7
Jacqueline Compajjen
dood in een greppel aangetroffen worden.
En dan wordt gezegd dat het kommunisten
zijn. Dat is het grote stempel dat iedereen
die tegen Marcos is, krijgt opgedrukt."
Lulu van der Meer heeft hele positieve indruk
ken overgehouden aan de opzet van de Filippijnse
vrouwenbeweging. "Gabriela heeft een duidelijke
lijn, waarin veel vrouwengroepen zich kunnen
vinden. De meest vooruitstrevende groepen
zijn die van de studenten,
de middenklasse-vrouwen
De Filippijnen is een groep van 7100 eilanden
in het westen van de Stille Oceaan. Er wonen
vijftig miljoen mensen, waarvan meer dan
de helft jonger is dan vijftien jaar.
De ekonomie verkeert in een grote krisis.
Ze is afhankelijk van de wereldekonomie doordat
er geen in- en uitvoerbeperkingen bestaan.
De werkloosheid is enorm. Meer dan 70 procent
van de bevolking leeft onder de armoedegrens.
Tot 1972 was er sprake van een demokratie.
Toen riep president Marcos de staat van
beleg uit, die hem de mogelijkheid gaf maatrege
len te nemen zonder toestemming van het
parlement. In 1981 werd de noodtoestand
opgeheven. Maar er veranderde weinig, want
Marcos kan nog steeds (en doet dat ook)
beslissingen nemen buiten het parlement om.
Zijn bewind heeft al die tijd stand gehouden
door steun van de Verenigde Staten, die
grote ekonomiese en militaire belangen hebben
bij de Filippijnen.
Sinds de moord op oppositieleider Benigno
Aquino in augustus 1983 is het verzet tegen
Marcos sterk toegenomen. Bijna dagelijks zijn
er demonstraties. Tegelijkertijd wordt de
onderdrukking harder. Lag er vroeger af
en toe een Marcos-tegenstander dood langs
de weg, nu is het al een gewoon verschijnsel
dat opstandige dorpen in hun geheel door
militairen uitgemoord worden.
de arbeidsters,
en de sloppenwijkbewoon-
sters. Zjj trekken de kar voort. Maar ondertussen
zijn ook behoudender groepen aangesloten
als bijvoorbeeld die van vrouwelijke religieuzen.
De nederlandse vrouwenbeweging is vooral
een zaak van de middenklasse-vrouwEr zijn
veel verschillende groepen die zich niet
zoveel aan elkaar gelegen laten liggen.
Leraressen zullen zich er praktles niets
van aantrekken als de bijstandsvrouwen een
aktie voeren. Dat komt doordat hier geen
analyse is waarin iedereen zich kan vinden,
waarin duidelijk wordt dat de problemen van
andere vrouwen ook jouw problemen zjjn.
"Ik heb de indruk dat de mannen daar de
vrouwenbeweging serieuzer nemen. Er is minder
van dat flauwe gegniffel. Dat komt ook door
die analyse. Een ander punt van verschil
met hier is dat Gabriela duidelijk zegt niet
anti-man te zjjn. Ze erkent wel dat het mannelijk
chauvinisme zeer nadrukkelijk aanwezig is.
Maar dat is niet zozeer aan de mannen te
wijten, zij zijn net als de vrouwen een produkt
van de geschiedenis. Daar moet je de schuld
aan ophangen
namelijk geen geld om voorbehoedsmiddelen
te kopen en bovendien verbiedt de kerk haar
het gebruik ervan. Krijgt ze wel een kind,
dan is zij de enig verantwoordelijke. De wetten
in de Filippijnen zijn echt abominabel voor
de vrouw. Ze wordt op één hoop gegooid met
imbecielen en minderjarigen. Een vrouw mag
alleen werken als haar man toegeeft dat
hij het gezin niet in zijn eentje kan onderhou
den. Als de vrouw ongetrouwd is, moet haar
vader toestemming geven.
"Het oriëntatiepunt van Gabriela is dus
de algemene situatie in de Filippijnen. Pas
als die veranderd is, kan er zuivere aandacht
aan de vrouwenproblematiek gegeven worden.
Het komt erop neer dat de vrouwenbeweging
een nog langere adem moet hebben dan het
verzet zelf."
Na de moord op Aquino in augustus 1983 ontstond
er in de Filippijnen een massale verzetsbeweging.
Allerlei groepen, van boeren tot zakenmensen,
gingen zich organiseren.
Lulu van der Meer: "Er bestonden al veel
kleinere vrouwengroepen. Een aantal vrouwen
besloot toen een vrouwenkoalitie op te zetten,
Gabriela. Zij hanteren een bepaalde analyse
waarom de Filippijnse bevolking er zo slecht
aan toe is terwijl het land alles in zich
bergt om welvarend te zijn: voldoende grondstof
fen, een goede infrastruktuureen ontwikkelde
bevolking, binnenlandse industrie. Die analyse
komt tot de volgende drie hoofdkwalen: de
feodale verhoudingen zoals die hier in de
Middeleeuwen bestonden. Niet alleen is er
sprake van een feodale verhouding tussen
de grootgrondbezitter en de bevolking maar
ook tussen de bevolking en de buitenlandse
mogendheden. De tweede kwaal is het imperialisme.
In 1 898 slaagt het Filippijnse verzet er
eindelijk in onder de Spanjaarden uit te
komen. In alle geschiedenisboeken staat
dat wij zijn bevrijd door de Amerikanen. Dat
is heel misselijk voorgesteld. De waarheid
is dat de Amerikanen in die tijd een buitenlandse
markt zochten. Die vonden ze in China. Ze
moesten ook een haven hebben die daar vlak
in de buurt lag. In de Filippijnen was daar
de geschikte plaats voor. De Amerikanen
kregen veel macht. Ze zetten hier een groot
aantal bedrijven neer. Strategies gezien
zijn de Filippijnen ook belangrijk voor hen.
Buiten de Verenigde Staten zelf hebben ze
hier hun grootste marinevloot en hun grootste
luchtmachtbasis. De derde kwaal is de burokratie.
"Maar goed, naast deze algemene problemen
komt er voor vrouwen nog eentje bjj: de diskrimi-
natie op grond van haar sekse. Het probleem
van de dubbele last bijvoorbeeld: veel vrouwen
in de Filippijnen moeten werken om het gezin
te onderhouden. Vanzelfsprekend wordt aangeno
men dat ze daarnaast ook het hele huishouden
op zich neemt.
"Verder moet vooral de arme Vrouw vechten
voor het recht op eigen lijf. Als ze geen
kinderen wenst, moet ze haar man wel afpoeie
ren als die met haar naar bed wil. Ze heeft
