Alleen de
Van crimineel
naar hulpverlener
gevangenis
kan je
stoppen
JONGEREN
s CRIMINALITEIT
66
2
De Achterkrant Het Zuidelijk Toneel
Dave van Veen:
JONGEREN EN JJI:
Jongere in detentie:
Jaarlijks stromen er
1.000 tot 1.500 jonge
ren in een Justitiële
Jeugdinrichting (JJI).
Een plek die soms nog
de enige rem is. Het
Zuidelijk Toneel inter
viewde samen met
Young in Prison ver
schillende jongeren in
jeugddetentiecentra
in Nederland. In dit
artikel lees je een van
deze verhalen.
denkt dat je heel iemand anders bent.
De drugs nemen je helemaal over.
i mijn veertiende
mensen. Ver-
imeen gedra-
adse jonge-
maar er
:ns wat mis.
In een JJI v
per dag one
Elke avond sluiten om 20:30 de celdeuren
niet te vragen welke
gebruikte. Welke drugs
i zijn 1
i allerl
volgen de jongeren 5 a 6 uur
nderwijs
Verslavinc
heel vroec
sigaretjes,
was ik dikk
aan het blazen.
y y oe keer je de meest duistere
r" I periode van je leven om
-L A naar iets krachtigs? Hoe
kom je vanuit de achterkant naar de
voorkant Van de maatschappij? De
Eindhovense Dave van Veen lukte
het. Na 1,5 jaar detentie startte hij
zijn eigen zorginstelling.
De meeste jongeren in een JJI zijn
tussen de 14 en 21 jaar oud
Er zijn gescheiden groepen voor jongens
en meisjes
95% van de jongeren is van het
mannelijk geslacht
In 2018 waren er 0 ontvluchtingen
uit een JJI
igen begonnen
»g bij mij. Eerst
S maar al snel
i*ke toverstafjes
Nieuwe kans
In de gevangenis had Dave goed
contact met Toon, een ervarings
deskundige die nu zelf werkzaam is
in het gevangeniswezen. “Toon 2
mij vallen en opstaan. Hijzelf heef
mij eigenlijk nooit laten vallen en
stond altijd aan mijn zijde.”
Dave kreeg dezelfde kans: een
opleiding vol.~
kundige. Dan!
vervolgens
Herstel en Ter
toen: “Als wij jt
den gever
nemen?” i
“Met twee handen.”
25 jaar lang begaf Dave van Veen zich in
het criminele circuit. Hij bracht 1,5 jaar van
zijn leven door in de gevangenis. Nu helpt
hij met zijn bedrijf Aware4Youth jongeren
met een detentieverleden.
Over het algen
gen Nederlanc
ren zich keurig,
gaat ook wel eer
Daarvoor hebben we het
jeugdstrafrecht. Jongeren
vanaf 12 jaar worden bij
kleine delicten doorge
stuurd naar Halt. Bij gro
tere delicten kan de straf
ook detentie inhouden. In
Nederland zitten jongeren
die zijn verdacht of ver
oordeeld in een Justitiële
Jeugdinrichting (JJI).
de reizende tentoonstelling
„S^nd
expositie kan bezoeken.
FOTO’S JOSTUN LIGTVOET
Wat he mist tot nu toe?
Goed bereidde rodekool. Mijn
moeder bereidde dat voor mij met
een kruimig aardappeltje. Een beetje
appelmoes erbij. Het liefst had ik
nu een bord met rodekool voor
mijn neus.
Ik mis het gezicht van mijn
familie, mijn opa en mijn oma, mijn
ooms en tantes. Dié zie ik nu allemaal
niet. Ik mis mijn huis. Er is niets bij
zonders aan mijn straat. Alleen bak
stenen en er staan heggen. Het is er
groen. Je hoort auto’s die rijden, men
sen die praten met elkaar en lopen
over straat, je hoort honden blaffen.
Ik mis al die dingen.
Waarom lukte dat niet dan?
Ik denk dat ik op vroege leeftijd betere
begeleiding nodig had. Verslavingen
begonnen heel vroeg bij mij. Eerst
sigaretjes, maar al snel was ik dikke
toverstafjes aan het blazen. Op mijn
dertiende moest ik naar een kliniek.
Ze adviseerden me om naar van die
meetings te gaan... die met twaalf
stappen...
Systeemmoe en zorgmijdend
Intussen werkt er naast Dave en Kim
ook een professionele hulpverlener
bij AWare4Youth. Samen bieden zij
ondersteuning aan jongeren met
onder andere een detentieverleden,
“De gemeenten zien dat wij veel
makkelijker bij de doelgroep aan
sluiten, omdat ikzelf ook tot die
doelgroep heb behoord.”
Jongeren die systeemmoe en
zorgmijdend zijn komen regelmatig
Je zei net dat je de gevangenis
ziet als tijdsverspilling, dat lijkt
me een vervelend gevoel. Zou je
misschien ook redenen kunnen
bedenken waarom dit geen tijd
verspilling is?
Als je ver in het criminele circuit zit,
is het bijna onmogelijk om eruit te
komen. Tot je hier belandt. Het enige
dat je kan stoppen is de gevangenis.
Dan pas ga je beseffen wat je gedaan
hebt. Natuurlijk vond ik het hier
eerst kut en wilde ik snel naar buiten.
Maar als ik niet aan mezelf werk,
laten ze me nooit vrij.
op hun pad. Twee tot drie dagen
van de week komt er iemand van
Aware4Youth bij de jongeren langs.
Wanneer de jongeren het nodig heb
ben is Dave 24/7 bereikbaar. “Ik neem
de vaderlijke rol op me. Ik ken alle
jongeren en app dagelijks met ze.”
AA?
Ja, die! Zat ik daar op i
tussen allemaal oude i
slaving is gewoon een ziekte en daar
is geen medicijn voor. Nee, als ik toen
de begeleiding had gekregen die ik
nu krijg, dan had ik hier niet gezeten.
>lgen tot ervaringsdes-
inkzij Toon kwam Dave
is terecht bij Stichting
ïrugkeer. Die vroegen
i jou nog een kans zou-
sn, zou jij die dan nog aan-
Dave zijn antwoord was:
Dure hobby
Je hoeft Dave r
drugs hij ooitf
hij niet gebruil
21 jaarvan:
slaafd aan i
toch wel mijn favori
was gewoon een dure hobby.”
De drugstrips waren voor Dave
een moment van rust, de momenten
waarop hij zich prettig voelde. Dave
raakte steeds dieper in de drugs
wereld. Niet alleen gebruik maar
ook de handel kwam op zijn pad.
“Zo groeide ik in de criminaliteit.”
Hij werd'uiteindelijk opgepakt en
belandde in detentie. Daar besefte
Dave dat hij dingen moest rechtzet
ten. “Het is niet zomaar een knopje
die je omzet waardoor je van de ene
op de andere dag een ander mens
bent. Het is een heel langzaam pro
ces dat veel werk nodig heeft.”
Jij hebt super grote stappen gezet.
Ja, ja, ik ben ook gestopt met blowen.
Eerst kon ik echt niet stoppen.
Hulp voor ex-gedetineerden
Dave geeft dezelfde hulp aan ge
detineerden als.hij zelf ooit heeft
gekregen. Hij kent de wereld'en de
worstelingen. Zijn verhaal sprak al
snel aan. Dave werd gevraagd voor
trainingen en congressen en rolde
langzaam de professionele wereld
in. “Zo groeide mijn netwerk tot een
groot netwerk vol positieve mensen,
waardoor het voor mij steeds makke
lijker werd om het goed te doen.
Onbewust ging ik vanzelf netjes in
de maat meewandelen,” vertelt hij.
“Mensen begonnen mij steeds meer
te zien als motivational speaker
xue is een betere vraag, die laat zien dat je altijd iets uit je
i leven was Dave ver- leven kan halen, wanneer je de juiste
rlei drugs. “Speed was keuzes maakt.” In 2016 zette Dave
riete drug. Cocaïne samen met zijn vrouw Kim een grote
’-obby.” stap en begonnen ze een eigen zorg
instelling: Aware4Youth.
Proces versnellen
Er is intensieve betrokkenheid nodig
om de jongeren de verleiding te ont
nemen om weer terug te vallen. Dave
geeft toe dat het niet altijd meteen
lukt de jongeren volledig uit hun
criminele circuit te krijgen. “Het is
niet alsof het in vijf jaar allemaal
prima is. Al lijkt alles prima en houd
je jezelf staande in de maatschappij,
dan is maar de vraag of jij het kan
volhouden en niet terugvalt.”
Toch weet Dave dat alle moeite
niet voor niks is. “Soms ontdek je hoe
ernstig sommige jongeren beschadigd
zijn. Het kan maanden duren voor je
ontdekt waar bij iemand de pijnpun
ten zitten. Pas dan kan je iemands
motivatie vinden.”
Dan kan het proces pas beginnen dat
nodig is om te herstellen. “Maar alles
wat wij het kunnen verkorten is voor
ons winst. Dan zijn wij gelukkig.”
Waar heb je spijt van?
Ik heb iemand ontvoerd en een
straatroof gepleegd met geweld.
Dat zijn ernstige feiten, waar ik ook
jeugd-TBS voor heb gekregen. Dat
heeft allemaal met drugs te maken,
dan ben je niet meer jezelf. Of ja, je
