VAN AMAZONEPAD TOT VENUSSTRAAT
1
11
-1
Vêronique Nas
l—wtw
■WMaSfl*
Straatnamen in Tilburg, wie maakt zich daar
nu druk over? De bewoners van de Oude Hil-
varenbeekseweg bijvoorbeeld. In haar alom
tegenwoordige wijsheid besloot het College
van B&W dat die naam niet voldeed. Broekho-
venseweg wel. Die paste ook qua lengte in
de diverse gemeentelijke computers. De be
woners boos, vervingen de borden door
Lambersweg'naar de gewraakte wethouder..
Deze kwam met een kompromis: Weg van de
27® oktober. Wat een vondst! Alsof op die
dag ergens in Tilburgs rijke historie de
revolutie aanbrak. Maar uiteindelijk kregen
de bewoners hun zin. Zij kunnen nu vredig
verder leven aan de 0Hilvarenbeekseweg
Straatnaamgeving is, zoals blijkt uit ar
chiefstukken, altijd natte vingerwerk ge
weest. In de komende vrouwenkranten zul
len daarvan enige staaltjes verschijnen.
Niet omdat we de illusie hebben, dat daar
door Het Beleid gewijzigd zou worden. Dat
werd namelijk al eerder zonder sukses ge
probeerd door ene B. Smeulders. Die schreef
in april 1923 "Aan de commissie belast
met het geven van namen aan de nieuwe
straten
geven
onzer stad.
Mijneheeren, Ik geef UE in overweging
ook de namen der vier brave maagden
wier deugden hier bij worden vermeld,
door straten te vereeuwigen. Deze
allen toch hebben hier gewoond en
geleefd en onzen bodem betredenen
strekken dus Tilburg tot eer. Vooral
zoude het voor onze dames eene vol
doening zijn, als ook vrouwen die door
hunne deugden hebben geschitterd hier
door werden verheerlijkt
Vier namen noemt de schrijver vervolgens
van "brave meisjes". Waarvan één als ver
dienste had, dat zij, uit een protestants
gezin afkomstig "in 1686 hare ouderlijke
woning heimelijk is ontvlucht en religieus
is geworden." En een ander, Maria de
Reademaker, in 1766 haar vader van "gees-
seling en worging" redde middels een smeek
schrift aan "Zijne Doorluchtige Hoogheid
de Erfstadhouder Prins Willem V
Afgezien van de argumenten waarom nu juist
bepaalde vrouwen zouden moeten worden ver
noemd, zijn er natuurlijk altijd redenen om
vrouwennamen in de straatnaamgeving te ge
bruiken. Met wat goede wil zijn er van de
1500 straatnamen in Tilburg, 32 te beschou
wen als vernoeming van vrouwen. Daarbij wor
den ook gerekend: het Amazonepad, het lieve
vrouwenplein, de visitandinenstraat en
de koninginnehofDat het er nog 32 werden
is mede te danken aan het feit dat de laat
ste generaties Oranjes voornamelijk uit
vrouwen bestaan: het koninklijk huis is al
goed voor 9 tilburgse straatnamenVerder
zijn er nog namen van vrouwen uit de
mythologie gebruikt en natuurlijk onvermij
delijk: de vrouwelijke heiligen., vier
schrijfsters werden vernoemd en een til
burgse verzetsstrijdster. Wie deze vrouwen
waren en wat ze deden zal deze en volgen
de vrouwenkranten uit de doeken worden
gedaan. Deze keer is dat Marie Koenen.
Ten zuiden van de Baden Powelllaan in het
Wandelbos ligt de schrijversbuurtlinks en
rechts van de Auteurslaan: vijftien straten
vijftien auteurs, een willekeurige verzame
ling. Eén van die vijftien is de Marie
Koenenlaan
Biografen van Marie Koenen beginnen meest
al met de vermelding, dat ze de dochter is
van M.J.Koenen, grondlegger van het Verkla
rend Handwoordenboek der Nederlandsche taal.
Behalve dat was ze schrijfster van zéér na
drukkelijk katholieke romans en novellen
tegen het decor van het limburgse landschap.
Haar boeken, die vrijwel allemaal een grote
oplage bereikten en nog steeds worden her
drukt dragen als inspirerende titels bv:
Het Hofke (1903, laatste herdruk: 19791,
De Moeder (1917), De Korrel in de Voor
(1941) en Wassend Graan 1947) -
Ze werd geboren in Den Bosch op 19 januari
1879 en overleed in Maastricht op 10 juli
1939-In de tussentijd was ze, voordat ze
full-time schrijfster werd, werkzaam in het
onderwijs. Ze was (kort) gehuwd met de even
eens katholieke schrijver Felix Rutten en
woonde met hem in Geulle in een speciaal
voor hun ontworpen huis, dat, behalve in de
dienstbodekamernergens de zon binnenliet.
Verder had het dak twee soorten dakbedek
king: voor de helft pannen, voor de helft
riet. Marie hield het waarschijnlijk op riet.
In Het Hofke wordt namelijk als toppunt van
verloedering van de voorvaderlijke boeren
hofstede de vervanging van het rieten dak
door pannen be schrevenBehalve die ingreep
aan het uiterlijk van het hofke werden ook
"de vriendelijke kleine venstertjes uit de
voorgevel gebroken en vervangen door grote
ramen van spiegelglas uit één stuk." Marie
Koenen hield niet van zonlicht.
Ze kreeg in 1949 een eredoctoraat aan de
universiteit van Nijmegen.
Haar werk ademt een benauwdheid uit, kenmer
kend voor het katholieke milieu, van zelf
opoffering van vrouwen. "Lijden en zwijgen",
dat is de weg tot de Heer, al wordt ieder
een in de buurt van dde opofferende zielen
er doodongelukkig van.
Zover liet Marie Koenen het zelf niet komen:
haar huwelijk eindigde na enige jaren in een
sche id ing
