BUURTEONDSEN BR^BANTi
Ope
/ijft
JRGSE KO
Henri Swinkels gedeputeerde voor cultuur provincie Noord-Brobont
DRIE BUURTFONDSEN VERSTERKEN SOCIALE VEERKRACHT VAN DE BRABANDERS
/OOI
lats van te veroordelen", definieert Henri
STADSTUIN: HIP BERLIJNS
ST. JOZEFKERK KAATSHEUVEL
CONCEPT SUCCES IN TILBURG
WORDT EEN MEDISCH CENTRUM
(lol
jp acht speeld
opgevoerd. Rc
Buurtcultuurfonds
Buurtkerkenfonds
SAMEN CULTUUR MAKEN IN LITH,
DORP AAN DE RIVIER'
26- DONDERDAG 26 MEI 2016 TILBURGSE KOEI
joorzonc
;’van Till
m er aan bij dat ook de toekomst van Brabant wordt
r het gezamenlijke en het gemeenschappelijke.
PRINS BERNHARD
CULTUURFONDS
De kunst van het geven
■OIRLE - De i
Factoriur
op zonda
dit jaar.
[voor
igingen
■rk. Veel
dat laatste
productieie
niet gelukt dit project uit te voer
van een café annex kunstgalerie I
Cultuur zelf beoefenen en cultuur van een ander mee stimuleren,
deze combinatie tekent de culturele inborst van een man die
sociale veerkracht tot het leidend principe van zijn functie als
cultuurgedeputeerde van Brabant heeft gemaakt.
slopen en
a Kaatsheuvel,
Wilt u financieel bijdrager
vrijkomende kerken in de
Ga dan nu naar www.geefa<
sn aan de herbestemming vat
provincie Noord-Brabant?
ianfonds.nl
De jeugd
I meedoen
I workshops,
nds staat uit de
lisatied >petterend<
ieven I workshops
fonds j cultureel ce
I En speciaal
’euro kort in
De jonge f
I tomen ook
rekken tijd
I inderen ve
i ochtend all
I waaraan ze
De in 1984 gebor
twee jaar project
'Samentuin’. Tran
van het land ontwikkeld. De opening vond plaats i
personen hebben een tuinbak gehuurd. Nog eens
tuinieren gezamenlijk Zo voorziet de opzet met ba
behoeften van de zeer gemê'
De winst van de stadstuin is
biodiversiteit in de binnenst
mensen
ide woexeKei
.•ren", vertelt ze op de binnenplaats Sporten,
e in Lith. ichtbaar, r
esultaat. D<
ildus eigen
■dam wo
igepater
I verbett
chte wi;
ioorbloedii
uleert de
ductie. G<
Lilian Grootswagers raakte tien jaar geleden betrokken bij de
herbestemming van de St. Jozefkerk aan het Wilhelminaplein in
Kaatsheuvel. Als gevolg van de ervaringen die ze opdeed reist ze
nu door Europa als gerenommeerd deskundige op het gebied van
het herbestemmen van kerken. Hoe het kan lopen in het leven van
een betrokken en ambitieuze vrouw. "Met het herbestemmen van
kerken in Brabant is het twee minuten voor twaalf", luidt ze de
noodklok.
In Berlijn is de Prinzessinnengarten een fenomeen. Kenmerkend
voor deze buurttuin is dat groenten, kruiden en vruchten worden
gekweekt in verplaatsbare bakken. Dit praktische idee werd
overgenomen in wat Sophie Gruijters een ‘Samentuin’ of een
’Stadstuin’ in het centrum van Tilburg noemt. Het stukje groen lag
tot 25 april van dit jaar aan de Korte Schijfstraat. Toen werden de
bakken opgepakt en verplaatst naar de wijk Theresia, grenzend
aan de Spoorzone, samen met het Piushaven-gebied een van de
’hotspots’ van Tilburg anno nu.
Teksten Paul Spape
Brabantse Hoek
konr
feken. Dit i
erste ond(
esultaten z
leelneemst
ver de Air
lethode er
omt dat e
eemsters
lat beteker
Inmiddels is met financiële steun van het Buurtcultuurfonds door de
Stichting Kunst aan de Maaskant een nieuw project in gang gezet. De
titel daarvan is ‘Op Hoop van Bewegen’. Op een locatie aan de Maas
wordt vanaf 17 juni op acht speeldagen ‘Op Hoop van Zegen’ van tu| ,ua
Herman Heijermans opgevoerd. Rond dit klassieke stuk is een veel
breder project opgezet met onder meer workshops voor de inwoners. IfifOlTi
Inzet van de Brabanders
Met alle drie de onderdelen van het buurtfonds wil de provincie
Noord-Brabant gemeenschapsactiviteiten ondersteunen. Met
het buurtcultuurfonds, het buurtnatuur-buurtwaterfonds en het
buurtkerkenfonds wordt bevorderd dat Brabanders in dorp en
stad actief samen bezig zijn voor cultuur, natuur en erfgoed in hun
woonomgeving. Henri Swinkels: “Het is ongelooflijk hoeveel inzet de
Brabanders op deze gebieden aan de dag leggen. We willen ze helpen
hun plannen en ideeën waar te maken en zo samen te werken aan een
sterke Brabantse samenleving.”
De in 1963 geboren Lilian Grootswagers raakte bij toeval betrokken
bij de reddingspoging van de kerk. De parochie wilde s
appartementen bouwen. Zij begon, net als iedereen in I
met een 'blanco lei’. Een zeer belangrijke stap was dat men de
betrokkenheid van de Kaatsheuvelse mensen helder wist te maken.
In twee weken tijd werden 3.200 adhesie-handtekeningen opgehaald.
In Kaatsheuvel kregen ze het voor elkaar dat in een kerk uit 1936 een
AHOED wordt gevestigd. AHOED betekent Apothekers, Huisartsen
en paramedic! Onder Een Dak. "Dit topmonument blijft nu niet alleen
behouden voor Kaatsheuvel. Het krijgt ook een bestemming voor heel
de gemeenschap. Precies zoals het altijd is geweest."
Café-kunstatelier ‘De Artist is de naam van deze pleisterplaats die je Idus
weer eens doet beseffen dat het leven inderdaad goed is in Brabant Wide
Ans Jager en haar man Willem Steenbeek hebben een bijzondere )e
stek gemaakt van De Artist. Vrouw en man zijn beeldend kunstenaar. e|
Theater is haar tweede passie. Het is vooral locatietheater dat haar
inspireert. Een geslaagd voorbeeld daarvan was 'Dorp aan de Rivier1.
Kill
Voor dit project ontwikkelde Ans Jager onder meer een wandeling ze
betrok de schooljeugd er bij en zette een openluchtvoorstelling op de
planken die liefst zestien voorstellingen haalde: Tienduizend bezoeker
vermaakten zich aan de rand van de Maas, locatietheater volgens
het boekje. "Het doel van het project was mensen bij elkaar breng!
samen creatief bezig zijn op allerlei vlakken en van dat alles de lui
ontdekken."
Om aan die sociale veerkracht te werken heeft de provincie drie
werktuigen ter beschikking die je typisch Brabants zou kunnen
noemen. Ze zijn er namelijk op gericht om activiteiten van
gemeenschappen in stad en dorp te ondersteunen. Dat zijn de drie
zogeheten buurtfondsen: het buurtcultuurfonds, het buurtnatuur/
buurtwaterfonds en het buurtkerkenfonds. "Met kleine bedragen
een beweging op gang brengen”, zegt Henri Swinkels over de
maatschappelijke waarde van deze drie fondsen.
Drie fondsen die in hun opzet uniek zijn in Nederland en die op
een al even unieke manier financieel zijn gevuld: de bedragen die
De provincie Noord-Brabant en het Prins Bernhard Cultuurfonds
stimuleren burgers, lokale overheden, ondernemers en organisatie
samen werk te maken van de eigen leefomgeving. Voor initiatie
die hiervoor cultuur inzetten, is er het Buurtcultuurfonds. Dit fonds I Cllltur
is een regeling voor buurtgerichte cultuurprojecten in Noord- 'En spt
Brabant. Altijd werken bewoners, organisaties uit de buurt en een
professionele kunstenaar samen aan een project rondom een actueel
vraagstuk binnen de gemeenschap. Op jaarbasis is er 200.000 4
voor buurtcultuurprojecten beschikbaar. De bijdrage per aanvraag^
maximaal 10.000.
Aan de vooravond van de uitermate geslaagde Jeroen Bosch-
expositie in Den Bosch werd in het Jheronimus Art Centrum in
de provinciehoofdstad Het Narrenschip opgevoerd. De tekst van
dit muziektheater was van de hand van Henri Swinkels, sinds een
jaar gedeputeerde voor onder meer cultuur. In de aanloop tot de
première van het Narrenschip toerde de 52-jarige Henri Swinkels
langs negen dorpen in de provincie om zich ter plekke op de
hoogte te stellen van de vorderingen van de Dorpen Derby.
Het Buurtkerkenfonds Noord-Brabant is een regeling v
eigenaren van kerken, dorpsraden of bewonersverenig
die samen werken aan de herbestemming van hun kerk. Veel
maatschappelijke initiatieven hebben in de startfase behoefte aan
advies en begeleiding. Voor hen is er het Buurtkerkenfonds Noord-
Brabant. De regeling is opengesteld tot en met 31 december 2016.
Er is in totaliteit een bedrag van €500.000 beschikbaar. De hoogte
van de subsidie heeft een maximum van €50.000. Indien er extra
maatregelen worden uitgevoerd voor hoogwaardige, innovatieve en
energiezuinige maatregelen, is de hoogte van de subsidie maximaal
€60.000.
De cultuurgedeputeerde woont in Vught. Zijn gezin vormt een cultureel
nest. Zijn echtgenote ontwerpt schoenen. Zijn oudste zoon speelt
gitaar in een bandje en zijn jongste zoon tekent. Zijn eigen artistieke
carrière begon voor Henri Swinkels toen hij in Vught betrokken
raakte bij een plaatselijke opvoering van Les Misérables. Hij schreef
filosofisch getinte columns over wat het gezelschap zoal meemaakte.
Deze columns vielen in de smaak en vormden de opmaat naar zijn
eerste eigen theaterstuk in 1996. Daarvoor schreef hij nieuwe teksten.
"Cultuur is belangrijk om je te kunnen verplaatsen in een ander, om
elkaar beter te begrijpen in
Swinkels het belang van cu'
Uniek in Nederland
Een belangrijke particuliere factor in deze fondsen is het Prins
Bemhard Cultuurfonds Noord-Brabant, die deze drie fondsen ook
beheert in opdracht van de provincie. Zo zijn deze drie buurtfondsen
ook in financieel opzicht een teken van deze tijd waarin overheid en
particulieren nauwer samenwerken en elkaar versterken. "Hiermee
laatje zien hoe effectief het is om samen op te trekken, samen doen in
plaats van op verschillen letten", aldus Henri Swinkels.
Buurtnatuur-, en Buurtwaterfonds
Het Buurtnatuur- en Buurtwaterfonds is een regeling voor
buurtgerichte natuur- en waterprojecten in Noord-Brabant.
Projecten die op dit fonds een beroep kunnen doen lopen uiteen
van stadslandbouw tot kruidentuin en van geveltuintjes tot het
verbeteren van de waterhuishouding in de buurt. Het gaat om
kleinschalige natuur- en waterprojecten die samen met bewoners
worden gerealiseerd. Op jaarbasis is er €180.000 voor buurtnatuur-
en buurtwaterprojecten beschikbaar, dit dankzij bijdragen van de
waterschappen Aa en Maas, Brabantse Delta en De Dommel, de
provincie Noord-Brabant en het Prins Bernhard Cultuurfonds. De
hoogte van de subsidie is maximaal €10.000.
Onder dit banier werd hij gedeputeerde van cultuur. In het beleid
dat hem voor ogen staat en dat hij samenvat m sociale veerkracht
zijn deze drie buurtfondsen belangrijk, hoewel er op dat vlak in
Brabant veel meer gebeurt. De fondsen zijn belangrijk omdat ze de
sociale veerkracht, die weliswaar in de genen van de Brabanders zit,
een extra impuls geven. Zelfs in Brabant kan sociale veerkracht als
gevolg van de individualisering extra steun gebruiken. Bovendien
verkeert ook Brabant in een ingrijpende periode van mondialisering
en multiculturalisatie. Tientallen verschillende nationaliteiten trekken
tegenwoordig op samen met de autochtone Brabanders. De drie i
fondsen dragen
getekend door 1
Er is heel veel gaande in Brabant op economisch, sociaal,
maatschappelijk en cultureel gebied. De drie buurtfondsen die op
deze pagina worden voorgesteld zijn uniek in Nederland. Ze passen
perfect bij de Brabantse aard van je ergens samen sterk voor maken.
Op steeds meer plaatsen wappert de Brabantse vlag als zichtbaar
teken van een gevoel van Brabantse identiteit en verbondenheid.
Dit inspireerde de Brabantse Hoeders tot een cultureel project
geïnspireerd op de Brabantse vlag. Brabantse Hoeders zijn vrouwen
en mannen uit heel de provincie die zijn onderscheiden met de
Brabant Bokaal. Deze onderscheiding wordt jaarlijks uitgereikt
door het Prins Bernhard cultuurfonds Noord-Brabant. De Brabantse
Hoeders organiseren jaarlijks culturele projecten. Een daarvan had
als thema de Brabantse vlag. Een onderdeel van dat project was een
kledinglijn ontworpen en gemaakt door Truus de Kanter uit Tilburg.
De kledinglijn werd in Veghel gepresenteerd (foto) in aanwezigheid
van commissaris van de koning Wim van de Donk. Deze pagina is
op initiatief van de Brabantse Hoeders tot stand gekomen.
aangewend kunnen worden voor het op gang brengen van cultuur-
maatschappelijke ontwikkelingen zijn door de provinciale overheid en
door maatschappelijke en particuliere organisaties op tafel gelegd.
~“uoren Sophie Gruijters uit Den Bosch was gedurende
•ojectleider in dienst van Transfarmers van de Tilburgse
Transfarmers heeft de tuin in het hart van de zesde stad
in 2012. Twintig
s vijftien bewoners
jakken goed in de
têleerde bewoners van de binnenstad,
is volgens Sophie Gruijters tweeërlei. De
isiteii. ui ue uiiiuviistad werd vergroot. En Enkele tientallen
i zijn op elkaar betrokken geraakt.
Lith is het dorp aan de rivier (de Maas) dat Antoon Coolen in zijn
roman uit 1934 de hoofdrol gaf. Deze streekroman inspireerde
onder meer tot de gelijknamige, in 1958 gedraaide film van Fons
Rademakers en het project Dorp aan de Rivier in 2014/2015. Van
project was Ans Jager de bedenker, de schrijver en d"
leider. "Zonder steun van het Buurtcultuurfonds was Ui
In Brabant moeten ruim 200 kerken een nieuwe functie krijgen.
Slechts weinigen weten hoe dat aan te pakken. Er is weinig geld. Er is
weinig expertise. Het herbestemmen van kerken is een van de grootste
culturele vraagstukken van Brabant. Hoewel Lilian Grootswagers de
problemen zonder terughouding opsomt, ziet ze ook lichtpuntjes in
Brabant. Het belangrijkste is volgens deze deskundige het kerkenfonds
dat is opgetuigd door de provincie en het Prins Bemhard Cultuurfonds.
Vanuit dit fonds kan geld en expertise ter beschikking worden gesteld
voor het herbestemmen van kerken. Bovendien - en dat wordt door
Lilian Grootswagers benadrukt - kunnen inwoners van Brabant dit
fonds met donaties voeden, (zie kadertje)
