slechts ten behoeve van een beperkt aantal
jonge mensen uitzicht bieden, de overigen zul
len goeddeels in de industrie hun bestaan in
de toekomst moeten kunnen vinden, wil geen
betekende verpaupering intreden. Industrie kan
Vrijdag 16 Jan. hield de voorzitter van de
Raad van Gilze en Rijen de volgende nieuw
jaarsrede:
Mijne Heren,
Het jaar 1953 is reeds weer enige weken oud.
Niettemin wil ik niet nalaten om bij de aanvang
van de eerste vergadering van de gemeenteraad
in dit jaar U allen in deze bijeenkomst mijn
goede wensen te doen toekomen voor het jaar
1953. Moogt gij allen in goede gezondheid Uw
werkzaamheden, op welk terrein deze ook
mogen liggen, zó kunnen vervullen, dat deze
U zelve voldoening geven en tevens strekken
tot heil van uw gezin, uw ondernemingen en
de gemeenschap, wier belangen gij als raadslid
behartigt. Ik wil van deze gelegenheid tevens
gebruik maken om in grote trekken de revue
te laten passeren hetgeen 1952 op verschillend
gebied aan belangrijks te melden heeft en enkele
facetten belichten van datgene, waarop in 1953
vooral het doel moet gedicht zijn.
De loop der bevolking toont over 1952 een
op het eerste gezicht nogal merkwaardig beeld.
In tegenstelling tot andere jaren heeft het afge
lopen jaar een zeer geringe vermeerdering te
zien gegeven. Bedroeg het aantal inwoners op
1 Januari 1952: 12.243, op 1 Januari 1953 be
droeg dit 12.304, alzo slechts een toeneming
van 61. Deze geringe toeneming is vooral te
verklaren, doordat de bewoners van het kamp
Prinsenbosch, goeddeels Ambonnese gezinnen,
in de loop van 1952 successievelijk onze ge
meente verlieten, terwijl ook het aantal perso
nen, verbonden aan de vliegbasis, aan vrij sterke
schommeling onderhevig is.
Bezien wij echter het aantal geboorten in de
gemeenten, dan blijkt van een regelmatige groei
der bevolking. Immers in 1952 werden in onze
gemeente pf elders, doch behorende tot de be
volking onzer gemeente, 385 kinderen geboren,
waarvan 206 in Gilze en 179 in Rijen. Het
aantal levenloos geborenen bedroeg 4. Uit het
aantal geboorten blijkt, dat het geboortecijfer
in onze gemeente nog steeds zeer hoog is,
32 per 1000 inwoners) en dat het zeer aan-
zielijk ligt boven het landelijk gemiddelde, als
mede ook boven het provinciaal gemiddelde.
Stemt dit enerzijds tot vreugde, omdat hieruit
blijkt dat datgene wat men tegenwoordig met
een mooi woord „moderne huwelijkspractijken”
gelieft te noemen, onder onze bevolking geluk
kig geen wortel heeft geschoten, anderzijds
brengt dit, vooral in de toekomst, problemen
mede, welke niet uit de weg kunnen worden
gegaan, doch waarop men zich ernstig dient te
bezinnen.
Het aantal overledenen bedroeg 62, tegen 65
in het voorafgaande jaar. Het sterftecijfer het
welk op zich niet hoog is, bleef derhalve vrij
normaal.
Het aantal huwelijken in 1952 bedroeg 98.
Ook dit aantal is, vergeleken met vorige jaren,
normaal te achten.
De algemene gezondheidstoestand van de
bevolking is, zoals ook al uit de sterftecijfers
blijkt, goed te noemen. Besmettelijke ziekten
waren naar hoeveelheid, aard en intensiteit niet
van betekenis; epidemieën deden zich gelukkig
niet voor.
In 1952 heeft in de gemeente een algemeen
onderzoek der bevolking plaats gevonden op
t.b.c. Het stemt tot grote voldoening, dat zowel
de deelneming aan het onderzoek als het aantal
aan de dag getreden ziektegevallen zeer bevre
digend is te noemen. Het percentage van de
bevolking hetwelk aan het onderzoek deelnam,
bedroeg 96,2. Slechts 2 personen bleken door
t.b.c. op min of meer ernstige wijze te zijn
aangetast, terwijl 7 personen zich voorlopig,
bij wijze van voorzorg, onder regelmatige con
trole moesten laten stellen. Het kostenbedrag
dat uiteindelijk ten laste van de gemeentekas
bleef, beliep 3535,38. Ik neem deze gelegenheid
te baat U er op te wijzen, dat mij bij een
onlangs gebracht bezoek aan het hoofdkantoor
van de provinciale gezondheidsdienst voor die
ren te Boxtel, aan de hand van aldaar aanwe
zige uitvoerige gegevens is gebleken, hoezeer
de aanwezigheid van t.b.c. onder vee, dat op
boerderijen wordt gehouden, in menig geval
direct aanwijsbare gevolgen had en heeft voor
gezinsleden, Welke een dergelijke boerderij be
wonen. Daarom zie ik het als een plicht om
van deze plaats onze boerenbevolking op het
hart te drukken aan het prachtige werk van
genoemde provinciale dienst steeds voor de
volle honderd procent medewerking te verlenen,
hetwelk zowel in het economisch als in het
gezondheidsbelang van de boerenbevolking is.
De gemeentelijke brandweren rukten in 1952
in totaal acht maal uit wegens gemaakt brand
alarm. De door brand veroorzaakte totale
schade was gelukkig van geringe omvang; zij
beliep ongeveer 17.000,—. Het gehele
brandweerpersoneel kon in 1952 voorzien wor
den van deugdelijke, aan alle eisen voldoende
brandweerkleding, welke vele jaren mee zal
kunnen. De brandweercorpsen van Gilze en
van Rijen namen de afgelopen zomer deel aan
door de landelijke vereniging van Brandweer
commandanten georganiseerde brandweerwed-
Strijden. De geoefendheid en paraatheid onzer I schoner opgetrokken
