INTERIEURVERZORGING
CHAAM
occasions
BLUEKEMS
VANUIT BAARLE-ZUID
I
Zomer uitverkoop
IN BAR DANCING DEN BONTEN OS
autobedrijf graumans
Groot gebeuren voor de S.V. Ulicoten
SPOED Uü!
Wie het eerste is heeft de meeste keus!
Interieurverzorging DONKERS
Zomer uitverkoop
Een nieuwe Opel Kadett, Ascona
NU 1 JAAR FABRIEKSGARANTIE! I
30 TOT 50% ONDER IEDERE WINKELPRIJS!
Wegens enorm sukses nog 3 dagen
Heden, vrijdag, zaterdag en zondag
van 10 uur 's morgens tot 6 uur 's avonds
DE GROOTSTE KLEDING VERKOOP
OOIT GEHOUDEN IN BAARLE
KOMNUKUKENU!
IN BAR DANCING „DEN BONTEN OS"
Ortler.,t
3
VOLVO
Aan ongelooflijk lage prijzen zullen ongeveer
10.000 stuks de deur uit gaan!!!
Prijzen worden in deze advertentie niet vernield,
maar U zult versteld staan.
Profiteer van deze enkelmalige verkoop
Dames-, heren- en kinderkleding.
Dames-en herensuède.
Alles wat verkocht wordt is vervaardigd van de
allerbeste kwaliteiten!
=fh
BAARLE IN 1739 (slct)
ongeacht het aantal gereden kilometers.
Ik
OPEL -VAUXHALL- BEDFORD
-
alle type’s Daf en Volvo in
elke prijsklasse!
3 mnd. volledige garantie!
PASTOOR DE KATERSTRAAT - BAARLE-HERTOG
of welk Opel-model 0 ook kiest....
AUTOBEDRIJF B.V.
62
c
$0*
DONKERS
O
HOOCBRAAK 38 - BAARLE-NASSAU - TEL. 04257 - 9770
A
r
u ZIT ALWEER BETER
IN EEN NIEUWE OPEL!!!
TOT ZIENS BIJ
DORPSSTRAAT 30 - CHAAM - TELEFOON 265
KOM NU KIJKEN!!!!!
KOM NU KIJKEN!!!! WIJ BIEDEN U TEGEN STERK VERLAAGDE PRIJZEN
TOONKAMERMODELLEN ZOALS BANKSTELLEN, EETHOEKEN,
RESTANTEN STOELEN ETC. ETC.
VLOERBEDEKKING MET 20% KORTING!!!!
Chaam - Telefoon 01619-551
Afd. verkoop Teteringsedijk 132-134
Breda-Tel. 01600-42751
i
bruikt te hebben, begonnen we weer aan de
terugreis naar Ulicoten. Dit keer door de
prachtige Duitse bergen waar onze chauffeur
zijn volle aandacht nodig had voor de weg. In
blankenheim en Maastricht werd gestopt om
de benen te strekken en om de inwendige mens
te versterken. Om ongeveer 12 uur ’s nachts
waren we weer terug in Ulicoten en konden we
vermoeid maar zeer tevreden op een prachtige
reis terugzien.
Dommershausen-S.V. Ulicoten.
Om 15.15 uur betraden de spelers van Dom
mershausen en die van de SVU het goed
bespeelbare terrein van Dommershausen. Eerst
werden de spelers aan elkaar en aan het zeer
talrijke publiek voorgesteld. Zowat heel Dom
mershausen was aanwezig. Men maakte er een
heel feest van, want er was voor deze gelegen
heid een biertent weggezet, waar vanwege het
warme weer druk gebruik van gemaakt werd.
Nadat de nodige foto’s gemaakt waren werd er
getost. De vaantjes van de beide verenigingen
werden uitgewisseld en het grote spektakel kon
beginnen. SVU dat met een gelegenheidselftal
van het le tot het 5e aantrad, mocht de aftrap
verrichten. Al gauw bleek dat de busreis van 6
uur Ulicoten in de benen zat. Dommershausen
dat de zon en de wind in de rug had, nam al
gauw het heft in handen, en was er op uit om
snel een voorsprong te nemen. Na 5 minuten
kwam de eerste scoringskans. Een loeiend
schot, juist binnenkant paal. Maar doelman
Ad Laurijssen had het antwoord klaar en met
een geweldige zweefsprong ving hij de bal
klemvast. Applaus van het talrijke publiek, en
de naam Seb Maier werd voor het eerst
gehoord. SVU draaide wat warm en de stijve
benen van het reizen werden wat soepeler. Het
spel ging nu in hoog tempo verder, met
Dommershausen iets meer in de aanval, maar
de SVU doelman stak in een geweldige vorm.
10 minuten voor rust werd hij voorgoed
omgedoopt in Seb Maier toen hij 3 schoten in
10 seconden op een onnavolgbare wijze uit het
doel ranselde. Ook de Duitse doelman had on
dertussen het nodige te doen gehad, maar 5
min. voor rust, moest hij na een goede SVU
in de jaren, waarin dit kaartje werd getekend of
verscheen, duikt "Zonderhagen” op: b.v. bij
Van Goor in 1744 (blz. 374) ook in een
handschrift uit die tijd, bij v.d. Broek blz. 220.
Ik waag de veronderstelling, dat de naam is
opgetekend uit de mond van de Hertogse
Baarlenaren zélf, die immers (tot op vandaag)
dikwijls dialektisch uitspreken "Zorideraagen”
De "Hollander” kan daarbij gedacht hebben:
ze spreken als rechtgeaarde Vlamingen de h
niet uit. het zal dus wel ’’Zonderhagen” moeten
zijn....
2. Gebouwen. Het oude landkaartje dat we
bespreken vermeldt vier bedehuizen: De cen
trale kerk, de kapellen van Ulicoten, O.L.Vr.
van Loretto en S.Salvator. Over deze laatste
schreven we uitvoerig nn. 51-57; over de
parochiekerk: 41-43.
De Remigiuskerk is door Keizer midden in
Baarle getekend. Volgens de ’’legende" in de
linker-bovenhoek van het kaartje, wijst het
kerk-teken op een van de "Dorpen daar
Predikanten staan". Dat klopt, want van
1722-1753 was in Baarle de predikant Jacob
Coets, al "stond” hij niet in de Remigiuskerk,
maar in de Sint Salvatorkapel. Ook de
Ulicotense kapel werd door de predikant
bediend. De Ulicotenaren kerkten overigens
zelf op niet-Nederlands gebied, aan de Bolle-
kensloop (hier nu de Bernarduskapel).
aanval en een daverend schot van B.v.d.Walle
het antwoord schuldig blijven, 1-0 voor SVU.
Na rust toen SVU met 4 nieuwe spelers in het
veld kwam, ontstonden er al dadelijk hache
lijke momenten voor het doel van SVU. Maar
Dommershausen dat toch mooie kansen had,
miste de goede richting. Na tien minuten
maakte de Duitse doelman een fout, en
B.v.d.Walle profiteerde handig. 2-0. Het werd
toen voor Dommershausen zeer moeilijk om de
overwinning nog te behalen en ze hadden ook
bepaald pech, toen een schot van de kruising
terugkwam.
Zo ging deze uiterst sportieve en aantrekkelijke
wedstrijd naar het einde. 5 min. hiervoor echter
kreeg Dommershausen toch nog enige hoop op
een gelijkspel, toen het onze doelman van kort
bij onhoudbaar passeerde, maar onze verdedi
ging hield de zaak verder gesloten, en zo
behaalde SVU een 2-1 overwinning, waar
iedereen hard voor gewerkt had. De SVU heeft
een zeer goede indruk achtergelaten.
Volgend jaar zal Dommershausen een bezoek
brengen aan SVU en we hopen dan een zelfde
spannende en prettige wedstrijd te zien als in
Dommershausen. (J.G.)
Vorige zaterdag vertrokken ’s morgens om 6
uur een 50-tal leden van de SVU richting
Dommershausen in Duitsland. Om de heenreis
kort te houden i.v.m. de te spelen wedstrijd om
kwart over drie werden voornamelijk de grote
autobanen gevolgd. Gelukkig kwam de felle
zon niet te vroeg door de wolken zodat het zeer
aangenaam reizen was. Even over de grens
werd gestopt om de benen te strekken en om
een kop koffie te drinken. Toen ging het in één
ruk door naar Dommershausen, waar we om
ongeveer een uur aankwamen. Pastoor Vloet
stond ons daar op te wachten en heette ons van
harte welkom. Daarna werden alle gasten bij
de inwoners van Dommershausen onderge
bracht. De ontvangst bij deze mensen was
onbeschrijflijk gastvrij en vriendelijk. Het was
net of we allemaal al jaren kennissen of
vrienden van elkaar waren. Na deze enorme
ontvangst gingen we naar een buurdorpje,
Eveshausen, waar we een kop koffie dronken.
Tegen drie uur werden de voetbalspullen opge
zocht en vertrokken we naar het voetbalveld
van Dommershausen. Over deze voetbalwed
strijd volgt straks een verslag. Na de voet
balwedstrijd gingen we weer naar Eveshausen
waar de warme Schnitzels op ons wachtten.
Toen kwam de zaterdagavond. Speciaal voor
ons hadden de mensen van Dommershausen
een orkestje laten komen in een prachtige zaal.
Ook de mensen waar we waren ondergebracht
waren samen met hun gasten naar deze feest
avond gekomen. Er werd gedanst en de wijn
vloeide in overvloed. Op deze avond werden de
banden tussen Ulicotenaren en bewoners van
Dommershausen nog steviger. Het was dan ook
al in de kleine uurtjes toen we onze bedden
weer opzochten.
De volgende morgen werd het ontbijt gebruikt
bij onze gastheren aan huis. Om kwart over
tien gingen we gezamelijk naar het mooie
kerkje in Dommershausen waar een prachtige
H.Mis werd opgedragen. Hierna gingen we
voor het laatst naar de mensen waar we
geslapen en ontbeten hadden. Hier werden
handen geschud en zelfs al afspraken gemaakt
voor volgend jaar.
Na eerst in Eveshausen het middageten ge-
:y...
durende ruim jaren van de l»e eeuw een
klooster van Franciscanessen gevestigd. Daar
vandaan de foeielijke en onjuiste straatnaam:
"Nonnenkuil”. Op de geschiedenis van kerk en
klooster komen we in een aparte bijdrage
terug-
Dan is er nog het kasteeltje Bruheze, tamelijk
wel op de juiste plaats getekend, als ”’t Huis
Bruheze”. Volgens de "legende” (verklaring
der tekens) is het een "Heerenhuis”. Toen ons
kaartje verscheen in 1744, behoorde het toe
aan de heer Hasselaer (Van Goor blz. 374). Het
middelpunt van dit kasteel lag precies achter
de huidige nieuwe garage van Adriaan
Timmermans, op 61 meter vanaf de achterkant
der garage.
Windmolens. Twee worden er aangeduid: een
tussen de weg Baarle-Weelde en Baarle-Turn-
hout; een aan de andere kant, ongeveer aan de
huidige "Molenbaan”. Dit klopt wel met de
ligging van de molens. Vanouds is er in Baarle.
een "Molenweg” (uitkomend bij de molen
vooraan langs de Alphenseweg); een Molen
straat, langs de molen van Loots; een Molen-
baan, uitkomend bij de molen, even vóór de
huidige Camping ”De Heimolen”. Aan de
hand van gegevens, verzameld door Dr
Brekelmans, zou ook over deze molens apart
kunnen worden geschreven. De molen aan de
Molenbaan, op Ned. gebied op begin Tornmel-
sebaan, is enige tiebtallen jaren geleden
afgebroken. Van de twee andere (die van
Loots, op Belg, gebied, en de molen aan de
Alphenseweg) staat alleen nog de onderhouw
overeind.
3. Tenslotte nog de beken: Mark, Merkse en
Donge (zie bijdr. 60 en 61). Er is ook een
stroompje ingetekend: ”De Beek”: dit is de
huidige ’’Strijbeekse Beek”, lopend vanuit Ut
Huisvennen”, en in de Noord-Westelijke hoek
van Baarle even de grens vormend met Chaam
en Meerle.
En dat is dan voorlopig voldoende commentaai
op het landkaartje van 1739, voor de heruitgave
waarvan we Drukkerij Emiel de Jong danken.
Dr. Ed. Loffeld.
De Sint Salvator is abusievelijk buiten Baarle
getekend, zoals we vermeldden. Dan blijft nog
de ”L.Vr. van Loretto”. Deze kapel werd in
1663 door pastoor Van Herdegom gebouwd
naast een pastorie die hij daar omstr. 1654 had
gevestigd. (Voor de motieven, zie v.d. Broek
blz. 112-113). Deze kapel lag op een Hertogse
enclave, nu tussen de Burg. Van Gilsestraat en
het langs de Chaamse weg gelegen deel van de
"Nonnenkuil”. Bij deze kapel was ook ge-
IV BAARLE BINNEN ZIJN GRENZEN.
We schenken nu tot slot enige aandacht aan
wat op het Amsterdams landkaartje van 1739
te zien is binnen de daar getekende begrenzing
van Baarle.
1. Dorpskernen en wegen. Het hele dorp wordt
zonder meer Baarle genoemd, zonder bij- I
voeging ’’Nassau” of "Hertog”... In die tijd I
was er nog een levendige oppositie tegen het
bestaan van Baarle-Hertog, omdat dit deel I
ontsnapte aan de protestantiseringpogingen
vanuit het Noorden....
De naam ’’Baarle” wordt aangeduid bij het
wegenknooppunt, waar ook de centrale kerk
staat: wehen in de richting Alphen (alleen de
huidige Oordeelsestraat en verder Terover),
Poppel. Weelde, Turnhoud. Hoogstraten,
"Uylenkoten", Chaam (de "Oude Bredase
Baan” via "Luchtenburg" en Ulvenhoutse
Bosch). u u.
Er was nog een ander centrum: het gehucht
Loveren: met marktplein, dorpspomp wn
markt, herbergen zoals "De Zwaan, en een
kerkje. Dit centrum wordt op de kaart
aangeduid als Loveren-Baerle Het werd
vanouds genoemd "een dorp apart (v.d.Broek
259). We schreven erover in "Ons Weekblad"
van 14 sept. 1973. Soms werd de naam
"Loveren-Baerle" gebezigd als staande voor
"Baarle-Nassau”, terwijl dan Baarle-Hertog
werd genoemd: "Baerle
Turnhout”, (zo deed pastoor van Herdegom:
zje v.d. Broek, 214). Feitelijk was er Baarle
(het hele dorp); een belangrijk gehucht van dit
dorp: Loveren-Baarle; en Baarle-Turnhout of
Baarle-onder-den-Hertog.
Nog twee andere centra op dit kaartje:
I ’’Uvlenkoten” en "zonderhaage". Ulicoten
I wordt getekend, met kerkje en huizen, aan de
rechterzijde van de huidige Oude Bredase
Baan, enige huizen aan de linkerkant. De
graveur tekent Zondereigen aan weerszijden
van de weg Loveren
-Ulicoten, terwijl het feitelijk een zestal KM
zuidelijker ligt. Hij had de landsgrens zó dicht
onder Loveren getekend, dat er Zondereigen
I niet meer bij kon
In feite heeft dit meest zuidelijk gehucht van
Baarle tot in de oudste dokumenten steeds
Zondereigen. Sondreygen enz. geheten. Maar
