VOOR DE GEMEENTE ALPHEN EN RIEL
KINDEROPVOEDINGS-PROBLEMEN
Heeft Katholieke politiek zin?
Alphen tijdens de tachtigjarige oorlog
ASWOENSDAG
W.W.
Carnaval - Vastenavond
W. B,
den. Een weinig later komt er een transport
met gevangenen aan. Men vereert die troep
met 25 gulden om er zo gauw mogelijk vanaf
te komen. Heel Januari gaat het zo door. Sol
daten uit Breda, uit Herenthals, een compag
nie ruiters uit Bergen op Zoom. Ze wilden
hier „refresscheeren"! Zelfs 60 bootgezellen
uit Antwerpen dagen op en hun wordt gauw
een som gelds gegeven om verder te trekken!
Dergelijke gevallen doen zich geregeld voor.
De behandeling van die doortrekkende solda
ten af te leveren, moge misschien getuigen van
weinig medeleven met de omliggende dorpen.
Maar de gemeenten, die 't best aan de nodige
centen en guldens kon komen, haalden allen
die streken uit De plunderende soldaten trok
ken hun doortocht-geld en trokken aanstonds
verder en waren dan zeker, dat ze in de vol
gende dorpen wel onderdak zouden vinden.
Enonwelkome gasten waren die soldaten
natuurlijk overal.
Dit jaar werd veel stro geleverd in Breda.
Een partij inwoners moesten daarvoor met kar
en paard ,,in't convooi” rijden. Waarschijn
lijk was dit voor de doortocht van de ruiterij,
waarom de gouverneur van Den Bosch de
dorpsregenten had verzocht. De trompetter,
die deze boodschap had gebracht, verzocht
om een paar handschoenen. Die dienstplegin-
gen van de gouverneurs der diverse steden
hadden doorgaans afgelijnde bedoelingen.
Uitgave: Drukkerij de Jong, Baarle-Nassau - Tel. 231
zijn kans behoudt, zal mede beantwoord
worden door het feit of de katholieken
zich in de boven nationale en internati
onale organen zullen kunnen laten gel
den of niet.
Niet ieder hoeft zich geroepen te voe
len tot grote politieke activiteit, maar het
minste wat van ieder gevraagd kan wor
den, is belangstelling, sympathie en fi
nanciële steun. Alleen als de katholle
ken deze eensgezinde offervaardigheid
weten op te brengen, zullen zij met suc
ces kunnen deelnemen aan de worste
ling der ideën van onze tijd en naarmate
de eensgezindheid groter en de offer
vaardigheid spontaner is, zal het succes
zekerder zijn.
Wordt daarom 10 Maart lid van de
Katholieke volkspartij.
„Gedenk O mens, dat gij stof zijt en tot
stof zult wederkeren.’’
De asse van Aswoensdag is de verbrande
palm van Palmzondag s jaars te voren. De
palm was toen het teken van de overwinning
nl. dat Christus zou triomferen gaan door zijn
lijden en dood. Nu is zijn droeve asse een her
innering aan de ziekten, miseries en ellenden
des levens en eindelijk de dood, hetwelk alle
mensen in dit leven moeten doormaken om
ook daardoor, gelijk Christus, te triomferen.
Door het lijden en de versterving naar de
onsterfelijkheid!
In deze schijnbaar zo eenvoudige en in
ieder geval zeer korte ceremonie van het as
kruisje op het voorhoofd zit veel levenswijs
heid verborgen. Het is merkwaardig hoe
iedereen en tot elke prijs er aan houdt een as
kruisje te gaan halen, ook al wil hij anders niet
tot de zogenaamde „fijnen" worden gerekend!
stiekum in het leerboek na te kijken of op
van te voren klaargemaakte spiek-briefjes.
waarop de leerstof kort is weergegeven.
Langzamerhand ging men deze term spie
ken ook gebruiken bij het afkijken van
andere leerlingen. Spieken komt veel minder
voor bij het lagere onderwijs dan bij het
voortgezet onderwijs, wat o.a. moet samen
hangen met het feit, dat bij de laatste vorm
van onderwijs de leerlingen over eigen leer
boeken beschikken, die zij in de klas bij
zich houden, die niet gecontroleerd worden
op mogelijke aantekeningen of aanwijzingen
op kaften enz. De stoutste stukjes van spiek-
kunst worden uitgedacht, voorzichtig en
geraffineerd gaat men vaak te werk, om
klikken, koppigheid, leugenachtigheid en
luiheid, waarover we vorige keren gespro
ken hebben, komen we bij onze kinderen
ook soms tegen: spieken, spijbelen, stelen
en vernielzucht. Wat van deze gebreken te
denken en hoe kunnen we ze voorkomen
of genezen?
Allereerst dan iets over spieken. Dit
woord spieken werd oorspronkelijk gebruikt,
indien een leerling zijn schoolprestaties tracht
te verbeteren door bij mondeling of schrif
telijk werk gebruik te maken van ongeoor- - a~— - r -
loofde hulpmiddelen, b.v. door het antwoord te voeden tot eerlijkheid. Moet
De nieuwe gouverneur van Breda, baron
de Mycle, verzocht in alle eenvoud onze re
genten om hem te komen vereren Natuurlijk
met geschenken!
En dat voorbeeld van de hoge Heren werd
prompt nagevolgd door de mindere góden
Een tamboer van de graaf van Hoorn kwam
hier verzoeken om „een Nieuwjaarsgift Bui
ten enkele uitkopingen van soldaten, die weer
afgepoeierd moesten worden, verliep het jaar
verder rustig.
Maar in December herbegint de soldaten
beweging.
Men moest in ons dorp weer spandiensten
verrichten voor de troepen van graaf Jan
Deze was zijn kwartier gaan opslaan nabij
Hoogstraten en zijn leger lag in de naburige
dorpen Op het feest van St. Andries trokken
ruiters uit Bergen op Zoom langs Alphen Op
St. Thomas verschenen troepen uit Bergen en
uit Den Bosch; op 20 December manschappen
uit Breda. 28 December zijn het ruiters, die
eerst in Riel hun slag hadden geslaan. Zij eis
ten van ons een nieuwjaarsgift en begeleiding
tot Oss Die nieuwjaarsschooierij (onder drei
gementen) komt de ene partij na de andere om
een nieuwjaar vragen. Op 4 Januari is het
weer een bende bootgezellen uit Antwerpen
(70 man) die slechts na betaling van 17 gulden
verder trokken. En zo gaat het voort heel de
maand Januari lang. Arm uitgeplunderd volk!
Dit jaar 1635 was de heer van Breda, mon
sieur de Mayeris, in de kerk van Alphen ko
men liggen met een partij soldaten Na hun
vertrek moesten de poort van het kerkhof en
schansmuur gerepareerd worden Erg zacht
zinnig schijnen die soldaten niet geweest te
zijn. Maar soldaten zijn steeds hardhandig!
Dat verder de tijden rustig waren, getuigt
een schrijven van de gouverneur van Breda
op 30 Mei gericht aan de dorpsbestuurders
„opdat men hem „melk koye” zoude bestellen
en een ander van graaf Willem „dat men zijn
cuecken ende haverkist zoude komen versie
ren” en op 26 Juni vraagt deze zelfde seigneur
om „wiltbraat”.
Verder trokken de ruiters kalm door ons
dorp en worden met een handgift verder ge
stuurd 3 Juni komt een partij uit Heusden:
24 Juni 65 soldaten, die te Ulicoten lagen. Op
11 Augustus waren het 14 ruiters uit Heusden
Diezelfde dag 20 ruiters uit het Staatse leger;
26 Augustus 45 soldaten uit Breda- En beta
len maar Alphenaarsü
Op 19 Augustus wordt een gids gehono
reerd, die een troep met 100 paarden buiten
het dorp had geloodst. Met een fooi van 5
gulden weet men te ontkomen aan de ver
plichting voor enigen tijd twee windhonden
van een hoge heer te onderhouden. Wat men
in die tijd al niet van onze voorvaderen op
eist.
Deze vraag is al vaak gesteld en be
antwoord en de*argumentering daarbij
is zo voor de handliggend - zou men zeg
gen - dat ieder die gemakkelijk zelf kan
vinden. Zolang men echter aan het be
vestigend antwoord niet een persoonlijke
consequentie verbindt, blijft er aanlei
ding tot nieuwe overpeinzing.
Zodra men zich heeft weten los te ma
ken van enige vooroordelen en ervan
overtuigd geraakt is, dat de politiek niet
Ibetekent het najagen van persoonlijke
I of groepsbelangen, maar gericht is op
het welzijn van de gehele gemeenschap,
dan is het onmiddellijk duidelijk, dat het
van overwegend belang is voor de rich-
tingbepaling van de staatkunde, wat men
I onder welzijn verstaat.
Iemand die aanneemt, dat met de
dood alles eindigt, zal voor het welzijn
I der mensen iets anders zoeken, dan
iemand die in een eeuwigheid van loon
I of straf gelooft. Ieders overtuiging is be-
palend voor de vraag, hoe hij de inrich
ting der samenleving wenst: ook de
i katholieke beginselen hebben hun con-
sequenties voor de ordening der samen-
I leving. De taak der katholieke politiek,
I deze beginselen tot gelding te brengen,
Ais derhalve een reële:
Wanneer het doorvoeren der katholie-
ke beginselen in de ordening der samen-
«leving de taak van onze staatkunde is,
dan is zij tevens een machtig middel tot
kerstening van de wereld. En dit nu is
de taak van ieder katholiek hem opgelegd
I toen hij het bevel kreeg het zout der
I aarde en het licht der wereld te zijn.
I Steun te geven aan dit streven mag ieder
als plicht voelen.
Zowel op binnen als buitenlands ter-
I rein der politiek, zijn er talrijke voor.
1 beelden te vinden, waarbij de principi-
I eële standpunt bepaling, doors!aggevend
is voor de keuze van de weg, waarlangs
men de problemen tot een oplossing zal
I proberen te brengen. De waarde die
men toekent aan het particuliere bezit,
zal bepalend zijn voor de vraag of er ge-
vasten niets betekent? Zijn voor dezulken vaardigd Graan mocht niet naar
worden uitgevoerd. En iedere boer moest zijn
eigen graan vervoeren. En dat moest overdag
gebeuren. Ten slotte een streng verbod om
met de Staatse vijand te „trafikeren”.
Einde 1630 ligt er te Baarle een convooi.
De bewoners van Boshoven versterken hun
schans. Maar verder blijft het in 1630 rustig.
Nu en dan werd onze hulp ingeroepen voor
vervoer van legerbagage
1631 Komt weer met beweging van solda-
tenvolk Op Driekoningen moet men reedshet
i bezoek van 62 soldaten uitkopen met 25 gul-
soclaliseerd zal worden of niet; de op
vattingen omtrent gezin en gezinsleven
geven richting aan het bouwbeleid: be
vordering van openbaar of bijzonder on
derwijs, geestelijke verzoiglng van mili
tairen; bevordering en financiering van
cultureel leven vormen evenzo vele
problemen waarvan de practischb op
lossing op een principieële grondslag
rust.
Bijna alle problemen van nationale
aard, liggen bij de tegenwoordige ver
houdingen ook in hetinternationale vlak.
Daarbij komen er nog enige van bijzon
dere aard, zoals b v. de gezamenlijkeont
wikkeling van de achtergebleven gebie
den; de vraag of de missie in de toekomst
Naast de gebreken: huichelarij, jaloezie, 1 toch maar grotere prestaties te kunnen
-1-1 i-jiaien of om toch maar niet behoeven te
I doubleren. Er is een soort neiging ontstaan
bij vele leerlingen van de scholen, dat spie
ken, afkijken enz. geoorloofd is, indien daar
toe gelegenheid gegeven wordt. Dat spieken
vaak zeer licht wordt opgenomen blijkt wel
uit het feit dat soms hele klassen door een
soort spiek-sfeer geïnfecteerd zijn, zodat men
soms kan spreken van een soort „kanker”
in het schoolleven. De meest aangewezen
weg om spieken bij onze kinderen te voor
komen is: van "jongsaf aan proberen ze op
ons kind
van die kwaal genezen worden, dan doet men
goed allereerst na te gaan of er een reden te
vinden is, die hem tot spieken brengt, b.v.
te hoge eisen, te hoge verwachtingen, tekort
aan verstandelijke capaciteiten, lichamelijke
zwakte enz. Is dit het geval dan moet die
oorzaak uit de weg geruimd worden. Zijn
andere factoren beslissens, zoals luiheid,
gemakzucht, te grote eerzucht, dan moet
men de kwaal daar aanpakken. In lichte
gevallen is het vaak al voldoende er op te
wijzen, dat men door spieken zichzelf op
oneerlijke manier een voorsprong op de
medeleerlingen verschaft en dat het zich
I op de duur toch wreekt.
Een volgende keer over spijbelen.
In 1629 was Den Bosch heroverd door
wer
den weer karren en voerlieden opgevorderd,
I om het garnizoen, dat eervol capituleerde,
weg te brengen. Nog is de Baronie zelf Spaans
En toch gaat de graaf van Bergen met de
Alphense pastoor en een paar afgevaardigden
naar de abdij van Tongerloo om aldaar te
gaan onderhandelen over parochiezaken.
Wat een raadsel.
Staatsen verschijnen weer in het dorp. 18
September 1630 worden 25 gulden betaald
aan de commissaris generaal, de gereformeer
de kapitein Heinsbuch, die te Oosterhout ge
legerd was met een groot convooi.
En intussen wordt de secretaris overstroomd
met plakkaten, die te Brussel waren uitge
vaardigd Graan mocht niet naar Holland
Prins Frederik Hendrik. Vanuit Alphen
Carnaval is in zijn ontstaan een heidens
feest: een jubelfeest om de Lente, om de we
derkerende zon, met een char-naval of wa-
genschip, een feest, gepaard gaande met ver
kleding, overmatig eten en drinken, optoch
ten enz hetgeen gedeeltelijk juist samen viel
met de later ontstane boetetijd de 40 daagse
Vasten. Zo werd Carnaval: het feest van zich
nog eens in alle opzichten te goed doen, al
vorens de verstervingstijd in te gaan (Carni
vale: vaarwel vlees!) Wat te zeggen van de
Vastena vond-viering?
Laten zij, die inderdaad ook de vasten „vie
ren vastenavond vieren, zij hebben er rede
toe. Maar wat te zeggen van die vele luid
ruchtige vastenavond-vierders, voor wie heel
de
de vastenavonddagen niet vaak dagen of lie
ver avonden en nachten van min of meer wilde
uitspattingen? Van onverantwoordelijke geld- I
verkwisting? Van aanstoot gevende ergernis?
Van gelegenheid om oude ruzies en veten uit
te vechten? Van ordinaire wereldse lolgeest?
Carnaval behoeft volstrekt niet afgeschaft
te worden, maar laten alle goedwillenden
meewerken om te komen tot veredeling van
het carnaval-vermaak, om zo carnaval te vie
ren in gepaste, fatsoenlijke, eerbare, christe
lijke vreugde zodat de ,,goede-toon” een over
heersende rol speelt!
ONS WEEKBLAD
Nummer 8
19 Februari 1955
V
