marcheren
22
29
F 6
28
F 3
20
4
7
F 10X
T 11
r 12
F 13
F 14
F 15
19
21
23
25
26
27
30
31
32
33
34
35
36
37
a
F 8
L9
24
f 5
r i6
y i7
r 18
De textielstaking van 1935
de
b leef
het
ideaaI
Social isten-Commu-
Hij
bij
Ni et
maar
en
de
We
vonden
Ti Iburgse
al leen
ook bij
k I ei ne
ons
van
Ant imi Iitari st ische
in 1930 te Eindhoven,
socialisten waren
Het
een
op
"Bedenk
kerk
ons
I andel ijk
niet.
Voor
massa
produktie-
en
waren
tegenwoordig
maken
naar
taa i
pro-
Vak-
haar
Dat
wer
en
en
nog
bij
de
zelf-
Verhoudi ng
n isten
demonstratie
Ti Iburgse
aanwezig.
en
openen
de
Het
minder
een
duur
blijft
I andel ijk
aan
wekkend
4000 man
lang."
dat
strijdbare
en
gewonnen
en
bv
ons
verloren
Maar politiek en moreel
we gewonnen. Mensen
de kerk uit als de pastoor
af de kansel
de i
zaal
"4000 man op straat,
lang. Er waren
i nzame I i ngen
ders u i t
steunden
stak i ng
de
partij
klein om apart te
naar buiten te
bij acties vonden
en "revolutio-
Een demonstra-
De
hadden
komen
tie en
straat
en de
derdak
straat
I aatste
demonstreren
treden, maar
"evol ut ionai ren
nairen" elkaar',
tie van socialisten in Turnhout?
Gezamenlijk werd Tilburg verla
ten om internationaal de plicht
niet te verzaken.
Andriesse:
druk van kerk en
organisaties ons tegenover
kaar erg tolerant maakte;
hadden elkaar ook nodig."
De geschiedenis heeft ondermeer
geleerd dat terwijl sociaal-de-
In 1935 was er een
king. Ongekend groot,
stad waar arbeiders
en
een
kap i taa I
mun i st i sch
wel dat de
kathol ieke
el-
we
al s
heersende
capi tu latie
weer
i of behield.
de E.V.C.-ers
het Nederlands
Vakverenigingen
waar
gecontroleerd
"sociaal web
Jo de
voorman
en omgebracht in Dachau).
Coolen: "Vooral in 1935
wij gehoor bij het
proletariaat
de arbeiders,
middenstanders
standigen. Mijn vader en Sjefke
Spijkers waren
de wilde textielstaking,
augustus hadden Ti Iburgse tex-
t iel arbei ders de strijd aange
bonden tegen een loonsverlaging
die buiten
vakorgan i sa-
besturen van
en Katholieke
aan
werd aangebo-
ak t iepamf I et
de hoofdbe
en Ka-
kunnen
over
met
die
SDAP en
op
vormi ng
zaten de
commun i sten
in de Pastoor
Als partij was
te
die
De
met
centrale (E.V.C.) één
I te
voor
na
grote sta
voor een
u i tgebu i t
werden door
van kerk en
Lepper, com-
opgepakt
middel plaat-
middel van de
Ondanks onze
eisen aan de
om de staking
de stakingskas-
blijven zij zich
zijde van de
zij U
i n
tus-
en sociaI isten
vooroorlogse
ge-
oorlog had je
handwerksl ieden
arbeiders, de
gezamen I ijke
duidelijk. Dat
hel der
hoog
betaaI de
een
leiders bij
Op 26
van gezamenlijk optrekken
"de dag die komen gaat"
bestaan. De communisten
beerden met de Eenheids
grote ar-
vormen, als te-
de
de
s Duitsers
i nnam
en
van
van
bei dersbond
genwicht
klasse die
van de
plaats i
mi sl uk te,
den lid
Verbond
(N.V.V.).
Klijsen: "En dat waren zeer be
wuste en strijdbare arbeiders.
Ben het jammer blijven vinden
dat het niet gekomen is tot één
grote bond. Eén beweging tegen
het kapitaal. In de oorlog was
het ook één beweging: de pas
toor hielp de communist en om
gekeerd. Voor mij hoefde dat
ook niet zo, via bonden, opge
splitst en makkelijk tegen el
kaar uit te spelen. En nu ligt
dat nog moeilijken. Het kapita
lisme heeft zich razendsnel ont
wikkeld. Arbeiders zijn gespe
cialiseerd en georganiseerd in
deelbelangengroepenVoor de
de massa van
en
sol i dar I tei t
belangen
i s
te maken. Maar
gekwal if iceerde
arbeider is
arbeider. Hij is
"Het NVV,
staking niet. Het
Arbeids Se-
communisti-
wel. Het NVV
zat moeilijk. Het was crisistijd
en ook toen waren de meningen
verdeeld over de noodzaak tot
bezuinigingen. Het NVV-Tilburg,
althans een meerderheid, wilde
wel, onder andere de socialisti
sche voorman Bart van Pelt.
Maar landelijk wilde men er
niet aan. Het was zeer indruk-
superroomse stad,
straat, een maand
het Smidspad was de thuis-
Later werden de verga-
i op de wielerbaan ge-
onidai het café te klein
Zo hevig als de botsingen
sen communisten
waren in het
Duitsland is het hier nooit
weest. Toch was de relatie niet
altijd rozegeur en maneschijn.
Op politiek gebied lag men
nogal eens met elkaar overhoop,
communisten en socialisten
ieder hun eigen onder-
partijpol i tieke organisa-
In de Kruis-
sociaIi sten
vonden on-
Smi ts-
deze
apart
bu i ten
de
een
van bijna 7 procent,
de leden van
ties om door
de
Textielarbeidersbonden 1
de fabrikanten
den." (Uit een
"De fabrikanten en
sturen van de Moderne
tholieke Organisaties
tegenover onze eensgezinde
strijd slechts één
sen, dat is het
u i thongeri ng
hardnekk i ge
Hoofdbesturen
te erkennen
sen te
scharen aan de zijde van
fabrikanten. Het zij U gezegd
dat de fabrikanten in de afge
lopen 3 jaren door regelmatig
de tarieven te verlagen
ongeveer 30 tot 35 procent
het loon hebben ontnomen.")
man op straat, een maand
Er waren overal geld-
de middenstan-
Heuvel straat
hebben de
materieel
hebben
I iepen
van-
de kansel tekeer ging tegen
communisten en stakers. De
van de weduwe Zebregs
mocraten communisten druk
bezig waren eikaars ongelijk
te bewijzen de fascisten als la
chende derde vrij baan kregen.
Nog steeds wordt een beetje be
schaamd gedacht aan de periode
dat sociaal-democraten door
communisten bestempeld werden
als sociaal-fascistenen dat
in het SDAP-blad 'Vrijheid, Ar
beid, Brood' Moskou over één
kam werd geschoren met Mus
sent. Communisten die infil
treerden in de SDAP en daar
bleven hameren op marxistisch-
leninistische beginselen werden
geroyeerd
Na de oorlog
op
haven. I
deri ngen
houden
was."
Andriesse:
steunde de
N.A.S. (Nationaal
cretariaat) en de
sche vakbeweging
moei Iijk Het
ook toen waren
de
I eden
om
Moderne-
de
de
