Nieuws-
Advertentieblad
en
FUROL
Baarle's
3
I
I
I
UIT DE MISSIE...
heen
k
I
j
Alphense hoeven door 20 eeuwen
a
3
J
16 October 1954
Nummer 42
Uitgave: Drukkerij de Jong, Baarle-Nassau - Tel. 231
3
A. van Oorschot,
Bisschop van Mbeya.
Geachte dames
en weldoensters.
de afmetingen hebben van ‘t hoofdaltaar
van de toekomstige kathedraal (b.v. voor
een mooie altaarrand) waarvan de H. An
tonins de Patroon is (ook mijn Patroon):
2 meter 50 centimeter, op 90 centimeter.
Voorzitster en leden van de missie-
naaikring, ontvangt de beste groeten van
uw dankbare
nis van het economisch leven te Alphen wordt den vroeg
I
Bisdommen zijn verheven; 2 aartsbis
schoppen en 16 bisschoppen in Tanga
nyika. Onze aartsbisschop van Tabora,
Mgr. Bronsveld, komt op 1 October naar
Mbeya om me op 3 October te installe
ren. Waarschijnlijk komt Mgr. van Sam-
beek ook. Het zal dus feest zijn in Mbeya.
Ik heb hier in 1953 een pracht residentie
laten bouwen en de Broeders zijn nu
bezig met het bouwen van de kathedraal,
begonnen in Februari van dit jaar; ze zal
tegen Mei-Juni 1955 klaar zijn. Ze wordt
55 meter lang op 13 breed. We hebben
immers in Mbeya slechts een heel klein
kapelleke, veel te klein voor de katholie
ke bevolking, ongeveer 800 in aantal. De
totale bevolking van het stadje Mbeya is
ongeveer 6000, waarvan 170 Europe
anen. We hebben in Mbeya een Bank,
een vliegveld, waar iedere week 5 post
vliegtuigen landen, twee ziekenhuizen,
leen flink postkantoor, drie garages, vijf
scholen en heel veel winkels waar men
van alles kan kopen; we behoeven zowat
niets meer van Europa te laten komen,
behalve dan: heiligenbeelden, rozen-
kranzen en alles wat de missienaaikrin-
gen maken voor de eredienst. Deze
laatste zaken zijn niet aan te komen en
juist daarom is een pakje van een missie-
naaikring zo welkom Dus nogmaals m’n
hartelijke dank en ik denk aan jullie ge
Een brief van
en leden van
van mijn 4 inlandse priesters, dokter in
het Kerkelijk Recht, was eerst bij de
protestanten (de secte van de Moraven)
gedoopt en is later herdoopt in de katho-
lie kerk, is dan naar het seminarie ge
gaan en in 1949 priester gewijd.
In 1950 heb ik hem naar Rome ge
stuurd, waar hij z’n dokterstitel gehaald
heeften hij is nu belast met de voorbe
reidende school voor het klein seminarie.
Zeven van m’n catechisten waren vroe
ger ook bij de protestanten gedoopt en
werden later katholiek. In ’t stadje Mbeya
hebben we ruim 80 ernstige catechume
nen, en bijna de helft daarvan zijn pro
testanten die zich nu voorbereiden (ge
durende vier jaren) om opgenomen te
worden in de katholieke kerk. Als een
maal de stoot gegeven is, komen er wel
meer naar ons over. Maar de missionaris
sen moeten er hard voor werken en door
hun gebed (en jullie gebed) de genade
van bekering verkrijgen voor die heiden
se en protestante mensen; maar God zal
ons niet in de steek laten.
Wat de gesubsidieerde scholen betreft,
waren
i waren de protestanten ons veel voor.» «purende mijn gebed. Wilt u misschien
1 Toen ik benoemd werd in 1947, had ik
slechts twee gesubsidieerde scholen; nu
heb ik er 33, het dubbele aantal van wat
de protestanten hebben en door die scho
len krijgen we meer en meer invloed op
de bevolking. Bovendien heb ik nog 121
scholen zonder Rijkssubsidie, waar alle
leerlingen ook godsdienstonderricht krij
gen.
U weet wel dat alle Apostolische Vica
riaten van Tanganyika het vorig jaar tot
de Bisschop van Mbeya aan de presidente
de Missienaaikring van Baarle-Nassau
Mbeya, 26 September 1954
De opvoeder moet niet alleen de
persoonlijkheid van zijn pupillen, maar
tevens de problemen van de buiten
wereld begrijpen.
f
i
ons geboden door het historisch overzicht van
de hoeven der abdij van Tongerloo. Geen in-
gewikkelde gebeurtenissen, maar het kalm
verloop van een bedrijf, waarin families (door-
gaans van Alphen) van vader op zoon hun be
staan hebben gevonden.
Wanneer de abdijhoeve
n volop in de ge
schiedenis verschijnen (dat is. wanneer de
oudste rekenboeken ervan gewag maken), dan
is het bedrijf van de hoeven verhuurd aan een
zetboer Doorgaans onder voorwaarde van
de halfwinning. Hierin was het vee der hoeve,
paarden, ossen, schapen, koeien enz gemeen
eigendom van huurder en van huurbaas. De
ene helft behoorde aan de pachter en de ande
re helft aan de abdij- De opbrengst werd jaar
lijks geschat en verdeeld. Wat noodzakelijk
Jas voor het aanschaffen van nieuw vee, werd
genomen uit n bijeengebrachte som. genaamd^
summa sortis. Daarna komt op de eerste plaats
de betaling van het „voorlijf” (praelev.um) In
primitieve tijden is dat een betalingjgewees
die op voorhand werd gedaan, maaar die ate
S -engaa. de be.alin»
rogge, haver of spelt, spurnezaad. l.|owa
was enz De rekeningen der abd.) van Ton
gerloo beginnen in HOI.zover Dr. E'“s
We beginnen met de hoeve van de Leeve
.ik vroeger genaamd de Leeverkenbrake.
kenerk. vroege 9 misschien de oudste
Niet omdat deze nrnaamste is, maar
is; niet omdat ze niet de voornaamste is,
zo ook het
i Missiewerk In een heidens land; het
I neemt heel wat tijd voor we echt vat
°P de mensen krijgen. Sinds meer dan
30 jaren, dat ik in de missie ben^ heb ik
wel gezien dat het lang duurt voor men
in een missiepost de eerste duizend ge
doopten heeft; daarna gaat het veel
vlugger.
En in mijn diocees hebben we met bij
zondere moeilijkheden te kampen n.l. de
invloed van de protestanten, die reeds in
1891 hun werk hier begonnen zijn, voor
namelijk in het zuiden van het diocees,
'i is daarom niet te verwonderen dat zij
Meer aanhangers hebben, 51.000, dan
wij; maar ook daar zal verandering in
komen. Het is mijn vaste overtuiging
dat vele van die protestanten later zullen
overkomen naar de katholieke kerk. Eén
rekenboeken van Tongerloo Toen was pach
ter Nicolaus van Eyck In 1439 is de hoeve in
handen van zijn weduwe met haar kinderen.
In 1492 is pachter Amis Amisius, ook genaamd
Mijs- In 1502 is pachter Joannis Ariaens van
Gils. 15 Maart 1556 nam deze afscheid van
de hoeve. Die wordt dan gepacht door Cor
nells Boomaertsz. Deze blijft maar een enkel
jaar. Kon hij zich niet wennen aan de eenzaam
heid? Dan verschijnt Petrus Peter Fiorisz uit
Ginneken. Hij moest borg staan voor wat er
tekort zou bevonden worden op de pacht van
zijn voorganger. Dan wordt er een nieuwe
schuur gebouwd. In 1579 overleed Fiorisz.
Zijn vrouw Adriana ging door met de pacht.
Dit jaar wordt de hele pacht haar vrijgeschol-
den, haar man was door plunderende krijgs
benden meegevoerd; zij had dat jaar allerhan-
den tegenslag en had veel te verduren van de
Spaanse en Staatse plunderende krijgsbenden.
In 1610, 16 September, werd de hoeve inge
huurd door Cornelis Janszoon Horrevoorts.
Zijn weduwe zet in 1645 het bedrijf voort. Zij
had maar een heel kleine schuld- Zij liet de
keuken herstellen en verbouwen. In de hoeve
was toentertijd een ronde haard, een fornuis en
een oven buiten het huis.
Bij het consulteren van de boeken van Dr.
Erens staan we paf voor het enorme monnik-
kenwerk, dat hij in de geschiedenis van Alphen
heeft vastgelegd gedurende 18 jaar. En nu
beseffen we temeer, dat die zeven delen een
echte onuitputbare bron voor onze lokale ge
schiedenis zijn.
Want voor iedere pachter in de diverse
eeuwen staan de pachtcontracten in extenso
vermeld. Een dissertatie op rechtskundig ge
bied zou hieruit te construeren zijn. In 1646.
16 Februari, pacht haar zoon Gerard Horre
voorts voor 100 rynsguldens en 12 sester
rogge In 1656 blijft er maar een schuld van 8
gulden en 7,5 stuiver. In 1660 worden ’n reeks
herstellingen gedaan. Alles is afbetaald. Dus
hij boerde goed- In 1675 wordt de hoeve ver
pacht aan Heyleken Horrevoorts. Zij was de
weduwe van Gerard In 1694 komt een nieuw
pacht contract met Cornelis Gerard Horre
voorts. Deze sterft in 1710.
16 Mei pacht Gerard Horrevoorts de hoeve
van Peter Cauwenbergh voor 100 rynsgul
dens. Reeds in 1714 zit deze heer duchtig in de
schuld. Zijn weduwe betaalt de schuld pas af
in 1724 551 gulden en in 1729 341 gulden.
Haar zoon neemt evenwel de huur over in
1729. In 1734 is de hoeve verpacht aan Din-
geman Stouts, gehuwd met Maria Schram
voor 125 gulden. Enige jaren later staan als
huurders genoteerd Anton Stouts en Maria
Schram, blijkbaar moeder en zoon. Zij blijven
op de hoeve tot 1783. Alles is in het reine
Antoni Stouts overleed in April 1787 In 1787
is pachter Hendrick Hendrickx. Niet lang
heeft deze pachter plezier van z’n mooi domijn
want hij sterft reeds in 1793. Dan pacht
Adriaen Rens, gehuwd met Cornelia v. Hees.
10 Juli 1798.
Tot zover de geschiedenis der opeenvolgen
de pachters.
Volgende week hopen we te handelen over
deOude Nieuwelandsche hvzve Dat was de
voornaamste hofstee. Ook met een geschiede
nis van tientallen eeuwen voordat Tonyerloo
erover gaat handelen
De geschiedenis der
Ee„ interessante biadziide ui. de geschiede- on, de
dienst voor oudheidkundig onderzoek te
Amersfoort, of ik misschien een of andere in
teressante oude hoeve inde grond wist zitten.
Hier is er een, die rijpklaar ligt voor n onder
zoek. Professsor van Giffen zei me (na inspec
tie) dat deze hoeve is gebouwd op een terp.
Toen konden we dat de visu toegeven Er
omheen lag een gracht. De hoeve is verwoest
door de Duitsers. Bergen puin zijn te verwer
ken. Maar alles zal de opgravingsmoeite en
dito onkosten dubbel vergoeden. Want bij het
afschilferen van de grond komen er zeer in
teressante vondsten. Dat kan niet uitblijven.
Immers vlak achter de gracht ligt een groot
urnenveld Dus de hoeve is veel ouder als in
de boeken van Tongerloo staat aangegeven.
En toch, in de gegevens van Tongerloo zullen
we n confirmatie vinden van onze nu gekende
onderzoekingen. We zullen zien.dat op een
gegeven ogenblik het oudste gedeelte wordt
uitgebreid en dan komt de Frankische hoeve
tot stand, die we zelf hebben gekend en be
wonderd Goddank, dat de oude heer van
Dam uit Eerde te juister tijd nog een tekening
van het geheel heeft gemaakt. Later wordt
nog een kamer aangebouwd als jacht verblijf-
Het eerst wordt deze hoeve vermeld in de
schenkingsbrief van Raso van Gaveren heer
van Liedekerke en van Breda op 26 Februari
1295. In 1401 wordt ze pas genoemd in de
Ik ben juist terug van een rondreis in
de verschillende missieposten van m‘n
diocees, om te zien hoe het werk van
mijn missionarissen vordert (heel goed
hoor!) om te zamen met de paters te be
studeren wat er kan en moet gedaan
worden en om het Heilig Vormsel toe te
dienen aan de volwassenen, die in de
loop van het jaar gedoopt zijn, alsook aan
de kinderen die sinds mijn laatste bezoek
tot de eerste H. Cemmunie zijn toege
laten. En.... gedurende die reis heb ik
dikwijls aan jullie gedacht. Waarom?
Omdatik voor het toedienen van het H.
Vormsel de prachtige (en zo lekker lich
te) koorkap gebruikte, die de missienaai
kring van Baarle Nassau me gestuurd
heeft. Ook de 2 superplie’s, de altaarrand
en amict zijn goed aangekomen. Mijn
allerhartelijkste dank voor dat alles.
Waarvoor kan een kort bezoekje aan de
presidente van een missienaaikring al
niet goed zijn!
Zoals ik zei gaat het missiewerk in
mijn diocees van Mbeya prachtig vooruit.
Er wordt flink gewerkt door mijn missio
narissen; dat moet ook als er zo weinig
zijn. Ik heb nu alles tezamen: 29 Witte
Paters, 7 Zusters en 5 Broeders. Inland
se medehelpers: 4 priesters, 4 zusters, 51
katholieke gediplomeerde onderwijzers
en 148 catechisten. Niet veel personeel
van Europa! De Witte Paters hebben
veelte veel missiegebieden in Afrika.
Weten jullie hoeveel? Niet minder dan
35. Onze buurlui van het diocees
Peramiho, de Paters Benedictijnen,
staan er heel wat beter voor; ze hebben
in dat diocees maar eventjes 90 paters
en 80 Broeders en minstens 60 zusters,
allen van de Duitse en Zwitserse provin
cies. Ze hebben dan ook slechts 4 mis
siegebieden.
Werken doen ze ook en hard; ze heb
ben in Peramiho 160.000 katholiek ge
doopten (meer dan de helft van de be
volking) terwijl wij in Mbeya pas 27000
katholieken hebben. In 1932, toen
Mbeya een onafhankelijke missie ge
worden is, waren er ongeveer 300 katho
liek.cn. Nu komen er ieder jaar 3000
nieuwe katholieken bij.
..Alle begin is moeilijk
Sterft
AMIVAL
nlaan 27
MHOUT
2 82.11
ONS WEEKBLAD
