Vrouw in verzet ct cakxwn i Nieuw boek over verzet en verraad in grensstreek I Miet Pauw en de bezetting in Baarle door Els Hofker Nieuws- en Advertentieblad voor Alphen en Riel - Baarle-Nassau - Baarle-Hertog en Chaam Vrijdag 11 augustus 1989 nr. 4146 geeft u iedere zaterdagavond een sfeervol tintje met levende muziek vanaf20.00 uur I Speurtocht naar de vrouw achter het monument Geen fantasie 1 I 1 ,/g !4 Op zaterdag 9 september zullen de burgemeesters van Baarle-Nassau en Baarle- naam: adres: £15^ PORT BETAALD BAARLE-NASSAU Kerkplein 4 - Baarle-Hertog waardevolle verzetsstrijder die zij is zo’n grote bereidwilligheid aan de dag J hebben gelegd. Els Hofker, de schrijfster van het nieuwe boek over de Baarlese verzets heldin Miet Pauw, woont eerst sinds enkele jaren in Baarle-Nassau. Ze woonde hier nog maar pas, toen zij is begonnen met het verzamelen van materiaal voor dat boek. Nu het bij na klaar is zochten wij haar op om haar enkele vragen te stellen. Wat bracht u op dit onderwerp? Zo iets gebeurt vaak toevallig. Bij mijn buurvrouw, Sonja Prins, ont moette ik Elly Cornelissen en via haar kwam ik in contact met Liza Corne lissen. Toen we het eens over de oor log en over het verzet hadden, merk te Lisa op: ’de moeder van Fons (haar man) zat ook in het verzet. Ze is ge fusilleerd.’ Dat gaf me een schok. Er zijn wel veel vrouwen omgekomen in de oorlog, in concentratiekampen of door oorlogshandelingen, maar er zijn er weinig gefusilleerd. Dus wilde ik er meer van weten. Was er nog niets over geschreven? Jawel, er was wel wat. De publicaties echter gaven niet meer dan enkele fei ten. Ik las er uit, dat het een flinke, heel moedige vrouw was geweest, die samen met haar strijdmakkers meer dan honderd piloten over de grens had geholpen en die in het laatst van de oorlog ook samen met hen stand rechtelijk was gedood. Verder dat zij acht kinderen had en dat zij een win kel dreef. Maar niets over de vrouw zelf. Wie was zij? Ik ging op zoek naar mensen die haar gekend moesten hebben. Was dat moeilijk? U was hier niet be kend. Ja. Veel mensen die haar gekend heb ben zijn al dood. Er waren er ook die niet meer in staat waren met mij te praten. Maar de familie Cornelissen en vooral Jules Cornelissen hebben mij erg geholpen. Via Jules kwam ik Denkt u dat dat voor deze tijd nog iets betekent? Er is nog steeds oorlog en verdruk king en mensen vragen zich altijd af of zij daar in hun eentje iets aan zou den kunnen verandereiï of verbeteren. Miets geschiedenis is daar een ant woord op. Ze begon alleen en ze ein digde alleen. Roem en eer waren din gen waar zij nooit aan gedacht moet hebben. Ze zocht niet zich zelf, maar altijd de ander. Ze heeft voor heel veel mensen heel veel betekend, vaak het verschil tussen leven en dood. Wat vond u het moeilijkst bij het schrijven van dit boek. Het moeilijkst was het voortdurend gebrek aan harde informatie. Er be stond zelfs geen vodje papier meer met haar handschrift Bij de inval in haar huis was alles weggehaald en drie weken later raasde de oorlog over het dorp. Moeilijk vond ik ook, dat ik niet kon weten hoe al die mensen die haar gekend en bemind hebben op mijn vragen zouden reageren. Ik ben vooral de familie erg dankbaar dat zij sinds vier jaar in Baarle-Nassau. Het nieuwe boek VROUW IN VERZET van Els Hofker wordt, aan de vooravond van de herden king van de gevallenen in de bei de Baar les, op zaterdag 9 septem ber om 12 uur ’s middags door de uitgever, de heer J. de Jong, di recteur van de drukkerij en uitge verij Em. de Jong te Baarle- Nassau, aangeboden aan de bur gemeesters van Baarle-Nassau en Baarle-Hertog. Die aanbieding ge schiedt in het voormalige gemeen tehuis van de gemeente Baarle- Hertog, dat dan even te voren of ficieel in gebruik is genomen als het tehuis van de Heemkunde - Kring ’Amalia van Solms’. In dat huis, waarin de Heemkunde - kring ook tentoonstellingen inricht wordt bij deze gelegenheid een tentoonstelling geopend over het smokkelen van geallieerde vliegers gedurende de tweede wereldoor log. Ook aan de rol van de hoofd persoon uit het boekje, Miet Pauw als pilotenhelpster zal in die expo sitie aandacht worden besteed. Ons Weekblad Uitgave van Uitgeverij Emiel de Jong B.V. - Tel. 04257-8922* - Postbus 8 - Baarle-Nassau - Vierentachtigste jaargang. Kopij en advertenties uiterlijk woensdagmorgen in ons bezit s.v.p. Telefonisch opgeven van advertenties is mogelijk tot woensdag 12.00 uur (alleen via tel.nr. 04257-8922* toestel 34). Uitgezonderd familie-advertenties en zoekertjes. Deze uit sluitend opgeven bij de kontaktadressen kontant of aan de drukkerij - Voor Baarte: Visweg 8 - Giro: 4473393. Voor Alphen: 'De Nieuwe Magneet' - Raadhuisstraat 20 - Alphen - Tel. 04258-1721 - Voor Chaam: A. de Jong - Wolfsdonk 7 - Chaam - Tel. 01619-1767 - Voor Riel: J. van der Kaa - Ronsel 9 - Riel - Tel. 04248-1922. Voor België: P.V.B.A. de Jong Nassaulaan 1 - 2338 Baarle-Hertog. tweede plaats legt de bevolking van Brabant en Vlaanderen een haast na tuurlijke zwijgzaamheid aan de dag als het gaat om acties van ongehoor zaamheid, weerspannigheid of verzet tegen een als opgelegd gevoeld gezag. Zelf ziet de schrijfster haar werk als een eerbetoon, niet alleen aan de na gedachtenis van Miet Pauw, maar ze ker ook aan de rol van de vrouw in het verzet, die omvangrijker is ge weest dan uit de historische literatuur over die tijd blijkt. In het Brabantse bestond in de laatste oorlogstijd 20% van de landelijke bevolking uit onder duikers, en een groot stuk van de zorg voor hun voeding, veiligheid en voort bestaan kwam op de schouders van de vrouwen terecht. De schrijfster Els Hofker werkte in de Tweede Wereldoorlog mee aan het illega le weekblad ’Je Maintiendrai’ te Amsterdam. Na die oorlog werk te zij als journaliste, aanvankelijk bij Het Vrije Volk, later als free lance publiciste, redacteur en hoofdredacteur van een vrouwen blad. Haar publicistisch werk lag vooral in de richting van de sociale reportage en -rubrieken. Daar naast schreef ze feuilletons, hoorspelen en boeken. Zij woont ook aan namen en adressen van oud- verzetsstrijders. Kunnen die mensen zich alles nog goed herinneren? Je iets goed herinneren is erg moei lijk. Als ik mezelf naga is het haast onmogelijk om na zo’n lange tijd ge beurtenissen in dagelijkse volgorde te beschrijven. Je iets herinneren gaat met pieken: sommige gebeurtenissen en mensen laten zo’n indruk na, dat zij moeilijk vervagen kunnen. Als je je concentreert duiken die onmiddel lijk als klare beelden op. De rest moest u dus fantaseren? Neen, ik heb niets gefantaseerd. Ik had mij voorgenomen, dat ik zou ge bruiken wat ik uit de geschiedschrij ving en mogelijke officiële stukken zou vinden en wat mensen die haar hadden gekend uit hun herinnering wisten op te diepen. Wilden de mensen er wel over praten? Sommigen wilden aan die tijd niet herinnerd worden. Anderen niet, om dat zij vonden dat zij haar toch niet zo goed hadden gekend. Een schreef mij een brief, waarin hij zei, dat hij ’ons Mieke’ goed had gekend, maar toch niet precies wist wat zij had ge daan. Hij schreef gelukkig wel wat zijn eigen verzetswerk was geweest, en dat heeft mij toch ook weer geholpen bij de legkaart die ik bijeen moest leg gen. Klopte het altijd wat de mensen ver telden? Natuurlijk niet. Zoals ik al zei: nie mand herinnert zich alles precies, en er is altijd gevaar dat men onbewust fantaseert hoe het geweest kan zijn. Ook eendere gebeurtenissen worden door ieder anders naverteld. Daarom heb ik steeds de zelfde onderwerpen met heel verschillende mensen bespro ken, zodat ik in ieder geval zo dicht mogelijk bij de vermoedelijke waar heid kon komen. Wisten de mensen in die tijd wat Miet deed? Nee, beslist niet. Ze was een opgewek te, gezellige praatster, maar zij sprak niet over zichzelf en niet over wat zij deed. Mensen met wie zij werkte wa ren een heel gesloten groep en zelfs in die groep wist niet iedereen wat zij nog meer deed. Hebt u dat nu wel boven water gekre gen? Lang niet alles, jammer genoeg. Al die gesprekken die u gehad heeft staan niet helemaal in uw boek. Hoe hebt u uitgekozen wat er al of niet in moest? Ik heb er mij op geconcentreerd wie Miet Pauw eigenlijk was. Het ging er mij om om haar te leren kennen, te zien wat haar bewoog. Vooral door heel lange gesprekken met haar kin deren, die ik vroeg te vertellen over hun jeugd met hun moeder, konden wij dat beeld samen ontwikkelen. Miet groeide voor mij uit tot een heel intelligente en wijze, maar ook wel heftige en resolute vrouw, die in haar jeugd en in haar twintig huwelijksja ren is gevormd en beproefd tot de geworden. postcode De maandag na de officiële aanbieding wordt het boek u per post thuisbezorgd. Deze actie eindigt op zaterdag 9 september. BON Het boek VROUW IN VERZET, Miet Pauw en de bezetting in Baarle zal van 9 september af in de winkel, bij de VVV en bij de Heemkundekring ver krijgbaar zijn. Het fraai gebonden boek kost dan 19,75. Wie het SNEL en VOORDELIG hebben wil kan het krijgen voor 15, Hij moet het dan bij VOORINTEKENING bestellen. Dat kan door het insturen van deze BON. Schrijf op deze bon uw NAAM en ADRES. Doe deze in een envelop, waar u ook VIJFTIEN GULDEN doet (of een che que voor vijftien gulden. Die bezorgt u bij: Uitgeverij en drukkerij Em. de Jong (adres) y Hertog een nieuw boek over het verzet in hun gemeenten presenteren. Het zal hun, mede namens de schrijfster, worden aangeboden door de uitgever, de heer J. de Jong. VROUW IN VERZET is een boek, dat ELS HOFKER schreef over mevrouw M.J. Cornelissen-Verhoeven, in het dorp ’Miet Pauw’ genoemd. Miet heeft zich in de Tweede Wereldoorlog onderscheiden als pilotenhelpster en ver zetstrijder. Drie weken voor de bevrijding werd zij, na verraad, standrechte lijk gedood. Samen met haar strijdmakkers, de marechaussees Gradus A. Gerritsen en Adri- anus Th.J. van Gestel werd Miet Pauw reeds vlak na de oorlog met een mo nument geëerd, maar het viel de schrijfster op, dat ook in haar eigen omge ving haast niemand meer feitelijk wist, wat hun dorpsgenote had gedaan en voor het verzet had betekend. Zij begon een speurtocht langs fami lieleden en anderen die haar nog per soonlijk hadden gekend. Het relaas dat dit boek bevat is uit hun herinne ringen samengesteld: een legkaart waaraan, na ruim veertig jaar, uiter aard wel wat stukken moesten ontbre ken. Wat was het voor een vrouw, hoe was haar karakter, wat bracht haar er toe, hoe raakte zij langzamer hand op zo’n sleutelpositie in enkele pilotenlijnen, hoe handelde zij, en hoe kwam het, dat zij, zo vlak voor de be vrijding, werd verraden, opgepakt, verhoord en vermoord? Dat waren de vragen die de schrijfster zich heeft gesteld en waar zij, zonder te fabule ren of te romantiseren, getracht heeft een antwoord op te vinden. Naarmate het onderzoek vorderde kwam daar nog een vraag bij: hoe kan het, dat de naam van iemand die zulk een rol gespeeld heeft in het verzet, wier huis een doorgangshuis was voor zo veel vluchtelingen en piloten in of ficiële geschiedschrijving nergens voorkomt? Het antwoord denkt zij, is tweeledig: de geschiedenschrijving van een land pleegt vaak geredigeerd te worden vanuit de hoofdstad of het regering scentrum, wat er in grensstreken ge beurt komt er bekaaid van af. In de SWISS’

Kranten Regionaal Archief Tilburg

Baarle-Nassau - Ons Weekblad | 1989 | | pagina 1