Nieuws
Advertentieblad
en
Baarle's
KERMIS
Verslapping van het Katholiek Geloof
Volksgebruiken met kermis
11 I
Wrijf Kou en Pijn
weg met DAMPO
Ronde van Ulicoten
Natuurbehoud en recreatie
jj
Jut
De beurs heeft ook haar Martelaren.
De winst verandert met den wint
D’een mist hetgeen een ander vint
T’is kunst te winnen en bewaren
aar geleegd in eendrinkge-
een kerkelijk feest geweest. Het werd n.l. het volgende j
lag.
Te Broekhuizervorst wordt de kermis
pop begraven of verbrand. Aldaar wordt
de kermis besloten met een maaltijd,
waaraan ieder voor een kwartje deel kan
nemen. De brouwerij te Arsen (aan de
overzij van de Maas) schenkt ’n vat bier
en voor de kwartjes worden vette geiten
gekocht. Van der Ven verhaalt, dat er
in 1935 een kleine honderd deelnemers
waren: hij zag dat de bestuursleden van
,,de Geitenclub” de nog bloedende vel
len van de drie geiten omhingen met de
horens en de staarten er nog aan, zodat
de demonische dierengestalten herinner
den aan het Perchtenlaufen in de Alpen
dalen.
Op kermisdagen wordt te Aalst bij
Eindhoven Machielke begraven; 'n stro
pop wordt op een baar gelegd en op de
markt begraven met een lijkrede”.
In Vlaanderen begraaft men op de
laatste kermisdag het hespebeen; ook
houdt men verkoop van lege beurzen.
Vergelijk winterbegraven en op As
woensdag de dodendans van Blitterswijk.
In Belgisch Limburg wordt ‘n strooien
manneke gemaakt, door ‘t dorp gedragen
eindelijk begraven, soms weer opge
dolven en als een booswicht opgehangen
en verbrand. Die man heet Malbroek.
De laatste kermisdag of kermisdril
heet in Brabant katult. Men hield n.l. de
katten opgesloten tijdens de kermis; op
de laatste dag liet men ze uit. Te Sint
Niklaas werd de kermis begraven in de
gedaante van ‘n jongeling; met een wit
laken bedekt, lag hij op een draagbaar.
In de Kempen, het Hageland en de Has-
pengouw heet de laatste dag de uitvaart.
In Vlaams Belgie wordt voor de kermis
t gehele huis schoongemaakt: de muren
worden gewit en er wordt geverfd. De
verwanten uit andere dorpen komen over.
Op de eerste kermisdag gaat na de
hoogmis de processie uit. Te Brussel
gaat de kermis gepaard met de plechtige
ommegang van het Heilig Sakrament
van Mirakel, te Veurne met de Boet-
i processie.
Draaien in de karoessel
en op de leeuwen rijden.
Van den hemel naar de hel
schommelen me ons beiden.
Dansen in de volle tent
als de vrije Franken.
Lachen kost geen rooie cent
zonder te bedanken
Timmerend op de kop van
worden wij praalridders.
In het kapelleke bij de put
zijn wij vrome bidders.
Leven is een springfontein
midden in een vijver.
In een glanzend waterplein
bruist de wilde ijver-
er ook anderen. Men zegt,
dat er verbetering is te bespeuren. In sommi
ge plaatsen noteert men ‘n vooruitgang: men
houdt van het jaaalijkse groepje communican-
Plechtige Communie in Frankrijk in een werelds feest ontaard
De Franse geestelijkheid lanceert momen
teel een scherpe aanval op de ontheiliging van
com
munie, die meer een feest gaat worden van
mooie kleren, zware maaltijden en overdreven
drinkgelagen.
Parijs staat in deze weken weer in het teken
van de Plechtige Communie. Overal ziet ge
jongens en meisjes, op hun fraaist uitgedorst
door de stad wandelen op weg naar de kerk,
terug naar huis of naar de fotograaf. De meis
jes zijn schattig gekleed in lang wit en sluier;
de jongens dragen een costuum in zwart of
grijs met lange pantalon, maar zowel de kle
ding van het dochtertje als van zoonlief, kost
vlotweg honderd en vijftig gulden, want er
komen nog schoenen bij, boorden, kapjes, tas
jes, brassards enz.
In de plechtige Hoogmis naderen de kleine
mensjes de Heilige Tafel. Vader, moeder
broers en zusjes zijn eveneens vaak in het
nieuw".
De plechtigheid is altijd ontroerend. Men ziet
tranen in vele ogen, maar die worden onmid
dellijk na het einde van de heilige mis weg ge
dronken, westhalve de meeste feestgasten ver
stek laten gaan voor het middaglof.
Het is vermeldenswaard, dat vrijwel alle
katholiek gedoopte kinderen hun plechtige
communie doen. Ook al zijn vader en moeder
zelf in geen jaren naar de kerk geweest, kun
nen ze toch woedend worden op de pastoor
als hij hun kinderen wegens onvoldoende mis
bezoek of wegens het niet leren van de ca
techismus durft afwijzen. Want de Plechtige
Communie begint meer en meereen werelds
feest te worden, een prettig, oud gebruik,
waaraan men zich niet kan onttrekken. Voor
vele communicanten is deze plechtigheid voor
lopig het laatste contact met de kerk. Ze voe
len zich „afgestudeerd" en komen vaak al de
volgende Zondag niet meer in de kerk
Vandaar.dat het opleiden der communi
canten voor de geestelijken een deprimerend
werk moet zijn.
Gelukkig zijn
natuur zoeken. Dat dit geschiedt zal voor een
ieder wel duidelijk zijn en dit zal ook eenieder
tot vreugde en tevredenheid stemmen
Doch dit gevoel van tevredenheid en vreug
de wordt maar al te vaak getemperd, mis
schien wel geheel weggevaagd, bij ieder die
ervaart op welke wijze de recreatie zoekende
mens zich soms inde natuur gedraagt Ener
zijds is het misschien onkunde, anderzijds is
het gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel,
die de mens tot een gevaar in de natuur kan
maken. In kringen van natuurbescherming,
jeugd-, toeristen-en volwassenorganisaties is
men er zich van bewust, dat de kern van deze
problemen zeer diep ligt.
Het streven om hierin verbetering te bren
gen moet dan ook loffelijk worden toegejuicht.
Het bestuur van de Nederlandse Jeugherberg,
alsmede de Vader van deze jeugdherberg
zegde toe alles te zullen doen om beschadiging
vernieling of wat dan ook, mede te helpen
voorkomen.
Deze actie kan evenwel uit de aard van de
zaak niet alleen beperkt blijven, om alleen ver
betering te brengen tegen verontreiniging en
beschadiging van de natuur. Het gaat in hoofd
zaak om een opvoedkundige zaak, die van na
tionaal belang is, en die in breed verband moet
worden bezien, en waarvoor de overheid gro
te belangstelling heeft.
Ook het onderwijs dient er mede op gericht
te zijn om deze baldadigheid en vandalisme
reeds in de kiem te smoren, door de jeugd on
ophoudelijk voor te houden, dat het weinige
natuurschoon dat Nederland nog te bieden
heeft, in ongeschonden staat moet blij ven, want
de natuurreservaten waar flora en fauna nog
hun eigen leven leiden zijn sporadisch in Ne
derland.
Uit het onderling georganiseerd wieler-
rondje van vorig jaar is het prachtige initiatief
geboren om Ulicoten ‘n vaste, jaarlijks terug
kerende koers te geven. Er werd een comité
gevormd uit het Oranje comité en enkele an
dere inwoners
Hoe machtigen eensgezind de Middenstand
kan zijn bleek nu, want deze groep mensen
legden het financiële fundament voor deze on
derneming. Het gevormde comité werkt sinds
enkele weken aan de organisatie van ‘n nieu
welingen koers op 29 Augustus, dus met de
na-kermis Verschillende voortekenen wijzen
er al op, dat het een spannende en interessante
ronde kan worden. Van verschillende kanten
werden giften ingezameld, o a. ook een fraaie
wisselbeker, maar de financiële zijde is groot.
Daarom werd besloten om met steunkaarten
rond te gaan, die dan tevens dienen als entree
bewijzen. Deze „steun- entree-bewijzen" kos
ten U 50 cent- Voorwaar de kop niet af om
te genieten en van de ronde van Ulicoten en
van de na-kermis. Verschillende coureurs
hebben zich al opgegeven en onder hen diver
se cracks o a. clubkampioen Graafmans uit
Gilze, zodat deze nieuwelingen een interessant
rennersveld laten zien.dat met snel voorbij
schietende, fel kleurige shirts, met het diepe
gezoem der smalle tuben, met het fonkelnieu
we, vergrote parcours en met uw luid aan
moedigende toejuichingen, iets extras op de
Ulicootse na-kermis wordt. Aan U allen een
hartelijk welkom
ten meer trouwe katholieken over dan vroe
ger. Nauwkeurige cijfers ontbreken evenwel
nog. In vele parochies wrijft de pastoor zich
al in de handen als hij vier weken later in de
Zondagsmis nog vier van de twaalf communi
canten ziet
De actie van de geestelijkheid nu is er op
gericht om de Plechtige Communie los te ma
ken van tot diep in de nacht durende feestpar
tijen en kostbare, mooie kleren. Via intensief
huisbezoek poogt men de ouders te doordrin
gen van de betekenis der plechtige belofte,
die wordt afgelegd. Men dringt er op aan de
feestelijkheden tot een minimum te beperken.
Ook de kleding wil men herzien. In diverse
parochies worden de communicanten al ge
kleed in een tot op de hielen reikend, wit litur
gisch kleed. De jongens blijven blootshoofd
en dragen een wit koord om de lenden, terwijl
de meisjes een eenvoudige, witte calotte op
het hoofd hebben. Zo wil men terugkeren
naar de liturgische traditie, want het kleed is
precies hetzelfde als dat gedragen werd door
de eerste christenen, onmiddellijk na het ont
vangen van het H. Doopsel. De prijs is laag,
ongeveer een achtste van de huidige „uitzet".
Bovendien zullen verscheidene parochies deze
1 communiegarderobe uitwisselen. In diverse
parochies zijn de kinderen reeds in deze gewa
den gekleed. Maar de geestelijkheid heeft nog
grote weerstanden te overwinnen
Thans is de jeugdherberg te Chaam reeds
enkeledagen geopend en reeds zien we s mor
gens, ’s middags en ‘s avonds de drukte van
kampeerders en toeristen in de kom der ge
meente en in onze natuurrijke omgeving
Bij de opening van deze jeugdherberg spra
ken, zowel de Burgemeester van Chaam als
houtvester van Alphen de hoop uit, dat allen
die zich in de natuur zouden begeven, en dan
niet alleen in deze omgeving, er zich ook goed
bewust van zouden zijn, dat alle natuurreser
vaten van groot belang zijn voor de algehele
Nederlandse gemeenschap.
Wij staan voor het feit, dat. in het bijzonder
na de 2e wereldoorlog, steeds bredere lagen
van het Nederlandse volk hun recreatie in de
Uitgave: Drukkerij de Jong, Baarle-Nassau - Tel. 231
Het kermisfeest is in zijn oorsprong kamer van De Ooievaar; deze fles wordt
pan UprUpliik fepst nPWPPCt UJOrri n l 1
gevierd op „Kerkmisse”, de dag, waar
op men op feestelijke wijze de inwijding
van de parochiekerk herdacht. Naarge
lang er echter misbruiken inslopen heeft
de kerk zich meer en meer er van losge-
maakt. Het is dus een volkomen werelds
feest geworden, waarvan alleen de naam
nog even aan de kerkelijke afkomst her
innert.
Op sommige plaatsen werden de mis-
bruiken zo groot, dat men maar besloten
heeft de kermis af te schaffen.
Op de Brabantse dorpen echter wordt
het kermisfeest echter meestal nog zeer
intens gevierd en het is te hopen, dat, bij
al de oplaaiende feestvreugde en de brui
sende vrolijkheid het evenwicht steeds
bewaard kan blijven (in letterlijke en fi
guurlijke zin) en dat dit oude volksfeest
niet onts erd wordt door daden, die men
later diep betreuren moet.
Van oudsher is het kermisfeest met
tal van volksgebruiken omringd geweest.
In de Brabantse Kempen was het steeds
gewoonte dat de familie en de goede
vrienden van heinde en verre werden uit
genodigd en dat de kermiszondag voor
een groot deel werd doorgebracht met een
stevige maaltijd, waarop het allerbeste
werd opgedist dat de pot en de kok maar
verschaffen konden. de )iCOmmunjon solonnelle", de plechtige
In de Gelderse achterhoek, o.a. te Laag -■
Keppel wordt de kermis in September
met veel vertoon begraven. Op de laat-
ste dag wordt dan aldaar de schietstang
van het vogelschieten neergehaald onder
het spelen van droevige muziek. Men
loopt met grote witte en bonte zakdoeken
en voor verscheiden winkels zijn de lui
ken gesloten. De paal wordt, met lege
geldbeursjes behangen, weer voor 1 jaar
naar het bouwhuis van het kasteel ge
bracht, doch niet voor de vendelzwaaier
aan de dode kermis de laatste eer heeft
bewezen.
In Zuid-Limburg (Schinveld, Schin-
nen.Margrate, Gulpen) wordt de kermis
'n de gedaante vaneen stropop.de ker-
misman, begraven met „kermisvrouw”
en ,,‘t kindje”.
Ook in de Achterhoek kent men de
menselijke gedaante. Van der Ven ver
telt, dat te Etteri (öij Terborg) de kermis
>,als het spookfiguur van de kermisspin-
ster” de dood ingejaagd wordt
Te Gramsbergen wordt na de kermis
een fles drank begraven onder de gelag
jt I
ONSW
49e Jaargang
Zaterdag 19 Juni 1954 No. 25
I
Vondel
Paul Vlemminx.
27
'AL I
