oude historie
KERKBERICHTEN
Alphens
herleeft
f
baarle-hertog, chaam
de gemeenten alphen
advertentieblad
ieuws-
en
voor
en
naderen snel
riel, baarle-nassau,
Gildefeesten
kx
Baarle-Nassau
7
I
1
Daverend sukses
van de Baarlese
ponyclub
Diamanten bruiloft
aan de Grens
Em. Pastoor
W. Binck 84 jaar
TS
CHAAM
ckx
dng
nummer 32
61e jaargang
tar'1
ha.
g-
I ha.
ha
prijs,
5e
t en
drie
en 6
issau
:r ot
titin-
voetbalwedstrijd
NDE
[J
sierlijk
verzorgt drie dagen lang de muziek aan de Grens
Het zeer bekende dames-orkest THE SELENES
1TIE
L I
SENS
larie.
rkens-
jeden-
WIE ZWAAIT NU
HET VENDEL?
WAT IS DE BETEKENIS
VAN HET VENDELZWAAIEN
Uitgave van
Drukkerij de Jong
Baarle-Nassau
^le
de
jen-
igen
raak
igen
tele-
;reid
n de
Jroe-
iolen
Jw
101-
U in
lertog
is ge-
uur.
enkele weken scheiden
de gildedag op 11 septem-
als de vendeliers van de
Frankering bij abonnement
Kantoor Baarle-Nassau
Bestuur van het NKV
afdeling Baarle-Nassau.
jpen
18.90
□1”.
ulo-
fUS-
op
tel-
uur
-HEN
PAROCHIE H. ANTONIUS ABT
issau.
>m-
nt,
lelria.
aar.
•ne-
jlen
den
Gfl-
oon
ten
A.
tar-
ilen
het
tages
ids de
der
tiden
het
i.
van
lota-
tot een eer rekenen, namens ’t gil
de en al zijn gildebroeders zijn ven
del te mogen zwaaien voor God Ko
ningin en Vaderland, omdat het zo’n
symbolieke schat en schoonheid be
vat.
Niets is er in het gilde wezen of het
heeft zijn betekenis. Het zou ons te
ver voeren, hierover uit te wijden.
De echte gildebroeder is het vol
doende bekend, doch dit artikel is
geschreven ter aanmoediging en op
wekking, het prachtige ’’ambt” van
vendelier aan te bevelen.
it en
i
t
jaar.
hoe wordt het vaandel
gezwaaid
Een zwaaivendel van 1,80 x 1,80 m
en ca. 4500 gram wegende, zwaait
men naar richtlijnen, welke monde
ling op een traditionele wijze zijn
overgeleverd via deze historische
Een vaste regel voor 1500 is niet be
kend, doch dat een en ander aan
strenge voorschriften moest voldoen
staat vast.
He jonkers, pages en knapen van de
strenge wijze opgevoed waartoe ook
behoorde het goed omgaan met de
lgen, lans en piek, en het
zwaaien van het vaandel.
Vanuit Padua is ons een werk be-
Programma voor de diamanten
bruiloft te Baarle-Nassau-Grens:
Woensdag 1.1. vierde em. pas
toor W. Binck zijn 84ste ver
jaardag.
De pastoor, die tot volle te
vredenheid zijn levensavond
slijt in zijn woning op de Baar
leseweg, geniet nog een goe
ie gezondheid
Van vele Alphenaren mocht
hij op deze dag gelukwensen
in ontvangst nemen.
Gaarne voegen wij onze beste
wensen hieraan toe.
Dat God hem nog vele mooie
jaren schenkt is de wens van
ons allen.
ZONDAG 14 aug.: 6 uur voor de
parochianen half 8 Johanna van
Gestel-Michielsen 9 uur Johan
nes van den Broek half 11 jgt. P.
Deibel (F).
MAANDAG 15 aug.: 6 uur voor de
parochianen half 8 jgt. Maria
Verboven (F) 9 uur Christiaan
Tielemans half 11 jgt. Johanna
Baeten en Cornells Ansems.
DINSDAG 16 aug.: half 8 Hendri-
kus Cornelisen, weduwnaar van An
na Maria v. Dun, namens de buurt
vereniging half 8 ’s avonds Mar-
tinus Vermbeulen, echtgenoot van
Cornelia Roovers.
WOENSDAG 17 aug. half 8 Gerar
dus v. d. Westerlaken half 8 des
avonds Jacobus Govers, echtgenoot
van Elisabeth Vermeulen.
Door de overlevering is het vendel-
zwaaien ons bewaard gebleven en
in heel veel gilden is het van vader
op zoon overgegaan. Ook zijn veel
gildebroeder zich gaan toeleggen
op dit schone ’’spel” en hebben het
uitgedragen tot wat het nu gewor
den is: een georganiseerd geheel
toegepast in federatief verband van
de Noord Brabantse schuttersgilden
Vele mooie traditionele gebruiken
kent het gildewezen, waarvan het
vendelzwaaien een der schoonste is.
De rechtgeaarde gildebroeder
zwaait met overtuiging zijn kleu
ren; het is geen holle frazen, het is
buitengewoon zinvol en schoon; hij
moet zijn taak zien als een ’’ambt”
waarin hij zeer bedreven moet zijn
om het goed te kunnen uitvoeren.
Vermeld zij nog, dat het vendelen
niet buiten het gilde zal worden
toegepast. Om de bovenvermelde
redenen. De vendelier zal het zich
18 AUGUSTUS:
10.00 uur H. Mis in de kapel aan de
Grens.
3 uur Aanbieding cadeau en kin-
derhulde. Hierna kinderspelen.
7.30 uur: Een serenade van de har
monie.
Na afloop bal in de danstent.
19 AUGUSTUS:
20 uur feest voor de Grensbewoners
in de tent.
20 AUGUSTUS:
18 uur: Aanvang
voor de mannen boven de 35 jaar.
De winnaars ontvangen ’n bak bier.
Na afloop bal in de danstent.
Opstelling elftallen voor de voetbal
wedstrijd op zaterdag 20 augustus
1966 (4-2-4-opstelling)
Cor Denis - Jef Jansen, Piet Dog-
ge, Cees van den Brand, Cor v. Gooi
Leon Dogge, B. v. Hilst Jaon
van Steen, C. Huige, G. Bolhaar,
De opstelling van het andere elftal
N. Tuip Jo Frijters, A. Verhagen,
Nes v. Gooi, M. Bos Harrie Ver-
heijen, Leon Verhoeven H. Bern-
hard, K. IJzermans, Wim Frijters,
Harrie Koks.
Reserven, verkleed op het terrein:
Jan Goossens, Jan Schoenmakers en
Ad v. d. Boogaard.
Scheidsrechter: Alfons van Gooi.
Grensrechters: Fons Frijters en Jef
van Gooi.
Nog maar
Lus van
per a.s.
deelnemende gilden al vendelend door
bnze plaats zullen trekken.
bm u een beter inzicht beteffende
bet vendelen te geven, leek het ons
dienstig in ”Ons Weekblad” een ar
tikel over te nemen uit de Gilde-
Lrom, 8e jaargang no. 24 162, dat
luidt als volgt:
HET AMBT VAN DE VENDELIER
[’Zwaai uw vendel voor God, Konin
gin en vaderland” zo klinkt het com
mando bij een huldiging of eerbetui
ging voor autoriteiten.
hVanneer de vendelgroet gebracht
[wordt voor de koning van het gilde;
lof wanneer autoriteiten staan aan_
[getreden naast de Gildekoning,
[zwaait de vendelier namens zijn gil
lie en namens alle schutte-broeders
[onder bescherming van zijn patroon
heilige het vendel, dat de symbolen
|of kleuren van het gilde draagt,
[sommige gilden kunnen zich de
[weelde veroorloven meerdere vende-
|liers hun kleuren te doen uitzwaaien
|over het Brabantse land, doch oor
spronkelijk had men naast de vaan-
|drig, die ’t oude gildevaandel droeg,
Ide standaardrijder, die de gildestan-
Idaard, waarop het wapen van de
|chistter en de patroonheilige staat,
|en deze te paard reed, één vendelier,
ofzoals hij in oude gildekaarten ge-
|noemd wordt, de alferez.
pen of meer vendeliers tesamen
|zwaaien op de sonore klank van de
laloude gildetrom, hetzij in de gilde-
loptochten, als het ’’guide” ter kerke
Igaat of bij het koningsschieten, bij
(demonstraties, eerbetuigingen en op
(wedstrijden.
in de
gepast.
Analoog deden het de stadsschutte
rijen en kerkelijke broederschappen
met het gevolg dat het voor ons is
bewaard gebleven.
Van boven naar beneden zwaait het
vendel in logische volgorde op rit
mische wijze. De figuren worden
links en rechts uitgevoerd, telkens
tweemaal achtereen, en wel zo dat
het vendeldoek het lichaam en de
grond niet raakt, want het vendel is
rein en mag dus niet bezoedeld
worden.
De reinheid ligt in de wijding van ’t
vaandel, dat gemaakt is naar het
model of de kleuren van het oude
gilde-vaandel. Ook mag de vende
lier zijn stok niet laten vallen: dit
zou een grove fout zijn.
Zo gaat het vendel na een presen
tatie over het hoofd, rond de hals,
achter de rug door en rond de borst
om later af te dalen rond heupen,
knieën en enkels.
Na verscheidene oefeningen, waar
bij over het vaandel wordt gestapt,
legt de vendelier het op de voet om
zijn oefening te besluiten.
Is de vendelier in zijn ’’ambt” meer
bedreven, dan maakt hij diverse oe
feningen knielend, zittend of lig
gend.
Beide manieren noemt men respec
tievelijk ’’klassiek” en ’’acrobatiek”
Na de laatste figuur volgt weer ’n
presentatie. Het zou echter te ver
voeren elke figuur te beschrijven.
ons
WAAR ZWAAIT MEN
HET VAANDEL?
Zoals in de aanhef reeds is gezegd,
wordt het vaandel gezwaaid in de
gilden, die gebaseerd zijn op oude
stichtingen.
Reeds vroeg in de geschiedenis kent
men het gebruik van de vaandels,
en als Constatijn de Grote, naar het
voorbeel van de ’’Labarum” het
vaandel laat invoeren in zijn leger
en legeronderdelen, komt hier een
constant gebruik voor onderschei
ding, aanduiding en aanmoediging.
De toepassing van het vaandel in de
Romeinse legeronderdelen of ’’le
gioenen”, en later door de condotieri,
werd laagzaam verbreid en veredeld.
De steden waren onderverdeeld in
wijken, die hun eigen verdediging
hadden in de vorm van kleine le
gers, als schuttersgilden.
Zij vormden de eerste schuttersgroe-
pen, welke onder patronage werden
gesteld van een of andere heilige.
|ln de kruistocht-periode is dit sy-
|steem over heel Europa verbreid tot-
toegepast in de kerkelijke gilden en
broederschappen, want zij waren het
die de bevolking en de kerk en haar
bedienaren beschermden met de bes
ten uit de gemeenschap.
Deze organisaties werden in de
Bourgondische en Habsburgsche tijd
geprivileerd, doch zij behielden het
oorspronkelijke karakter.
De bevoorrechting vindt men terug
in wapens of symbolen van de stich
ter of schenkers op ’t gildevaandel
en-of standaad, en ook op het gilde-
zilver.
Zo werd ook de taak van de vaan-
cornet) overgeleverd en tot op
onze huidige gilden, zodat het on
juist is, dat elders, of buiten deze,
dit symbool wordt gebruikt.
I
Het bestuur van het I
St Willibrordus-gilde
te Alphen
genieten en dan weer samen met de
hele ponyclub werken aan... mis
schien nóg een kampioenschap voor
een achttal.
Toon en Annemieke, gefeliciteerd en
ik durf gerust zeggen, namens ge
heel Baarle, onze steun, en nu zeker,
wat hard nodig is, van velen, want
een kampioen is geen enkelinge
trots, maar van een hele gemeen
schap
Hierna nog de uitslagen van de an
dere adspirant-kampioenen:
Eerste achttal: zesde prijs op 13
deelnemers.
Tweede achttal: vijfde prijs op 11
deelnemers.
Annemieke van Puyenbroek, twee
de prijs individuele dressuur, cat. A,
tot 11 jaar.
Marie-Louise Pelkmans,
catogorie A, tot 11 jaar.
Hub Janssen 4e prijs categorie A,
11 jaar en ouder.
Carlo Jacobs 7e prijs, categorie A,
11 jaar en ouder.
R. Janssen, 9e prijs categorie A,
11 jaar en ouder.
NKV LOTERIJ
AI D. BAARLE-NASSAU
Hierdoor delen wij mede dat de
trekking van de loterij van het
NKV wegens omstandigheden is uit
gesteld. De trekking zal plaats vin
den” op zondag 28 augustus na de
Hoogmis om 11 uur. in het patro
naat.
het gaat om behendigheid. Het op
kunstzinnige manier zwaaien van
de kleuren onder de mede-candida-
ten bevordert de lenigheid van de
persoon en de verscheidenheid van
de oefeningen, het perfect afwer
ken van de slagen en andere wed
strijd elementen, want dit wedstijd-
vendelen is bepaald een lust om te
zien.
Op de gildefeesten wordt gezamen
lijk door alle deelnemende vende
liers de ’’vendelgroet” gebracht,
waarbij elk op zijn wijze het vendel
zwaait.
Dit machtige schouwspel van kleu
rende vlammen en banen is iets
groots, dat op de toeschouwers een
onvergetelijke indruk maakt.
Op het zondag j.l. gehouden Kring-
kampioenschap van het district W.-
Brabant te Rijsbergen, kwamen on
ze Baarlese vertegenwoordigers, de
’’Nassau-ruitertjes” geweldig goed
voor de dag
Als werkelijk ervaren ruiters stel
den zij hun commandant, de heer A.
Pelkmans, niet teleur, en behaalden
gezamenlijk mooie resultaten.
Maar wat in stilte gehoopt werd,
maar wat niemand bijna durfde dro
men, gebeurde, toen de uitslagen
kwamen, een NASSAU RUITER
DISTRICTSKAMPIOEN
Even was het stil in het Baarlese
kamp maar toen ze zich goed reali
seerden wat er gebeurd was, werd
de hele club bijna gek van vreugde,
zonder jaloezie deelden ze samen in
’t grote sukses van hun vereniging.
Toen dan eindelijk de kleine kam
pioene ANNEMIEKE V. PUYEN
BROEK met haar Welsh pony SAF
FIER voor haar commandant Ant.
Pelkmans stond, was dit voor hen
beiden een groot onvergetelijk mo
ment.
Zichtbaar ontroerd feliciteerde Toon
zijn pupil, want ook voor hem was
dit een beloning voor de vele uren
èn dagen, die geploeterd werden om
dit prachtige resultaat te behalen.
Ze kunnen beiden nu even uitblazen
en van een welverdiende vakantie
Wanneer de vendelier zich de zin
nebeeldige strijd eigen maakt van
de legende van de schutspatroon
sint Joris, dan is het een levendige
strijd tussen goed en kwaad, tussen
geloof en ongeloof, tussen God en
de duivel (draak). Elke slag of fi
guur heeft z’n eigen betekenis, met
’n zeer religieuze inslag.. Het ven-
delgebed is zeer rijk van inhoud.
Voelt een vendelier zulks aan, dan
heeft hij eerbied en liefde voor zijn
spel en zwaait hij zijn kleuren met
overtuiging.
Hierin ligt de diepere betekenis van
het vendelzwaaien, en... ’t is waard
zich eens erin te verdiepen.
Wij spreken de hoop uit, dat de
overname van dit artikel uit de
gildetrom u in staat zal stellen, om
bij de komende gildedag op 11 sept.
meer te kunnen genieten van het
prachtige vendelzwaaien dat bij die
gelegenheid zal plaats hebben.
WAAROM ZWAAIT MEN
HET VENDEL?
Wij vermeldden het al: om eerbe
toon. De vendelier doet ’t uit over
tuiging, want het is ook een over
levering, welke historisch is ge
groeid;.
Het is een grote eer, wanneer het
vendel voor iemand gezwaaid wordt
zo is het gebruikelijk, dat het al
leen geschied voor personen in en
buiten het gilde, waarbij de koning
van het gilde plaats neemt naast de
te huldigen persoon, want uiteinde
lijk wordt voor de koning ’t vaan
del gezwaaid, de hoogste van de
confrérie.
Bij gelegenheid van een huldiging
(b.v. bij een jubileum of iets der
gelijks) staat het gehele gilde aan
getreden met weer de koning als
het middelpunt, met het historisch
gildezilver omhangen.
Ten teken van trouw wordt bij
voorkomende gelegenheden ’t ven
del gezwaaid over het hoofd van ’n
autoriteit b.v. een pastoor, neomist,
bisschop, burgemeester enz.
De personen worden in hun kwa
liteit geplaatst of naast elkaar.
Driemaal zwaait het vendel over ’t
hoofd, als symbool van vernieuwing
van de eed van trouw en aanhan
kelijkheid aan de overheid.
Het vendelzwaaien is een kunst,
want sierlijk, bewegelijk en gedra
gen wordt het vendel gezwaaid
wanneer de vendelier daarin goed
bedreven is. Het moet als iets
waardevols worden gezien, het is ’n
kostbaar kultuurbezit, dat onze gil
den historisch hebben verworven.
Maar ook als vermaak wordt het
beoefend op de wedstrijden, waar
kend, waarin dergelijke oefeningen
zijn beschreven. Meerdere zijn er,
maar alle steunen op historische
overleveringen en het doel ervan is,
het te bekwamen tot degelijke, ster
ke en lenige jongelingen, als zij
straks hun legers aanvoeren en hun
orders geven. Op grote feesten werd
zulks bevorderd, maar ook staat
vast, dat het als onderdeel in de le
gertjes werd beoefend.
In de latere perioden wordt ’t vaan-
delgebruik weer in vele opzichten
georganiseerde legers toe-
.'.ja.
