201
21
41
51
61
71
81
91
701
XII1
121
131
141
151
161
171
181
211
221
231
241
251
261
271
281
291
301
311
321
331
341
351
361
371
191
31
fl
Het blijft voorwaarts
m.m.v.KL
jas
p
Daar
mee
dan
die
van
koers,
Want
goed
van
loop
vast
wel
naar
een
nu
strijd
was
wel
dat
Coolen
tegen
uniek
gen
zeker
mens
een
en
beta I en
dachten
de
Is
kunt
maar
nu
zeg
mens
a I tij d
tegen-
sterke
op
in i t i a-
span-
tegens
nooi t
wel
i veelal
en
van
i s
met
dan
nog
de
ge-
op
act i v i tei t
optimistisch
g e I oof
ook
je
je
natuur-
We
ge-
Wat
"Vroeger
mach i ne
de bevolking
waar
de
de openbare school
straat. Coolen draagt
manchester jas een
geweertje.
de
ben ik
democratie
Dictatuur
mi I joenen
je
6e klas van
in de Molen
op zijn
gebroken
wel diep
herkenbaar
fami lie als
Al les was
stev i g
We
ii
nu
"den
komen
pensioengerechtigde
en
verleden
de
eind vijftiger
zestiger jaren
sluimerende ommekeer
maar
Direct
de
beseft
is, en
met
voor geld en materiële
Arbeid wordt ook niet
zo geïdeal iseerddoor
en
hier, Jantje
u i tkeri ng
i moest
Er is veel veranderd,
ties van "vroeger"
anders dan
ten dele
vraag "of
slechter is dan
beantwoorden
wat
i s
kameraad hier, Jantje Klijsen,
Kreeg een uitkering van vijf
gulden, en moest zeven gulden
kostgeld betalen. Maar nu is
er uitzichtloosheid, het ledigzijn
Van de jeugd. Gevaarlijk hoor!
Daar kan ik dan zo kwaad om
worden: nu kunnen we alles
bestuderen, lezen, ons ontwik
kelen enzovoorts, en dan zijn
er die van toeten noch blazen
weten. Anderhalf miljoen van
die Telegraaf- en Pri vé-lezers.
Er wordt weer zonder kop mee
gemarcheerd
KI ij sen
dat een
voor
tuur lijk
wel
niet meer
dat wordt
overmatige
vinden in
tegen
en
lezingen zeg ik
jeugd: elk mens is
hebt een denkvermo-
steeds in loondienst en daarom
zou ook hij de klassenstrijd
moeten blijven voeren."
Andriesse: "Ikzelf ben
wat afwachtend gebleven
over het idee van één
vakbond. Je centraI iseert
die manier snel allerlei
tieven, en een creatieve
ning tussen voors en
wordt moeilijker. Goed, het gaat
allemaal wel wat langzamer,
maar "op naar het socialisme"
is dan ook een lange weg. En
met die veranderingen in de
CPN van nu, de democratische
erg- gelukkig,
is het hoogste
of knechting
is fout,
onherroepelijk
mocraten elkaar
een gezamenlijke
werkloosheid, bewapening
herlevend fascisme."
Of het nu wat beter is
toen, "den dag" moet
steeds komen. Allemaal dik
leeftijd
passeerd, en terugkijkend
een verleden vol
blijven de heren
en strijdvaardig
Andriesse: "Zo
jaren, begin
is er een
gekomen, maar wel diep snij
dend. Direct herkenbaar was
dat de rooie familie als het
ware uiteenviel. Alles was zo'n
beetje bereikt. Oudedagsvoorzie
ningen, sociale zekerheid en
De t.v. deed haar intrede,
variatie in recreatie
Zo'n Vara was
goed, maar moest
nou
In ons idealisme heb-
ons verkeken op de
Het is niet geheel
verwachtingen ge-
het is niet de staat ge-
waarvan wij gedroomd
waarvoor wij gestreden heb-
Maar ik ben blij dat we
communisten en sociaal-de-
wetenschap
I evensverrijk i ng
materia I i sti sch
van de geest.
zien, die verloe-
vervreemding en het
ook de arbeiders-
triest. Dat is niet
onze idealen voor
I!
zo. De t.v. deed haar
meer variatie in
mogelijk. Zo'n Vara
leuk en goed, maar
'Morgenrood' nou elke ochtend?
De lust om bijeen te komen,
samen vertier te maken, ver
dween; de zaak vergrijsde. Ook
met het werk. Je bent een ver
lengstuk van je machine gewor
den, ziet en
wat van jou
gecompenseerd
aandacht
status. Arbeid wordt ook
meer zo geïdeal iseerd
kunstenaars, in gedichten
op doeken. We hebben het mate
rieel gezien beter, maar de
culturele bagage, de vorming,
de geestelijke basis hebben we
vergeten, genegeerd. En dat
is erg eenzijdig, een beetje ge
vaarlijk. Alles wat toen tot de
socialistische beweging hoorde,
zat stevig in elkaar. Dat is
weg. We zijn wat meer op
drift
Coolen: "Materieel gezien was
de crisis van vóór de oorlog
veel groter. Mensen werden de
werkverschaffing ingetrapt. Mijn
door
het mooiste wat
hij heeft een denkvermogen
gekregen
ik:
partij
bru i k
zelf,
voor je.
opgestaan, en miljoenen trapten
erin, omdat ze niet nadachten."
we
doodsteek
was. Is na
niet waar. Je kunt de
klok wel stilzetten, maar de
tijd gaat door. Als we nu naar
(vier u.ur werk per dag moeten,
hebben we meer tijd voor kunst,
cu I tuur
kenn i s,
zijn r
weest
we nu
deri ng
egoïsme
kIasse
wat wij
ogen hadden en hebben.
"Bij
de
je
laat je niet manipuleren,
niet door fascisten. De
is het mooiste wat er is,
mee-
Tegen die jeugd zeg
niemand, van welke
op zijn woord; ge-
geest, ontwikkel je-
hebt een heel leven
Er is ooit een dictator
De situa-
zijn totaal
nu. Ze zijn maar
vergel ijkbaarDe
het nu beter of
toen" is moeilijk
te beantwoorden. Waar kijk je
naar, wat is belangrijk? Een
ieder is het eens dat de ar
beidsomstandigheden verbeterd
zijn, de voorzieningen onverge
lijkbaar goed, en algemeen
kiesrecht een feit. Maar tevens
wordt gewezen op "moderne
schaduwkanten" als vervuiling,
bewapening, verspilling en ver
vreemding
Coolen:
ben wij
Sowjet-Unie.
volgens onze
gaan, het is
worden
en
ben
als
ik
nu
Iezen
enzovoorts
van toeten
Anderhalf
en
zonder kop
HR