I
Bij een gouden jubileum van Franciscaner
Broeders van het Heilig Kruis in Huize
’’Cruyshof”
Weer grote Luikse Markt in Baarle-Nassau
I
II
Ki
Baarlese monumenten
I’V
1
O
Nieuws- en Advertentieblad voor Alphen en Riel - Baarle-Nassau - Baarle-Hertog en Chaam
r
n
m
ri
w
I Vrijdag 25 september 1981 - Nr. 3739
II
een nieuw orgel in de kapel.
’beddenhuizen'
Op 1 oktober a.s. zal het 50
jaar geleden zijn, dat vanuit
Duitsland de
Franciscanerbroeders van het
Heilig Kruis zich vestigden te
Baarle-Nassau.
Hiervoor werd een jachthuis
met een terrein van 90 ha.
aangekocht. In de Baarlese
contreien werd dit huis het
’’Hooghuis” genoemd en het
was gelegen halverwege de
weg van Baarle-Nassau naar
Chaam.
5:
leggen werden in concreto afgesloten op 15
maart 1939, toen de eerste candidaatbewoner
werd opgenomen. Vooral in samenspraak met
Het ballonmonumentje in Castelré.
(foto 1970)
functionarissen van de toenmalige R.K. Land-
kolonie konden de eerste opnames gerealiseerd
worden. Ondanks de bittere jaren van de oor
log waren er in januari 1946 reeds 32 mannen
opgenomen.
Dankzij vele weldoeners en vrienden, ook uit
Baarle-Nassau, maar ook dankzij het grote
doorzettingsvermogen en de volharding van de
broeders wisten zij hun werk in stand te hou
den en kwam er in 1947 een einde aan een
moeilijke periode.
Het werk ging door. Er werden voorzieningen
getroffen voor een verdere uitbouw van het
agrarische bedrijf (landbouw, veeteelt, tuinde
rij). In de jaren vijftig groeide dit uit tot een
volledig modern boerderijcomplex. Zowel
voor de broedergemeenschap als voor de opge
nomen mannen had de boerderij een belangrij
ke functie, zowel in economisch als sociaal op
zicht.
Ook nam het aantal opgenomen bewoners
steeds meer toe, waardoor de huisvesting veel
te krap werd. Tegen het einde van de vijftiger
jaren kon worden begonnen met de bouw van
een nieuw klooster met kapel en keuken. Op 5
oktober 1960 consacreerde de bisschop van
Breda, Monseigneur Baeten, het altaar in de
kapel en zegende het nieuwe klooster in. Door
deze uitbreiding en renovatie van het bestaan
de gedeelte werd het mogelijk om 70 mannen
een thuis te bieden.
Hoopvol ging men de toekomst tegemoet. Dit
bleek ook uit het feit, dat er voorzieningen wa
ren getroffen voor novicen, die hun intreden
wilden doen in de kloostergemeenschap van de
Franciscanerbroeders
Maar door de ontwikkelingen in de jaren zestig
ten aanzien van verschuiving en veranderingen
van waarden en normen in zowel het kerkelijke
en religieuze als maatschappelijke leven werd
aan deze hoopvolle verwachting niet voldaan.
Gestaag liep het aantal broeders terug. In 1963
waren er nog 13 broeders, op 1 juni 1968 waren
er nog slechts 8.
Met deze ontwikkeling zou het bestaan van de
70 mannen, die in Huize Sint Franciscus woon
den in gevaar gebracht kunnen worden. Daar
om werd er naar nieuwe mogelijkheden ge
zocht om het voortbestaan van het huis te
worden, het vroegere jachthuis en de huidige
nieuwbouw zullen worden gerenoveerd en de
middenbouw zal worden afgebroken, teneinde
op die plaats een geheel nieuwe gemeenschap
pelijke ruimte annex keuken te bouwen.
Met deze nieuwe accomodatie, waarvan de ca
paciteit op 85 bewoners is berekend, zal ook de
opvang en de begeleiding van de bewoners aan
gepast en verbeterd worden. De start van de
nieuwbouw is van waardevolle en symbolische
betekenis voor het godvruchtige en werkzame
leven, dat de Franciscanerbroeders van het
Heilig Kruis op 1 oktober 50 jaar geleden in en
om het oude jachthuis begonnen zijn.
Op donderdag 1 oktober vieren zij dit gouden
jubileum in eigen kring met een plechtige eu
charistieviering, waarin Mgr. Ernst, bisschop
van Breda, voorganger zal zijn, ’s Avonds om
20.00 uur zal de Koninklijke Harmonie St. Re-
mie uit Baarle-Nassau een concert verzorgen.
Op zondag 4 oktober, op Franciscusdag, hou
den de broeders na de misviering, gezongen
door het gemengd koor van de Parochiekerk te
Baarle-Nassau, een receptie van 11.30 tot
13.00 uur in het gebouw ’’Buitenzorg” naast
het Broedershuis de Cruyshof.
Als blijk van waardering voor het werk van de
broeders is een inzamelingsactie gestart om de
broeders bij dit jubileumfeest als geschenk een
bijdrage aan te bieden voor de aanschaf van
een nieuw orgel in de kapel. T. Eikenaar
Amusement
Vanzelfsprekend zal een gezellig buffet, evenmin
ontbreken als diverse stands met hartige hapjes eh
lekkernijen. De Baarlese harmonie St. Remie neemt
een deel hiervan voor haar rekening.
De muziek zal worden verzorgd door disco Atlan
tic, terwijl het hoogtepunt van de middag zeker ge
vormd wordt door het Life-optreden van de zange
res Corry Konings.
In het centrum van de markt zal hiervoor een speci
aal podium worden opgebouwd. Het optreden van
zangeres Corry is voorzien tegen 17.00 uur.
Het is te hopen dat de weergoden de organisatie een
beetje gunstig gezind zullen zijn. Immers dan be
loofd het kleurrijk handels- en amusementsgebeuren
druk en sfeervol te worden.
Na het succes van vorig jaar, toen zo’n 4000 bezoe
kers de toegangspoorten tot deze markt passeerden,
hebben de samenwerkende sportvereniging t.w.
Gloria UC voetbal, Atletiek Vereniging Gloria en
de sjoelvereniging ”De Gloria Schijven” zich geen
moeite gespaard om ook nu weer voor ”elk wat
wils” te brengen.
Zo’n Luikse Markt kent twee accenten namelijk:
Handel en Amusement.
De belangstelling voor het Marktgebeuren was ook
deze keer weer overweldigend.
waarborgen. Door de Sint Franciscusstichting,
welke tevens de directie van het huis was, wer
den verschillende deskundigen op sociaal en
economisch gebied ingeschakeld.
Op 1 juni 1968 werd een nieuw tijdperk inge-,
luid. Er kwam een nieuwe stichting met een le-
kenbestuur onder de naam ’’Stichting Huize
De Gaarshof”. De naam Gaarshof is af
komstig van een stuk landgoed, dat vroeger lag
in de buurt ’’Hoogbraak”, ruim 2,5 km. van
het Hooghuis gelegen.
De nieuwe stichting huurde van de Franci
scusstichting de gebouwen, met uitzondering
van de boerderij. Tevens nam zij de zorg en de
leiding over de bewoners op zich. Zonder de
principiële doelstellingen overboord te gooien
en gepaard gaande aan de ontwikkelingen op
sociaal-pedagogisch en psychologisch vlak
werd inhoudelijk het werk voor en met de be
woners ook bijgestuurd. De doelstelling van de
nieuwe ’’Stichting Huize De Gaarshof” werd
nog wat aangescherpt. De Gaarshof moest be
schikbaar zijn voor die groep mannen, die in
onze huidige maatschappij met zijn vele gespe
cialiseerde voorzieningen zowel in de intramu
rale als in de extramurale zorg niet geholpen
kunnen worden met de noden waarmee zij vaal
al lang te kampen hebben.
Dit betekende, dat de mannen, die steeds tus
sen de wal en het schip vielen met het zoeken
naar oplossingen voor hun problemen op de
Gaarshof konden komen wonen om zo aan
hun resocialisatie te werken. Voor een aantal
bewoners houdt dat in dat zij binnen de gebor
genheid van de Gaarshof een nieuw leven zijn
begonnen en er hun thuis hebben gevonden.
Voor andere bewoners is het verblijf van tijde
lijke aard (meestal enkele jaren) en mondt de
resocialisatie uit in het vinden en creëren van
een nieuwe aansluiting bij het maatschappelijk
gebeuren.
Met dit werk, waarvan de Franciscanerbroe
ders de grondleggers zijn en waarin zij nog
steeds actief werkzaam zijn, neemt de Gaars
hof een vrij unieke plaats in in de rij van hulp-
verleningsinstituten in den lande.
Doordat het aantal bewoners steeds groter
werd, moesten de broeders nieuw onderdak
zoeken; een verplichting, die met de Stichting
Huize De Gaarshof was aangegaan.
Op de plaats waar eens de stallen stonden, wel
ke in 1971 totaal door brand verwoest werden,
werd een Broedershuis gebouwd, dat de naam
’’Cruyshof” kreeg. De brand in de stallen was
tevens aanzet voor een definitieve afbouw van
het agrarisch bedrijf. De veestapel werd in zijn
geheel opgeruimd, maar de gronden zijn nog
steeds in het beheer van de Sint Franci
scusstichting. Een klein gedeelte wordt in het
kader van arbeidstherapie bewerkt door bewo
ners van de Gaarshof. Een ander gedeelte van
de stallen werd verbouwd en ingericht voor ar
beidstherapie in huis.
Op 7 oktober 1972 werd de ’’Cruyshof geo
pend met een eucharistieviering, waarin voor
ging Pater Dr. Ed. Loffeld, pastor van de
Gaarshof en van de broedergemeenschap.
Zoals elk decennium in de geschiedenis van de
Franciscanerbroeders te Baarle-Nassau met
bijzondere jaren begonnen zijn en hun eigen
karakter daaraan gaven, zo zijn de tachtiger
jaren begonnen met wat intern Gaarshof Nieu
we Stijl wordt genoemd.
In intensieve medewerking met de Stichting
Huize De Gaarshof is de Franciscusstichting in
augustus jl. begonnen met de realisering van de
nieuwbouw- en renovatieplannen. Er zullen
twee nieuwe ’’beddenhuizen” bijgebouwd
Verschillende handelaars moesten teleurgesteld
worden omdat de beschikbare plaatsen volzet wa
ren.
Duizend en een artikelen voor iedere beurs zullen te
koop worden aangeboden.
Zo zijn er stalletjes met antiek zowel kleingoed als
meubilair), curiosa, porselein, aardewerk, koper,
tin, schilderijen, oude kleding en boeken, bijoute-
riën, kunstnijverheid, lederwaren, wanddecoraties,
etc. etc.
Ook oude handwerken en oude ambachten zuilen te
bewonderen zijn. Immers op deze Luikse Markt
wordt er gedemonstreerd met o.a. glasblazen, pot
tenbakken, kantklossen, tegelmaken, klompenma
ken, stoelenmatten e.a.
b/
Hun dagen zijn geteld
Zondag a.s. wordt er op de speelplaats van de ba
sisschool aan de Rektor van Broekstraat wederom
een Luikse Markt gehouden. Deze markt duurt van
10.00 tot 18.00 uur.
Één van de doelstellingen van deze vestiging
van de Franciscanerbroeders was, naar het
voorbeeld van de stichting van de congregatie,
Broeder Jacobus Wirth, zich dienstbaar te ma
ken voor de noodlijdende mens. Voordat de
broeders daadwerkelijk aan deze taak konden
beginnen moest er eerst ander werk verzet wor
den.
Ais gasten in de pastorie van Baarle-Nassau
van de toenmalige pastoor Vekemans maakten
de broeders het vroegere jachthuis gereed voor
bewoning. Het werd door de pastoor op 24 ok
tober 1931 ingezegend en kreeg de nieuwe
naam van Sint Franciscusklooster.
De eerste jaren daarna werkten de broeders
vooral op het land om het bouwrijp te maken
en werd er ook een veestapel opgezet. Om de
doelstellingen van het werk van de broeders
ook formeel vast te leggen werd in 1932 de Sint
Franciscusstichting in het leven geroepen.
Vijf jaar nadien, vooral vanwege de toename
I van een aantal roepingen, werd aan het
bestaande Hooghuis een nieuwe vleugel aange
bouwd. Deze vleugel wordt in de Gaarshof van
I nu ”de middenbouw” genoemd. Op 17 sep
tember 1937 kwam Monseigneur Hopmans,
toen bisschop van Breda, de nieuwbouw met
zijn nieuwe kapel en pas aangelegde kerkhof
inzegenen.
De voorbereidende werkzaamheden om de so-
ciaal-caritatieve doelstellingen ten uitvoer te
"SI
v
.ml
LOT
r
1W
Als informatiebron voor dit artikeltje is
dankbaar gebruik gemaakt van een
brochure over De Gaarshof van Dr. Ed.
Loffeld, genaamd: Huis aan het
Beevaartpad (geschiedenis van een
Baarles Buitengewest).
FRANKERING BIJ ABONNEMENT
BAARLE NASSAU
p
aas
Uitgave van Uitgeverij Emiel de Jong B.V. - Tel. 04257 8765' - Postbus 8 - Baarle-Nassau - zesenzeventigste jaar
gang Copy en advertenties uiterlijk woensdagmorgen in ons bezit s.v.p. - Voor Baarle: Roosakkerstraat 7 - Giro:
4473393 - Voor Alphen: "De Nieuwe Magneet" - Raadhuisstraat 20 - Alphen - tel. 04258-1721 - Voor Chaam: A.
de Jong - Wolfsdonk 7 - Chaam - tel. 01619-1767 - Voor Riel: A. v.d. Hout - Dorpsstraat 2 - Riel - Tel. 04248-1296 -
Voor België: P.V.B.A. de Jong - Hoogbraak 2 - Baarle-Hertog.
Lees in dit nummer het slot van de serie:
"Baarlese Monumenten" door Dr. Ed. Loffeld
v'
(fotoclub ’’Zoeker”
Wfez
