VANUIT DORP-NOORD
I
I
I
I
I
- 135
Onze vakkennis... uw zekerheid!
REISBURO BREDA NOORD
Vlaamse Kermis
Baarle-Nassau
Het suizen van
de dodendraad (3)
Rond Castelré
Judonieuws Alphen
K.V.O. Ulicoten
em. Baarle-Hertog
Alphen
K.V.O. rayon Chaam
Hallo
Doemaranners
Zondereigen neemt
massaal deel!
Gem. Baarle-Nassau
Bekendmaking
Dansend Baarle
Vrijstelling van radio-
en televisietaksen
.^9
POns Weekblad” - vrqdag 20 april 1979
In Baarle-Heide was hij "op staanden voet dood
Dr. Ed. Loffeld.
bestuur.
o
0
V
het bestuur.
De besturen.
J
Uit: "De Duitschers in de Kempen"
door E. Waterschoot, 1926.
Stadsarchief Turnhout.
(Reprod. de Greet).
Blokkenweide 7 - Chaam - Tel. 01619-1813 né 18.00 uur.
Meerstraat 20 - Breda - Tel. 076-874081-877522
De burgemeester van Baarle-Nassau brengt er
openbare kennis, dat gedurende 90 dagen,
ingaande 18 april 1979, voor eenieder het plan
poor de Openbare Bibliotheekvoorziening 1980
M982 provincie Noord-Brabant ter inzage ligt
pp de secretarie dezer gemeente (kamer 0.4).
Iedere belanghebbende kan ingevolge het be
paalde in artikel 5, lid 3 en artikel 7 van de Wet
pp het Openbare Bibliotheekwerk gedurende
negentig dagen na de datum van de kennis
geving van de nederlegging in de Nederlandse
Staatscourant (18 april 1979) schriftelijk tegen
het voornoemd provinciaal plan bezwaren
indienen bij de Minister van Cultuur, Recreatie
en Maatschappelijk Werk, Steenvoordelaan
370, Rijswijk (Z.H.).
Baarle-Nassau, 18 april 1979
De burgemeester voornoemd,
A.H.P. Hogenbosch
KuiKênnesi
Er staat weer een nieuwe instuif voor de deur en
wel op zaterdag 21 april. We maken er deze keer
een gezellig dansavondje van.
Kom je ook?
We verwachten je dan om half acht in het ge
meenschapshuis.
We gaan door tot tien uur.
Tot ziens op zaterdag 21 april!
Nu de lessen al een paar weken afgelopen zijn,
wordt het tijd dat er eens een oefenavond
plaats vindt zodat we hetgene wat we in de
loop van de cursus hebben geleerd, nog eens
kunnen oefenen.
Deze oefenavonden vinden plaats op zaterdag
21 april in zaal Olympia te Baarle-Hertog en op
vrijdag 11 mei in zaal Klein Amerika te Chaam.
Al onze leden zijn op vertoon van hun lidkaart
op deze avonden welkom. Wij wensen u veel
dansgenot en tot ziens op onze oefenavon
den.
Hieronder een kort overzicht van de kate-
gotieèn invaliden die in aanmerking kunnen
komen voor vrijstelling van radio- en televisie
taksen. Deze zijn: blinden, doofstommen,
.oorlogsinvaliden (tenminste 50% invaliditeit),
slachtoffers van arbeidsongevallen of van een
ongeval, vallend onder het gemeenrecht
(arbeidsongeschiktheid van tenminste 80%);
gebrekkigen erkend door de dienst Minder
validen van het Ministerie van Sociale
voorzorg (tenminste 80% invaliditeit),
gebrekkigen en zieken mits attest van de
huisarts, militaire invaliden van vredestijd
(tenminste 80% invaliditeit), mentaal zieken,
invalide mijnwerkers )80% invaliditeit).
[Wie op grond van het bovenstaande in
aanmerking meent te komen voor deze
[vrijstelling kan zich wenden tot de maat
schappelijk werker van het O.C.M.W., die te
[bereiken is in het Cultureel Centrum, iedere
donderdag van 10 tot 12 uur, tel. 014/ 699327.
Op woensdag 25 april a.s. wordt om acht uur
in zaal Kusters onze voorjaarsvergadering
gehouden. Mevrouw Verbeek, die met de
jaarvergadering wegens ziekte verhinderd
was, komt nu een inleiding houden over "hart
en vaatziekten en wat is de hartbewakings-
afdeling".
Na de pauze zal er nog een uur bingo gespeeld
worden. Wij verwachten een zeer grote
opkomst maar rekenen er wel op dat u allen
tijdig aanwezig bent, daar de spreekster ook
tegen acht uur is uitgenodigd.
Zoals u elders in dit blad kunt lezen, wordt er
op die woensdag ook een kindermiddag ge
organiseerd in de Leeuwerik in Galder. Kinde
ren van onze leden die deze middag willen
meemaken, kunnen zich opgeven bij het be
stuur. Mogen wij er ook op rekenen dat enkele
moeders zo goed zijn voor het vervoer te
zorgen met hun auto's.
Bij voorbaat hartelijk dank.
Vorige keer zijn we naar buiten getrokken en
ook deze keer zal een gedeelte van de avond
zich buiten afspelen. We hebben ooit eens een
voetbalelftal samengesteld en toen beloofd
dat er een keer gevoetbald zou worden. We nu
dat gaan we deze keer doen. Het zal er
misschien wel anders naar toe gaan als bij
gewoon voetbal, maar dat merk je vrijdag wel.
Breng wel geschikte kleren en schoenen mee
om te voetballen. Na dit voetbalspel gaan we
binnen ook nog het een en ander doen zoals
touwtrekken, zaklopen, enz....Je ziet wel, het
heeft iets weg van een ouderwetse
koninginnedag. Allemaal weer tot vrijdag.
Doemaran.
Minivoetbaltournooi steeg boven de verwach
tingen uit!!!
Aan de oproep van vorige week "Zondereigen
speelt minivoetbal" is talrijk gevolg gegeven.
Zelfs zo goed dat er nu al minstens twee
volledige ploegen kunnen deelnemen aan dit
minivoetbaltornooi voor de jeugd te Merks-
plas.
Door de vele inschrijvingen (nu reeds ca. 10
ploegen) zal het tournooi een aanvang nemen
vrijdag 20 april om 13.30 uur.
Vrijdag verzamelen zich de ingeschreven
spelers rond 13.00 uur aan de kerk te
Zondereigen. Onder begeleiding van Eddy
Verhoeven gaan we per fiets naar Merksplas.
Wanneer we zaterdag vertrekken weten we
nog niet. Spelers moeten zorgen voor turnuit-
rusting. Degenen die informatie willen, kun
nen zich wenden tot; Mertens Jef, Zon
dereigen 37, Baarle-Hertog, tel. 633650.
Ik dtxxlendr ekvlriscln- drundversperring
de Mrderlandsdw grens.
Een ander gedenkteken, een kruis, heeft jarenlang de plek aangeduid waar in de oorlog
1940-1945 een geallieerde piloot de dood vond. Ook dit monumentje was officieel onthuld door
de burgemeester van Baarle-Nassau, op 18 september 1945. Het stond langs de "Rooieweg"
Baarle-Minderhout, een honderdtal meter rechts vóór de eerste linkse boerderij, die van Corneel
Geerts, nu Schootsenhoek 1. De oude Corneel heeft mij het verhaal zelf verteld.
Op 18 september 1944 kwam uit de luchtvloot naar Arnhem een Amerikaanse "Liberator"
vanwege storing naar beneden. Het was bemand door negen koppen. Glijdend zuid-noord
botste het tegen de hoogliggende baan, zodat de piloot, William Kirting, achter zijn stuurknuppel
beklemd raakte en doodgedrukt werd. Aan de andere kant werd hij in de berm voorlopig
begraven; hier kwam een jaar later het kruis. De acht overlevende vliegende militairen moesten
door Corneel Geerts op zijn kar naar Hoogstraten gereden worden, onder Duits geleide. Daar
werden ze in een school ondergebracht.
->6 prijzen van de loterij van de Vlaamse Ker
's van de Oudervereniging, kunnen afgehaald
men bij Mevrouw Stadhouders. Willem
exanderstraat 31, Baarle-Nassau.
Drie maanden geleden schreef de Tilburgse journalist Pierre van Beek in "Het Nieuwsblad van
het Zuiden"; "Bebouwd Castelré bestaat slechts uit een klein groepje huizen, die gemoedelyk
pijeengehurkt zitten met watjes in de oren, want ge hoort hier niet het lawaai van de wereld",
bit gehucht ligt dan ook even ver van het rumoerige centrum van Baarle af als Ulvenhout. Wél is
het met dit centrum verbonden door een brede, geasfalteerde weg en zijn de "bijeengehurkte
huizen" onderling verbonden door een netwerk van moderne Nassause straten.
Een goede halve eeuw geleden, in de oorlog 1914-1918 moet het hier gegonsd hebben van de
Jktiviteiten. Castelré vermaakte zich toen in welgeteld 18 cafékes. Er was een brouwerij "De Drie
.indekens" en een melkerij. Er was 'n molenaar, 'n strooidekker, 'n mandenvlechter, 'n
leermaker, naaister, schoenmaker, smid: 'n klompenmaker, 'n timmerman, 'n fietsenmaker: er
vas 'n kapper én.... 'n vroedvrouw (de moeder van Ment Snoeijs). Er was toen zelfs 'n eigen
lastoor, die vrije jacht had op de zielen en... de hazen.
lu nog spant Castelré de kroon in een ander opzicht; Baarle bezit huizen met de jaartallen 1939
m 1636. "HetGroeske" in Castelré, dicht bij het Merkske en bij Vogelenzang, blijkt een huis rijk
e zijn met het ingemetseld jaartal 1634. Volgens het telefoonboek verblijft hier een Dr. Olga
luadens.
/laar het dromerige Castelré is tóch herhaaldelijk opgeschrikt door oorlogsgeluiden. Bij de
'ranse invasie in 1795 lag hier langs 't Merkske een legerafdeling. - In de Frans-Duitse oorlog van
870-1871 werd een Parijse luchtballon naar beneden getrokken; het monumentje op de
Jchootsenhoek, onthuld door de burgemeester van Baarle-Nassau in 1970, herinnert u er aan.
Nationale Individuele jeugdkampioenschap
pen.
Op zondag 22 april a.s. zullen in het ge
meenschapshuis "Den Heuvel" te Alphen
deze Nationale jeugdkampioenschappen
worden gehouden.
De wedstrijden vangen aan om 13.30 uur in
het gemeenschapshuis "Den Heuvel",
Heuvelstraat te Alphen. Tijdens de pauze
zullen Ju-Jutsu-demonstraties worden ge -
geven, waaraan ook door een damesteam zal
worden deelgenomen. Deze demonstratie
wordt gegeven onder leiding van Dhr. Krystek
5e DAN. Tussen 16.30 en 17.00 uur zullen de
wedstrijden zijn beëindigd, waarna de gouden,
zilveren en bronzen medailles aan de winnaars
van de diverse categoriën zullen worden
uitgereikt.
Op woensdag 25 april a.s. geeft de KVO voor
de kinderen van de leden van de KVO leeftijd
kleuter en basisonderwijs een toneelmiddag in
het gemeenschapshuis "De Leeuwerik te
Galder. Opgevoerd zal worden het toneel
stukje "De eerste schooldag van Sasje" en het
sprookje "Pinokkio".
Aanvang 8 uur, entree 50 cent. Willen de
kinderen van Baarle-Nassau, Ulicoten en
Chaam die deze m>Jdag willen bezoeken zich
opgeven bij een van hun bestuursleden. Wij
hopen veel kinderen hier een prettig middag
mee te bezorgen.
Zrno3 1
deze
NV
Het meest dramatische voor Castelré was wel "het suizen van de dodendraad" in de oorlog
1914-1918. Deze draad omspande het gehucht langs de hele zuid- en westkant, tussen Castelré
en Wortel-Minderhout. De versperring, aangebracht medio 1915, bestond uit zeven hoog
spanningsdraden boven elkaar, met een onderlinge afstand van 30 centimeter, zodat de draad
1.80 meter hoog was (zo ook in andere grensgebieden, tot het Waasland toe, onder
Zeeuws-Vlaanderen). Aan weerszijden was een niet geladen beschermende afrastering ge
spannen, iets lager dan de hoofddraad, ieder op een meter afstand van deze dodendraad, dus
met een onderlinge afstand van twee meter.
De hele versperring lag uiteraard op Belgisch gebied (Nederland was niet bezet). Op Belgisch
gebied liep aan de zuidkant van de drie draden het "patrouille-pad". Op enige tientallen meters
van elkaar liepen hier dag en nacht de "piekhelmen" heen en weer, met schietklaar geweer.
Als de grensgidsen het suizen hoorden, wisten ze dat ze dichtbij waren. De kunst was dan om
het juiste ogenblik te kiezen; op het moment dat twee soldaten met de rug naar elkaar toe
stapten. Dat suizen van de draden werd overigens niet veroorzaakt door de elektrische stroom
(die geluidloos is), maar door de wind die speelde langs de vele hoofd- en zijdraden.
Met Verhoeven, die tijdens deze oorlog nog in Hoogstraten woonde, moet dit dikwijls gehoord
hebben: zij was herhaaldelijk behulpzaam wanneer Belgische dienstplichtigen of vrijwilligers via
Nederland naar Engeland wilden vluchten en van daar naar het front. In de tweede oorlog in
Baarle-Hertog wonend, was zij wéér aktief in de "life-line", die geallieerde piloten hielp vluchten
naar Engeland.
De draad, door isolatie-noppen aan palen bevestigd, liep dus dicht bij de Markbrug "Nederland-
België", dan verder de beemden in, tussen enerzijds Castelré, anderzijds Wortel: verder
Merksplas, Zondereigen, Weelde-Statie, enz.... Over dit trajekt speelde zich menig drama af; - In
Weelde-Statie viel einde 1915 een Fransman als slachtoffer en een maand later een Brusselaar (1
febr. 1916). - In Wortel werden begin april 1916 twee grensgidsen begraven: ze waren einde
maart dodelijk getroffen. (Zie bij Vleugels blz. 31-34). - In Zondereigen weer twee slachtoffers
september 1916, en drie maanden later twee in Merksplas.
Op 9 oktober 1916, zo meldt op 15 oktober het "Aankondigingsblad" van Turnhout, werd een
ambtenaar uit Mechelen in Turnhout begraven. In Baarle-Heide was hij "op staanden voet dood
gebliksemd", voegt Waterschoot er bij.
Maandag 9 oktober 1916: een paar uren na de begrafenis in Turnhout gingen de twee Castelrése
meisjes hun dodengang, Sjoke en Toke Verheijen. We hebben dit al eerder in 't kort vermeld.
Sindsdien hebben we onderzoekingen gedaan in de archieven van Turnhout (kranten en boeken
uit die tijd), Hoogstraten-Wortel en Baarle-Nassau. We hebben oudere mensen ondervraagd in
Cèstelré en Minderhout. We hebben het geheugen op de proef gesteld van familieleden der
meisjes Verheijen; in Baarle-Hertog, Ulicoten, Castelré en Minderhout. Aan de hand van
gedetailleerde stafkaarten hebben we de "dodengang" nagetrokken.
We kunnen dus deze serie voortzetten, als een bijdrage tot de geschiedenis van dat Baarle-Nas-
sause Castelré, een gebiedje dat grondrechtelijk hoorde onder een kasteelheer, die van
Hoogstraten, en dat daarom de naam "Castelrie" kreeg.
1 Ij
S
