24
hoe de kerk en de staat samenwerkten
tot zover deze lezingen amen
De positie van de vrouw in het huwelijk staat als volgt te boek:
"Op grond van een door huwelijk verkregen goddelijk recht, mag de
vrouw de man niet weigeren. De orde van liefde omvat de gezagspo
sitie van de man boven de vrouw en de kinderen, en van de andere
kant de bereidwillige, niet afgedwongen ondergeschiktheid en ge
hoorzaamheid van de vrouw".
In de vijftig jaar die verliepen tussen 1880-1931, waarin a.h.w.
een hardnekkige anti-emancipatoriese strijd gevoerd werd onder
leiding van de kerk, vindt ook de opkomst van het fascisme en
nazisme plaats.
Konkrete feiten die de samenwerking bevestigen zijn het in 1929
gesloten verdrag van Lateranen in Italië. Dit betekende een ver
zoening van de kerk met het fascisme. De kerk erkende de regering
van Mussolini en de paus verplichtte zich "neutraal" te blijven
in wereldlijke geschillen tussen de volkeren.
Ook met Duitsland sloot de paus in 1933 een dergelijk verdrag.
Heel duidelijk is aan te wijzen dat de kerk alleen maar onderstreep
te wat Mussolini en Hitler door wetten verplichtten. Een aantal
van die wetten heb ik beschreven in het artikel:"Wat het fascisme
als politieke macht, voor vrouwen betekende". Wanneer je tijd en
zin hebt, kun je er dat stukje het beste op nalezen. (Vrouwenkrant,
5e jaargang no 5).
De bisschoppen m.n. in Duitsland wisten rond 1934 ongetwijfeld wat
er aan gewelddaden, martelingen en moorden in kampen bedreven werd.
Slechts van êên kerkelijke figuur, Bernard Lichtenberg uit Berlijn,
is bekend dat hij openlijk geprotesteerd heeft tegen deze gruwel
daden
Diverse bisschoppen uit verschillende landen, protesteerden ook
wel, maar het tragische was, wanneer er brieven verzonden werden
uit naam van het hele episcopaat, dan waren ze zo vaag en onduide
lijk, dat ze evengoed in het voordeel van de tegenpartij konden
worden uigelegd, wat dan ook gebeurde.
Individueel verzet kwam o.a. van een vrouw, Dr Edith Stein. In april
1933 ontving Pius XI een brief uit Duitsland van deze bekende filo
sofe. Zij was een joodse bekeerlinge en verzocht de paus om een
encycliek uit te geven over het joodse vraagstuk. Zij was ernstig
bezorgd over de anti-semitiese politiek van de nazi’s. Het verzoek
werd niet ingewilligd. Negen jaar later in 1942, is Edith Stein uit
een Nederlands klooster gehaald door de Gestapo. Zij was een kloos-
terlinge-karmelites
Dezelfde paus Pius XI had kennelijk nog niet genoeg gezegd over de
vrouw en laat êên jaar later in 1931 de brief Quadragesimo Anno’
verschijnen. Nog één citaat wil ik daaruit vermelden, want zo
langzaam aan, al schrijvende, merk ik dat ik er aardig genoeg van
begin te krijgen.
-"Huismoeders verrichten hun taak vooral in of rond het huis, en
zien toe op het reilen en zeilen van de huishouding. Dat er huis
moeders zijn die zich, doordat hun echtgenoot niet voldoende ver
dient, gedwongen zijn om buitenshuis loonarbeid te verrichten,
is een misstand van de ergste soort, die tot iedere prijs moet
worden uitgeroeid".
MsSH
,9. r’
