de doordrukster drukt door
6
organisatie
startsubsidie W.V.C.
In Den Bosch draait
bouwde ruimte, waar
tellen twee vrouwen
zijn
da s duidelijk.
Betekent de naam van de drukkerij nog iets?
Marjo: "Het was moeilijk een naam te vinden
die,leuk is en ook slaat op de inhoud."
José: "Wat wij hebben gepoogd duidelijk te
maken is dat er strijdbaarheid in doorklinkt,
in de zin van wij vrouwen drukken door."
Hebben jullie een vakopleiding gevolgd?
Marjo, Nelleke en José zijn in september '81
gestart met een opleiding aan de grafische
school. Na driekwart jaar haakten er twee
vrouwen af. Marjo heeft een getuigenschrift
voor het volgen van 2 jaar opleiding.
Marjo: "De opleiding gaf problemen omdat
het toch een mannenbolwerk is waar je instapt.
Toen we begonnen, waren wij de enige vrouwen.
Het is een technisch vak en mannen denken dat
je daar als vrouw niet bekwaam voor bent en
dat laten ze je voelen ook. Dit is een van
de redenen dat José en Nelleke gestopt zijn.
Ze voegen er nog aan toe dat de opleiding erg
traag verliep en dat er tijdens de stage meer
geleerd werd dan op school.
Alle vrouwen uit de drukkerijhadden erva
ring met drukken voordat ze hier kwamen werken.
Tijdens de verbouwing hebben José, Marjo en
Nelleke een half jaar, één dag in de week,
stage gelopen in verschillende drukkerijen.
eenmalige sub-
(Kon. Juliana-
Met hoeveel vrouwen
de taken verdeeld?
José; "Er werken vijf vrouwen. Vier werken
vier dagen per week in de drukkerij, een vrouw
is een dagdeel per week beschikbaar voor de
administratie en boekhouding.
We hebben de afspraak gemaakt dat we per
maand een vaste taak hebben. Bijv. Marjo is
deze .maand doka en is maatje op de A3 pers,
dit is de grote pers. Willeke is maatje 1 op
de A3. Zelf ben ik deze maand maatje 1 op de
AA pers en Willeke maatje 2 en zij doet de
administratie en de lay-out. De volgende maand
wisselen we van taak, het is een rouleersys
teem. Het is zo dat je alles moet kunnen en
dat willen we ook.
Naast het werk in de drukkerij is er een
keer in de week een praktische werkbespreking
waarin de opdrachten worden besproken."
Marjo: "Een keer in de maand is er een avond
vergadering over meer inhoudelijke zaken en
die wordt bij een van ons thuis gehouden."
Voor wie drukken jullie; nemen jullie alles
aan?
Marjo: "We drukken in eerste instantie al
leen voor vrouwen en de opdrachten worden in
wekelijkse teambesprekingen bekeken, of ze wel
of niet door ons gedrukt worden."
José: "Er is een afspraak met een alterna
tieve drukkerij. Zij verzorgen het algemene
drukwerk en wij het drukwerk voor vrouwen.
Als vrouwen naar de alternatieve drukkerij
komen, worden zij gewezen op het bestaan van
de DoordruksterOmgekeerd is dat ook het ge
val
werken jullie en hoe zjn
Op een zonnige dinsdagmiddag stapten wij een
groot en koud gebouw binnen om een inter
view te houden met vrouwen van de vrouwen
drukkerij "De Doordruksterin 's Hertogen-
bosch
De drukkerij is gehuisvest in een oud zie-
kenhuis-pandEen gedeelte van dit pand heb
ben Anita, José, Marjo, Nelleke en Willeke
verbouwd tot drukkerij, wat nogal wat tijd
en energie gekost heeft. Wij hadden een ge
sprek met Marjo en José maar voordat wij
hiervan verslag doen volgt eerst een citaat
uit de folder die zij uitgeven:
"De Doordrukster" heeft een stichtingsvorm
en bestaat als zodanig sinds mei 1981. De
persen van de drukkerij draaien vanaf de
opening in november 1982.
Het doel waarmee de stichting werd opge
richt is het verspreiden van informatie uit
feministische stromingen door middel van de
drukpers, alsmede het verspreiden van de be
nodigde vaardigheden hiertoe. Dit betekent
een aantal dingen.
Wij zien een vrouwendrukkerij als onder
deel en ondersteuning van de vrouwenbeweging.
Wij drukken daarom voor vrouwen en vrouwen
groepen die de strijd voor een autonoom be
staan voeren.
Het opzetten van en het werken in een druk
kerij zien wij ook als een manier om voor
onszelf zinvolle werkgelegenheid te kreëren
op basis van eigen opgestelde arbeidsvoor
waarden. Dat laatste houdt onder andere in,
dat wij uitgaan van gezamelijke verantwoor
delijkheid en spreiding van kennis. Zodra
het in ons vermogen ligt, willen wij kursus-
sen organiseren voor vrouwen om onze kennis
en ervaring door te geven."
Norden jullie gesubsidieerd?
José; "Ja, we hebben een start subsidie ge
kregen van W.V.C. De aanvraag en de afwerking
vragen veel tijd en energie."
Marjo: "Verder hebben we een
sidie gekregen van het K.J.F.
fonds
José: "Ja, we hebben een startsubsidie niet
gekregen van W.V.C. De aanvraag en de 'en.
afwerking vergen veel tijd en energie."
Marjo: "Je moet toch eerst je apparatuur
hebben. Toen we begonnen hadden we alleen de
AA pers staan. Voor veel werkzaamheden waren
we op andere drukkerijen aangewezen, wat veel
tijd kostte en je werk werd er niet beter
door." Trots wijzen ze ons op de nieuwe snij
machine die er sinds een week staat.
Hoe zit het met de betaling of werken jullie
op vrijwillige basis?
Marjo: "We werken hier vrijwillig."
Met behoud van uitkering?
José: "Ja en nee. Wel officieel bij het ar-
beidsburo, daar hebben we ook regelmatig kon-
takt mee maar we moeten het nog steeds regelen
met de Sociale Dienst. Ze weten het wel maar er
is nog geen konkrete afspraak over gemaakt. Het
kontakt met het arbeidsburo is erg goed, zij
zien het initiatief zitten."
een bloeiende vrouwendrukkerijnet in een nieuwe zelfver-
de persen volop draaienXn onderstaaand interview (1) ver-
van de Doordrukster over haar doelstellingen, hoe ze begonnen
de financiële kant van de zaak en hoe ze samenwerken. Vrouwen drukken door,
