s
Vrede en
Het „Hol ter Brake
te Alphen
alle goed
WEKELIJKS NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE GEMEENTEN
ALPHEN EN RIEL - BAARLE-NASSAU - BAARLE-HERTOG - CHAAM e. o.
>1
Wrijf Kou en Pijn
weg met dampo
ALPHEN en RIEL
DRUKKERIJ DE JONG
Baarle-Nassau
Zaterdag 10 Dec. 1955
Nummer 50
t.
)-
BAARLE-NASSAU
S
>'n
ts.
na
iel
en
't Uilekasteel.
-
au
uit
>k-
ng
>or
bij
te
:en
•dt
ijn
ur,
INDONESIA. Pastoor Kerkhoven of de prelaat
Uitgave van
lige betalingen geëxecuteerd werdén.
Dus ze werden uitverkocht! Zij verzoch
ten natuurlijk de prins om uitstel, omdat
ze anders totaal geruïneerd zouden zijn.
Hun werd een jaar uitstel gegeven op 13
Juli 1684. De inbeslag genomen veld
vruchten mochten zij behouden, doch zij
moesten daarvoor een waarborg aan
stellen.
A. J. Bogaerts bleek 150 gulden schul
dig te zijn, jaarlijks schuldig als cijns op
zijn huis en op 2 bunder land. Hij ver
kreeg van de Prins remissie van het
achterstallige, mits betaling van dubbele
pachtjaren om de 150 gulden goed te
maken. De rentmeester Huart motiveer
de deze oplossing bij zijn Bazen met de
woorden: „Niemand zal bij executie die
goederen kopen, daarom was remissie
raadzaam!” Andere panden lagen ver
laten. Men trachtte tevergeefs ze uit-
terhand te verhuren, nadat ze onder de
ploeg waren gebracht.
In 1689 werd de hoeve ingehuurd
door Hendrik Gorissen voor zes jaar te
gen een jaarlijkse rente van 100 gulden.
Tegelijkertijd werd door het domein be
paald, dat hij geen bier mocht tappen.
In 1699 werd per octrooi verscheide
ne percelen heide uitgegeven. De voor
waarden waren dragelijk. Onder die voor
waarden nam Pieter van Bernagie 4 bun
der hei; Paulus Princen twee bunder;
van
Tongerloo twee gemeten; Weduwe Hen
drik Gorissen vijf bunder; Jan de Roy
twee bunder; Weduwe en kinderen van
Simon Jansz Paymans en kinderen Pes
ters-vijf bunder; N. v Etten twee bunder.
In 1704 moesten herstellingen uitge
voerd worden. Op kosten van de gemeen
te werd daartoe in Breda riet en andere
zaken aangeschaft. Want dit was een
nieuwe verplichting aan het dorp opge
legd. Ja, in 1709 wordt in de dorpsreke-
ningen genoteerd, het overbrengen van
een hond, die vanwege de Prins, zijn op
voeding moest gaan halen op de Princen-
hoef. W. B.
Als het Hof in 1612 met alle voor- en
nadelen en alle pachten en cijnzen in
handen van de Oranjes was gesukkeld,
was het nog maar een schim van de
vroegere luister. Samen met de eigendom
van de hoeve, goederen en landerijen,
alsook de molen, waren ook een partij
renten en cijnzen op de Oranjes overge
gaan. Tegelijkertijd waren tevens de re
gisters uit 1400 overgedragen. Ze be
rusten thans in het archief van de Nas
sau domeinen.
Maar nu beginnen er moeilijkheden
van heel andere aard! Luistert maar ’ns.
Rond 1650 zijn er onderhandelingen
aan de gang over de betalingen door
rente- en cijnsplichtigen! Voor de ach
terstallige betalingen, die thans worden
afgedwongen, werd bepaald, dat vanaf
1639 (dus van 11 jaar) van ieder veertel
rogge 3 gulden werd opgeëist. In 1657
kwam er weer een andere regeling. In
1668 is Jan Laureys van Riel pachter
van de nu genoemde Prineenhoef! In dat
jaar verzoekt hij de schepenen van het
dorp om bij hem de schade te komen pri-
seren! Hij had verlies geleden door ha
gelslag. Óp het heiveld, pas ontgonnen,
was de rogge uit de grond geslagen. Op
de Grote akker stond gerst en rogge. De
gerst was door de hagelslag afgemaaid
en de grond was bedekt met graan. Op
de akker, de wei bij Dielen, stond haver
en boekweit. Voor het merendeel was de
haver afgeslagen en de boekweit in stuk
ken. De schade werd beraamd op onge
veer 100 gulden. Ook was er schade aan
het tiend van Zijne Hoogheid. Ook in
1672 was er dezelfde pachter.
Een inwoner van Alphen, Pieter Lau-
reyssen-van Hal, had, ofschoon hij zijn
eigendom zelf beheerde, jaarlijks van dat
perceeltje grond, 3 veertel loopbraakse
rogge te betalen aan de Prins. Hij was
ziek en lam, kon slecht staan en kon
maar moeilijk aan de kost komen voor
zijn arme vrouw en kinderen. Daarom
verzocht hij, ex caritate, ontslagen te
worden van de rente. De voorstelling
van de toestand werd waar bevonden; hij
was arm en gebrekkig. De gunst werd
dan ook toegestaan van 1667 tot 1676.
Mits de volgende jaren aan de rent
meester promptelijk te voldoen op pene
van het verlies van de remissie.
Nu willen de Heren orde op zaken
gaan stellen. In 1681 werd voor het goed
ter Brake een nieuw manuaal opgemaakt
bij verordening van terrier van de Raad
van Brabant in Den Haag. In 1684 was
dit manuaal nog niet compleet. Order
werd toen gegeven aan de schout en aan
le regenten van Alphen, Chaam om de
Terrier te helpen in het constringeren,
-m de onwilligen te dwingen in het aan
wijzen der panden, het opnemen van de
naam der bezitters en alles wat verder
tot hulp kon brengen tot het ontdekken
van verduisteringen der cijnzen dezer re-
cepte!
i Tussen de ontdekte cijnsplichtigen wa-
i ren er thans enkelen, die oip achterstal-
Zaterdag en Zondag a.s. wordt in „De
Engel” vertoond „De Grote Caruso”
(The great Caruso). The great Caruso,
een groots opgezette M.G.M. kleuren
film over de legendarische figuur van de
beroemde zanger Enrico Caruso. De ti
telrol wordt vervuld door Mario Lanza,
welke de laatste’ jaren in vele films op
merkelijk succes oogstte o.a. in „Because
you’re mine”. Enrico Caruso werd als
zoon van arme ouders in 1873 te Napels
geboren. Reeds als jongetje van tien jaar
valt zijn bijzonder mooie stem op. Zijn
stem wordt enigermate geschoold in het
kerkkoor. Hij belooft zijn moeder op
haar sterfbed zijn mooie stem verder te
ontwikkelen.
Een paar vrienden brengen hem echter
in contact met de Italiaanse opera waar
hij spoedig succes heeft. Daarna maakt
Caruso een succesvolle tournee door de
Europese hoofdsteden. Zijn optreden in
het Londense Convent Garden wordt, na
een ruzie, met de diva Maria Selka, een
ware triomf! Het duurt niet lang of Ca
ruso maakt zijn debuut in de Metropoli
tan Opera New York. Hij komt in con
flict met een der belangrijkste bescherm
heren der Opera, Mr. Benjamin, die daar
na alle pogingen in het werk stelt Ca
ruso te laten vervangen door de beroem
de zanger Jean de Reszke. Maar de
Reszke is bij Caruso’s eerste optreden
tegenwoordig en is de eerste die hem
toejuicht. Dan heeft Caruso de harten
van ’t Amerikaanse pub1lek gewonnen...
en ook het hart van Benjamins dochter
Dorothy. Een keelaandoening maakt
echter spoedig een einde aan het leven
van deze wereldberoemde zanger.
Een filmwerk, dat door de prachtige
zang, de grootste montage, het goede
spel en de romantische sfeer de toe-
schouwer van begin tot eind boeit.
14 jaar.
avonturen van gewichtig doende jochies
die de woestelingen van een of ander
boos complot te slim af zijn, maar een
heel gewone schooldag voorgesteld in
karikatuur, gelijk de jeugd dat in haar
dagelijks spel ook graag doet. Afgezien
van een wat hard eentonig geroep zo nu
en dan bij een enkele van de jeugdige
spelertjes, mogen wij de opvoering zeker
geslaagd heten. De leiding maakt zich
echter een illusie, als zij meent, dat in
Baarle voor dit soort spelen belangstel
ling bestaat buiten degenen die zich
voor de spelertjes persoonlijk interes
seren. En zou dat in Baarle alleen zo
zijn?
De klucht was in zo goede handen,
dat wij ons de vraag hebben gesteld:
Zou dit trio in het alledaags leven ook
gewoon kunnen doen?
Aan leiding en spelers een welgemeend
„Proficiat”!
/a, en dat is nou weer voorbij. Toch
zijn ’t schoon dagen, jong. Zeg Giet,
Gust Roelands is ook aangekomen ver-
leden week voor n maand of vier va-
cantie, samen mee Jos Pelk uit Baarle.
zaten die ginder wijd van jou af? Ik heb
gehoord dat ze allebei alléén gekomen
zijn en mee tweeën terug zoeken te
gaan. Komde gij over ’n paar jaar of
wat ook nie ns over? Of weette nie wa
ge mot komen doen? Ge houdt toch af
en toe wel ’nen dollar over zeker om
hier nog ns kaart te komen speulen?
Giel, ik schei er uit, jong. Doe daar
de groeten maar aan al die we kennen
en wens ze een zalig uiteinde van ons.
Jou persoonlijk wenst het
Driek van
Vriend Giel,
Ja, waar zou ’ne mens in dees dagen
anders over beginnen dan over Sintere-
klaas. Ik weet nie hoe da bij jullie gaat,
maar hier zijn de kinderen wel vier we
ken van de richt geweest, en de grote
ren die hadden 't de leste dagen ook nie
meer zeker, ’t Is te vergelijken mee een
soort ziekte die over gaat en elk jaar al
erger wordt. Nie dat ik er nie gère het
slachtoffer van wor, hoor, maar toch
begin ik te gelovennie zozeer aan
Sintereklaasmaar aan het feit, dat
surpriesavond niet is uitgevonden door
den H. Man, maar door 'n bepaald
soort mensen, die zo'ne jaarlijkse storm
loop wel aanstaat. Al met al, Giel, is t
toch een jaarlijks festijn, waarop groot
en klein heerlijke uren beleven. Bij ons
op het Uilenkasteel was 't als van ouds
weer nen avond vol verrassingen. Ter
wijl we rustig zaten te kaarten komt et
op 'n gegeven moment, voortbewogen
door een verborgen kracht, 'n aangekle
de pop de huiskamer binnengewandeld,
die, aan haar omvang te zien, recht
streeks uit de vorige eeuw kwam rollen.
Ze leek warempel wel nen hoepelrok
aan te hebben. Maar bij nadere ontle
ding bleek het maar een mager schar
minkel te zijn, dat onder haar rokken
'nen berg pakskes verborg, die een voor
een mee 'n touwke aan haar middel wa
ren vastgebonden. Nou, na van de eer
ste schrik bekomen te zijn begon de be
roving.... of ontkleding, net als ge t
noemen wilt. Ik zal je de hele litanie
maar besparen van al wat er van onder
die baaie rokken te voorschijn kwam.
Alleen ons Truus die kreeg, naast vele
andere prullekes waar n heel pak
krantenpapier omgewonden zat, natuur
lijk weer 'nen vrijer van taai-taai, bij
gebrek aan 'nen echte! En onze Dré
'nen boek van marsepein, mee de waar
schuwing er bij, dat ie voort eens wa
beter z’n lessen van de landbouwschool
moest leren, wou ie geen gevaar lopen
volgend jaar in de zak mee naar Spanje
te moeten. En ik, zei de gek, voor mij
was er 'nen nieuwe overall bij, schoon
in de vouw, maar daar zal ie wel nie in
blijven, vrees ik, want daar zal mee ge
werkt moeten worden, Giel. Daar was
natuurlijk nog wel wat ander spul bij,
maar 't viel toch in t niet bij wat Harrie
van de Keutelberg van hullie Moeder-
Sint heeft gekregen, n.l. 'nen bromfiets
Das nie mis, hé? Harrie heeft er nie
veul van verteld overigens, maar ik denk
dat z’ne wens om zo’n bromding toch
meest is voortgekomen uit de noodzaak
(as ge ’t zo noemen wilt) waarvoor ie
is komen te staan om zo ten naaste bij
elke Zondag naar de Strumpt te trap
pen. En wat de Sintereklaas van
Fiena’s voor hem gereden heeft en an
dersom, daar is ie zo behempt op dat ik
er al evenmin achter kan komen. Maar
't zal lichtelijk al wel iets voor de uit
zet zijn. Hullie Marieke trouwens ook,
die kreeg van de Smid-Sintereklaas nen
hele keukeninventaris. Nogal wiedes,
hé!
Veel hebt U niet meer van me ge
hoord. Wellicht hebt U gezegd: „Hij ligt
reeds begraven onder de palmen. Het is
jammer van de jongeman”. Neen, ge
achte dames, hij leeft nog; zeker, hij is
geen echte Brabander meer, hij zou niet
meer in de Baalse gemeenschap meer
passen; ais hij zou preken nu in Baal,
dan zou.men zeggen: „D’r was ne pater
die dacht dat we Niassers waren”. Och
ge moet medelijden met hem hebben.
Fatsoenlijk eten met mes, vork en lepel,
kan hij niet meer. Hij zit liever op de
grond, dan op een stoel. Hij slaapt liever
op de grond, dan in een bed. Alleen een.
ding doet hij nog als wijhij lust graag
varkensvlees. Laat het voor U genoeg
zijn, dat ik nog leef. En hoe, och, laten
we dat maar aan O. L. Heer over. In elk
geval, met niemand van Nederland wil
ik ruilen, zo gelukkig ben ik met mijn
armoede, met mijn Niassers en met mijn
werk. Zo jong en toch al zoveel te mo
gen doen voor O. L. Heer. Als ik nou
achter me kijk, dan zie ik een hele kud
de schapen, die ik allemaal gevonden en
gedoopt heb, die ik iedere dag te eten
mag geven met de sacramenten, en die
ik met veel grommen soms naar de he
mel probeer te brengen.
Toen ik van jullie afscheid nam in
1950, in Juli, toen waren er hier nog
geen 2500, nu ongeveer 10.000. Prac-
tisch alleen. O. L. Heer heeft nu nieuwe
herders als hulp geschonken. Het zijn
Duitse medebroeders uit Westfalen, die
de Nias-missie over zullen nemen van de
Nederlandse Provincie. Vijf jaar heb ik
moeder ziel alleen, dikwijls mijn leed en
vreugde voor me zelf bewaard, nu heb ik
vier mensen rond me en in Gunungsitoli
woont de Bisschop met nog een pater.
Twee paters zijn gekomen, beiden reeds
over de 50, van de China-missie. Een
broeder-metselaar-architect, en twee
broeder-verplegers. Onze nieuwe statie
ligt aan de voet van de berg, waarop 2
grote dorpen liggen met meer dan 3500
mensen. Het huis ligt hoog en mooi en
dan met een wenteltrap hoog tegen de
hemel afstekend de nieuwe kerk. We
noemen het hier nu „HILIMARIA” dat
Berg van Maria betekent. Het is nu al
officieel deze naam. Ik woon nu 110 km.
van Gunungsitoli, helemaal in Zuid Nias
De missie beleeft hier een hoogtepunt.
Prachtige, mooie dorpen, met de oude
stenen cultuur, mooie trapwegen, etc.
maken het werk veel aangenamer dan in
Noord Nias.
In Juni hebben we de Bisschop ont
vangen. Dat was geweldig. De goede
man wist niet wat hij meemaakte. Grote
dansen, feesten, oude klederdrachten.
Alles deed mee, protestant, heiden en
katholiek. Grote, mooie zangkoren heb
ben hem gehuldigd en hij van zijn kant
heeft aan alle dorpen een bezoek ge
bracht. Het was in één woord: overwel
digend. Heel het oude Zuid Nias leefde
op. En dan is het fijn, als jonge priester
van 32 jaar, zo iets te mogen meemaken.
O L Heer heeft het toegestaan, dat jij
als zijn bemiddelaar dat hebt mogen be
werken, alleen, met veel droefheid, veel
ontbering en tegenslagen. Alle gewaden
van Baal, alles wat ik van U vroeger ge
kregen heb, heb ik meegenomen en nu is
de kerk van Hilimaria- practisch hele
maal door de Baalse missienaaikring
verzorgd. Wit, rood, groen. Tabernakel,
koormantel, stolen, alben, misdienaars.
Alles van de missienaaikring van Baal.
In die vijf jaar heb ik alles zorgvuldig
bewaard en verzorgd en het is nu tot Uw
grote voldoening, dat door Uw toedoen
een kerk op Zuid Nias zijn mooiste ge
waden bezit. Daarom, nogmaals, na
mens mijn katholieken, dank, duizend
maal dank.
Ik mag tot slot vertellen wat mijn
moeders en meisjes gedaan hebben bij
de bouw van deze kerk. We hebben tot
een meter hoog stenen gemaakt van
zand, cement en kalk. Drie altaren van
stenen, cement en zand. De bevolking, de
mannen dus, hebben het hout geleverd
en arbeidskrachten. Gratis voor O. L.
Heer. Iedere dag kwamen drie mannen 1
arbeiden. Maar we hadden te kort aan
rivierzand, fijn zand voor mooi cement-
werk. De rivier lag zeker twee kilome
ter diep in het dal. Toen hebben de vrou
wen en meisjes in alle vroegte om hall
5 elkaar gewekt, hebben hun kleine kin-
déren (er waren er bij die nog geen
maand oud waren) thuis gelaten, en zijn
Op Quatertemper-Woensdag in de 3e
week van de Advent, wordt ’s morgens
een H. Mis opgedragen ter herinnering
aan de Blijde Boodschap van de Engel
aan Maria. Op deze dag kunnen wij rijke,
gulden, genade krijgen. Moeders en toe
komstige moeders laten wij op deze dag
de Gulden H. Mis bijwonen.
Jhr. Mr. J. Smits van Oyen-van|MIJN BRIEFKE NAAR CANADA
Rijckevorsel Burgemeester van
Op zijn tochten door het land
Zag de Sint nog een post vakant.
De gemeente Alphen en Riel
Had als ’t ware nog geen ziel.
De eerste-burger ontbrak helaas
Nee, dat kan niet langer dacht Sint
Niklaas.
’t Gouden boek werd opengeslagen
Maar Hij zag wel honderd namen staan.
Dat was toch wel wat al te veel
Slechts éne kon ’t vallen ten deel.
En Pieterbaas zo zwart als roet
Zei toen de Sint, wie ’t wezen moet.
Die Jonkheer Meester Smits van Oyen
Zal ’t daar misschien wel kunnen rooien.
„Ja,” zei de Sint, dat is de man
Die ik daar benoemen kan.
Hij is nog jong, slechts één en dertig
jaar
Dat komt van pas voor ’t vele werk daar
En voor zijn vrouw en toekomstige
kinderschaar
Staat een hele mooie ruime villa klaar.
Hij is Brabander en houdt van het
platte land
Deze gemeente is juist een kolfje naar
zijn hand.”
Zo geschiede dan de benoeming dan
Op ’t Hoogfeest van de Heilige Man.
Laten we hopen, dat hij vele jaren
Succesvol mag werken voor onze
scharen.
W.W.
toen naar de rivier getrokken en kwa
men om half zes, allen met twee zakken
zand aan hun houten jukken gebonden,
1 de berg naar boven. Konden toen nog op
tijd hun kindjes verzorgen en het eten
van koken. Ze brachten zo in één keer het
fijnste zand bijeen, meer dan één kubiek.
I Ze kennen dat omdat ze dat zand ook
halen voor lemen potten te maken. En
dat deden ze niet een keer, maar zeker
zes maal. Er was een oude vrouw bij van
75 jaar. Er was een moeder met drie
kinderen, de jongste 3,5, die allen vier
hun zakje zand meebrachten. Er was ’n
sterke jonge moeder bij, die daags daar
na een gezonde baby ter wereld bracht,
die we terecht Christoforus noemden en
doopten.
Dat, geachte dames, omdat ze hoor
den, wat jullie deden voor de missie.
Dat, om ook te laten zien, dat ze het ka
tholiek geloof begrepen hebben en bele
ven willen. Dat, om U te bewijzen, dat
Uw opofferingen, Uw goede wil vruchten
draagt en zulke vruchten draagt, dat ze
offerkracht doet opschieten in deze pas-
bekeerde mensen.
Namens alle moeders en meisjes van
HILIMARIA, dank en hulde.
P. Guido H. A. de Vet,
Pastoran katolik,
HILIMARIA - ORAHILI
TELUKDALAM - NIAS
SUMATERA,
Burgemeester en Wethouders van
Baarle-Nassau brengen ter algemene
kennis dat het voornemen bestaat in
verband met mogelijke verkoop of an
derszins de navolgende wegen aan het
openbaar verkeer te onttrekken en de-
zelven t.z.t. af te voeren van de wegen
legger.
1. Een gedeelte van de weg 330 nabij
de Blokken te Baarle-Nassau-Grens, be
grensd door de percelen Sectie A 3 nos.
363 en 147, zulks op verzoek van An
dreas Jansen;
2. Een gedeelte van de weg no. 171 op
Groot-Bedaf vanaf de Noordhoek van
perceel Sectie E 617 tot weg no. 175,
zulks op verzoek van H. van Gestel.
Bezwaren tegen bedoelde onttrekking
aan het openbaar verkeer kunnen mon
deling en schriftelijk worden ingediend
bij Burgemeester en Wethouders vóór
31 December a.s.
Baarle-Nassau, 7 December 1955.
Burgemeester en Wethouders van
Baarle-Nassau,
De Secretaris, De Burgemeester,
Van Gompel. De Grauw.
Nadat we even gepauseerd hebben en
een heerlijke St Nicolaasmiddag beleefd
hebben met onze kinderen en een prach
tig geslaagde St Nicolaasavond met on
ze leden hebben gehad, gaan we nu weer
volop aan het werk. Thans staat de pro
paganda op stapel. Op Vrijdag 16 De
cember a.s. starten we in Ulicoten met
een propaganda-avond in het parochie
huis. De avond vangt aan om half acht.
Een onzer districts bestuurders zal er
het woord voeren, terwijl er ook ’n kleine
tractatie wordt aangeboden. Wij ver
wachten alle arbeiders uit Ulicoten, zo
wel zij die georganiseerd zijn als de nog
niet georganiseerden. Ook in Baarle
staat de propaganda-actie voor de deur.
Verleden Zaterdag en Zondag gaven
onze Verkenners, daarbij geassisteerd
door een paar Voortrekkers, hun jaar
lijkse toneeluitvoering. Het programma
vermeldde „Vader Abram had zeven zo
nen” van de bekende en helaas te vroeg
gestorven specialist op het gebied van
jeugdtoneel Wim Snitker en de dol co-
mische klucht „Jopie als standbeeld”
van een zekere J. Dom.
Het spel in drie bedrijven van Snitker
gaf nu eens geen onwaarschijnlijke
ONS WEEKBLAD
i,
N
J
S
ar
ng
DP
sSU
g-
DP
og
N
IS,
ra
jn
U
n-
•g
3
THEATER „DE ENGEL”
Onbetaalbare, niet waardig genoeg
loofwaardige Missienaaikring
Baal,
GULDEN MiS
BEKENDMAKING
SCHIJNWERPER OP DE K.A.B.
ONZE VERKENNERS OP 'T TONEEL
