Wallen in ons landschap
de wallen, akker nog een baan van varens.
DANSEN
Uiterste zuinigheid geboden
4
I
Kampeerkinderen
op uw boerderij
Wat leest ge in uw
vakantie? *n Pocketboek?
Land- en tuinbouw
Baarle-Nassau
zaterdag 28 juli 1956
Nummer 30
t-
Uitgave van
DRUKKERIJ DE JONG
l
7
:eek
.4
:ant
i de
van
jou
jou
Mfir-
zelden ter
Eigenlijk een
en
hij
ijn
de
en
an
gh’s
ge-
ioor
had.
zei
mijn
jrief
on
wis
,uwd
zoon
.zing
n
ein
in-
ilte
jde.
ten.
ind-
eek
tast
jp-
:ijn
en.
■gd
en
lat
30t
blij
urt
1 ’n
ras
ote
;en,
am
s
1
•d
t-
r-
et
e-
k-
ur
>g
m
de
et
eg
;o-
lel
ij-
■n-
Giel?
over
ons de
ge wilt,
da ze
ALPHEN
Op advies van de geneeskundige dienst
wórdt aan alle boeren aangeraden om dit
seizoen, in verband met het nog steeds
toenemen van het aantal gevallen van
kinderverlamming in Nederland, geen
kampeerkinderen te ontvangen. We moe
ten deze helaas strenge maatregelen ne
men om ons gebied zo zuiver mogelijk
te houden van deze zo gevreesde ziekte.
zware als voor lichtere gronden geschikt
is, magnesium en kalk aan het land toe
gediend.
Beide elementen zijn onmisbaar voor
onze gewassen; het belang van zomer-
bekalking met een magnesiumhoudende
kalkmeststof bleek eens te meer, toen
kort geleden kwam vast te staan, dat
meer dan een derde van de Nederlandse
I gronden te zuur is. Daardoor blijven de
opbrengsten veel lager dan mogelijk zou
zijn.
Als binnenkort de graanoogst binnen
is heeft de boer een ideale kans om vlug,
voordelig en nuttig de stoppelbekalking
uit te voeren. Hij verzuime niet om deze
1 kans goed uit te buiten!
Men zegt wel eens, dat deze eeuw die
van het kind en van het pocketboek is.
Qf deze opmerking op waarheid berust?
Wat het kind betreft, ik geloof van wel.
En dat het pocketboek een plaats ver
overd heeft, is zeker. Maar of het nu de
andere boeken verdringen zal? Het is
nog niet eens zeker of het pocketboek
in de gunst zal blijven.
Maar laten we eerst eens bekijken
met welk doel het pocketboek op de
markt is gebracht. Allereerst was de
opzet enige meesterwerken, die dikwijls
zeer prijzig zijn, onder ieders bereik te
brengen. We denken aan de sprookjes
van Andersen, de vertellingen van Geof-
fry Chaucer, de Camera Obscura, de ro-
-.Armoede”, enz. Voorheen waren
In ons landschap hebben
niet het minst door hun vaak prachtige
begroeiing, een typische betekenis. On
der knoestig eikehakhout groeien tal van
planten, die echt bij de wal horen Voor
al mooie varens staan er veel. Hoe zijn
deze wallen nu ontstaan? Er zijn heel
wat oorzaken voor het opwerpen van
een wal aan te wijzen. Ook ontstonden
wallen wel vanzelf. Door het voortdurend
op dezelfde wijze rondploegen van een
akker ontstaat langs de randen een hoge
rug. Gaat men daar jaren mee door, dan
behoeft men de rug maar te beplanten
en de houtwal is er. Meestal echter werd
de wal doelbewust opgeworpen om het
wild te verhinderen de veldvruchten te
beschadigen.
In de geschiedenis van onze akkers
zien we ook, dat in de Middeleeuwen,
toen het vee werd geweid op de braak
liggende akkers, men er door een wal
voor zorgde, dat de beesten de bebouwde
akkers naast de braak niet konden bin
nendringen. Ook werd een wal aangelegd
om een grens te markeren. Zulke wallen
hebben we in de Kempen ook nog. Deze
wallen lopen dan langs een oude ge
meentegrens dwars door de hei. In oude
grondboeken en schepenregisters worden
ze nog wel genoemd. „De Limietschei-
dinghe” heten ze dan. Op de hoeken ston
den bakens. Soms werd de grens alleen
door bakens aangegeven. Deze bakens
waren meestal van hout, ze verrotten
nogal licht en dan was Leiden in last.
Oude inwoners moesten worden geraad
pleegd als deskundigen om te getuigen, man „Armoede enz. voorneeii waxen
„naar eer en geweten”, hoe de grens ooit deze boeken lijvige delen, die een plaats
gelopen had. Soms ging men na zo een kre„en jn je boekenkast. Vetvrij en
moeilijkheid er toe over langs de grens vjn„ervrp bleven ze in elk geval, want
een wal aan te leggen. Deze verviel met eebeurde vaak, dat ze zelden ter
zo snel in het landschap. Om verstuiving
er van tegen te gaan werd ze beplant.
waar tenminste iets groeien wilde. Overi
gens zorgde de heide er wel voor, oat
de wal niet zo snel verstoof.
In onze tijd zijn veel wallen opgeruimd.
Men zag als nadelen: het verlies aan
bouwland, grotere overlast van schade
lijke vogels, schaduw op het perceel.
Ook zou de walbegroeiing veel voedings
stoffen aan de bodem onttrekken. Enke
le van deze nadelen zijn later gebleken
niet zo ernstig te zijn. Zo bleek men
door het Opruimen der wallen inderdaad
schadelijke vogels te weren, maar ook
nuttige namen in aantal af.
Zo werd het biologisch evenwicht in
het landschap verstoord, zoals men dat
noemt. Nu immers hadden vele schade
lijke insekten hun kans. Ook het weg
nemen der voedingsstoffen door de wal
begroeiing schijnt zo’n vaart niet te
lopen. Daarnaast hebben de wallen nog
allerlei voordelen. Zo beschermt de wal
de akkers tegen de uitblazing door de
wind. Iedere Kempenaar weet maar al
te goed hoe het er „stebberen” kan, als
de grond in de zomer droog wordt en
het hard gaat waaien. Liggen er veel
wallen in een gebied, dan krijgt de wind
niet zoveel vat op de grond en wordt
de verstuiving tegengegaan. Bovendien
zorgt de wal mee voor verbetering van
het klimaat. Het is bekend, dat de ge
middelde jaartemperatuur van ’n streek
hoger ligt als er veel begroeiing is, dan
wanneer begroeiing ontbreekt. Vooral
loofhout werkt die verhoging in de hand.
Daarnaast staat, dat sommigen menen,
dat op omwalde akkers eerder nacht-
vorstgevaar optreedt dan op open
akkers. Of dit werkelijk juist is, is ech-
ter nog niet uitgemaakt. Over het alge-
meen schijnt het dus dat men de wal,
ook landbouwkundig gezien, beter kan
laten staan, dan dat men hem opruimt.
Ook overweegt men hier en daar nieuwe
ontginningen weer van wallen te voor
zien om de verstuiving van de akker
grond tegen te gaan. Boeren uit de
Kempen weten wel hoe gevaarlijk deze
verstuiving voor de gewassen kan zijn.
Er zijn nog veel mooie wallen in Onze
streek gelukkig. Al heeft het schaarhout
niet meer die betekenis van vroeger, hier
en daar wordt het eikenschaarnout nog
graag gebruikt. Vroeger had dit eike
hakhout nog meer betekenis, toen de
eikebast werd geoogst om als run in
de leerindustrie te worden gebruikt. Nu
fabriceert men looizuur langs chemische
weg, en is de run overbodig geworden.
Soms liggen er nog wallen rond per
celen, die al lang niet meer als akker in
gebruik zijn.
Soms kari men in het landschap nog
zien, waar vroeger een wal heeft gelegen.
De varens handhaven zich dan nog op de
plaats waar vroeger de wal lag. Dan ligt
temidden van de hei, het bos of naast de maar ook een
het gebeurde vaak, dat
hand genomen werden,
vreemd verschijnsel, want deze werken
zijn zeker het lezen en herlezen waard.
Wat de oorzaak hiervan is? Tja, ten
eerste zijn er mensen die een serie stan
daardwerken in hun boekenkast zeer op
prijs stellen, zonder dat zij de moeite
nemen hun bezit nader te bekijken, laat
staan zich er in te verdiepen. En dan
zijn er anderen, die echte boekenliefheb
bers, zij, die menig vrij uurtje doorbren-1
gen bij de boekenstalletjes en in de twee-
dehands boekwinkels. I hoogtij. En gij. Wat kiest gij.
De vakantieganger verbindt aan zijn houden
begrip „vrijheid” direkt 1— ~-o
ruimte”. En met die ruimte is het niet natuur
zo best gesteld.
Zo blijkt, dat er momenteel in Neder
land ongeveer 500.000 ha. „natuur” be
schikbaar is. Beschikbaar, maar lang
niet steeds toegankelijk! Want heel wat
prachtige landgoederen en duinen zijn
voorzien van de voor de vakantieganger
hoogst irriterende aanduiding „verboden
toegang”. U zult opmerken, dat er toch
naar gestreefd kan worden, dat van de
terreinen, die nu verboden zijn, meer be
schikbaar komen. Inderdaad. Maar houdt
u er rekening mee, dat er steeds meer
Nederlanders van onze beperkte natuur-
ruimten gebruik gaan i..__2_
omvang van -
komt snel tot oplossing en men kan dus
p waarue xcx,,^,^,1 zo £root mogelijk nuttig effekt uit
mestvaalt achter laat, want niemand zijn kalkmeststof halen. Wanneer men
j de Winterwijkse Dolomiet uitstrooit
is^ dacht u dat de boseigenaren wordt in een kombinatie, die zowel voor
VRIEND GIEL.
As deez briefke bij jullie in de bus
valt dan is die grote koers ginder in
Frankrijk wir meest gedaan. Hoorde
daar bij jullie ooit ok iets van O
Da zal wel nie zeker? Hier gaat t
niks anders. Ons Stina is bij
felste. Ge kunt 't geloven as
maar 't gebeurt dikkels- zat,
's avonds in t bed ligt te bidden da
’t Wagtmans maar zal winnen. Hedde
ooit van z'n leven zoiets gezien; 'n grote
meid van bekanst 19 jaar die bidt, da
ginder wijd in Frankrijk da klein man
neke uit Breda de ander allemaal te snel
af zal zijn! Ik weet zeker da z rri nooit
gezien heel Op den ogenblik hee heure
‘favoriet de geel trui aan. Hoelang? Da
wit niemand. En as ge zo veur te pla
gen zegt, dat 't dieën Pluim, of weet ik
allemaal hoe ze heten, net zovéél kans
heeft om 't te winnen, dan zou ze ijs
koud beginnen te kwijken of mee ne
kwak water gooien.
Liggen te bidden veur ’ne koersrijer!
Da ze bidt veur beter weer in de plak,
want as 't nie gewoon regent giet t
tegenwoordig. De rog is nog grasgruun.
Liggen te bidden veur ne koersrijer; as
ze 't veur 'n goeie vrijer dee, zou k
zeggen, 't schaap hee gelijk, want ne
goeie jongen is tegenwoordig veul
waard. Van dieën kant hee Fina van
Postel nog maar veul geluk da ze mij
hee, al zeg ik 't zelf. En da wit ze zelf
ok genog, da merk ik dikkels zat.
En bij den Brouwer hebben ze n
nieuw zaal. Hee 't Driek nie geschre-
pen? En 'n schoon, manneke. De vloer
is zo glad as ne spiegel. Gewoon er
ever gaan kunde nie, as op oe sokken.
Maar dansen! Iemand die 't nie kan,
kan 't daar nog. Ik heb 't zelf gezien.
En druk, verschrikkelijk! Iedereen was
natuurlijk nieuwsgierig hoe ze er van
binnen uitzag. Nou en ik geloof wel,
da dat de meesten wel veul meegevallen
zal zijn.
En de boerinnen zijn op reis gewiest.
Ons Marieke en ons Stina en Tru.us
j van 't Uilekasteel waren natuurlijk ok ■-
van de partij. Neeën. zeeën die mesjes
van ons, as ge op n ander komt, dan is
hier toch niks te zien. Dan is Alphen
zo mar 'n gat en Boal en Ulicoten ok.
\lk zee, omdat 't 'n gat is, daarom ko-
\men dan zeker al die toeristen en zo
naar deez grens-kanten af gezakt? Ja,
I ja, ik wies nie waar da dat inzat.
Afijn, Giel, 't is zo mar 'n kort brief-
\ke van de week. D’r is geen nieuws en
\ik heb geen tijd, dus tot nog 'ns. De
---1 Harrie van de Keutelberg
ongelukken. Men zal n persoonlijkhe Waatmans is zijn geel trui kwijt.
moeten zijn, men zal ’n levensstijl, een y
zekere beschaving en korrektheid moeten Ons Stina^ loopt
bezitten wil men L.--u- -
sfeer van zo’n avond niet te bederven, goed, nie veur Wagtmans, mar
Een dansavond is er nu eenmaal niet 5f!-na. Gelooft da ze c.
om zijn dolle kuren eens uit te kunnen nop zgj bidden!
At aan zijn houden van voldoende mogelijkheden
het begrip voor recreatie in de natuur, dat met deze
de uiterste zuinigheid wordt bë-
I tracht. Voorwaar een somber verhaal.
Wat kunnen we nu doen om te voor
komen, dat de vrijheid, de ruimte, die
we in onze vakantie zoeken, hoe langer
hoe meer beperkt wordt?
Nog heel veel!
Laten we beginnen met elkaar meer
ruimte te geven door niet met zijn allen
tegelijk op vakantie te gaan. Behalve
spreiden in de tijd, kunnen we ook sprei
den in de ruimte. Gaat u ook eens met
vakantie naar die plaatsjes, waar de
Dorpsstraat in de zomer u niet aan de
iveaenanuers vaJl xx^xxx-Kalverstraat in Amsterdam doet den-
ruimten gebruik gaan maken, want de ken. Daar vindt u eerder de vrijheid d^
omvang van de recreatie in de open
lucht neemt hand over hand toe. Oor
zaken hiervan zijn
a. de bevolkingstoename;
b. steeds meer mensen worden in het
genot van vakantie gesteld;
c. het aantal vakantiedagen per per
soon neemt nog steeds toe;
d. in de grote groep van de lagere in
komens is een hogere welvaart ontstaan,
waardoor van deze grootste groep
van vakantiegenietenden er steeds meer
op uit trekken;
e. men gaat een steeds groter percen
tage van het inkomen besteden voor va
kantiedoeleinden
t. x
kelijk aktiviteiten die uitsluitend
jeugdorganisaties werden beoefend, zijn
bliek. Enêrz^ds doordat men de weg
naar het avontuur is opgegaan, ander
zijds uit economische overwegingen;
g. het verkeersapparaat ontwikkelt
iich nog steeds. Touringcars en brom
fietsen brengen steeds meer mensen naar
buiten;
h. de trek naar buiten wordt groter
naarmate er meer mensen buiten hun
vakantiedagen in de steden komen te
wonen.
Het is derhalve niet alleen een eis van
de natuurbescherming in engere zin
voorwaarde voor het be-
Wij zien vaak hoe mooi vroeger onze
dorpen omzoomd waren door een kraag
van begroeide wallen en hagen, hoe dit
lage hout overging in de begroeiing
van de hoven achter de huizen en hoe
deze lage en halfhoge begroeiing haar
hoogtepunt bereikte in het hoge geboom
te op het dorpsplein en de voornaamste
straten. Houdt het zó, of maakt het
wéér zo. Want zo zijn de Kempen!
A. D. KAKEBEEKE.
Overgenomen uit „St. Jansklokken
20 juli 1956.
ONS WEEKBLAD
WEKELIJKS NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE GEMEENTEN
ALPHEN EN RIEL - BAARLE-NASSAU - BAARLE-HERTOG - CHAAM e. o.
I Tot de derde groep behoren zij die wel
graag een boek ter hand nemen, maar er
zelden toe komen. Och, wie heeft er in
deze drukke, spannende tijd nog gelegen
heid, ’s avonds rustig zich met een boek
te ontspannen? Het zijn er zeer weinigen.
Als men leest is het in een wachtkamer,
in de trein, op de boot, of tijdens de
vakantie.
Hoe vaak spaart men niet iets op, om
„van de zomer” door te nemen, terwijl er
praktisch niets van komt! En dan......
sleep maar eens zware prachtbandjes
mee, in uw boekentas of achter op uw
bagagedrager! U zult wel wijzer wezen!
Nee, dan geeft u, net als ik, de voorkeur
aan zo’n prettig, gemakkelijk in uw zak
te steken pocketboekske, licht in gewicht
en overal verkrijgbaar. Op de stations,
in de kiosken en bij de boekhandelaar.
Of de laatste die verspreide verkoop ple
zierig vindt? Niet zo heel erg, hij ver
liest op deze manier toch een zeker aan
tal bestellingen. Bovendien prefereert hij
de verkoop van zwaarder uitgevoerde
werken, want daaraan wordt ’t meest
verdiend
Toch worden er steeds meer pocket
boeken verkocht. Was ’t oorspronkelijk
de bedoeling meesterwerken onder ieders
bereik te brengen, nu neemt men ook
biografieën in de serie op, korte verha
len, puzzles, enz. Aardig om te weten is
dat statistieken uitgewezen hebben, hoe
weinig romans er in deze tijd nog gelezen
worden; verhalen of boekjes waar men
wat uit leren kan, vinden steeds meer
aftrek!
Tot dusver zijn alleen de voordelen van
het pocketboek genoemd. Een nadeel is
dat het papier niet houtvrij is en dus
minder mooi, de letters zijn klein en het
omslag wordt gauw lelijk.
Ten slotte er zijn twee mogelijkheden.
De eerste is dat men geen ander boek
meer wil dan het pocketboek, de bezwa
ren ten spijt. Het ziet er wel naar uit dat
dit gebeurt. De vraag naar nieuwe exem
plaren wordt steeds groter, de series
worden belangrijk uitgebreid en de uit
gever kan een veel grotere oplaag kwijt.
Maar daartegenover staat dat men op
een gegeven moment de gehavende band
jes (natuurlijk, dat gaat zo door het vele
meeslepen) niet meer wil zien, en weer
1 terugkeert tot de grotere, solide uitge-
I voerde werken, die inderdaad een bezit
voor de boekenkast zijn.
Voorlopig echter viert het pocketboek
u zo trekt, waar dikwijls om vrij
duistere redenen de trek heen is.
Vergeet u daarnaast niet, dat u de
recreatieve waarde van ’n gebied enorm
kunt verhogen, indien u dat gebied als
een stille genieter betreedt. Het gehele
jaar door kunt u thuis uw radio beluiste
ren en uw gramofoonplaatjes draaien.
U doet dat dan in de beslotenheid van
uw huis, en ik hoop het, u stoort er uw
buren niet mee. Buiten heeft u geen
muren, die het geluid afsluiten, u bent
juist naar buiten gegaan om die muren
te ontvlieden. Maar uw medevakantie-
ganger is dat ook en hij zoekt de rust en
de stilte. De rust en de stilte, die zo ken-
"T het" kamperen en trekken, oorspron- merkend zijn voor’t buitenleven. Wordt
- - 1 in de die stilte verstoord, dan schendt u daar-
jeugdorganisaties weruen ueuexcuxx, x.xj*imede niet alleen de natuur, maar u v®r
geminfoed geworden bij het grote pu- galt ook de vakantie van mensen die
„..v doordat men de weg S w^ de ïitgestr^ide vanze«
En wilt u dan ook nog eens aan aal
oude rijmpje van de A.N.W.B. denken:
„Laat niet tot dank voor het aangenaam
verpozen, de eigenaar van het bos de1
schillen en de dozen”. Of, zoals het in]
de nieuwe campagne van de A.N.W.B. maanden juli, augustus
U ontneemt een deel van de recrea
te bewegen zijn hun terreinen open teMIJN BRIEFKE NAAR CANADA
stellen als ze weten, dat hun bossen er
na verloop van tijd als vuilnisbelten uit
zien? Beslist niet! En nog minder kans
op het openstellen van terreinen hebben
we als eigenaars weten, dat rondtrek-
kende „lolmakers” er geen been in zien
om boom en struik van takken te ont-
doen, om er te roken in de droogste tijd
van het jaar en om hun liefdesverklarin- -
gen voor jaren vast te leggen in de bast
van een beuk of de verf van een bank.
Weet u, dat er jaarlijks voor miljoenen
in Nederland verloren gaat alleen door
deze domme baldadigheid?
Na inspanning is het goed ontspan
ning te zoeken. Voor heel veel jongelui
is de dans een zeer attraktieve ontspan
ning, men vindt er gezelligheid, men
hoort er fijne muziek (zoals men dat
zegt), kortom alle zorgen vergeet men
voor enkele uurtjes om eens echt lekker
te dansen. Naast de faktor inspanning
en ontspanning is er echter nog een
derde factor n.l. spanning.
Spanning waar allen op de dansvloer
mee te maken hebben. Immers de trek
pleister van de dans is en blijft de aan
trekkingskracht der beide geslachten en
het is deze faktor welke zich wil ont-
i plooien, zich wil ontladen (in de goede
betekenis van het woord). Dit is de
mens ingeschapen, door God gewild, dus
iets moois, iets goeds. De dans kan in
deze als een geneesmiddel werken omdat
men juist in de dans de gelegenheid
heeft om in kennis te komen met elkaar,
om met zijn tweeën samen te zijn zonder
afzondering, om eikaars eigenschappen
en gaven uit te wisselen. De dans kan
een weermiddel zijn tegen ruwe ontaar
ding van het driftenleven. Welk een ver
edelende en verzachtende werking gaat
er niet uit van de samenleving in na»
tuurlijk gezinsverband, waar jongens en I
meisjes in één gezin gezamenlijk op
groeien en elkaar ten goede beinvloeden.
Dat vele jongens tot uitbarstingen en
excessen komen op sexueel gebied vindt
immers vaak zijn oorzaak in het ont
breken van deze veredelende werking van I
een natuurlijk gezinsverband. Wanneer
er dus goed gedanst wordt, kan er wer-1
kelijk een goede werking van uit gaan,
maarhelaaser zijn vaak per
sonen, die de sfeer bederven en tot on
genoegen van de „zaalbaas” en van vele
goedwillende dansers (essen) de avond
ontsieren. Drankmisbruik, ruwe woor
den, wildheid en vechtpartijtjes kunnen
de dansavonden heel anders maken, dan
zij in opzet bedoeld waren. Alcohol voor
al is bijna altijd in het spel, wanneer
een jongen geheel „anders” wordt, een
grote mond krijgt, ruw wordt, kwaad
wordt en na de dans ook gemakkelijk
tot zonde komt, wat vele meisjes uit er-
varing zullen kunnen getuigen. Wanneer oeten
de remmen zijn losgeslagen gebeuren er
ongelukken. Men zal ’n persoonlijkheid
i moeten zijn, men zal ’n levensstijl, een m^he^re kop aan de
^..Tin staat zijn de goede grond, ’t flauw ding, k Vind t precies
sfeer van zo’n avond niet te bederven. L^oed, nie veur Wagtmans, mar veur ons
‘s-x l deez leste dagen
om zijn dolle kuren eens uit te kunnen
vieren of om zich eens echt lekker te
kunnen laten gaan of om wat men noemt
„de beest” uit te hangen. Laat ieder
voor zich zorgen dat de goede geest en
de goede sfeer bewaard wordt op dezel
dansavonden, dan behoeft de dans hele-1
maal niet te zijn: een spel van de duivel,
wat misschien vroeger onze goede ouder
wetse mensen wel dachten. W.W. I
KALK OP HET STOPPELVELD
Straks ruimen de gewassen weer hetl
veld en breekt een gunstig tijdstip aan
om met het strooien van kalk te begin
nen. De grond is na de graanoogst veelal
vrij droog en als bovendien het weer wat
meewerkt kan men zich voor de bekal-
king geen betere gelegenheid wensen! I
De kunstmeststrooier vindt gemakkelijk
zijn weg en met het eerste stoppelploe-
door de akker verwerkt. Aparte bewer
kingen om de kalk met de grond te men
gen zijn dus overbodig, wat een aan
zienlijke arbeidsbesparing geeft.
1 De hoge bodemtemperatuur in de
--3 en september
S'bacSnewerking de kalk
n_ p^.w.4- onnl nnlnCQinD' PH mpn Ion QUS
tieve waarde aan het landschap, als u een
een i
wil daar graag gaan zitten.. En wat nog
erger L, -
