I
I
I
eeuwen
Ziekten in vervlogen
WEKELIJKS NIEUWS- ENjADVERTENTIEBLAD VOOR DE GEMEENTEN
ALPHEN EN RIEL - BAARLE-NASSAU - BAARLE-HERTOG - CHAAM
Kleine oorzaken - Grote gevolgen
Ronde van Ulicoten
e. o.
i
I
i
Boerinnenbond in Alphen
gaaf leest vieren
Het Voorlichtingsbureau
van de voedingsraad meldt:
Wrijf Kou en Pijn
weg met DAMPO
MIJN BRIEFKE NAAR CANADA
Lezing ie Baarle-Nassau
DRUKKERIJ DE JONG
zaterdag 14 april 1956
BAARLE-NASSAU
Ie
rle
rg
Voor vlijtige handen
in het schoonmaakgetij: Hamea-Gelei
9
Baarie-Nassau
Nummer 15
it)
er
gr-
i in
■N
)E
)L-
>er-
nei)
oor
>ben
seks
RLE
’00,-
in
>.a.
De keuze tussen verpleging thuis of deleeuwse Duitse kroniek genoemd
)E
IZ.
m.
r U
ieer
COLLECTE MET EMMABLOEMPJES
Dit is al een heel oude collecte die
wordt gehouden t.b.v. de T.B.C. bestrij
ding en jaarlijks door de Kruisafdelingen
gehouden moet worden.
Zondag 15 april wordt U dus wederom
’n bloempje aangeboden. Wilt als steeds
een offertje brengen voor genoemd doel;
het is helaas nog steeds hard nodig.
Het bestuur van het Wit-Gele Kruis.
ONS WEEKBLAD
rijden. Alles
i een 1
van de Oogst veel werklieden te zenden
om de oogst niet verloren te laten gaan.
Daarom kom allen naar het Hollands
Patronaat om deze mooie leerzame
lichtbeelden te zien. Iedereen is welkom
zowel van Baarle-Hertog als van Baarle-
Nassau. Gratis toegankelijk. Aanvang
8 uur.
MOEDER-DE-VROUW TREKT ER UIT
Hoe het ook draait, op woensdag 25
april trekt moeder de vrouw naar het
feest van de boerinnenbond. Want hare
bond bestaat vijfentwintig jaar. De
mannen mogen die dag eens thuis blij
ven om op de kinderen te passen en de
kippen eten te geven. Alle moeders en
meisjes van de boerenstand zullen de
bloementj es eens buiten zetten die dag,
immers zo’n zilverenfeest komt niet ie
dere dag voor.
En het zal er spannen! De „Vondel”
van Alphen heeft een reuze boerenrevue
geschreven, vol humor en vol leut.
Avond aan avond is men in het patro-
naatsgebouw bezig om er een prachtige
vertolking van te maken. Muziek, dans,
declamatie en toneel zullen de avond
non-stop vullen. Een avond om van te
smullen. Wat zal het een drukte geven
met al dat vrouwvolk! De boer van vroe
ger en de boerin van vroeger zullen op
de planken komen, wel zo raak getekent springconcours
i er de moed maar
ik zeg: Tot 'ne vol-
VANDAAG EENS GEEN
AARDAPPELEN
De laatste tientallen jaren is het ge
bruik van rijst- en macaronischotels als
volledige maaltijd toegenomen. De ge
woonte om deze schotels te eten stamt,
zoals U begrijpt, uit streken waar aard-
We voelen meer voor: macaroni met
gehakt en tomatensaus sla van an
dijvie of witlof; rijst met eieren en ker
riesaus snijbonen of kropsla; gort
met stokvis, gebakken uien en mosterd
sla van geraspte wortel en kool.
Andere mogelijkheden: gort met ha
chee van vlees, rode bieten; macaroni
met soepgroenten erdoor en knakworst
erbij; spaghetti met roerei en spinazie;
rijst met ham, doperwten met wortel
tjes gemengd; „bahmi” van macaroni
met kool, prei en varkenspoulet.
1665 werd Londen geteisterd: 70.000 do
den. In 1679 Wenen: eveneens 70.000 do
den. In 1681 Praag: 83.000 doden. In
Moskou stierven bijna 130.000 mensen in
één epidemie.
De pestziekte hield zelfs geen halt
voor de grenzen van de machtige Repu
bliek der Nederlanden. Telkenmale bra
ken ook hier epidemieën uit en telken-
Nou, nog wat anders, Giel. Ik begin
oe al langer hoe meer te missen, jong
'n bietje
j van Harrie van de Keutel-
berg, sinds ie in Ulicoten is verzeild ge
raakt werd 't al wat minder, en nou
hee’t’ie verleje week nog besloten om
lid van de bromfietsclub te worren. En
gezien dees club weer 'n heel program
op stapel hee staan voor 't komend
toerseizoen, zie ik wel aankomen dat
ik van te zomer nogal ne keer ander
gezelschap zal motten zoeken.
Afijn, Giel, ik hou
in, net als gij, en i'
gende keer.
De groeten en
onze grote Boerhaave had ontmoet, liet
na zijn terugkomst in Rusland het eerste
Russische hospitaal annex medische
school bouwen. Het geval was van hout
en brandde dan ook prompt diverse ma
len tot de grond toe af. Er waren 50 me
dische studenten, doch deze lieden zaten
wegens ruziemaken en dronkenschap
meer in de cel dan in de collegezaal. Als
zij in de gevangenis met de knoet had
den kennis gemaakt, hadden zij meer ge
neeskundige behandeling nodig dan al
Een Russiche
dichter beschreef deze medische groot
heden als volgt: „begraven in hun das,
Uitgave van
slachtoffers eiste, die nog in de 17e
eeuw in Leiden op een gemiddelde be
volking van 40.000 zielen in drie achter
eenvolgende epidemieën binnen 30 jaar
tijds niet minder dan 35.000 personen
ten grave sleepte, doch die thans over
de gehele wereld per jaar nog slechts
90.000 slachtoffers eist. Dank zij een
voortreffelijk georganiseerde internatio
nale samenwerking is deze ziekte bin
nen afzienbare tijd tot verdwijnen ge
doemd.
Hetzelfde is het geval met de slaap
ziekte en de malaria. Op initiatief van
de Wereldgezondheidsorganisatie, een
van de gespecialiseerde organisaties van
de Verenigde Naties, is de strijd tegen
deze ziekten aangebonden. En evenals
men bij de bestrijding van de pest het
eerst de verspreiders van de ziekte heeft
aangegrepen, zo concentreerd zich de
strijd tegen de malaria en de slaapziekte
thans ook weer op de verdelging van de
tse-tse-vlieg en de malariamug. i
In enkele jaren tijds heeft men de ma
lariamug geheel kunnen verdrijven uit
Griekenland, Italië en andere landen
rond de Middellandse Zee, terwijl mo
menteel een intensieve campagne plaats
vindt in Zuid-Oost-Azië en Latijns-Ame-
rika. Van de 300 miljoen mensen, die
jaarlijks door de malariamug worden ge
stoken, zijn er in deze campagne reeds
rond 100 miljoen door middel van DDT-
bespuiting tegen de steek van de mala
riamug beveiligd.
De Wereldgezondheidsorganisatie voert
deze strijd in nauwe samenwerking met
geende betrokken nationale regeringen en
met UNICEF, het Kinderfonds van de
Verenigde Naties, waarbij gebruik wordt
gemaakt van alle noodzakelijke hulp
middelen, zoals wetenschappelijk samen
gestelde verdelgingsmiddelen, bespui-
tingsvliegtuigen, radiozenders, etc.
Het is niet te verwonderen, dat de
insektenbestrijding ditmaal is gekozen
als internationaal thema voor de wereld-
gezondheidsdag, die telken jare op 7
april over de gehele wereld wordt ge
houden.
mochten deze paria’s een
langs de huizen houden, van hun hoofd
haar tot hun voetzolen ingebakerd,
een kap over het hoofd, een klepper of
ratel in de hand, opdat iedereen zich tij
dig uit de voeten kon maken. Uit ramen
en haastig weer dichtklappende deuren
werden hun dan de aalmoezen toege
gooid.
Zo was het, om duizend jaar geleden
melaats te zijn. Het is met geen pen te
beschrijven, met geen tong te verhalen
en met de rijkste fantasie niet voor te
stellen, hoeveel mateloze ellende er in
vervlogen eeuwen door de millioenen
melaatsen van West-Europa is geleden.
Levende lijken, werden zij in een mid-
Zolang we de geschiedenis kunnen
nagaan, heeft de mens oorlog gevoerd.
Met uitzondering wellicht van de Eski
mo’s, die in hun taal niet eens een woord
voor „oorlog” kennen, heeft ieder volk
in deze of gene tijd wel eens naar de
wapenen gegrepen om zijn vijanden te
bestrijden. Het tragische is echter, dat
de mens tot voor kort nooit in een aan
eengesloten front heeft gestreden tegen
zijn grootste gemeenschappelijke vijand:
tegen een vijand, die een groter tol aan
mensenlevens eist dan ooit een oorlog
heeft gedaan.
Het heeft lang geduurd, voordat men
deze vijand herkende. Pas sinds onge
veer vijftg jaar weet men, wie hij is,
waar men hem moet zoeken, en hoe men
hem kan bestrijden. Het is een vijand
ter grootte van een insekt
Elk jaar sterven vijf tot acht miljoen
mensen aan besmettelijke ziekten, die
door insekten worden overgebracht en
jaarlijks lijden landbouw en veeteelt een
schade van vele miljarden guldens door
het optreden van insekten. Alleen al de
malariamug maakte tot voor enkele ja
ren 300 miljoen slachtoffers van wie
er ongeveer drie miljoen per jaar stier
ven. En sprinkhanen, bladluizen, kevers
en andere insekten hebben hele streken,
die dienstbaar gemaakt zouden kunnen
worden aan de voeding van een over
bevolkte wereld, in onvruchtbare woeste
nijen herschapen.
Het heeft geen zin om deze vijand
alleen maar nationaal te bestrijden,
want vlooien, vliegen, luizen, muggen,
kevers of sprinkhanen houden
halt bij landgrenzen evenmin als de
ziekte, die zij verspreiden. De bestrijding
van deze vijand heeft alleen zin, wan
neer zij wordt gevoerd op internationale
schaal en met de moderne wetenschap.
Zodra de bestrijding van een bepaalde
ziekte stelselmatig en volgens interna
tionale samenwerking ter hand wordt
genomen, is zij gedoemd te verdwijnen.
Een sprekend voorbeeld daarvan is de
pest, de zwarte dood, die in de 14e eeuw
alleen al in Europa rond 25 miljoen
De organisatoren van de ronde van
Ulicoten zijn in vergadering bijeen ge
weest om in de komende zomer weer de
langzaam traditie geworden ronde in
elkaar te zetten.
Waarschijnlijk zal de koers nu verre
den worden op 19 augustus, daar op 2
september, nakermisdag, het corso in
Zundert in al haar praal en pracht zal
trekken.
Op 19 augustus vermeldt de wieler-
kalender slechts enkele wielerkoersen,
zodat dit de geschiktste dag leek. Zeker
is nu wel dat zowel nieuwelingen als
1 amateurs elk in een rit zullen starten,
[zodat de koers op zichzelf aanzienlijk
langer duurt. Rond de middag zullen de
nieuwelingen rijden en in de namiddag
een nieuwe kategorie, de amateurs. Er
zit dus groei in de twee jaar oude ronde.
Een goed voorteken.
zullen het beter doen.
Helemaal eens kunnen we het niet zijn 1
met een gang, uitsluitend bestaande uitbroeders en zusters is veel te gering om
macaroni met gehakt en tomatensaus; de geestelijke en zo mogelijk ook licha-
of uit: rijst met eieren en kerriesaus; melijke ellende van de Negers totaal op
of uitgort met stokvis en mosterd. te heffen. Bidden wij daarom de Heer
zwaar besnord en met een falsetstem”.
Hun patiënten kon men eerder proefko
nijnen noemen. Maar waren in de acht-
Amsterdam 1 tiende eeuw, die Eeuw der Verlichting,
een stevige vijf van
je DRIEK.
Mis, noch aan de Brabantse koffietafel mee ons groot concours
ons Truus en Stina van de Keutelberg
hebben 't al even druk mee de voorbe
ur eiding van hullie boerinnenfeest. Eind
Bestuur Boerinnenbond.1 deze maand zal hullieën Boerinnenbond
I in Alphen 25 jaar bestaan en het be
stuur hee in heel feestprogramma in
mekare gezet. Natuurlijk komt de uit
voering meest op de jonge boerinnekes
neer. Ik zal oe daar over een tijdje wel
meer over schrijven, maar ik kan oe
nou al wel verklappen dat er na de mis
van 9 uur een grote Brabantse koffie
tafel zal zijn in het patronaat en des
middags om 6 uur 'n grote feestyerga-
dat de zaal zal bulderen van het lachen.
Maar ook het moderne jonge boerinne-
tje zal in dans en zang laten zien dat de "Giek als ^ik oe" "da~zo allemaal
tijden de laatste vijfentwintig jaar welzond minstens mee
enigszins veranderd zijn. Moeders en .y .f
meisjes van de boerinnenbond, niemand oetv hart tn Alphen zit.
mag die dag ontbreken, noch in de H. I Maar laten wij ’t als jonge boeren
Mis, noch aan de Brabantse koffietafel„i r> nne rrrnrif rnnriï111N
en noch ’s avonds op de feestvergade- i
ring en de grote boerenrevue. Reeds bij
voorbaat allemaal van harte welkom!
Tot 25 april!
Vriend Giel,
’t Is dak weet da'g'er elke week op
zit- te kijken dat er een nieuwsbrief ke
van oew ouw kameraden komt, Giel,
maar tijd om te schrijven hak eigenlijk
van de week nie. En ik zal oe gauw
zeggen waarom. We zitten mee onze
„Paardenvriend" namelijk in de volle
voorbereiding van een groot nationaal
.concours, dat we a.s. zondag achter
Giel Vaarten gaan verrijden. En nou
hopen we allemaal dat 't vandaag of
morgen eens een flink buike zal gaan
regenen, maar één ding vraag ik aan
jou en Sinte Clara, Giel: laat t te zon
dag toch maar droog blijven! Want an
ders zien we geen kans om al da volk,
dat te zondag naar Alphen zal stro
men, droog te houden, 't Program van
zo’n concours da kende nog wel, hé.
Eerst een paar uur dressuurrijden voor
acht- en viertallen in de diverse klassen.
Daarna concours voor eenspannen
koudbloed-landbouwtuigpaarden,
en n nummertje stoel-
natuurlijk opgevrolijkt met
feestelijk stukje muziek. Ik weet
bracht, waarmee ze natuurlijk al efkes
bezig zijn mee in te studeren, en 't is
daarveur dat ons Truus en Stina ne
keer of drie per week naar ’t durp mot
ten, want 't schijnt zo’n gevarieerd pro
gram te zijn dat al wa boerin hiet zo
ongeveer mee mot doen, t Zal mijn
benieuwen wa ze klaar speulen, want
male ook vielen er tienduizenden doden. a[s ik j geflikt kan krijgen, zocht ik er
Een lange rij verordeningen bewijst de toch ook ’ne glimp van te zien.
bezorgdheid van de stedelijke overheid.
Aan besmette huizen moest een grote
bos stro uithangen, opdat iedere voorbij- j mc m
ganger reeds van verre was gewaar- V/ant had ik tot heden nog
schuwd, herstellenden mochten 6 weken gezelschap - u-
lang alleen met een wit stokje in de
hand op straat komen. In 6 weken mocht
er geen nering in het huis worden ge
dreven of koopwaar voor de deur uitge
stald. Deuren en vensters moesten dicht
blijven, doodkisten met pek waterdicht
worden gemaakt. Men meende dat de
besmetting werd overgebracht door kle
ren en bepaalde groenten. Daarom werd
bij iedere epidemie voor oude kleren en
vodden een ventverbod afgekondigd en
de invoer verboden van blauwe pruimen,
zwarte krieken, komkommers en spina
zie. Wortelen, rapen en radijzen, moch
ten aleen zonder loof binnen de stad
worden gebracht.
KERKHOVEN TE KLEIN
In 1557 waren er zoveel pestlijders,dat
de zieken behalve in de gewone pesthui-
I zen ook in het stadswapendepot werden
uisseu, vvcnxi. kreeg ondergebracht.In 1601 en 1602 bleken
levenslang. Eén of tweemaal per jaar i de kerkhoven te klein, waarop ook een
bedeltocht1 oud kloosterplein, de binnenplaats van
een gasthuis en zelfs het bleekveld van
het Begijnhof te Amsterdam tot be
graafplaatsen werden bestemd. In de zo
mer van 1655 werd de toestand zo erg,
dat 17.000 Amsterdammers en alle zo
mer- en herfstvogels omkwamen. Het
buitenland werd bang voor onze koop
waar en de Amsterdamse koopvaarders r
moesten deugdelijke „gezondbrieven” hun patiënten samen,
kunen tonen, voordat in Frankrijk of d- -
Spanje de lading kon worden gelost. Is 1- - -• -
het „let veelzeggend, dat er In 1721 m methun_: jas op
Amsterdam een tijdschrift begon te ver
schijnen, dat het „Wekelijks Discours
over de Pest” heette?
Peter de Grote, die in
De keuze tussen verpleging thuis oi deieeuwse vuiise KromeK genoema...... Tiib"
in een ziekenhuis bestond voor de oude Een andere ramp was de builenpest. denng, waar rector Jansen uit 1 t>u g
Grieken en Romeinen niet. Zij kenden Ook daaraan vielen miljoenen ten offer, de feestrede zal uitspreken, tin als klap
geen ziekenhuizen. Ook de Teutonen In 1630 brak een epidemie uit in Noord- op de vuurpijl wordt er s avonds door
verzorgden hun zieken in de familie- i Italië, die 80.000 Milanezen en een half de jonge boerinnen ne grote „Revue
kring en de oude Tacitus vertelt, hoe miljoen Venetianen het leven kostte. In ug het boerenleven" op het toneel ge-
gewonde soldaten zich naar hun vrou
wen of moeders begaven, die haar lip
pen op hun wonden legden. Immers de
Grieken, Romeinen, Teutonen en zoveel
andere oude volkeren hadden geen me
delijden met zieken en pechvogels. Wie
zo dom of onverstandig was om ziek te
worden, moest zelf, in zijn eigen huis
en in zijn eigen omgeving, maar zien
hoe hij beter werd. Het Christendom
predikte een heel ander standpunt en
eerst moest dan ook het Christendom
vaste voet hebben gekregen, voordat
tussen de jaren 300 en 400 rondom
de Middellandse Zee de eerste zieken
huizen verrezen.
Men stelle zich van deze ziekenhuizen
niet te veel voor. De kundigheid der
medici was niet veel bijzonders en hy
giëne bestond er helemaal niet. Zo was
het ook met de Leprozenhuizen, waar de
melaatsen werden samengebracht. De
schrikbarend grote verspreiding van de
melaatsheid maakte, dat er eigenlijk
nooit genoeg leprozenhuizen waren.
Engeland en Schotland telden er in de
vroege Middeleeuwen 220, Frankrijk had
zelfs 2.000. Deze leprozenhuizen wa
ren eigenlijk meer in het belang der
burgerij, die de besmettelijke zieken niet
in haar midden wilde hebben, dan voor
de ongelukkigen zelf. Geneeskundige be
handeling kwam in de leprozenhuizen
niet voor en het waren dan ook meer
gevangenissen dan ziekenhuizen. Ja, ze
waren nog erger dan gewone gevange
nissen, want iedere bewoner 1
Op dinsdag 17 april zal de Eerwaarde
Pater J. de Wit van de Witte Paters van
Boxtel een lezing komen geven aan de
hand van een prachtige en unieke kol-
lektie gekleurde lichtbeelden over Mid
den-Afrika. Zelf enkele jaren in Afrika
geweest zal hij proberen een idee te
geven van land, volk, klimaat, maar
vooral van de grote problemen en moei
lijkheden, waarmee de Missies van de
oWitte Paters te kampen hebben. De Mo-
niet te flauwe smaak, zoals spinazie, ge- hammedanen (de Islam is tijdens de sla
bakken uien, savoye- en groenekool, venhandel in de vorige eeuw vanuit Nrd-
prei, erwten en snij- of sperciebonen. Afrika naar Midden-Afrika overge-
Ook een groentesla zorgt voor een f
stevige begeleiding van de toch altijd missionering, ma:
wat melige macaroni, rijst of gort. U tovenarij, die nog
een f" j*” 3-1
groente niet mag ontbreken in een der- kenhuizen, doktoren, zusters
ronischelp of rijstschoteltje bij de koffie- schoppen. In het Bisdom Karema - in
drie Ka jotters naar toe zijn vertrokken -
ten niet strikt noodzakelijk.
toetje besluiten, kies dan bij dan te bedenken dat dit Bisdom zo groot
J - t i -KT_J13 T nvnrvnLlir(Tt
De lichtbeelden zullen U verschillende
x—r, wx zieken en ziekten tonen, die afgrijselijk
vruchtengerecht of gladde vla of yoghurt zijn en waar de missionaris dagelijks mee
heeft te maken.
Het aantal missionarissen, paters,
appelen niet of weinig worden verbouwd,
ue rijst of de macaroni wordt er dikwijls
gegeten met vlees, kaas, vis of eieren
en met een vitamine C-rijke groente. In
ons land moet de aardappel grotendeels
voor de vitamine C-voorziening zorgen;
daarom is het geraden als regel aard
appelen en niet dan bij uitzondering een
iioofdschotel van rijst of macaroni te
eten. Er bestaan honderden kombinaties
en even zo vele recepten voor rijst- en
macaronigerechten, zodat we het dus
zeker niet alleen behoeven te houden op
de traditionele macaroni met ham en
rijst met kerrie en vlees.
Een droogkokende rijst is voor een
hoofdschotel het meest geschikt. Gort,
en dan bij voorkeur een grove soort, is
een goede afwisseling.
Als groenten bij een rijst-, gort- of
macaronieschotel pasen het best de fel
gekleurde soorten en de groenten met
groenekool,venhandel in de vorige eeuw vanuit Nrd-
icrciebonen.Afrika naar Midden-Afrika overge-
fris- bracht) zijn een groot obstakel voor de
stevige begeleiding van de toch altijd missionering, maar daarnaast ook de
j ---j even krachtig werkt
hebt natuurlijk al lang begrepen dat de als een 50 jaar geleden. Gebrek aan zie-
groente niet mag ontbreken in een der- kenhuizen, doktoren, zusters en ver
gelijk hoofdgerecht. Geeft U een maca- pleegsters is een grote zorg voor de bis-
ronischelp of rijstschoteltje bij de koffie- schoppen. In het Bisdom Karema - in
tafel, dan is de aanwezigheid van groen- Tanganyika - waar enkele weken geleden
ten niet strikt noodzakelijk. drie Ka jotters naar toe zijn vertrokken -
Wilt U een macaroni- of rijstmaaltijd is slechts één Europees ziekenhuis. En
met een toetje besluiten, kies dan bij dan te bedenken dat dit Bisdom zo groot
voorkeur geen al te zetmeelrijke gerech- is als Nederland, België en Luxemburg,
ten, zoals griesmeelpudding, havermout
pap, broodschotel of Jan-in-de-zak: een
