Vanuit Dorp-Noord
Muziekschool
Baarle
lil
Ontwikkelingssamenwerking Chaam
RUSTOORD
V,
s
Kindertuin Alphen
- 115 -
Mooi sukses voor
de jeugdharmonie
uit Alphen
Tennisvereniging
Chaam
Brassband
Ulicoten
Brabants
Kampioen!
Zondagmiddag-
jeugdhuisnieuws
Baarle
5 Is
Uitwisselings-
concert met
Brassband uit
Ulicoten
De laatste Heer van Baarle
I
1
PANNEKOEKEN
6
Nieuws- en Advertentieblad voor Alphen en Riel - Baarle-Nassau - Baarle-Hertog en Chaam
ARDANTA
verzekert én
verzorgt de
uitvaart
Li
V
11
ENT
Niger.
wat strooien hutten in de kleine nederzet-
over
Dr. Ed. Loffeld.
f
b.g.g. 076 -132079 (dag en nacht).
Br. Rafaël Bosters.
de leiding.
Wy hebben een gezellige zaal
voor verenigingen, bruiloften,
recepties en partijen en
geen zaalhuur!
FRANKERING BIJ
BAARLE-N
Uitgave van Drukkerij Emiel de Jong B.V.
Tel. 04257-9235* - Postbus 8 Baarle-Nassau
eenenzeventigste jaargang
Copy en advertenties uiterlijk woensdagmorgen
in ons bezit s.v.p.
Voor Baarle: Roosakkerstraat 7.
Voor Alphen: "De Nieuwe Magneet",
Raadhuisstraat 20 - Alphen - Telefoon 721
Voor Chaam: A. de Jong - Wolfsdonk 7,
Chaam - Telefoon 1767.
Voor Riel: A. v.d. Hout - Dorpsstraat 2 - Riel.
Voor België: PVBA de Jong, Hoogbraak 2,
Baarle-Hertog.
NU 10 SOORTEN!!!
In de maanden januari en
februari
DE TWEEDE VOOR DE
HALVE PRIJS!!!
HOE LATEN WE HET KLINKEN 2
Vóór Kerstmis hebben zo'n 12 volwassenen de
kursus: "Hoe laten we het klinken” - gegeven
door de OPEN SCHOOL van de B.R.T. - met veel
aandacht gevolgd op de T.V. en radio - en bege
leid door twee docenten van Muziekschool Baar
le. Dit werd met zoveel sukses gedaan dat ver
schillende leerlingen om een vervolgkursus vroe
gen. En zó start a.s. dinsdag 25 januari de 2e
kursus: "Hoe laten we het klinken 2" - nu zonder
T.V. en radio, maar samengesteld door dezelfde
docenten: dhr. A. Tuytelaars en Br. R-.faël Bos
ters. Acht weken achter elkaar worden van 20.15
uur tot 22.15 uur iedere dinsdag in een van de
lokalen van de muziekschool deze lessen gege
ven. Behalve aan ritme en melodie, aan theorie
en praktijk, wordt nu ook veel aandacht ge
schonken aan het luisteren naar muziekwerken.
Deze kursus kost <50,— en wordt gehouden in
het kader van de kulturele aktiviteiten van de
Stichting Samenlevings Opbouw Baarle.
De lesdagen zijn als volgt:
Dinsdag 25 januari, 1 februari, 8 februari, 15 fe
bruari, 1 maart, 8 maart, 15 maart, 22 maart.
Gevorderde leerlingen kunnen zich nog opgeven
bij Br. Rafaël Bosters of de Heer A. Tuytelaars,
vóór dinsdag 25 januari.
CAFÊ-RESTAURANT
Bredaseweg 12 - Baarle-Nassau
^^Telefoon 04257 - 9840
De twee dorpsgeledingen van Baarle hadden
nu een koning als gemeenschappelijke Heer, al
bleef de opperste macht berusten resp. bij de
Koning van Spanje en de Staten Generaal van
de Republiek der Nederlanden.
Maar het zou niet duren: na het overlijden van
Willem III (Die geen kinderen naliet), ontstond
een langdurig proces. Hij had zijn neefje Jan
Willem Frisp als erfgenaam aangewezen. Maar
een ander maakte aanspraak op sommige
bezittingen, o.a. op Stad en Land van Turn
hout.
Deze andere was Frederik I, koning van Prui
sen: evenals Willem II was hij een kleinzoon
van Amalia van Solms, de Vrouwe van Turn
hout.
Gezellige mensen ontmoeten
elkaar by Hilde en Bram.
Prins Willem III van Oranje
Heer van Baarle-Nassau-Hertog 1675-1702.
(Koninkl. Huisarchief).
ons weekblad
Het proces liep er in 1611 op uit dat Frederik
werd erkend als Heer van Turnhout, zodat B.
Hertog toen, feodaal gezien, onder een Pruis
kwam, terwijl B. Nassau onder de Bredase
Nassaus bleef. Niet voor niets hangt het
levensgrote portret van de Koning van Pruisen
in het "kabinet" van de burgemeester in het
Turnhoutse stadhuis.
Baarle-Nassau bleef onder de Nassaus tot de
Franse revolutie. - Baarle-Hertog wisselde nog
enige malen tot diezelfde tijd: van de Prui
sische koningen (1711-1753) kwam het onder
de Weense hertog Tellez (1753-1768); na hem
onder de Brusselse graven de Pestre (1768-
1795).
Voor de 2e maal is de jeugdharmonie van 'Vlijt
en Volharding' Brabants kampioen geworden
nu in de 3e afd. Zondag j.l. in Rosmalen, en
bracht met 288 punten de wimpel mee naar
huis. Daar had de heer Frans Krijnen gezorgd
voor een feestelijk onthaal en dat bracht de
stemming er direct in. Hier nam op de eerste
plaats de voorzitter het woord en zwaaide
directeur G. v.d. Braak en de jeugdleden veel
lof toe voor de inzet waarmee zij naar deze
kampioenschappen toegeleefd hebben en
bracht zijn felicitaties over namens de vere
niging. Na enkele woorden van een lid van het
oudercomité werd door de twee kleinste
muzikantjes een bloemenhulde gebracht aan
dhr. v.d. Braak als dank voor de vele moeite. In
zijn dankwoord liet dhr. v.d. Braak duidelijk
merken dat hij trots is op zijn jeugdleden en
terecht. Tot slot gaf een enthousiaste sup
porter nog een fikse bijdrage wat de feest
stemming nog vergrootte. Ouders, wij zijn
ervan overtuigd dat de repetities de laatste
weken vooral voor de kleinsten erg laat waren.
Het kon nu eenmaal niet anders en we hopen
dat dit snel vergeten zal zijn.
Wij wensen directeur en jeugdharmonie van
harte proficiat en danken allen die hieraan
meegewerkt hebben.
oudercomité Jeugdharmonie
Inderdaad: Wat al weken lang werd gehoopt
en misschien hier en daar verwacht is afgelo
pen zindag waarheid geworden. De strijd om
deze titel te behalen heeft in Rosmalen in één
'uurtje zijn beslag gehad. Maar het was dan
ook een uur propvol zenuwen zoals duidelijk
was te konstateren. Om 6 uur was het de beurt
aan Ulicoten als 10e van de 11 deelnemers en
we hebben duidelijk een zucht van verlichting
gehoord toen de jury bekend maakte welke de
2 nummers waren. Was misschien Four
Classical Tunes toch het moeilijkste? We
hadden de twee ingestudeerde nummers -
Suns of the waves en An Ouverture for
Spring- al enkele malen eerder gehoord, in het
nieuwjaarsconcert en bj de generale repetitie
in het Kloster te Baarle. Daarom ook konden
yve konstateren dat de "zonen van de golven"
in het begin last hadden van zenuwen. Maar
naargelang men er verder doorstoomde groei
de echt merkbaar de zekerheid en de animo
om "in de prijzen" te spelen.
raadsleden niet ontsierd hebben.
De poging liep op niets uit, zoals vroeger.
Maar de toenmalige protestantse Schout van
Baarle-Nassau, Pieter van Bernagie (1682-
1728), wierp nog eens eenzelfde balletje op
(v.d.Broek 128). Hij liet enige bomen om
hakken op het kerkhof aan de noordzijde van
de kerk, dus aan de Singel-kant. Die van
Baarle-Hertog richtten daarop een bezwaar
schrift aan "sijne Majesteit van Groot Brittag-
niën". De Haagse Raad van deze Heer van
Baarle antwoordde op 15 april 1694: de
Hertogers mogen het omstreden "plaetsken"
weer beplanten en de omgehakte bomen ten
behoeve van de kerk in beslag nemen. Verder
werd bevolen dat ieder zich moest houden aan
de bestemming van die grond "gelijck sij tot
hier toe hebben gedaen."
Willem III heeft zich dus gehouden aan de
belofte van zijn grootmoeder Amalia: niets zou
inzake religie veranderd worden in 't Land van
Turnhout.
BEGRAFENISFONDS VOOR
BAARLE-NASSAU-HERTOG,
CHAAM, ULICOTEN EN OMSTREKEN
- Volledige verzorging van begrafenissen
en crematies.
- Vervoer binnen- en buitenland.
- Dag en nacht bereikbaar.
- Volledige verzekering tegen alle begra
fenis- en crematiekosten.
- Ook opneming in de verzekering van be
jaarden, zieken en invaliden.
Voor inlichtingen:
J. Verhoeven, Voske6, Baarle-Nassau,
Telefoon 04257 - 9834.
P. v. Oers, Baarleseweg 15, Chaam,
Telefoon 01619 - 1483.
A. Oomen, Wilhelminasfr. 6, Ulicoten,
Telefoon 04249 - 402.
Op zterdagavond 29 januari a.s. concerteren in
zaal Bellevue de Brassband uit Ulicoten, de
plaatselijke zangvereniging "Euterpe" en de
harmonie "St. Caecilia", zulks op uitnodiging
van laatstgenoemde en in volgorde zoals
zojuist vermeld. Gezien het feit dat deze drie
verenigingen qua genre wezenlijk van elkaar
verschillen, belooft deze avond een zeer
afwisselend karakter te krijgen, waarop zowel
de zang als de blaasmuziekliefhebbers volop
aan zijn trekken zal komen. Dit concert moet
mede worden gezien als dank van de harmonie
aan de gehel Chaamse bevolking voor de
geweldige finaciële steun wëlke zij in het
afgelopen najaar mocht ondervinden. De
concerten beginnen om half negen, de toe
gang is vrij en u bent allen van harte welkom.
Hallo jongens en meisjes,
Het is weer 14 dagen geleden dat jullie iets van
ons gehoord hebben, dus het wordt tijd.
De vorige keer hadden we een spelcircus in
elkaar gezet. De kinderen die die middag
een prijs hebben gewonnen, kunnen die a.s.
zondagmiddag af komen halen. Vergeet niet je
kaartje mee te brengen.
Ook a.s. zondag zijn er weer 'n heleboel
prijzen te winnen. We hebben nl. voor 'n kwis
gezorgd. Het is de bedoeling dat je met een
kleine groep verschillende vragen probeert te
beantwoorden. Hiermee kun je punten ver
dienen, en het is natuurlijk vanzelfsprekend
dat de groep met de meeste punten een leuke
prijs wint.
Iedereen van de lagere school is zondagmid
dag dus welkom. We beginnen om 2 uur en
willen jullie vragen op tijd te komen. De laatste
tijd komen er dikwijls kinderen binnen als we al
aan het spel begonnen zijn. Dit is natuurlijk
vervelend want dan moeten we de groepen
weer anders in gaan delen.
Jullie proberen dus allemaal op tijd te komen?
Je kunt wachten op de speelplaats van ,,'t
Kloster". De entree is f 1,00.
Tot zondag,
Zoals reeds vorige week aangekondigd wer,
houdt de tennisvereninging de jaarlijkse alge
mene ledenvergadering in Hotel Bellevue op
woensdag 26 januari a.s., aanvang 20.30 uur.
De agenda ziet er als volgt uit:
1. Opening
2. Kiezen stemcommissie
3. Notulen van de laatst gehouden ledenver
gadering
4. Jaarverslag van het bestuur over het
afgelopen verenigingdjaar.
5. Finaciaal verslag van het bestuur over het
afgelopen vereniginsjaar
6. Verkiezing bestuur
7. Begroting, vaststelling kontributie, entree
geld, en gezinsabonnement voor 1977
8. Voorstellen van het bestuur (programma
1977)
9. Voorstellen ingediend door tenminste 10
leden
10. Rondvraag
Met betrekking tot agenspunt 6 deelden wij
reeds mede dat er enkele belasngrijke veran
deringen zullen plaatsvinden i.v.m. het zich
niet herkiesbaar stellen van voorzitter P.
Notenboom en secretaresse Mevr. H. ten
Berge. Voor wat betreft agendapunt 8 kunne
n wij vermelden dat o.a. besproken zal worden
de aansluiting bij de KNLTB, de exploitatie van
de bar, tournooien in 1977 en de lesserij. Het
bestuur verwacht alle leden voor deze belang
rijke vergadering
Vinden we de Engelse koning ook terug in de
geschiedenis van Baarle? Ja, ik kom hem
tweemaal tegen.
De eerste keer: na de dood van Pastoor Van
Herdegom kwam een Johan van Vechel als
hervormd Predikant in Baarle-Nassau (1676-
1720). Willem III was nog maar amper in
Engeland gekroond toen deze predikant weer
eens probeerde de Hertogse kerk in te palmen.
Hij richtte een rekest aan "Zijne Coninckelijcke
Maj. van Engelandt", waarin hij betoogde dat
de "Parochie van Baerle-Hertogh soo die ge-
noempt wort" onder de Baronie van Breda
hoorde, "ende niet onder Turnhout". Dat zou
Zijne Majesteit wel konstateren als hij de zaak
liet onderzoeken (v.d.Broek 62).
De Franse revolutie veegde al die leengebied-
jes van de kaart. Baarle-Hertog kwam eerst,
samen met Baarle-Nassau, onder het éne
Franse Keizerrijk (1810-1813), daarna weer
samen onder de Koning der Nederlanden
(1814- 1830).
Deze politieke eenheid werd definitief verbro
ken bij de stichting van de Belgische staat in
1830. Baarle-Nassau bleef bij Nederland,
Baarle-Hertog bij België.
De Lente-Ouverture leverde weinig moeilijk
heden op en waarom er niet meer dan 148
punten uitkwamen is een vraag die alleen de
jury kan oplossen. Maar met de 146 1/2 van
het andere nummer zaten ze toch op 294,5
punten en men had me verteld dat 288
voldoende was voor het kampioenschap en
dus....
Brassband Ulicoten, proficiat.
Een supporter.
Beste ouders,
Maandag 24 en 31 jan. en maandag 7 en 14
febr. is er gelegenheid om kleuters op te geven
voor het nieuwe schooljaar '77-'78. Elke kleu
ter die vóór 1 jan. '784jaar wordt, kan worden
ingeschreven.
U kunt terecht van kwart voor vier tot 5 uur.
Wilt u het trouwboekje meebrengen en ook
uw kleuter?
Hartelijk welkom.
Zr. Tarcisia v.Bavel, hoofd.
Op 4 maart 1702 was de koning van Groot-
Btittannië te paard uitgereden naar Hampton
Court bezuiden Londen. Hij bereed dit paard
voor het eerst. Toen de vorst in galop wilde
gaan, struikelde het dier; de berijder tuimelde
tegen de grond en brak zijn sleutelbeen.
Dit was voor de Engelse koning de laatste
klap; hij was al enige jaren aan de sukkel.
Twee weken later, 19 maart 1702, stierf hij in
Hampton Court, 51 jaar oud.
Hiermee ging de tweede en laatste feodale
Heer van héél Baarle heen (de eerste was zijn
oud-oom Philips Willem). Deze Engelse ko
ning was tevens Stadhouder van de Neder
landse Republiek.
Als echte Nassauer, achterkleinzoon van
Willem de Zwijger, was hij ook vanaf 1650
Heer van Breda (en Baarle-Nassau). - Als
Nassauer was hij bovendien vanaf 1675
opvolger van zijn grootmoeder Amalia van
Solms, die Vrouwe was van Turnhout (en
Baarle-Hertog).
Willem III liet Turnhout eerst over aan zijn
tante, Maria von Simmern; na haar dood nam
hij er zelf bezit van, op 7 juli 1688.
Hij was toen dus effektief Heer van heel het
dorp Baarle.
Vier maanden later, 10 nov. 1688, zeilde de
Stadhouder met een vloot vanuit Den Briel
naar Engeland, om daar de kroon van zijn
schoonvader te veroveren. De kroning vond
plaats in de Westminster Abbey, 21 april 1689.
tingen te plaatsen en hij w...r zijn eigen
manier regelen omdat hij bang was dat er
anders teveel aan de strijkstok bleef hangen.
Inmiddels kreeg Jan wel een terechtwijzing
van de prefekt die hem erop wees dat hij alleen
maar e.e.a. mocht regelen via de instanties.
"s'Lands wij, s' lands eer moet men maar
denken maar in ieder geval kunnen de gevers
ervan overtuigd zijn dat het geld direkt en
optimaal besteed is. Wij houden u op de
hoogte van de verdere ontwikkelingen in
We hebben in onze serie over prins Philips
Willem en in het onderhavig artikel
prins-koning Willem III de schijnwerper gericht
op twee Heren die het éne dorp Baarle onder
hun hoede hadden.
We wezen ook op de tijd toen het oppergezag
berustte bij één Keizer, daarna één Koning.
De poZ/t/ë/r-bestuurlijke afsplitsing vond plaats
in 1830. Deze werd verstevigd door de kerke
lijke scheiding in 1860, wat tevens het begin
was van een kulturele zelfstandigheid der
beide dorpsgeledingen, door de oprichting van
eigen scholen in Nassau en Hertog.
De oude eenheid-in-verscheidenheid is daar
mee niet verbroken: sociologisch en psycho
logisch zijn Hertogers en Nassauers altijd
"Baarlenaren" gebleven. Vraag het hun zelf:
"Ik ben van Baol."
Wat de Schout betreft: hij heeft daarna "met
die van Baerle Hertoge alteijt geleeft in goede
hermennie". (v.d.Broek 129). Hij stierf 16 mei
1728 en werd begraven in de S.Salvatorkapel.
In het jaar van de bomenkwestie heeft Koning
Willem ook persoonlijk in Turnhout vertoefd,
zoals de archivaris R. Peeters ons meedeelt in
zijn boekje over het kasteel.
Wie de Heer van héél Baarle anno 1977 nog wil
zien: hij bekijke bijgaande prent, ons afgestaan
door het Koninklijk Huisarchief; ze is gegra
veerd door de Amsterdamse etser Pieter van
Gunst (1659-1731). - Hij kan ook naar Breda
reizen en een kijkje nemen op het kasteelplein:
daar zit hij op het dier dat hem 275 jaar geleden
ten val bracht. Vraag evenwel niet de weg aan
Bredase raadsleden: toen op 25 juni vorig jaar
Koningin Juliana door enige heren van de
Raad langs het kasteelplein plechtig begeleid
werd, vroeg Hare Majesteit, wiens hoog
ruiterstandbeeld daar stond: de heren konden
er niet op antwoorden... Het blad "De Stem"
noemde het voorval een "protocollair inci
dentje."
Enige "heemkundige" ontwikkeling zou de
Vanuit Tchin tabaren ontvingen wij weer een
brief van onzeTouareg Fulan Mochtar. Hierin
vermeldt hij dat er in het najaar bijzonder veel
regen gevallen is en dat er op dat moment nog
geen zaden zijn aangekomen. Inmiddels heb
ben wij nu de zekerheid dat de zaden van
Agromisa uiteindelijk toch op de juiste be
stemming zijn gearriveerd. In de gang van
zaken betreffende zijn hotel-restaurant zit
weinig vooruitgang, veroorzaakt hoofdzakelijk
door de grote armoede. Tevens maakt hij
melding van een typische gewoonte van de
toueregs. Toonden wij in een vorig artikel nog
een foto van vrouw en kinderen, dan komt
wellicht bij ons vreemd over dat Fulan nu
schrijft dat hij inmiddels een ander vrouw heeft
gehuwd. Met zijn schoonouders is hij een
1 bruidsschat van !4 f 1800,- overeengekomen
waarvan hij ongeveer f 600,- heeft betaald
met behulp van familie en vrienden. De
bruidsschat moet men overigens beschouwen
als ene sociale plicht, te vergelijken min of
I meer met een gouden bruiloft in vroeger jaren
waar bijv, arme mensen ook niet onder uit
konden komen. Uit zijn brief spreekt ook weer
I duidelijk het voortdurend, leven met de dood
I waarmee men in deze streek dagelijks ge-
I confronteerdwordt. "Na mijn dood vertrouw
I ik mijn vrouw en kinderen aan jullie toe zodat
I symbolisch de nagedachtenis levendig blijft"
I schrijft Fulan aan Mevr. Nugteren. Laatstge-
I noemde vertelde dat haar man inmiddels f
I 350,- ontvangen heeft voor het werk van
I zoon Jan. Die was van plan om met het geld
I
