Nieuws
Advertentieblad
en
DE KONING
I
VERANDERING VAN SPIJS DOET ETEN!
karnen van personen, akkers, straten en wegen van het oude Alphe
Baarle's
Tuinbouw
Land
en
r
HAAR HART
1
y
1 I
■r
I
Handen en Lippen
ruw?puROL
9
J
M
27 November 1954
Uitgave: Drukkerij de Jong, Baarle-Nassau - Tel. 231
Nummer 48
de
zal vinden,"
(Wordt vervolgd)
'll
van
Jan van
later wel
van
van ons dorp
van Gorp en de
'S, Beide families waren in goede doen
1384 Wanneer de de Roys moeite en
I er voor over hebben moet uit
van Tongerloo hun stamboom
op te maken zijn vanaf 1300. Maar dat is
terwijl ze voorbij gingen, fluisterden de
aanwezigen elkaar toe, welk een schoon
mensenpaar daar samen voortsenreed
de jeugdige, trotse schone uit Schot
land en de statige figuur van de hertog
van Heathland.
Vooral de hertogin van Elmslie keek
beiden met zelfgenoegzaamheid na.
„Ik denk wel dat dit voldoende is," zei
ze bij zichzelf. „Ik mag de dochter van
prins Charlie vroeger wat verwaarloosd
hebben, maar als ik van haar een her
togin van Haethland maak, heb ik daar
toch wel voldoende schadeloosstelling
voor gegeven. De hertog komt goed met
haar overeen. Ze zullen een van de edel
ste paren vormen van Engeland."
Beatrix onderhield zich met de hertog
en vond hem aardig. Hij sprak beter en
had helderder ideeën dan een van de
mannen, met wie ze tot nu toe gesproken
had. Hij citeerde een van de verzen van
Owen Meredith en zij vroeg, terwijl ze
haar blozend, fris gelaat naar hem ophief
Dat is een prachtig vers. Van wie is
het?”
Dus hieruit kan Jan de Roy uit de Zand-
I van zijn stamhuis op
maken. Carel de Roy bezat met Laurentius
van Asten een land geheten ,,De Mortel"
„Wulf-
van de
heem eens wat op te frissen en de verschillen-
de oude namen van personen, velden en stra-
I ten zien thuis te brengen. Ik lees daarover bij
van mooi zoekobject.
r
straat de precise ligging
n
Nog een eigenaardige straatnaam: te zoe
ken in de buurt van de Molenstraat:,,de Hors-
'L
or zich zelf ook plezierig vinden,"
betekenisvol
en rijk,
van En-
I een andere
charme hij zoekt namelijk een vrouw;
dat is algemeen bekend."
„Ik hoop, dat hij er een
sprak Beatrix.
is
waarom?"
„Ik kan heel slecht raden" antwoordde
Beatrix.
„Hij wilde aan je worden voorgesteld"
zei de hertogin. „En ik heb hem beloofd
dat ik het zou doen!"
„Ik heb nooit van de hertog van Heath
land gehoord," merkte Beatrix op. Voor
haar gold alleen de naam Lennox van
Ercerldean als belangrijk.
„Nooit van gehoord?" vroeg de her
togin. „Dat is bijna even zoveel zeggen,
als dat hij niet zou bestaan! En toch, de
hertog van Heathland is 'n groot man.
.Inderdaad vroeg deze onverschillig.
„Dat doet me werkelijk plezier voor
hem."
„Sommige jongedames zouden het
voor -
ging de adellijke gastvrouw
voort, „want de hertog is jong
Hij is een der rijkste edellieden
geland. En hij heeft nog
aanbrengen, een opklapbaar stel poten aan
schaffen of 'n verstelbaar onderstel monteren,
dat, voorzien van twee wielen met massieve-
of luchtbanden, verreden kan worden. Door
BAARLE-NASSAU
De bestrijding van de bruine rat
In de week van 11 tot 18 December a.s
vindt in Nederland de algemene landelijke
actie plaats ter bestrijding van de bruine rat.
De techniek van de ratten bestrijding heeft
zich de laatste jaren dermate ontwikkeld dat
vrijwel elk object van ratten en muizen gezui
verd zou kunnen worden.
Nog altijd staan veel mensen onverschillig
tegenover' t euvel van de rattenplaag. Voor
al onder de landbouwers zijn er, die de rat ac
cepteren als een stukje van de inboedel van
het bedrijf. Deze onverschilligheid spruit
meestal voort uit een vroegere verkeerde, of
wel verkeerd uitgevoerde, bestrijdingsme-
thoda' waardoor men het idee gekregen heeft
dat er toch niets aan te doen is. Niets is min
der waar.
Zo de bestrijdingsmiddelen vakkundig
worden aangewend kan elk object tot de
laatste rat gezuiverd worden. Hiervoor is ech
ter nodig dat men de gewoonten en manieren
van de rat kent en de geeigende bestrijdings
middelen aanwendt. Speciaal hierin obgeleide
personen uit ons dorp zullen op aanvraag
gaarne Uw huis of bedrijf komen zuiveren
van de bruine rat. De kosten zullen zeergering
zijn en zeker in het niet verzinken vergeleken
bij het bedrag dat U verliest door de vraat
zucht van deze dieren. Per dag eet 'n rat on
geveer 25 gram, dat is per jaar slechts 10 kg.
zult U zeggen. Maar als U weet dat een rat
in een jaar kan zorgen voor ongeveer 60 na
komelingen en dit ook prompt doet als U maar
voor eten zorgt, zult U kunnen uitrekenen dat
er zeer veel schade aangericht wordt.
Daarom aarzelt niet maar geeft U op op het
Gemeentehuis. Natuurlijk geldt dit ook voor
de inwoners van Baarle Hertog, anders heeft
groot omtrent 2 bunder. Oost het
I straatken" enz. Is dat de Mortel
Dekt? Ik geloof het niet!
Uit het tot nu toe gevondene blijkt dat
de tegenwoordige inwoners van ons
de twee oudste families zijn:
de Royf D J - -
I huis en hof in de „Losantstraat". Een andere voor 1?_
Claessen heeft een huis en hof op de Heuvel, opsporingsgeld
stijf een bunder, Oost: sHeerenstraat, Zuid: de cijnsboeken
Cornelis Henrix van Asten, West en Noord:
Symon Meus Princen en meerder anderen.
De Heuvelstraat schijnt in die tijd de
van de elite te zijn geweest.
werk voor een vakmens. Die moet het schrift
straat van die tijd kunnen lezen en hij moet onder-
legd zijn in de betekenis en termen, die in die
Het zal voor vele Alphenaren een rustige
en nuttige bezigheid zijn om gedurende de
lange winteravonden, hun kennis van ons tensche weg". Wij vinden in dit cijnsboek
ook weer de naam van Carel de Roy.
Weer nemen we met Dr. Erens een ander
cijnsboek van 1384: de Liber Foedorum”,
dat is het boek waarin de leenmannen van de
abdij staan aangegeven met het bedrag van
de leenmanssom. Dus van 1384: Carel de Roy
uit 'n heining, geheten de ,,Wymortel" groot
omtrent een bunder, Oost hun eigen erven,
ook Noord; Zuid de straat en ook West;
vroeger Jan Henrix de Laat en daarna Hen
drik van Asten. Dus de Wymortel, het stam
huis van de de Roys is te zoeken: of le de
plaats waar Jan de Roy nu woont in de Zand
straat, of 2e het oude gebouw van Pelkmans,
of 3e het huis van Drikske de Veth.
Maar nu over de naam Wymortel. Dat
kan zijn Wei mortel, maar de grond is daar
vroeger te slecht geweest voor weiland Maar
het kan ook komen van wijden gewijd zijn
En mortel kan betekenen: begraafplaats in
heel, heel oude tijden. Dus we moeten erop
bedacht zijn, dat daar in de omtrek de chris
ten begraafplaats was der Merovingers Caro-
lingers van 7001200. Dit te meer, omdat
we bij de opgravingen in onze verwoeste kerk
niet op oudere sporen (ook der begravingen)
kwamen, dan plm 1200. Dus waar bleven
ze met de lijken van 500-6001200? Een
’t Grote belang van de bandtransporteur
Het is wel algemeen bekend, dat de trans
portband de landbouwer en tuinder belangrij
ke diensten kan bewijzen bij elk transport-
Reeds eerder is in andere bedrijfstakken het
nut er van duidelijk aan de dag getreden; in
kunstmest-, veevoederfabrieken, mijnen enz.
geven zij een aanzienlijke arbeidsbesparing
en werken tot volle tevredenheid.
De bandtransporteur is een eenvoudige
transportband, die over van kogellagers
voorziene rollen loopt. Deze rollen zijn aan
gebracht in een verstelbaar stalen frame en
worden door een electro- of benzinemotor
aangedreven. De lengte van de band varieert
tussen 6 en 10 m., de breedte is 40 a 50 cm.
Op verschillende wijzen kan men de trans
porteur uitbreiden. Men kan 'n losse stortbak
de bestrijding geen zin. Ook diegene, die last
heeft van zwarte ratten geve zich op Een al
gehele uitroeing van het gevreesde dier wordt
U gegarandeerd.
„Ik evenzeer,liet de hertogin er op
volgen, „en ik twijfel er ook niet aan.
De meeste jongedames houden van een
hertogstitel
„Ik geef de voorkeur aan Schots titels"
zei Beatrix.
Maar toen ze sprak, wist ze niet, op
welk een vreemde wijze de hertog van
Heathland haar levensweg noch zou
kruisen en haar leven versomberen.
Even later boog een manner hoofd
diep voor haar, en drukte een aange
name, diepe mannenstem het genoegen
uit, dat de spreker had, eindelijk te wor
den voorgesteld aan miss BeatrixLennox.
En toen Beatrix opkeek, zag ze de
hertog van Heathland, die docr de her
togin van Elmslie aan haar werd voor
gesteld.
Ze keek de jongeman doordringend
aan, en was onmiddellijk met hem inge
nomen.
Hij geleek enigermate op de helden,
waarvan zij zich een voorstelling ge
vormd had. Hij scheen een echte edel
man met onvervalste adellijke trekken.
Samen wandelden ze de balzaal door en
meerdere
transporteurs aaneenschakelen; het laden en
lossen van losse zowel als verpakte goederen
kan hierdoor veel sneller gebeuren
Snelheid en arbeidsbesparing gaan een grote
rol spelen in land- en tuinbouwbedrijven. On
getwijfeld zal de transporteur ook hier
steeds groter bekendheid en waardering vin
den
onze goede Dr Erens:
Het oudste cijnsboek van de abbij van
Tongerloo is van 1362. Daarin worden voor
Alphen volgende cijnsplichtigen opgegeven.
,1 Het huis nabij Ancem Stichters en Ny Fa-
J her (desmid). Henricus Cocus (Koks) van
de Smedakker.
Nu over enige namen van de korenrente”:
Jan Stoute op twee landen, één naast „Lage-
I bosch”, het ander naast ,,de Dome”, (blijk-
baar een stroompje).
Petrus van Caerschit op het land van H.
I Canis, gelegen achter zijn huis, genaamd de
I „Wildert”. Hier hebben we dus te zoeken de
I aan Dr. Erens onbekende hoeve ,,Catscout”.
Gerardus zoon van Lisenz op de landen ge-
I naamd de „Varencloete”, „Straatakker”,
„Stripe „Borchakker”, „Eyckakker”, ,,Put-
akker” en ..Cleinvarencloet".
Nu de cijnsplichtigen in 1375
Jan Stute op twee landen, een naast
„Langhebosch" en ‘t ander naast de „Dorne"
En hier zijn weer een paar namen, die ik
niet localiseren kan: De Koestraat” in de
richting van het zand. Een stuk bos genaamd
„de Keersbocht" gelegen in de richting
het ,,Hof ter Brake”, naast de straat naar
Baarle op „vinium".
De „Smedakker" schijnt men te moeten
zoeken naast de straat naar Het Zand. Er
stond daar een schaapstal. Op de hoek van
die straat naar het Zand woonde een zekere
Laurentius Fabri. Zijn buurman was
Hofstede. Die namen komen we
eens meer tegen.
Dan begint Dr. Erens met het cijnsboek van
1642. Cornelis Claessen de Weert hebben ‘n
Losantstraat". Een andere
middel van een handlier kan men de gewenste
hoogte instellen, de rubberband zelf kan trog
vormig en vlak worden geleverd
Voor langere afstanden kan men
17)
Haar eerste partner voor die avond
was sir Duncan Maitland, en terwijl ze
met hem danste, merkte ze een jonge
man op, wiens forse gestalte en fraai be
sneden gelaat op ongewone wijze haar
aandacht trokken. Ongetwijfeld was hij
de knapste verschijning in de zaal. Hij
scheen torenhoog boven de anderen uit
ie steken. In zijn gelijkmatige trekken la
9en een zekere lichte spot en cynisme.
Misschien merkte zij een en ander
scherper op omdat zijn ogen haar volg
den overal waar ze zich begaf. Ze was
benieuwd te weten wie hij was, want ze
kende de meeste genodigden hier tegen
woordig.
n Poosje later kwam de hertogin haar
0Pzoeken.
„Beatrix," zei ze, „de laatste dagen
heeft de hertog van Heathland me als een
schaduw gevolgd. Kan je ook raden
boeken gebruikt worden.
1 en tweede: boeren weest nu eens zo goed
om die oude akkernamen eens te controleren.
Dat is nodig tegen de tijd dat die straten en
velden hun oude naam weer teruggeschonken
kunnen worden. Dan zullen er geen dwaas
heden meer begaan worden. Ieder heeft recht
op zijn eigen oude naam, ook onze akkers,
straten en wegen.
Wanneer Jan de Roy de plaats van de
stamboerderij heeft gevonden (de fundamen
ten zitten natuurlijk nog in de grond) dan
hoop ik dat die boerderij ook zijn oude naam
op het tuinhekje of (beter nog) in de gevel van
het huis zal dragen van ,,De Wymortel"! We
hebben zo een schone en oeroude geschiede
nis. Laten we er toch trots op zijn en dit ge-
rnst naar buiten tonen. Zo ook het oude ge-
doentje van de kinderen Pelkmans op de
Goedentijd, thans in eigendom bij Michiel-
sen. Dit droeg vroeger de naam van ,,De
Rytheining”. Ik wacht nog steeds met verlan
gen naar de naam op het tuinhekje of in de
gevel. Nog eens: verwaarloost uw oude af
komst niet!
Wanneer ik weer een en ander vind, zal ik
er de geachte lezers weer wel op vergasten,
maar dan moeten de boeren me helpen met de
oude straat- en veldnamen te localiseren.
Tabe, tot de volgende keer over
Nieuwe Nieuwelandse hoeve. W. B.
tl
Mi
I?
F
AMIVAL
laan 27
/HOUT
.82.11
ONS WEEKBLAI
