Advertentieblad
Baarles’ Nieuws-
en
het oude vaderland
in
Op bezoek
Machtig front tegen een vernietigende kracht
OP DE GOEDE WEG
les snel in zijn werk Vijf maanden
1
F
T
a
worden door Herwonnen Levenskracht ook
personen uitgezonden, die lijden aan andere
van deze uitbreiding
van activiteit is regelmatig te vinden in het
maandbericht, opgenomen in het tijdschrift
I
Er is een tijd geweest dat Brabant op
het gebied van t.b.c -vrij vee onder aan
de lijst der Nederlandse provincies
bungelde. Er moesten tweemaal zoveel
bedrijven gezond gemaakt worden (ge
saneerd) als in enige andere provincie.
Maar men is met zo grote voort
varendheid te werk gegaan, dat deze
achterstand snel is ingelopen en nu ziet
heternaaruit.dat per 1 Mei 1954 de
gehele Brabantse veestapel t.b.c.-vrij zal
zijn. Dat is een jaar eerder dan de
grootste optimist had durven hopen.
Brabant zal daarmee de zesde worden
die op lijst der t.b.c.-vrije provincies
(althans wat de veestapel betreft!) ge
plaatst kan worden. Per 3 October j.l.
bleken er al meer dan 81.000 besmette
dieren te zijn opgeruimd van de ca.
84.000 die daarvoor in aanmerking
kwamen. Overigens is dit een kapitale
aangelegenheid. In ruim 7 maanden tijd
moest liefst een bedrag van een kleine
3.000.000 worden uitgekeerd aan slacht-
premies. Indien echter ooit de kost voor
de baat uitgaat dan is het hier. Tal van
landen vragen een t.b.c.-vrije veestapel
om vee, vlees of melkproducten te mo
gen invoeren. En vooral: de volksge
zondheid is er mee gebaat. Besmet vee
immers vormt een voortdurende bron
van groot gevaar voor de gezondheid
van de mens, vooral voor hen, die er
intensief mee in aanraking komen.
hoe goed het leven is. De aanwijzingen
Dr. Bronkhorst bij de bouw van
rium bleken van
herstel van de patiënten. Maar meer nog dan
dit wist de geneesheer-directeur van Berg en
Bosch een systeem van intensieve georgani
seerde therapie in toepassing te brengen,
hetgeen nagenoeg het ideaal bereikte voor het
herstel van de gezondheid bij tuberculoze pa
tiënten. Bovendien kwamen de wetenschap
pelijke onderzoekingen van Dr. Bronkhorst
welke hem enkele jaren geleden het ambt
van hoogleraar aan de universiteit te Utrecht
bezorgde.— de patiënten van Berg en Bosch
ten goede.
Activiteit verder ontplooid.
In de loop der jaren is Herwonnen Levens
kracht van een fonds ter bestrijding der t.b.c
uitgegroeid tot een instelling ter bevordering
van de volksgezondheid en tot bestrijding
van volksziekten. Met deze gewijzigde om
schrijving van het doel van Herwonnen
Levenskracht wordt tot uitdrukking gebracht,
dat deze vereniging niet alleen meer hulp ver
leent voor gevallen van t.b.c Momenteel
DE VERRASSEN
Toen wij 42 jaar geleden in Australië kwa
men, hadden wij natuurlijk het idee dat het
Friese vee ook voor ons het vee zou zijn.
Maar al spoedig bleek dat het Friese vee daar
niet zo tiert als in Nederland en na daar een
onderzoek naar te hebben gedaan, kwamen
wij tot de conclusie, dat het vee dat zich in
Australië ontwikkeld heeft ook voor ons het
beste zou zijn. Al gauw kochten wij wat fok-
materiaal van een beroemde fokker en zo zijn
wij begonnen met het fokken van zuiver
„A. I. S.-vee", zoals dat Australische ras ge
noemd wordt (Australian Illawarra Short
horns).
Er wordt in Australië niet veel aan stam
boek gedaan; misschien dat maar één van de
20 boeren raszuiver vee heeft. En die fokken
dan ook het fokmateriaal, dat de gewone boer
nodig heeft om zijn vee te verbeteren, Het
fokken van goede jonge stieren wordt overge
laten aan de man die het raszuivere vee fokt.
Zover ik weet wordt er in Australië nog
niet veel en in Queensland, waar ik woon, nog
totaal niets gedaan aan kunstmatige insemina
tie. Ik hoor nu echter dat er in Sydney een be
gin mee gemaakt wordt.
Het is in de Australische landbouw en vee
teelt erg moeilijk om arbeidskrachten te krij
gen, vooral in de tijd van oogst. Dikwijls heb
ben wij veel geld verloren juist omdat wij geen
arbeidskrachten konden krijgen. Andere boe
ren hebben dezelfde ondervinding. Over het
algemeen is er altijd werk te krijgen op boer
derijen, waar dan ook in Australië. Voor de
Nederlandse boer of landarbeider zal het dan
ook niet moeilijk zijn om in Australië op een
boerderij aan de slag te komen.
Een man die werken kan en werkelijk op
een boerderij wil werken zal geheel geen moei
te hebben om bijna onmiddellijk werk te krij
gen op een boerderij.
Ik zou een jongeman alleen niet aanraden
om onmiddellijk voor zichzelf te gaan boeren.
De methoden zijn in Australië zo anders. Het
is dan ook werkelijk gewenst om - hoe goed
men ook met de boerderij bekend is - toch
minstens 1 jaar in Australië eerst bij een boer
te gaan werken om inzicht te krijgen in de me
thoden en dan pas daarna voor zichzelf te be
ginnen
van
het sanato-
grote waarde te zijn voor het ziekten. Een overzicht
DEELPACHT
Iemand die weinig kapitaal bezit zou ook
als deelpachter kunnen werken. Want als
ook, dat Herwonnen Levenskracht, dat te
kampen had met het behoorlijk onderbrengen
van door haar uit te zenden patiënten, ernstig
overwoog zelf een sanatorium op te richten.
Maar dat was lang niet eenvoudig, want het
bouwen was in de dagen gedurende en na de
oorlog van‘14 T8 peperduur. Toch moester
iets gebeuren, wilde de verpleging van t b c-
patiënten niet spaak lopen. Het bestuur van
Herwonnen Levenskracht zag een practische*
oplossing van het probleem door militaire ba
rakken om te bouwen tot een noodsanatorium
Dit zou niet zulke hoge kosten meebrengen
als de bouw van een permament sanatorium.
Aleer dit plan verwezenlijkt kon worden zou
echter eerst de oorlog moeten ophouden.
Toen het einde van de vijandelijkheden kwam
in November 1918, aarzelde Herwonnen
Levenskracht niet langer en deed nog dezelfde
maand een beroep op de regering krachtige
steun te geven aan de t. b. c.-bestrijding en de
Herwonnen Levenskracht het schoonste be- bouw van een noodsanatorium te bevorderen.
en gaf
namens de regering in 1919 Herwonnen Le
venskracht de opdracht tot bouw van een
noodsanatorium. Van dat moment af ging al- I
les snel in zijn werk Vijf maanden na de re-
geringsopdracht vond de aanbesteding plaats
voor de ombouw van de militaire barakken in
Apeldoorn tot noodsanatorium en reeds op
28 April 1920 opende minister Aalberse de
nieuwe verpleeginrichting voor t. b. c. patiën
ten. Het kreeg de naam Berg en Bosch en
bood aan 255 patiënten gelegenheid tot be
handeling.
Levenswerk van Prof. Bronkhorst
Het Apeldoornse sanatorium was in zijn
eenvoud een voorbeeld van practische zieken
verpleging. Het muntte uit in degelijkheid,
welke een kenmerk was van het medisch vak
manschap van Dr. Bronkhorst. Het samen-
Herwonnen Levenskracht met deze
uiterst bekwame medicus heeft de verwerke-
van de doelstellingen van deze K A B -
I instelling tot de hoogste perfectie mogelijk
gemaakt. Zijn naam is en zal onverbrekelijk
verbonden blijven aan de trotse schepping
van Herwonnen Levenskracht: ’t sanatorium
Berg en Bosch te Bilthoven-
De totstandkoming van dit sanatorium, dat
in een dringende behoefte voorzag, was voor
j de volle honderd procent het werk van de
j Katholieke arbeiders. Van regeringssteun bij
de bouw ervan wilde het bestuur van Her
wonnen Levenskracht liever geen gebruik
maken. De ervaringen met het Apeldoornse
I noodsanatorium, dat wel met overheidssub
sidie werd gebouwd, waren zodanig, dat er de
I voorkeur aan gegeven werd het sanatorium
j in Bilthoven geheel uit eigen middelen te
bekostigen. En het gelukte voldoende gelden
bijeen te brengen. Met niet aflatende inspan
ning en enthousiasme bracht het Bestuur van
Herwonnen Levenskracht samen met de
vakbonden en de financiële instellingen van de
Katholieke Arbeidersbeweging het enorme
i bedrag van f 1 700.000,— bij elkaar. Van dit
geld werd een gedeelte van de Eyckensteinse
bossen gekocht, omvattende 46,69 ha en
konden bouw en inrichting van 't sanatorium
bekostigd worden.
In navolging van het noodsanatorium
werd ook in Bilthoven de paviljoenbouw
toegepast. Midden in de schoonste bossen
verrees een herstelcentrum, waar de zieken
niet alleen door een zorgvolle medische be
handeling hun levenskracht terugvonden,
maar tevens door hun verblijf temidden van
zoveel natuurschoon weer leerden beseffen,
I „Zonnebloemen.” Naast verzoeken voor
sanatorium-verpleging komen in dit maand
bericht aanvragen voor met betrekking tot
huisverpleging, opname wegens suikerziekte,
asthma en rheuma en voor uitzending van
kinderen.
Belangrijk is ook het aandeel van Herwon
nen Levenskracht in de verzorging van rust-
behoevenden. Velen van hen worden thans
uitgezonden voor zes of meer weken naar het
Mgr. Poels-oord nabij Maastricht of naar
Nieuwenoord bij Baarn. Beide rusthuizen
zijn instellingen van de K.A.B. Het rust- en
vacantie-oord „Nieuwenoord" werd enkele
jaren geleden geopend. Het is een uniek voor
beeld van een rusthuis, waar gerief gepaard
aan rust en medische verzorging de beste
voorwaarden bieden voor het herstel van
ziekte of overspanning.
In 1911 vertrok uit Drente een boeren
gezin, waarvan de oudste zoon 16 jaar
was. Zij kwamen oorspronkelijk uit
Alphen aan de Rijn en hadden getracht
in Drente n nieuw bedrijf op te bouwen.
Na 2 jaar bleek dat dit bedrijf in Drente
in die tijd niet de kansen bood die de boer
wenste. Daarom werd de grote sprong
gewaagd en vertrok ‘t gezin naar Austra
lië. Nu, na 42 jaar, keerde de toen 16
jarige zoon, Robert Spoor, voor een va-
cantie naar Nederland terug. Hoe het
deze Nederlander in Australië is gegaan
vertelt hij in onderstaand artikel.
Wij zijn in 1911 vertrokken, mijn vader met
zijn gehele gezin en ik was de oudste zoon.
Mijn Vader is twee jaar boer geweest in
Drente, maar het land was daar nogal arm en
hij zag daar voor ons weinig toekomst in en
daarom had hij al gauw het plan om naar een
ander land te vertrekken. Maar om naar Au
stralië te komen hebben wij toen schulden
moeten maken. Mijn vader had niet genoeg
geld over om onze passage te betalen, wij heb
ben een heel jaar voor een boer in Australië
gewerkt om dat geld terug te verdienen.
Daarna hebben wij van de regering ons ei
gen land gekregen op een lage betaling. De
methoden, die wij in Drente adopteerden, had
den wij ook in Australië nodig. Overigens
waren de omstandigheden daar toch ook weer
heel anders. Maar het bebouwen van‘t land
en het melken van het vee was al vrij gelijk.
Later toen wij meer vee kregen begonnen
wij met melkmachines te melken. Nu hebben
wij een eigen bedrijf van ongeveer 1400 acres,
dat is 550 ha, in hoofdzaak een veebedrijf. We
melken iedere zomer ongeveer 100 tot 120
koeien, maar wij verbouwen ook graan voor
namelijk voor onze eigen varkens. Dikwijls
hebben wij echter te veel en dat moet dan ver
kocht worden. In Australië wordt, zover ik
weet, 98 pct. van de koeien machinaal gemol
ken, en wij zouden niet graag boeren zonder
daarvoor de machines te hebben. De melk
wordt alleen in sommige districten naar kaas-
fabrieken getransporteerd, maar hoofdzake
lijk wordtde melk op de boerderijen ontroomd
Iedere boerderij heeft een ontromer en alleen
de room wordt naar de boterfabrieken ge
stuurd. De ondermelk wordt dus gebruikt op
de boerderij voor het opfokken van varkens
en kalveren.
KATHOLIEKE ARBEIDERS BOUWEN EEN SANATORIUM
Zomin een gezin het kan stellen zonder een
eigen woning, zo slecht kan een vereniging ter
bestrijding van de t. b. c. buiten een eigen sa
natorium. Waar de nood thans vele gezinnen
dwingt een behuizing te zoeken in andermans
vertrekken, zo zag Herwonnen Levenskracht
zich in de moeilijke dagen na de eerste wereld
oorlog gedwongen haar eerste sanatorium on
der te brengen in omgebouwde militaire ba
rakken. Het duurde echter niet zo lang alvo
rens de noodbehuizing werd omgeruild voor
een echt, naar de eisen des tijds opgetrokken
sanatorium Berg en Bos te Bilthoven verrees,
dank zij de financiële inspanning van vakbond
en vakverenigingen zonder subsidie van de
overheid. Het werd ‘n model-sanatorium, zo
wel naar vormgeving als behandelingsmetho
den, waardoor het de belangstelling wist te
trekken van de gehele medische wereld. Een
eminent medicus, die practische kundigheid
paarde aan wetenschappelijke kennis, gaf aan
zit, dat deze vereniging zich wensen kon. Prof, i Professor Aalberse, destijds Minister van Ar-
Dr. W. Bronkhorst, tot voor kort nog ge- beid, begreep de ernst van het beroep
neesheer-directeur van Berg en Bosch, thans
hoogleraar aan de Utrechtse Universiteit,
bouwde met dit sanatorium zijn levenswerk.
Barakken werden sanatorium
Bij de oprichting van Herwonnen Levens
kracht in 1913 was de beschikbare verpleeg-
ruimte voor t.b. c.-patiënten in ons land uiter
mate gering. In het begin van 1900 waren
het Oranje-Nassau-oord bij Renkum, het
Volkssanatorium te Hellendoorn en het Am
sterdamse Volkssanatorium Hoog-Laren op
gericht. Daar kwamen in 1908 het Christelijk
sanatorium Sonnevanck en in 1913 het R K.
sanatorium Dekkerswald bij. In dit laatste sa
natorium met klassen-indeling telde de 3e
klasse slechts 80 bedden. Een wel zeer be
scheiden gelegenheid dus voor de minder
draag-krachtige t. b. c.-patiënten onder de
Katholieken in ons land. Geen wonder dan gaan van
i
ONS WEEKBLAD
CQ
Zaterdag 31 Oct. 1953 No. 4 4
48e Jaargang
Uitgave: Drukkerij de Jong, Baarle-Nassau - Tel. 231
i
1T
UJ
twee-en-veerfig jaar boerenervaring in Australië
Nederlandse boer vertelt van
lijking
