VANUIT BAARLE-ZUID
I
ZIG-ZAG
198
KOKS
schoolsparen
Rabobank Q
DE BARONIE
I
„De Zilvervloot
LA GARE
BAARLE
BONTMANTELS
KEES VAN DE VEN
TE KOOP:
Caravans
dansen
JAN SEEGERS
CEMENT
a Z5,50 per 50 kg. incl.
I
DANSEN- DISCO
'DEN BONTEN OS'
C. STERKENS
MEISJES
MANNELIJK PERSONEEL
MEISJES
NAAIMACHINES
HANDELSHUIS „ST. ANTONIUS"
t
i
t
U
te
I»
spaarplan om te grijpen
voor jonge
mensen bij de Rabobank
extra premie aan boord!
JANSEN-OOMEN
Nuchtere kalveren
Ft. Raeymaekers
■Wil
VF
OORDEELSESTRAAT 2B - BAARLE-NASSAU - TELEFOON 9837
Ml
heeft
FIETSEN - BROMMERS
MOTORGAZONMAAIERS
AUTOBANDEN - ACCU’s
AUTOACCESSOIRES
GEN. MACZEKLAAN 13
TURNHOUTSEWEG 5 - BAARLE-HERTOG-NASSAU
TELEFOON 04257-9881 - BELGIË 014/699009
6 WERELDMERKEN
ALUMINIUM CARAVANS - HOUTEN STA CARAVANS EN CHALETS UIT EIGEN
FABRIEK - GOEDE OKKASIES IN TOUR- EN STA CARAVANS.
FINANCIERING MOGELIJK.
Dagelijks geopend tot 20.00 uur en ook 's ZONDAGS de gehele dag.
WIJ LEVEREN AAN
SCHOLEN - GEMEENTEN EN RIJKSINSTELLINGEN
OORZAAK VAN VREUGDE....
VOORWERP VAN ZORG!!!
I-
KOOP BIJ EEN BEKEND NAAIMACHINEBEDRIJF
KOOP BETROUWBAAR!!
n!
In
bd
bu
fci
de
VANAF
Dr. Ed. Loffeld.
met de muziek
van WILD
MUSIC
MESSENGER
IN ONS HANDELSBEDRIJF IS PLAATS VOOR:
de administratie.
het ontvangen, beheren en afleveren van goederen
Inlichtingen en/of afspraak voor sollicitatie: telefoon 04257-9264 of 9364.
CAFÉ RESTAURANT BAR
BOWLING
TELEFOON 04257-9371
BAARLE-NASSAU
Alle zon- en
feestdagen
Levering van alle onderdelen van alle
merken en bouwjaren uit voorraad.
Schoolsparen dus, want jong geleerd
is oud gedaanl
GRATIS
AANKOOP
ADVIES
Uw dierbare 1 P.K. is een goede
verzekering waard.
De Holland-polis voor alle paarden!
Voornaamste verzekerde risico’s:
uw speciaalzaak
Nieuwlandstraat 3 - Tilburg
Telefoon 013-426617
Te koop: beste met B+ gekeurde N.L.-beren,
N.L. opfokzeugjes, van 2 tot 7 maanden, beste
afstamming, bij C. van Hees, Terover 16,
Alphen, tel. 04258-238.
64
De Alphense Kruisridders [2]
ALLE SOORTEN
ERFVERHARDING o.a.:
BETONKLINKERS
GROTE PARTU DIKKE
HALVE TEGELS, bijzonder
geschikt voor rondom
melkmachines.
VERDER UITGEWASSEN
GRINDTEGELS.
met steeds de nieuwste L.P.’s en Singles,
met Disc-Jockey ANTHONY.
VRD ENTREE.
1 konsumptiebon verplicht.
H.H. VEEHOUDERS!
STEEDS TE KOOP GEVRAAGD:
KALVERMESTER-KALVERHANDEL
Driehuizen 5 Baarle-Nassau
Telefoon 04258-465
A. Bierings-Spapen
BAARLE-HERTOG
Nu leverbaar de FANTASTISCHE 1975 AUTOMAAT, met de
nieuwste mogelijkheden. Bel voor een vrijblijvende demonstratie bij
u aan huis!
Alle zondagen en feestdagen in
HOTEL - CAFÉ - DANCING
Drimmelenseweg 6A - MADE
Telefoon 01626-2499
van 17 jaar en ouder, voor de showroom.
de bank voor iedereen
NAAIMACHINEHANDEL
Ombouw van ieder type of merk tot
een moderne koffernaaimachine voor de
prijs van 85,- gehaald en gebracht.
3
van 17 jaar of ouder, voor 1
in ons magazijn.
van 17 jaar of ouder voor
Een draai aan de knop en u bepaalt zelf welke sier- en borduursteek de machine voor u
moet maken. Dus u heeft ,,1001” mogelijkheden! Obk knoopsgaten maken, knopen
aanzetten en naden afwerken met zig-zag steek met dwarsstaande spoelbaan en met de
bekende klemvrije grijper!
Voor jongens en meisjes van 11 t/m 14 jaar.
'Grijp-5' is het voordelige vervolg op
schoolsparen: 5 jaar sparen met behalve de
normale rente (die weer hoger is dan bij
schoolsparen), aan het einde van de spaar
periode een ekstra premie van maar liefst
5°/o over het gespaarde bedrag (óók over
de rente).
En over geld dat opgenomen wordt voor
de meerdaagse excursies zoals de vervolg-
scholen die organiseren met de Stichting
Educatieve Reizen, wordt ook de ekstra
premie uitgekeerd.
Bij de Rabobank ligt de speciale 'Grijp-5'
folder klaar, daar staat alles uitvoerig in.
Bovendien ligt er een leuke (gratis) sticker
klaar!
Diverse zalen voor het geven van:
VERGADERINGEN
RECEPTIES
BRUILOFTEN
EN AL UW
FAMILIEFEESTEN
EXCLUSIEVE KEUKEN
Eigen reparatie-atelier voor alle mer
ken, ook al zjjn deze gekocht bij colle
ga’s of warenhuizen.
25 jaar garantie.
Lessen aan huis.
Gemakkelijke betalingsregeling.
Zonder bijkomende kosten.
SftSSfl
Tuinbouwlaan 77-79 - BREDA - Tel. 01600-39154 - Na 5 uur 01619-865.
B(j het St.-Ignatiusziekenhuis - Brabantpark.
Inruil van alle merken naaimachines.
Voor jonge mensen tussen 15 en 21 jaar.
Met het Ideaal Spaarplan 'De Zilvervloot'
kan per jaar tussen de 30,en 300,
gespaard worden. Over het gespaarde
bedrag wordt een extra hoge premie
betaald.
Maar dat is niet alles!
Deelnemers aan het Ideaal Spaarplan 'De
Zilvervloot' kr::gen namelijk ook nog een
premie van maar liefst 1O°/o op de koop toe!
De moeite waard dus om even bij de
Rabobank binnen te wippen. Daar kunnen
ze precies vertellen wat 'De Zilvervloot'
zoal aan boord heeft!
GRENSWEG 18 - BAARLE-NASSAU
Sparen leren op school. Een leuke les, die
loont voor later. Voor jongens en meisjes
tot 11 jaar.
Daar heeft de Rabobank het aantrekkelijke
schoolspaarsysteem voor ontworpen.
Een spaarplan waarbij regelmaat
voorop staat en waarbij de Rabobank
als ekstra stimulans aan het eind van elk
schooljaar een leuke attentie heeft voor
elke jonge spaarder!
Het gaat steeds maar om 'n paar kwartjes.
van Willem graaf van Megen en zijn zoon Dirk,
tot,,tot heil hunner zielen en dat van hun
voorgangers en opvolgers.” (v. Sasse v. Ysselt,
„Oorkonden betr. Rixel, 1920, blz. 128-129).
Inderdaad waren in die tijd een Willem en
Dirk graven van Megen (a.d. Maas; Schutjes
V, 47).
Volgens v. Sasse v. Ysselt was de hoeve van
Rixtel afhankelijk van de Kommanderij ter
Brake in Alphen.
Waarschijnlijk waren de Tempeliers ook al
landeigenaren in Baerle-onder-Turnhout, Til
burg, Goirle, Weelde, Meer, Ravels en Heren-
tals: deze goederen waren althans tot 1616 in
bezit van de Malteser Ridders, aan wie in 1312
de goederen van de Tempel werden toegewe
zen. (zie verder).
De Tempeliers van Ter Brake waren dus
gezeten Landheren geworden. Zoals in Ooster
hout, werd het een „Hof ter Brake”, een
centraal-geleid groot goederencomplex, met
eigen (lagere) rechtsmacht, los van de plaatse
lijke Heren.
Het verblijf van de Tempeliers in Alphen zal
wel het beeld vertoond hebben van de meeste
Kommanderijen der drie Ridderorden na de
kruistochten. Een commandeur beheerde de
goederen, hij droeg wat af aan zijn Orde voor
charitatieve en militaire doeleinden; hij trok bij
gelegenheid zelf nog ten strijde voor „het
Geloof”; hij deed ter plaatse wat aan liefdadig
heid; hij onderhield, eventueel samen met een
paar mede-ridders, min of meer de Regel die
voor de Tempeliers was opgesteld door nie
mand minder dan de H. Bernardus van Clair-
vaux, Kerkleraar (1090-1153)...
Maar in 1312 luidde de doodsklok, letterlijk en
figuurlijk, ook voor „Ter Brake”. Die horen we
in de volgende bijdrage, als overgang van de
eerste tiaar de tweede fase van Alphens kasteel-
geschiedenis.
In onze vorige uitgave besèhreven we
stichting en spreiding van de drie Kruistoch-
ten-orden uit de 12e eeuw. Vooral na het
mislukken van de kruistochten ontstonden
overal in Europa hun „Kommanderijen”.
De „Orde van den Tempel” (Tempeliers) is in
onze streken het minst bekend. De vestingen
van de Johannieters en de Duitse Ridders
hebben meer sporen achtergelaten, omdat ze
hier als Landheren zes eeuwen voortbestonden,
van rond 1200 tot 1800. De hele orde van
Tempeliers heeft maar een bestaan van twee
eeuwen gekend: van 1119 tot 1312. In laatst
genoemd jaar werd zijn door Paus zonder meer
opgeheven, zodat zij op één slag verdween uit
alle landen waar zij bezittingen had, vooral in
Frankrijk.
Maar vóór deze genadeklap waren de Tempe
liers ook over onze streken uitgezwermd. Dit is
nog veel te weinig bestudeerd. De geschied
schrijvers Albers (1926), de Jong (1932) en Post
(1963) delen allen mede, dat ze in ons land 20
Kommanderijen hadden. In zijn „Algemene
geschiedenis des Nederlandschen Volks” (1872
deel III, 125) noemt Dr. Nuijens er enige van:
in Brabant, Axel Boxtel, Breda [stad en
land?), „bij Eindhoven” (rixtel?). In Zeeland,
Middelburg. In Holland, Wijk bij Duurstede,
Heusden, Beverwijk.
In ieder geval hadden ze ook bezittingen in
Alphen bij Baerle.
I. Hier komen we aan de eerste fase van de
geschiedenis van Hof ter Brake, van ca. 1125
tot 1312. Tweede periode: 1312 - 1616.
Derde: 1616 - 1887. Vierde: 1887 tot heden.
Dat de Hof ter Brake in Alphen bij Baerle lag,
blijkt o.a. uit een geschiedenis van de Malteser
Ridders door E. Mannier uit 1Ö72: hier wordt
gezegd, dat in 1616 werd verkocht „de hoeve
de la Braque zoals zij gelegen is te Alphen”,
met omliggende gronden in de Baronie, in
Tilburg, Goorle enz. (zie verder, einde fase 2 en
begin fase 3).
Zo ook de oudere schrijvers: van Goor (1744),
van der Aa (1845) en Krüger (1875). De
nieuwere onderzoekers: Jhr. Mr. A. van Sasse
van Ysselt (1920 en 1934), Mr. J.P.W.A. Smit
(Rijksarchivaris in Noord-Brabant; Taxandria
1920), Dr. L.J. Rogier (1945), Jonkvr. Dr. J.
van Winter (1968) en GJ. Rehm (streekarchi
varis, ook voor Aiphen-Riel, 1973).
De vraag is wanneer ontstond deze Komman
derij?
In zijn „Geschiedkundige beschrijving van de
stad Br\da” (1845) zegt van der Aa (blz. 208),
dat de Heer van Breda, Hendrik II, ij het jaar
1100 aan de Tempeliers een landhoeve schonk
in Alphen, Ter Brake, in het gehucht TerOever
of Ter-Over. (Later schrijft Krüger hem na).
Maar dit is pas rijkelijk vroeg, want de Orde
van den Tempel werd pas in 1119 opgericht.
Wat de Bredase Heer Hendrik II betreft: hij
was de kleinzoon van Hendrik I, Heer van
Breda en Schoten, overleden circa 1090. De
schenker, Herdrik II, gehuwd met Ludgard,
dochter van de Graaf van Kleef, overleed circa
1125. Laten we dus (voorlopig) de Tempel-
vestigingin Alphen plaatsen rond 1125. Dan is
het nö een van de alleroudste Tempeliers-
vesti gingen.
Vol. éns van Goor (blz. 90) voegde de schenker
hierbij goederen in Oosterhout en Dongen.
Dezelfde zegt, dat in 1184 goederen werden
verkregen onder Turnhout en in 1199 weer
tienden in Oosterhout. Uit die tijd zou ook
de Sint Janskapel in de stad Breda dateren als
bezit van de Tempeliers (zie ook Krüger III,
253).
Volgens Krüger (IV, 57) is zo in Oosterhout het
slotje Borstellé ontstaan, „vroeger een huis der
Tempelieren... behoord hebbende aan de
Kommanderij de Braak, onder Alphen.”
Merkwaardig is, dat in Oosterhout ook een slot
Brakenstein bestaat, dat eerder toebehoorde
aan de Malteser Ridders, dus hoogstwaar
schijnlijk nóg eerder a^n de Tempeliers (Krü
ger, IV, 57; Taxandria, 1934, blz. 66). Dit is
ook de mening van Dr. L. van Eger’ht; de
„slotjes” van de Tempeliers liggen nu aan de
Ridderstraat: Brakenstein, Beveren en Borsse-
len. Deze buurt is tot een van de twee centra
van Oosterhout gegroeid, omdat hier de
Tempeliers een eigen rechtsgebied vestigden,
(egeraat, „Zeg maar dag tegen Brabant”,
1973, 271).
Ruim tien jaar later, na de schenkingen van de
12e eeuw, duiken de Tempeliers weer op in een
oorkonde van 1214, te Tilburg bezegeld door
schepenen van Den Bosch. Hierin wordt een
schenking vastgelegd van goederen in Rixtel
(Aarle-Rixtel) aan de Tempeliers, uit handen
1. Sterven.
2. Ziekten die het gebruik b.v. als rijpaard blijvend onmogelijk
|ii rr^aken.
3. Ongevallen die het gebruik b.v. als rijpaard blijvend onmogelijk
I maken.
I 4. Ongeneeslijke kreupelheden.
5. Veulenen.
6. Blikseminslag in de openlucht.
7. Transport, alsmede het verblijf op keuringen, ruiterdagen en
concoursen hippique.
Onze paarden- en vee-inspecteurs Akkermans en Hellings staan
voor U klaar.
Voor al uw verzekeringen, bemiddeling bij aan- en verkoop onroerend goed, hypotheken
enz. naar Assurantie- en Woningbureau M. H. VAN SEETERS, Dorpsstraat 29, Riel, Te
lefoon 04248-359.
in
s
F
ks
Dr
>b
kn
pc
Ét
lel
ka
ve
er
it
re
in
pc
rn
r
F
'ri
r
F
pc
