technologika 16 Thuiswerk en - komputer ofwel de effekten van de nieuwe technologie sp de informele sektor, dat was het onderwerp van de presentatie van Ursula Huws, journaliste, onderzoekster en ak- tiviste op de konferentie 'Vrouwen en de infor mele sektor' op de volkshogeschool in Oister- wijk 21,22 en 23 oktober. Met de informele sek tor wordt het geheel van losse kontrakten, geen formeel dienstverband, lage beloningen, thuiswerk bedoeld. Dertig vrouwen uit de hele wereld namen deel aan de konferentie. Er waren onderzoeksters/aktivistes uit o.a. Peru, India, Tanzania, Filippijnen, Pakistan, Denemarken, Egypte, Brazilië, Joegoslavië. Aan het slot van de konferentie waren de vrouwen het er over eens dat de overeenkomsten vele malen groter zijn dan de verschillen. En dat was voor allen nogal verrassend: één van de vrouwen, een Pa kistaanse zei dat ze niet had gedacht dat Je met westerse vrouwen zo gewoon kon praten. We interviewden Ursula Huws uit Wales omdat haar verhaal het meest relevant is voor de ne- derlandse situatie. De ontwikkelingen die ze schets doen je afvragen of de pas geopende Annie van Dierenschool niet de thuiswerksters van de toekomst opleidt. Ook zij vindt dat geen reden genoeg om de bemoeienis van vrouwen met komputers af te wijzen, maar haar verhaal houdt wel een waarschuwing in om de ontwikkelingen niet zonaar over je heen te laten komen. fase een verlies vrouwen, toename van informalisering van de arbeid. En dan heb ik het nog niet eens over de bedreiging van de gezondheid. De tweede fase is gebaseerd op de software en de telekommunikatie. Komputers kunnen meer en meer met elkaar 'kommunicerenen aan de andere kant is de kommunikatie op een ander nivo ge komen met de introduktie van de kabel, de digi tale telefoonverbindingen en de kommunikatie per sateliet. Daarmee wordt de informatiever werking puur elektronies. In de eerste fase be tekende automatiseren het voeden van de kompu ters met informatie van papier endaarna weer terug naar papier. Doordat komputers makkelijk met elkaar verbonden kunnen worden is dat 'pa pier' niet meer nodig. Alle banen die met pa pieren verwerking te maken hebben gaan nu, in de tweede fase verloren. Zover is het nog niet. Ik verwacht dat over twee a drie jaar. Het be treft hier vooral de werkgelegenheid voor vrou wen, die immers gekonsentreerd zitten in de administratieve sektor. Gemiddeld is dat 40 tot 50%. In de V.5. werkt zelfs 60% van de vrouwen In de administratieve sektor. Je praat dus over miljoenen banen. De plaats waar het werk verricht wordt is ook niet langer belangrijk. Nu al zijn komputers Zpiigpedkööpl dat ze als kostenfaktor onbelang- rjjk zijn, gewordenDatzelfde gaat gebeuren met dé kosten van kommunikatie, zodat de werkgevers hét:'werk kunnen situeren waar ze maar willen. Dé.llferénigde Staten lopen voorop in deze ont wikkeling, die te vergelijken is met de ontwik- kellngen in bv. de kledingindustrie. Het neemt daar twee vormen aan. Vrouwen, veelal in de voorsteden werken thuis aan de komputer. Tevens wordt arbeid verplaatst naar het buitenland, waarbij de satelieten de verbindingen verzorgen. Vrouwen in Barbados, de PhilippljnenIndia, Sin gapore, Jamaica en Brazilië werken in volkon- tinudienst voor amerikaanse firma's via dlrek- te satellietverbindingen Eén van de karakteristieken technologie is De komputer werk me ten vaak er feuten worden gemaakt, "De effekten van de nieuwe technologie voltrek ken zich in twee fasen. In de eerste fase, de introduktie van de nieuwe technologie, kregen we te maken met vooral hard-ware, gebaseerd op de micro-processor. Dat begon halverwege de ja- ren zeventig. In de westerse wereld wordt die fase nu afgesloten, in de ontwikkelingslanden breekt die net aan. Deze fase kenmerkt zich door de beschikbaar heid van goedkope komputers met een grote kapa- citeit. Deze maakten het mogelijk dat een groot aantal werkzaamheden werden geautomatiseerd. En dat geldt vooral voor arbeidintensieve en routinematige handelingen, bij uitstek kenmer kend voor vrouwenbanen. Vrouwen worden dus op een andere manier gekonfronteerd met de nieuwe technologie dan mannen. Vrouwen in de dienst verlening, in kantoren, banken, winkels, zien haar werkgelegenheid in gevaar komen. Maar ook in de industrie zie je dat automati seren leidt tot het opdelen van banen in ver snipperde handelingen, die geen hoog scholings- nivo vereiden. Daarmee wordt het mogelljk de werkzaamheden ook geografies te spreiden, verschillende han delingen worden in. verschillende landen ver richt. Ook nu weer zijn de lage-lonen-1 anden in trek. Ook de organisatie van de produktie kan hier door worden opgedeeld: er wordt steeds meer gewerkt met onderaannemers, werk wordt uitbe steed, zowel binnen een land als daarbuiten. Dan treedt het verschijnsel van informalisering van de arbeid op: werkgelegenheid is niet meer gegarandeerd kontraktarbeider is sprake van slechtere of geen secundaire arbeidsvoorwaar den (bv. geen zwangerschapsverlof) en de lonen zijn vaak lager. En dat allemaal omdat grote firma's hun rislko wensen over te hevelen naar de onderaannnemersBij een recessie worden geen opdrachten meer gegeven, de onderaannemer gaar failliet en de vrouwen staan op straat. Bij een groot bedrijf kun je via onderhandelingen nog invloed hebben, terwijl bij een failissement je onherroepelijk je baan kwijt bent, dikwijls zonder je laatste loon. Dus je ziet al in de eerste aan werkgelegenheid voor saai, ongeschoold werk en van de nieuwe de mogelijkheid van kontrole. kan heel akkuraat de hoeveelheid hoeveel aanslagen per minuut, hoe- wanneer en hoe- lang de thuiswerksters pauzeren. Vroeger kon dit soort werk niet uitbesteed worden aan thuis werksters, omdat het niet goed mogelijk was te werken met stukloon. Dat kan nu wel. Was er vroeger toezicht nodig in de vorm van een chef, nu is de komputer die je gebruikt degene die toezicht hpödtjt pok al zit de baas aan de ande re kant van de wereld. Dat is ook mogelijk bij kompu terges tuurde fa brieken. Een gevaarlijke of een vervuilende in dustrie kan met gemak de produktie verplaatsen naar een derde wereldland IndiaBhopalEn het systeembeheer, waar goed opgeleide mensen voor nodig zijn, kan dan rustig in Chicago, New York of bondon gevestigd zijn. Toezicht via de satelliet is nog niet gang baar, maar technies wel mogelijk. De kombinatie van komputers en telekommunikatie is een krach tig instrument bjj het informaliseren van de ar beid, vooral van het werk wat door vrouwen wordt gedaan De maté waarin dit gebeurt, het informaliseren van arbeid, is niet goed te meten, maar dat is per definitie een eigenschap van thuiswerk. Mijn onderzoek geeft geen uitsluitsel over de kwan titeit. Het is echter wel duidelijk dat de offi ciële statistieken thuiswerk onderschatten. In het Verenigd koninkrijk stellen ze het aantal thuiswerksters op 300.000, maar uit een onder zoek in de kleding (mode) industrie is gebleken dat de officiële cijfers met 10 vermenigvuldigd moeten worden. En dat is niet verwonderlijk. Thuiswerksters zijn vaak bang. Ze denken dat wat ze doen illegaal is, of het betreft mensen, die illegaal in het land zijn, of ze hebben een huurkontrakt met een klausule dat er geen 'pro- duktieve' arbeid in gedaan mag worden. Verder denken ze vaak dat ze belastingplichtig zijn, terwijl ze meestal onder de belastingvrije voet vallen. Soms melden ze hun inkomsten niet bij

Kranten Regionaal Archief Tilburg

Tilburg - Vrouwenkrant Tilburg | 1985 | | pagina 16