Plechtige
raadsvergadering
BLEKE BET
Harmonie Bioscoop, Rijen
Kim wil op de planken
„De Moeder des Lands”
Aaf Bouber Fien de la Mar
Jopie Koopman en Sylvia Poons.
heid van Nederland als neutrale Staat te
handhaven. En als men daarbij nog denkt
hoe schraalhans weldra keukenmeester werd
bij een volk dat gewoon was zich goed te
voeden en te kleden, dan kan men zich voor
stellen hoe groot de zorgen van Koningin en
regering in die dagen geweest zijn. Slechts
de ingewijden weten welk persoonlijk aan
deel in de zorgen en moeilijkheden de Ko
ningin in die jaren heeft gehad en hoe haar
onbegrensde belangstelling en vrouwelijke
drijfkracht op bepaalde ogenblikken en om
standigheden Land en Volk ten voordeel zijn
geweest. Waren de jaren 1914-1918 zwaar,
zij zinken in het niet bij de ongekende be
proevingen welke Land en Volk te wachten
stonden in de afschuwelijke oorlog van
1940-1945.
Moreel en physiek is in die jaren van Ko
ningin Wilhelmina het bijna bovenmense
lijke gevraagd. Denken wij bij voorbeeld aan
het uitermate moeilijk besluit om in Mei
1940 Haar Land en Volk te verlaten ten
einde elders vanuit een bevriend land alles
te doen wat maar mogelijk was om ons volk
op te beuren, te steunen door Haar Konink
lijk woord en aan te moedigen om de grote
strijd te strijden voor vrijheid en onafhan
kelijkheid. Velen hebben in den beginne hun
teleurstelling niet kunnen verbergen over het
vertrek der Koningin en er zijn wankelmoe-
digen geweest die, mede door een ergerlijke
campagne van de zijde van de vijand, daarom
hun trouw aan de Koningin hebben verbro
ken.
Thans is er, geloof ik, wel niemand meer
in Nederland die niet moet erkennen, dat
het besluit der Koningin om in 1940 naar
Engeland te gaan getuigt van grote staats-
manwijsheid en scherp doorzicht en dat geen
enkel ander motief aan dit vertrek ten
grondslag heeft gelegen dan dat van het
belang van Land en Volk. De tijd ontbreekt
mij om zelfs maar in grote trekken in te gaan
wellende belofte om de Grondwet van het
Rijk te onderhouden en te handhaven, om
de onafhankelijkheid van Het Grondgebied
van het Rijk te bewaren, om de vrijheid en
de rechten der onderdanen te beschermen,
om de welvaart des volks te bevorderen, zo
als dit aan een goed Koning betaamt te doen.
Vijftig jaren verstreken sinds het afleggen
van die belofte, onder aanroeping van Gods
hulp; vijftig.jaar waarvan er vele jaren waren
welke vreugde en innerlijk geluk brachten,
doch waaronder er ook vele geweest zijn
welke gekenmerkt zijn door moeite en ver
driet. Bij deze mijlpaal in ons volksleven
staan wij nu even stil en vragen ons zelf af
of de bij de aanvang gekoesterde hoop in
vervulling is gegaan en of de verwachtingen
verwezenlijkt zijn. Bezien wij de kaart van
Europa, nu en 50 jaar geleden, dan consta
teren wij, dat, tijdens de regering van Konin
gin Wilhelmina meer en dieper ingrijpende
veranderingen ontstaan zijn dan met uit
zondering van de korte Napoleontische
Ter gelegenheid van de inhuldiging
van Koningin Juliana op 6 Sept,
j.l. sprak Burgemeester van Mierlo
in een plechtige Raadsvergadering
onderstaande rede uit
periode sinds 1648 het geval is geweest.
Eeuwenoude dynastiën: de Romanofs, de
Habsburgers, de Hohenzollerns en vele
anderen -werden onttroond en zó snel
leven we in onze tijd ten dele reeds aan
de vergetelheid prijs gegeven. Wie ruim een
kwam eeuw geleden in gevangenissen zucht
ten of in ballingschap verbleven, kan men
thans in congreszalen aantreffen en in
regeringsbureaux zien zetelen als leiders van
Volkeren en Staten.
Een wereld die zich ingesteld had op ruime
uitwisseling van goederen en diensten is
jarenlang bezig geweest de zegeningen daar
van op te offeren en in de waan dat ieder
land het best handelt als het zich zo onaf
hankelijk mogelijk maakt van de voordelen
en de vlijt welke andere landen bezitten of
ten toon spreiden. Gelukkig dat thans weder
andere inzichten zich baan breken en dat
men is gaan inzien dat de volkeren niet straf
feloos en zonder grote nadelen andere volke
ren ter zijde kunnen laten staan. Een wereld
waarin een overdreven waardeschatting van
het collectieve dreigt tot even ongewenste
verhoudingen aanleiding te geven als die
waarin men aan een oververering van het
individuele leed en waarin men te weinig oog
had voor de betekenis van het gemeenschap
pelijke in de menselijke sarhenleving.
Een wereld van 1948 is een andere als die
van 1898. De veranderingen zijn groot, op
elk gebied. Als Koningin Wilhelmina de
troon bestijgt en de 20e eeuw in zicht komt
loopt de eerste practisch bruikbare duikboot
van stapel, hebben de pioniers op luchtvaart
gebied hun eerste paar honderd meter ge
vlogen, is men geslaagd met proeven over
draadloze telegrafie voorloper van de
radio van thans en heeft de motor een
zodanige vorm van perfectie bereikt dat een
revolutie in het verkeer op de weg haar in
trede heeft gedaan.
Groot zijn metterdaad de veranderingen
tijdens het bewind van Koningin Wilhel
mina ontstaan, zowel in de wereld van het
geestelijke met name op staatkundig en
maatschappelijk terrein als in <le technische
sfeer. Mag men van het laatste aannemen
dat deze een blijvend karakter zullen - dra
gen en wellicht de inleiding vormen van een
steeds verder gaande technische ontwikke
ling, minder zeker kan men het antwoord
geven op de vraag of de wijzigingen, welke
zich voordeden op staatkundig en maat
schappelijk terrein, van blijvende aard nul
len zijn. Het is onmogelijk ten deze enige
voorspelling te doen. Wij kunnen slechts
constateren, dat er maar weinig perioden
van 50 jaren in de geschiedenis zijn aan te
wijzen waar begin en einde uiterlijk en in
nerlijk even belangrijke veranderingen en
tegenstellingen te aanschouwen geven. Wat
hierbij echter treft is dit, dat door al die
wisselingen in Nederland de band tussen
Vorstenhuis en Vorst alleen maar in zoverre
verandering onderging, dat die band steeds
sterker en steviger is geworden. Naarmate
de moeilijkheden van Land en Volk groter
werden, naar dezelfde mate sloten Vorstin
en Volk zich aaneen. De moeilijkheden be
gonnen reeds kort na de troonsbestijging.
De oorlog in Zuid-Afrika tussen Engeland
en de stamverwante Boeren dreigden -onze
goede betrekkingen met het machtige Enge
land te verstoren.
Zwaar waren de jaren 1914-1918. Van
alle zijden ingesloten door de strijdende vol
keren, benauwd door allerlei maatregelen
van het buitenland, welke op de binnenlandse
toestand een uiterst nadelige invloed uit
oefenden, ging het er om, zo enigszins mo
gelijk, ons volk voor de gruwelen van de
oorlog te behoeden en tevens de waardig-
Edelachtbare H$ren,
Ik heb gemeend er goed aan te doen om
U op deze voor Land en Volk zo uitermate
gedenkwaardige dag in plechtige vergade
ring bijeen te roepen en met U enige ogen
blikken stil te staan bij de mijlpaal in de ge
schiedenis van het Koninkrijk der Neder
landen, die de datum van 6 September 1948
vormt, daarbij gezamenlijk herdenkende de
vijftigjarige vruchtbare regeringsperiode van
een door ieder hogelijk gerespecteerde en
door ieder ook geliefde Koningin en de in
huldiging van Haar Koninklijke dochter
Juliana als Haar opvolgster op de Neder
landse troon.
Het is vandaag precies 50 jaar geleden
dat bij de inhuldiging van het 18-jarig
Koningskind tot Landsvorstin door Haar de
volgende gedenkwaardige woorden werden
gesproken: „De woorden van mijn overleden
Vader maak ik tot de mijne: „Oranje kan
nooit, ja nooit genoeg doen voor Nederland”.
Met klankrijke stem werden deze woorden
uitgesproken, bestemd om bewaard te wor
den in het hart van een dankbaar en ontroerd
volk. Ontroerd door de gedachte aan de
zware taak welke aanvaard werd door een
nauwelijks volwassen jonge vrouw die een
traditie van eeuwen zou hebben te hand
haven, maar tegelijk dankbaar, dat een zo
oud verbond als tussen Oranje en Neder
land bestond, in stand mocht blijven. Immers
acht jaar te voren was de derde Koning uit
het Oranjehuis Koning Willem III van
ons weggenomen. Zijn zonen waren hem
allen in de dood voorgegaan en slechts dit
éne kind, in hetwelk alle hoop voor de toe
komst besloten lag, was ons gelaten.
En thans zijn wij vijftig jaar een halve
eeuw verder. De jonkvrouw van 1898 is
Moeder en Grootmoeder geworden, gerijpt
door ’s levens lief en leed, en tot heden zijn
wij door Haar hand mogen geregeerd
worden.
„Zo waarlijk helpe mij God Almachtig”.
Deze met nadruk bij de inhuldiging gespro
ken woorden bezegelden de uit het hart op-
de Grondwet van
en te handhaven,
van
om
i
DIRECTIE: N. HOBBELEN, STATIONSSTR., RIJEN
REDACTIE A. P. HUYSMANS EN N. HOBBELEN -
8 uur
ZATERDAG 18 SEPT. 1948 - NUMMER 203
VIERDE JAARGANG NA DE BEVRIJDING
zo'n echt gezellige Hollandse film met
TOEGANG 14 JAAR
- Toegang elke leeftijd
De nationale film
De intocht van H.M. de Koningin op 30 Aug. te
A’dam. De feestelijke versieringen De Aubade op 31
Aug. Het schitterende Jubileumspel in het Olympisch
Stadion te Amsterdam. Het vuurwerk. De vlootschouw
op 3 en 4 September op het IJ te Amsterdam. Bekend
making van de Troonsafstand door H.M. Koningin
Wilhelmina op Den Dam. De inhuldiging van H.M.
Koningin Juliana in de nieuwe Kerk te Amsterdam.
De rijtoer op 4 en 6 Sept, in de Calèche en de
Gouden Koets.
Regeling der voorstellingen
Zaterdag 18 September ALLEEN voor kinderen, om
2, 3.30 en 5 uur. Toegangsprijs slechts 25 cent op al
le rangen. Zaterdag 18 Sept, om 6.30 uur Zondag 19
Sept. 2. 3.30, 5 en 6.30 uur. Maandag 20 Sept, om
6.30 uur. Dinsdag 21 Sept, om 6.30, 8 en 9.30 uur.
Prijzen der plaatsen 70-50 en 25 cent. 35% belasting
inbegrepen. Plaatsbespreken alleen tegen contante
betaling a 10 cent. j
Woensdag 22 September om
DEANNE DURBIN in
Charles Laughton, Frarchot Tone en vele anderen
hielden van haar, ook U zult van haar houden, meer
dan ooit. TOEGANG ELKE LEEFTIJD.
Zaterdag 18, Zondag 19 en Mapndag
20 September aanvang te 8 uur:
DE HOLLANDS SPREKENDE FILM
Hier is weer
een maximum aan htynor,
Speciaal oranje programma,
WEEKBLAD GILZE-RÏJEN
UITGAVE VAN DRUKKERIJ N. HOBBELEN
RIJEN - TELEFOON 343 - POSTGIRO 28.32.41
