Bloemen bieden troost
e
cort
ee?
[raditie van rouwbloemstukken nog niet zo heel erg oud
senioren
i 995,-
WEN,
lax Cornfort
TILBURGSE
21
|0E TILBURGSE KOERIER DONDERDAG 1 NOV
TEKST/FOTO: PETER LIGTENBERG
Bloemstukken die bij crematies zijn achtergelaten, worden neergelegd op ‘bloementerpen’.
TIE!!!
Waarom chrysanten met Allerzielen?
“Rouwwerk maken
is dankbaar werk”
iet het
t uw stoel,
Is op sta.
garantie'!
Morgen is het Allerzielen,
de dag waarop traditie
getrouw, vooral door
katholieken, overledenen
worden herdacht.
Een van de gebruiken
hierbij is het leggen van
bloemen bij graven van
dierbaren. Waarom
horen bloemen bij rouw?
een
n
lekker
ieten.
veren alle
oedkoper.
i offerte
t aanzien. In Chi-
in hun tuin plan-
unstige rest
vloed worden,
013-53525141
oiste
n
echt.
•tgave: Ouderenwerk de Twern
’■Tiail: seniorenwijzer@twern.nl
opeen
achter
verwerkt in het rouwstuk. Toepas
selijk voor een groenteman of ie
mand die veel tijd in zijn volkstuin
doorbracht.”
“De nieuwste ontwikkeling zijn
zeer persoonlijke bloemstuk
ken”, zegt Natasja Leijten. “Bij
voorbeeld in de vorm van het
pres redactie:
Senioren wijzer
Postbus 3078
5003 DB Tilburg
tel'(013) 5839999
Cultuurverschillen
tedere cultuur heeft haar ei
sen gebruiken, ook als het
om bloemen bij uitvaarten
gaat. Katholieke begrafenis
sen kenmerken zich door veel
^.bloemstukken. Bij de protes
tanten daarentegen is sober
heid een groot goed: over het
geen bloemen, op
stuk van de directe
■algemeen
een enkel
familie na.
Bij joodse uitvaarten zijn bloe
den niet gebruikelijk, maar niet
’erboden. De islam kent ook
amper het gebruik van bloe
men. Creolen bestrooien de
'openslaande kist met bloem
blaadjes. Hindoes doen dat
ook, en leggen bovendien reuk-
Werk en rijstkorrels in de kist.
De Allerzielenbloem bij uitstek is de bolchrysant. Vooral witte en
gele zijn erg populair. In de dagen voorafgaand aan Allerzielen
verschijnen ze als grafversiering op kerkhoven.
Waarom de chrysant? Ze bloeit in de herfst en is redelijk vorst
bestendig, maar er zijn meer redenen. Oorspronkelijk komt de
bloem uit China en Japan en stond daar in hoog aanzien. ir. Chi
na mochten alleen edelen deze bloemensoort ir
ten. In Japan was ze de ‘nationale bloem’.
Aan het eind van de 17de eeuw kwam de chrysant naar ons
land. Dat ze dé kerkhofbloem voor Allerzielen werd, kwam vooral
doordat ze in vrijwel alle kleuren te krijgen is. Zo biedt de chry
sant de mogelijkheid via kleurensymboliek een boodschap uit te
dragen: wit staat voor reinheid, zuiverheid en waarheid; lichtgeel
voor eeuwigheid; rood voor liefde; paars voor rouw en boete.
Nadruk op individu
Gebruiken en rituelen rond de
dood zijn aan trends onderhevig.
Bloemen bij begrafenissen en
crematies zijn tegenwoordig heel
gewoon, maar dat is niet altijd
zo uitbundig als nu geweest. Het
huidige bloemgebruik bestaat ei
genlijk pas sinds de jaren zeven
tig, zo’n veertig jaar dus. Mede
door de ontkerkelijking kwam de
nadruk bij de uitvaart meer op
de persoon van de overledene te
liggen. Meer bloemen waren het
gevolg.
Daarvoor was dat wel anders.
Begin twintigste eeuw was een
begrafenis uitermate sober. Zo
ook het gebruik van rouwwerk,
speciale bloemstukken voor be
grafenissen. Dat was alleen nor
maal bij uitvaarten van belangrijke
burgers. Het ontbrak de gewone
burger gewoonweg aan geld.
Tot halverwege de jaren zestig
was een krans vrijwel het enige
soort rouwwerk. Bij bijzondere
begrafenissen, zoals van een
notabele uit het dorp of de stad,
werden meerdere kransen
speciale bloemenkoets
de lijkkoets meegevoerd. Tegen
woordig wordt de rouwkrans nog
slechts bij hoge uitzondering ge
bruikt. Bij herdenkingen wel.
Lievelingsinstrument
Wit en rood zijn al heel lang de
meest favoriete kleuren bij rouw-
stukken, maar nu is de trend
kleurrijken “Het maken van een
rouwbloemwerk is dankbaar
werk. Het is het laatste wat je na
mens de familie voor een overle
dene kunt dóén”, vertelt Natasja
Leijten van Magnolia Bloemen in
Tilburg-Noord. “Vaak is de lieve
lingsbloem van de overledene het
uitgangspunt. Maar niet iedere
wens is te realiseren, bijvoorbeeld
omdat de gewenste bloem in die
periode niet bloeit, of technisch
niet bruikbaar is. Vaak valt de
keus, ook uit kostenoverwegin
gen, op bloemen van het seizoen:
in de lente vrolijke gele kleuren,
in het najaar stemmige herfsttin
ten. Spms worden naast bloemen
ook groenten als broccoli of witlof
lievelingsinstrument van de over
ledene - een gitaar of viool - of
het logo van diens favoriete voet
balclub. Laatst maakte ik zo een
horloge van bloemen voor een
horlogemaker.”
Afscheidsdienst
Ook de laatste jaren veranderen
gewoonten bij het bloemenge-
bruik tijdens afscheidsdiensten
nog sterk. De nabestaanden vra
gen weleens één bloem mee te
brengen in plaats van een boeket;
samen vormen ze dan een kleur
rijke bloemenzee rondom de kist.
Het strooien van bloemblaadjes,
vaak van rozen, over de kist of
in het gangpad bij het uitgeleide
doen, gebeurt tegenwoordig ook.
Daarnaast komt het steeds meer
voor dat de overledene liever geld
voor een goed doel wenste in
plaats van bloemen.
ok Tilburgse kerkhoven
liggen deze dagen vol
bloemen. Vooral witte,
want die kleur staat voor
reinheid en hoop op eeu-
ig leven. Dit gebruik is nog niet
Jheel erg oud, net zo min als het
azorgen en versieren van gra
in, aldus Albert van der Zeijden,
■oricus van het Nederlands
Itrum voor Volkscultuur.
rtstaan kerkhoven
n de Franse tijd, begin 19e eeuw,
%erd bij wet bepaald dat de do
len niet meer in of rondom de
■ek begraven mochten worden.
ontstonden aparte begraaf-
1 fatsen”, legt Van der Zeijden
it. “Dat was ook het moment
«aarop mensen aandacht gingen
Steden aan het graf: het werd
en plaats van herdenken. Dit ge-
eurde onder meer door bloemen
i leggen. Sinds dat eerste kwart
«nde 19e eeuw bezoeken nabe
staanden de graven van overle-
tenen, daarvoor niet. De Wet op
- te Lijkbezorging van 1866, waar-
stond dat iedere overledene in
®n afzonderlijke kuil begraven
noest worden, zorgde ervoor dat
fegrafcultus verder opbloeide.”
Na de uitvaart
Een vraag die medewerkers van
uitvaartondernemingen geregeld
krijgen is wat er na een uitvaart
met de bloemen gebeurt. Mari-
elle van den Heuvel, directeur van
Crematorium Tilburg: “Bloemen
laten mee verbranden is wettelijk
verboden; slechts in uitzonder
lijke gevallen maken we een uit
zondering op deze regel. Wat er
wel mee gebeurt, mogen de na
bestaanden beslissen, tenzij de
overledene het heeft aangegeven.
Na een crematie kunnen de nabe
staanden ‘s avonds de bloem
stukken ophalen. Als ze daaraan
geen behoefte hebben, worden
de rouwwerken bij het crematori
um op één van de bloementerpen
aan de rand van het strooiveld ge
legd. Vaak ook legt de familie de
bloemstukken of boeketten van
een crematie bij het graf van een
andere dierbare.”
“Bij een begrafenis blijven de bloe
men meestal achter op de plaats
van de teraardebestelling”, weet
de directeur. “Soms wordt een
enkele bloem uit het rouwwerk
als aandenken meegenomen. Na
verloop van tijd, als de bloemen
verwelkt zijn, zal de beheerder
van het kerkhof ze verwijderen.”
“Wat daarnaast ook voorkomt, is
dat overledene of familie bepaald
hebben dat de rouwwerken ge
schonken worden, bijvoorbeeld
aan de Hasseltse kapel. Of dat
boeketten afgegeven worden bij
een verzorgingshuis.”
Dag van de Mantelzorg
Alle Tilburgse mantelzorgers
zijn op zaterdag 10 novem
ber welkom op de Dag van
de Mantelzorg. Deze is van
10.00 tot 16.30 uur in De Ton-
gerlose Hoef (Reitse Hoeven
straat 129). Rond het thema
Nu even niet! zijn er allerlei
ontspannende workshops,
onder meer: zang, massage,
theater, stoppen met tobben
en lachtherapie. Natuurlijk is
er ook informatie, o.a. over
vakantie en informele zorg.
Meezingkoor Meepesaant
verzorgt de muziek. Toegang
gratis.
Dixieland in Heyhoef
Op zondag 11 november is er
van 14 tot 17 uur in wijkcen
trum Heyhoef (Kerkenbos
plaats 1) een dixielandmiddag
met de bands Toetsie Foetsie
en LimeTreeSeven. Kaarten
a €2,50 (ificl. een kopje koffie)
zijn te koop bij de receptie of
bar van het wijkcentrum (ma.
t/m vr. 9 tot 22 uur).
Alzheimercafé
Het thema van dit maande
lijks trefpunt voor mensen
met dementie, hun partners
en andere mantelzorgers is
op dinsdag 13 november:
Diagnose en behandeling
van dementie. Neuroloog T.
Eerenberg van het TweeSte-
denziekenhuis geeft daarover
uitleg. Plaats: Nelson Man-
delahof, Korvelplein 60. Tijd:
19.30 tot 21.30 uur. Toegang
gratis.
Mantelzorg Eetcafé
Lekker koken voor je mantel-
zorger, omdat hij of zij altijd
voor je klaarstaat? Dat kan in
het Mantelzorg Eetcafé! Ook
wordt voor het eten een thema
besproken. Op woensdag 14
november is dat: Zorgen voor
iemand met een beperking.
Plaats: Café ‘t Plein, Tonger-
loplein 1, Udenhout. Kosten
€3,- p.p. Tijd: 17.30 tot circa
21.00 uur. Informatie/aanmel-
den (tot drie werkdagen voor
de datum): Lydia Driessen,
tel. 06-19409911, e-mail lydi-
adriessen@twern.nl
Kerst-in
Voor mensen die zich een
zaam voelen, organiseert de
stichting Alleen op deze Aar
de op eerste kerstdag weer
een Kerst-in met muziek,
spellen en lekkere hapjes.
De kerst-in op 25 december
is van 10.00 tot 20.30 uur in
café/zaal Bierings (Goirkes-
traat 50, Tilburg).
Kosten (zonder loterij en
bingo): €20,- per persoon.
Opgeven en betalen voor
1 december. Aanmelden/
informatie: Corrie van ler-
sel, tel. (013) 5369370, of
Frans van de Moösdijk, (013)
7502557. Betalingen op rek.
nr. 5307989 van Stichting Al
leen op deze Aarde; vermeld
daarbij ‘Kerst-in 2012’.
