3
VANUIT DORP-NOORD
PLANTEN
CENTRUM B.V.
van oosterwijck
bavelseweg 147-149, gilze
tel.01613-1855-b.g.g. 01613-1567
deskundig advies en enorme keuze
Vleesreklame Riel
De BoerenBond.
Bondgenoot van
de doe-het-zelver.
I
I
WiF OokwB
w
VASTE PLANTEN
CONIFEREN
HEESTERS
ROZEN
AZALEA’S
RODODENDRONS
alsmede
GRASZODEN
MESTSTOFFEN
MIJN BRIEFKE
NAAR
CANADA
De VW is er voor
iedereen!!!
I
J. VERMEER-VAN DONGEN
UITSLUITEND EERSTE KWALITEIT VOOR EEN LAGE PRIJS!!!
ORANJEPLEIN 4 - RIEL - TELEFOON 04248-419
MB
Huurdersvereniging
Baarle-Nassau
de Nieuwe
Magneet
- 117 -
DE BEEK VAN BAAL
089
h
0,60
1,79
1,95
open van ma t/m vr.
8.00 tot 18.00 uur.
za 8.00 tot 17.00 uur.
da
12,98
9,00
4,50
11,00
11,50
jazeker. Ook de B oerenB ond;
H heeft een selectie goed gereedschap voor
de doe-het-zelver. En het nodige hang- en
sluitwerk, bouten, moeren, spijkers en wat
dies meer zij. Zeer voordelig geprijsd ook. Evenals de
Black-&-Decker boormachines en hulpstukken. Overigens
niet alleen voor hobbyisten, maar ook voor
professionals. Ga gewoon eens wat
rondneuzen bij de BoerenBond
in uw buurt. Doen!
Ki
w
'ai:
Jl<
zat
Dr. Ed. Loffeld
i
van
Bestellingen gaarne 1 dag van te voren
ouis
I bf
ken
toet
aan
no
iie *1 °nns Kunstmies die er weggewaaid zijn, van-
Hullie ha'n gelijk! Wij boeren motte 't
I ai.L aernaai samen schoon houwen rond
U kunt kiezen uit de
nieuwste
kollektieboekenü!
1,98
iel
je-
s,
irji
ees
man
zarnf
«ras»
bij»
op
jeme
B
teltl
j val
ggerl
r niet
w
ori-l
ad
ist 1
■stasl
i
TROUWEN OF EEN
KINDJE KOPEN,
kom dan voor
kaarten of kaartjes
even bij
in Alphen binnenlopen.
n,J
-1
ve
in dt
pi-
it
phei
op»
ieim
i.
r
n e?|
oval
□udd
1 vee
land
;praw
en
3 God1
SUCADELAPPEN -1 kilo
TARTAAR -1 kilo
GEHAKT HALF OM HALF -1 kilo
WIENER SCHNITZELS PANKLAAR -1 kilo
BOTERMALS BRAADVLEES -1 kilo
Fijne vleeswaren uit eigen worstkeuken:
BOTERHAMWORST -100 gram
GEKOOKTE ACHTERHAM-100 gram
GEBRADEN ROSBIEF -100 gram
FILET AMERICAIN -150 gram
Donderdagavond koopavond tot 8 uur.|
Deze week weer extra kwaliteit voor n lage prijs en voor de diepvries,
voor- en achterbouten, hele of halve varkens tegen zeer scherpe
Pr'jzen.
3
Het bewerken van zoveel grond vereiste het
droogleggen van de vennen en het afvoeren
van het steeds weer bovengronds of onder
gronds toevloeiende neerslagwater: de lopen
en sloten werden min of meer gekanaliseerd.
Zo zien we de Bremer ("den Briemer")
ontstaan in de buurt van Loveren, stromend
naar de Ulicotense buurt "De Bolkes" en ten
zuiden daarvan zich verenigend met de loop
"Poolsheining", om op Meerles gebied over te
gaan in de "Heerlese Loop" en zo verder tot
de Mark.
Op Nijhoven begon de Donge zijn loop (met
diverse benamingen) via Alphen en Riel en
verder, zich steeds verbredend door water
toevoer uit andere lopen.
De Strijbeekse Beek, geleidelijk tot beek uit
groeiend, beginnend in de Baarlese buurt
Boschoven-Huisvennen, lopend langs de
Chaamhoeve en onder Strijbeek uitmondend
in de Mark.
In den beginne was Baarle een baar land, een
niet in kuituur gebrachte streek, een gebied
dat op landbouwers wachtte: opbouwers van
het land, de meest fundamentele deeltaak bij
iedere "samenlevingsopbouw".
Het krioelde er van de vennen en plassen, van
de moeren, goren, broeken en schoren: aan
duidingen die allemaal wijzen op drassige,
laaggelegen gronden (kijk maar bij van Dale).
Het overtollige regenwater vond een uitweg in
"lopen", sloten en stroompjes; die kwamen
hier en daar samen en groeiden dan uit tot
bredere beken, de zgn. "Laagland-beken",
niet ontspringend uit een bron, zoals de
"rivieren".
Je kunt dan ook niet precies bepalen waar zulk
een beek zijn loop begint: de beek ontstaat
geleidelijk. Als je stroomopwaarts op speur
tocht gaat en de loop wilt nalopen, dan loop je
vast.
Niemand kan ook zeggen, op welk punt een
beek een naam begint te krijgen. De buurt-
boeren hanteren verschillende benamingen en
de kaarten nemen die dan ook verschillend
over. Zelfs toen de waterlopen in kaart werden
gebracht, waren de "officiële" namen uiteen
lopend. Ik geloof overigens niet dat de naam
geving officieel is geregeld, anders dan b.v.
voor de straatnamen van een dorp of stad.
Geldt het een grensloop, dan tref je b.v. op de
Nederlandse en de Belgische kaarten niet per
se dezelfde waternamen ("hydroniemen",
naast "toponiemen").
Het bestuur van de huurdersvereniging heeft
gemeend om een klachtenburo in te moeten
stellen, leder die klachten heeft over bijv,
onderhoud, huurcontract e.d. kan daar te
recht.
Het klachtenburo heeft zitting iedere eerste
donderdag van de maand, van 20.15 uur tot
21.00 uur in het gemeenschapshuis. De eerste
zitting is donderdag 5 mei. Men kan zich dan
tevens opgeven als lid.
W/y de trap op. Ze waren druk aan 't praten
toen we binnen kwamen, iedereen keek ons
aan en 't was ineens boem stil.
En Frans dee zijn verhaal. Hoe wij al 'n half uur
in de grote zaal gezeten ha'n en hoe tie mijn zo
plat as ne schol op de dansvloer ha gevonden.
[Nou, de mensen die er zaten, lagen krom van
B/ac/ien. Ik en onze pa lachten ok wel, mar da
[was meer ne gemaakte lach, zoiets van: we
Boen 't wel, mar 't is nie de bedoeling.
Sheens zaag ik da mijnheer Hermans, de baas
I van de volkstuintjes, da wil zeggen de veur-
zitter daarvan [daar heb ik al wel 'ns mee
tepraat toen ie aan 't labonen zetten was], 'n
klein foto toestelleke uit zijn zak pakte en 'n
foto van mijn en onze pa maakte omda wij
daar zo veur Pietsnot stonden te kijken. Hij
j maakte er ok nog een van Frans Baeten, den
opbouwwerker, omda tie zo zat te lachen, da
de tranen van 't lachen achter zijn bril uit
drupten. Van Toon Wouters Van 't geminte-
huis kos ie gin foto maken want die was van 't
gc/ien van z'!ne stoef gevallen.
«el, wa ha'n die mensen 'n plezier. Wij
lachten vort mar mee, mar eigenlijk was 't toch
J Wel triestig hoe 'n flater wij eigenlijk geslagen
kaf ha'n. Wie gaat er nou ok 'n half uur lang in 'n
^^>nkere zaal zitten. Oerstom eigenlijk!
ten iedereen zowa uitgelachen was en ik en
>ze pa veur niks 'n kom koffie gehad ha'n,
hg de vergadering wir wijer.
bied, bij net latere klooster der Congregatie
van de H.Geest. Ik zie het Molenrietven bij de
huidige "Enclave Grens".
Zoals we verder zullen zien, ligt hier de
"aanloop" resp. van de "Mark", van de
"Noordmark", van het Gelsloopke" en vooral
van de "Beek van Baal" het Merkske"
Bijna achthonderd jaar geleden kreeg de Heer
van Breda een groot deel van die moerassig
gebied toegewezen (ongeveer boven Weelde,
Merksplas en Wortel): de oorsprong van
Baarle-Nassau. - Een uitzondering werd ge
maakt voor reeds gecultiveerde gronden die
rechtstreeks onder de Brabantse Hertog ble
ven: oorsprong van Baarle-Hertog (het "af
gezonderd" gebied van Zondereigen en de
"enclaven", nu door Nederland omgrensd).
KLEINHANDEL IN VLEES EN VLEESWAREN
I
Ylè
{Boeren!
Maar het meest typisch voor dit grensdorp
werd de grensstroom "Het Merkske"of de
Kleine Mark: dit stroompje vormt anno 1977
over verschillende afstanden de grens tussen
Nederland en België; eerst de zuidgrens met
Zondereigen, wat verder met een andere deel
van Baarle-Hertog; na "Baarlebrug" groten
deels de noordgrens van de Hertogse "Krom
menhoek" en de noordgrens van Castelré met
Minderhout-Halle (vanaf 1 jan. 1977: gemeen
te Hoogstraten). Als een behoorlijke beek
mondt het Merkske tenslotte uit in de Mark, bij
de brug aan de voormalige herberg "De Zee
man", over de weg Minderhout-Meerle.
Het Merkske is dus een grensgeval, zoals heel
Baarle. Over verschillende kilometers ontmoe
ten België en Nederland elkaar in de "as" van
deze beek. Ze is alleen "Hollands" over kleine
afstanden, zoals boven Ginhoven; verder aan
weerszijden van Baarlebrug en in Castelré
tussen Vogelenzang en 't Groeske.
Wat brengt ons ertoe, te schrijven over deze
Beek van Baal?
friend Giel,
i denk, zee onze pa van de week, da'k ok 'ns
h turp'naar ne komplanavond ga luisteren,
\rant daar heb ik nou al zóveul over in 't
\rantje gelezen da'k goed ga geloven da 't, net
e zeggen, nog écht belangrijk is ok.
lende gek, zee ons moeder, dieën keer da wij
h de kom komen. Kan 't jou iets verschillen
La ze daar in turp allemaal af gaan breken of
Ij gaan bouwen? Mijn niks!
Moir zat ik net da stuk van Giel Vaarten te
Izen da er verieeën week bij ons in 't krantje
vond, dus ik ha zo mar half geheurd waar 't
kze 'pa en ons moeder over ha'n.
Izeg dan ok, wa zeede gij pa? O, zee tie, da'k
\k 'ns ga luisteren naar wa ze in turp allemaal
L,; plan zijn. D'r wordt tegenwoordig nergens
Ieders nimmer over gepraat.
Pa zee ik, dan ga 'k mee. Ik wil daar ok wel 'ns
ets meer van weten.
tn zo gingen ik en onze pa te dinsdagavond
laar turp, naar 't gemeenschapshuis.
D'r was nog niemand as Frans van Elderen.
p/e stond op zijn eentje achter de bar bier te
verkopen. Hij ha net telefoon. Hij stond mee
lijn gat naar de deur en daarom zaag ie ons nie
binnenkomen en zaag ok nie da we de grote
fea/ inliepen.
Ja, ja, we waren de irste. 't Licht was nog nie
aan. Wa licht vanuit de bar was er wel, mar zo
goed as in 't donker zochten we veuraan tegen
Ftoneel aan ne stoel. En daar zaten we dan te
zitten. Tien minuten, 'n kwartier, 'n half uur
zaten we daar al wel, mar er kwaam niemand.
JVe hoorden wel regelmatig gepraat en ge
stommel achter dieën wand bij de bar, mar
alles blééf donker.
foen alles al wir geruime tijd stil was, zee ik
tegen onze pa, ik zal tóch 'ns aan Franse gaan
Vragen hoe 't zit, want nou snap ik 't nimmer.
Hoe 't precies gebeurd is, weet ik nie, d'r mot
iets op de grond gelegen hebben of 't mot
Veen ronde gladde dansvloer gewiest zijn,
mar ineens schoof ik uit, viel langsuit op de
Voer, schuif in mijne val nog mee onder 'n
tafeltje deur, da ok nog mee ondersteboven
nng en daar lag Bartje. Nou, ik hoef oe niet te
vertellen hoe 'n geweld da allemaal maakte in
die grote holle lege ruimte!
'Op 't zelfde ogenblik floepten alle lichten
ineens aan en zag ik Frans van Elderen in
bol -••■■■
Byen nog nóóit iemand zó verwonderd zien durp aantreffen. Ik ben gin baas, mar
\Hijken as hem. --
na ligde gij hier te doen, vroeg ie en schoot
op 'f zelfde moment zó in zijne lach, da er zijne
buik allemaal van op en neer tjoepte!
Om kort te gaan Giel, ik vertelde da wij daar al
'n half uur ha'n zitten wachten en da we veur
de komplanavond gekomen waren. Wij, zee
Frans, wie dan nog meer? Onze pa, zee ik, kijk
die zit ginder achter. Toen begos Frans nog
veul harder te lachen, want onze pa zat net
daar veuraan tegen 't toneel aan te kijken asof
ieder ogenblik de film kos beginnen.
Ja mar Bartje, zee tie, da's hier niet te doen,
da s in een van de zaaltjes boven, 't Is at 'n half
uur aan de gang. Hier waren wel de informa-
tie-avonden, mar de onderzoeksavonden zijn
boven. Ga mar mee, zee tie, dan wijs ik oe de
I wery. Pa, riep ik naar 't andere end van de zaal,
[kom op jó, 't is boven.
Deze foto van onze opbouwwerker Frans Baeten
wier genomen op het moment, da Frans van El
deren vertelde hoe hij mijn in de grote lege zaal
van 't gemeenschapshuis ha aangetroffen.
Rechts neffen hem ziede duidelijk nêt nimmer de
lege stoel waar Toon Wouters van 't lachen af
viel. De foto die menheer Hermans van mij en
onze pa genomen ha, heb ik mar nie mee ge
stuurd Giel, want daar stonden we zó droelachtig
op, da'k er mijn eigen veur schaamde!
Vandaag (vrijdag 22 april) treedt het Beetho-
ven-trio op de Abdij van Averbode, de
aanvang is 20.30 uur en de entree is 100 Bfrs.
Wie nog naar de Huishoudbeurs in de Rai wil
moet vlug zijn, 22 en 23 april zijn de laatste
dagen. De beurs is geopend van 10.00-17.00
en van 19.00-22.00.
In Leopoldsburg wordt op 22 april een
liefdadigheidsconcert gegeven door de Ko
ninklijke Harmonie uit Thorn in het Militair
Kino-paviljoen aan de Hechtelsesteenweg. De
aanvang is 20.00 uur en de entree is 100 Bfrs.
In Helmons wordt op 23 en 24 april een groots
evenenent georganiseerd met de naam "Van
akke markten thuis". U kunt daar de volgende
marken bezoeken: kunstmarkt (rondom de
slotgracht), oude ambachtenmarkt, creativi-
teitsmarkt en folkloristische muziek- en danö-
markt. De markten zijn geopend van -
12.30-18.00 uur. Op zaterdagavond wordt in
Theater NAR aan de Steenweg te Helmond
een muziekavond gehouden, waarbij diverse
groepjes en zangers zullen optreden, aanvang
20.00 uur.
De toegangsprijs voor de markten is f 2,— voor
volwassenen en f 1,— voor kinderen tot 12
jaar.
In Oppem wordt op 23 april een volksdans-
avond georganiseerd in de gemeentelijke
feestzaal van 20.00-24.00 uur.
Tijdens de kruikenmarkt op de Oude markt in
Tilburg wordt zaterdag 23 april tevens een
ruilbeurs gehouden van pianola-rollen. De
Kruikenmarkt is geopend van 11-17 uur.
Voor zondag 24 april staat ook nog het
volgende op het programma:
- In Lichtaart wordt een boswandeling geor
ganiseerd.
- in Oirschot start om 13.00 uur de traditionele
hondenwandeling op het Marktpleing
- De Tilburgse heemkundige kring houdt
"open dag" in zaal "De Lindenboom" op de
Heuvel van 15.00-22.00 uur.
- in Berkel-Enschot kan men van 11.00-18.00
uur de braderie bezoeken.
- in Sint-Truiden worden de bloesems geze
gend. De plaatselijke Dienst voor Toerisme
zorgt voor een geleid bezoek aan de stad. U
dient dan om 10.30 uur aanwezig te zijn bij het
Stadhuis aan de Grote Markt. De eigenlijke
zegening begint om 14.00 uur.
- in Oudenbosch worden de opneningswed-
strijden op de Wielerbaan verreden met vele
vedetten (zie affiche in hal VW-kantoor). De
asanvang is 14.00 uur.
- in Breda wordt in De Beyerd een koffiecon
cert gegeven om 12.00 uur.
Zoals u misschien zult weten is het VVV
kantoor aan het St. Annaplein 10 verbouwd en
uitgebreid. Komt u eens kijken! U kunt dan
meteen informatie vragen over vakantieplan
nen. De evenementen-affisches hangen in de
hal. Het kantoor is geopend van 8.30-12.30 en
13.00-17.00 op maandag t/m zaterdag (op
woensdag gesloten) en op zondag van 11.00-
17.00 uur.
De titel van dit artikeltje doet misschien wat
overdreven aan, maar het is toch de waarheid.
Veel mensen denken dat de VVV er alleen is
voor toeristen en dan nog vooral voor
buitenlanders. Dat dit niet zo is bewijst de
volgende opsomming van werkzaamheden:
- bespreking van dagtochten en rondvaarten
- verkoop van geschenkbonnen, variërend van
f 5,- tot elk bedrag dat deelbaar is door f 2,50
die in bijna heel Nederland besteed kunnen
worden
- voorverkoop voor de Stadsschouwburg in
Tilburg
-verkoop van een ruime sortering wandel- en
fietsroutes, autokaarten, wandelkaarten (mili
taire stafkaart)
- voorlichting over evenementen in heel
Nederland en België
- verstrekken van foldermateriaal van Neder
land en België (ook enkele folders
Luxemburg, Duitsland en Frankrijk)
- informatie verstrekken over hotels, cam
pings, bungalowparken, jeugdherbergen
- samenstellen van WV-tips voor de directe
omgeving
- enz., enz.
U ziet het, wij doen meer dan u denkt. Kom
even binnen op ons verbouwde en vergrootte
kantoor op het St. Annaplein 10. Het tele
foonnummer is ongewijzigd gebleven, nl
04257-9921
P.S. De pungelaars zijn afgeleverd. De prijs is
nog steeds f 10,--.
Zo heeft b.v. de beek aan de noordzijde van de
baarlese buurt Castelré: Noordmark bij Haver
mens (1973); Mark bij Brekelmans (1965) en
op de Belgische militaire stafkaart (1972);
Merkske op de Nederlandse stafkaart en op
die van het Waterschap "De Boven-Mark". Zo
ook "Merkske" op de kaart, vervaardigd voor
de grensovereenkomst van 26 april 1974.
Het is een kwestie van standpunt: je kunt
zeggen dat de Noordmark of Noordermark
boven Ginhoven in het Merkske stroomt; je
kunt ook zeggen dat hier het Merkske in de
Noordmark uitloopt. Welke beek is een
zij-beek?
Zo noemt ook het Ned. Waterschap boven
loop" van de Mark, wat de Belgen al
"benedenloop" noemen, (een stroom loopt
van hoog naar lager; de bovenloop ligt dus bij
het begin; de benedenloop tegen het einde).
De boven geschetste situatie geldt voor heel
dit Kempisch gebied, behorend tot het oer-dal
van de Maas. In Weelde, Merksplas, Wortel,
Minderhout, Meerle, Baarle: vennen en lopen.
Óp de kaarten van ruim honderd jaar geleden
liggen ze als vlekken op een oud vloeiblad. - Ik
zie in Merksplas tegen de grens met Turnhout,
vlak bij het "Zwartwater": het Zandven (nu
Zandvenheide) en het Bloksgoor. - Ik zie de
Gelsplas in de Zondereigens-Baalse buurt Gel
of Ghil, boven "De Blokken". Ik zie een
Langven en andere plassen op Weeldes ge-
En zo waren wij dan 'ns naar 'n onderzoeks-
avond gewiest. Irst docht ik altij da 't zo mar
wa flauwekul was, mar nou heb ik toch wel in
- - de gaten da 't veural veur mijn kleinmannen
ikshouding aankomen. Nou, ik heb van mijn Stra/(S van heel groot belang is hoe hullie d'r
stelde ik 't meemaken van ne onderzoeks-
avond gewoon verplicht, net zo verplicht as 't ft
achterlichtje op oewe fiets....
Er zijn nog 4 van die avonden. Tegen iedereen I
die ik zie, zee ik, ga er naar toe. Ge moogt daar
zeggen wa ge wilt en da moogde overal nie!!!
Bartje van de Keutelberg
n o’
ienN
n wsi
erend
n laȕ| n/e neffen 't potje piesen.
te
ópperen op de “boeren. Hij zee da tie grote
waren, dikkels zómar had zien liggen
--C7// vvcy vvaaicii, en ua vvao veui
^toeristen en gewoon mensen 'n rot gezicht,
i r,,J c>Eoriu er op 03 ok cr
;ht de ^om schoon gehouwen
indan
lejuis
>r on
- zei
i’ 2ÏB
e27«
g 4
'uld -■1
te pijp tussen de Brouwer en Nol Domen was
te smal, de Heuvelstraat was te smal, de
straten in de Molenwijk waren te smal enz.
enz Er was verschrikkelijk veul wa nie goed
f/es m turp en er mos zo gauw as 't kos iets
een gedaan worre. Ze vroegen ok nog waar ge
lliëfste begraven zoudt worre as ge dood
Waart, vlak bij turp o f halfweg Riel. Ja, wa
n^tte daar nou op zeggen. Mijn persoonlijk
't krek eender, mar wij waren van buiten
dus zeeën wij mar niks, dan kunde ok
I toen ineens begos er iemand zo 'n bietje
wpen plastiek van de inmaakkuilen, docht ie
t waren, dikkels zómar had zien liggen
yOpdslingeren en weg waaien, en da was veur
toer/sten en gewoon mensen 'n rot gezicht,
zee tie. Hij stond er op da ok de omgeving
«V i\uni ölhuuh yunuuwcii mos worre.
Wdaar mos iedereen aan meewerken. En
vooral de boeren kosse daar veul aan doen,
veur zijn eigen.
I toen we terug naar huis reeën, foeterde onze
bietje op mijn. Ik heb 't al honderd keer
gezee da ge die stukken plastiek nie weg mot
^Pn waaien. Breng ze mee naar huis of rij
■ffs 't vuilnisterrein om. Echt Bartje, zee tie,
«e/oof goed da dieën meneer óns bedoelde,
hij keek onder 't praten stiekum naar
best z'^n' zee 'h' mar merg en ga ik al
tukken plastiek en de papieren builen van
"tj^ttnies die er weggewaaid zijn, van-
Hullie ha'n gelijk! Wij boeren motte 't
Mnen. En hoe ze 't in turp regelen om 't
jtoon te maken en te houwen, da motte
"me weten.
