Ligt Koning Willem II in
Di
gewijde Tilburgse aarde?
ndde dood
de dood
Idl
I
suu
Uitvaart en uitvaartbegeleiding
BEGRAAFPLAATSEN HERBERGEN VEEL HISTORISCHE INFORMATIE
NATUURSTEENBEDRIJF
DE KOK
4,
zondag 31 oktober 2010
I^ËR
.1'.'
k—
DE TILBURGSE KOERIER
DONDERDAG 28 OKTOBER 2010
d£ TILBURGSE KOI
VERAN
DOOR PETRA JANSEN
FOTO:PETER LIGTENBERG
SHOWROOM: RINGBAAN NOORD 13
5013 EA TILBURG
TELEFOON 013-542 58 21
K
OVER STERVEN EN UITVAARTVERZORGING
Monique van Houtum
Voor het verzorgen van uw uitvaart.tot in de puntjes...
Crematorium Tilburg en omstreken
i
Een begraafplaats is niet de plek waar de gemiddelde Neder
lander meteen aan denkt als hij een stukje wil gaan wande
len. Cees van Raak, stadsdichter van Tilburg en bovendien
funerair deskundige, loopt echter regelmatig een rondje
over de Tilburgse dodenakkers. Wie weet kan hij dan weer
éen graftekst ontcijferen of een andere historische ontdek
king doen. "Op de begraafplaats aan de Bredaseweg ligt de
geschiedenis van Tilburg aan je voeten."
Hellen Tonglet tel. 013-5432352
www.allesterrenaandehemel.nl
Munnekeburenstraat 8, Tilburg
www.uitvaartverzorgingarievrijhof.nl
info@uitvaartverzorgingarievrijhof.nl
"Al ruim vijfjaar een vertrouwd
gezicht in Tilburg en omgeving!"
•1/& denk aan je
t het hart vergeet nooit..
Heel vroei
eeuw was
leven verf
buurtscha
gezondhe
«achting
zekeringe
meer afsti
Waar u ook verzekerd bent, wij verzekeren u van
een persoonlijke uitvaart, zoals u het wenst.
24 uur bereikbaar
Tel: (013) 455 83 82
Zondag 31 oktober vanaf 10.00 uur staan onze deuren voor u open.
U bent van harte welkom voor een bezoek aan het columbarium,
de urnentuln, de natuurtuin en de begraafplaats.
Wij schenken u - kostenloos - een kopje koffie en thee In
de koffiekamer van aula 2 Atrium.
Om 13.30 uur kunt u luisteren naar een concert van het Muzekoor
uit Tilburg o.l.v. Peter van Meel. Het repertoire bevat geestelijke
en profane muziek uit de 17e eeuw tot heden.
De entree Is vrij vo?r iedereen.
vier 1
allen
gen uitvae
MoniquevanHoutum
Uitvaartbegeleiding
Het Afscheidshuis
<s4tie'
Begeleiding bij sternen en rouw
Pedagogische begeleiding
in Nederland begr
richting van Mekka. C
vormen en zijn soms
Oude Lind 35, 5046 AL Tilburg |T013-57218 22|M06-24 556106
www.moniquevanhoutum.nl info<amoniquevanhoutum.nl
jraven. Ze liggen met hun gezicht in de
De graven en stenen hebben aparte
s versierd met minaretten."
Verdriet bij een overlijden kan ik niet
wegnemen maar wel de zorgen over de
de uitvoering van een persoonlijke uitvaart
Allerheiligen of feest van alle heiligen, is een christe
lijke feestdag waarop alle heiligen gezamenlijk worden
vereerd en herdacht. Het feest wordt sinds de negende
eeuw gevierd op 1 november. Een dag later -op 2 no
vember- is het Allerzielen. Allerheiligen en Allerzielen
zijn dagen waarop de onderwerpen dood en leven na
de dood aan de orde komen. Voor De Tilburgse Koerier
aanleiding om in de aanloop naar Allerheiligen en Al
lerzielen eens stil te staan bij het thema uitvaart en uit
vaartbegeleiding.
Monique van Houtum Uitvaartbegeleiding is gespecialiseerd in
persoonlijke uitvaarten en beschikt over een intiem Afscheidshuis.
Karei Boddenweg 5, 5044 EL Tilburg T 013 4686204
info@crematorlumtllburg.nl - www.crematorlumtilburg.nl
oo^
Eigen hand
Eigenlijkzijn h;
vorige eeuw di
meer mensen
aan de uitvaar!
uitvaartprofes*
Op begraafpla
het graf in pla
ten dalen, zant
voordat nabes
crematorium k
begeleid tot in
aanwezig wil z
mgebouwd tc
hj dit allerlaat;
Dode lichaan
Ook in de omg
de loop van di
tegenwoordig
wil de overledt
Uitvaarttruck
In de loop van de eeuwen zijn de rituelen en gebruiken
rond begraven sterk veranderd. Of zoals Van Raak het
zegt: iedere tijd zijn eigen dood. Tegenwoordig lijkt niks
te gek als het op uitvaarten aankomt. Een videoscherm
grafsteen’Vervoerd worden in een zwarte koets met
r paarden? Of toch liever in een uitvaarttruck? Het kan
’maal. Volgens Van Raak is het samenstellen van je ei-
aart in zwang gekomen met de opkomst van het
in Tilburg, namelijk bij de Heikese Kerk. Dat kerkhof was
na eeuwenlang gebruik overvol, dus werd besloten tot
de aanleg van een Algemene Begraafplaats in het ak-
kergebied De Schijf aan de Lange Schijfstraat (nu Noord-
hoekring; de Bredaseweg kwam pas in 1826 gereed), toen
nog buiten de bebouwde kom. "In 1813 werden aldaar de
eerste vijf doden begraven" weet Van Raak. "Ook de pro
testanten hadden op de begraafplaats hun eigen hoek.
Tot 1932 begroeven de katholieken en de protestanten
hun doden aan de Bredaseweg. Maar ze hadden wel ie
der hun eigen ingang: de protestanten aan de voormalige
Lange Schijfstraat (dat was de oorspronkelijke ingang)
en de katholieken aan de Bredaseweg." In 1832 kocht de
parochie 't Heike het grootste deel van de begraafplaats
op. Een eeuw later namen de protestanten de nieuwe be-
graafplaats Vredehof aan de Gilzerbaan in gebruik. "ÜM
Cees van Raak bij
De uitvaart kv
men terecht ii
kerkelijke uitvi
zielenheil van
lijking en de in
veranderd. In
uitdrukking gi
de vele AIDS-c
suele mannen
Zo was de in 1
IT in Amsterda
voerd. Dit bet<
van roze rouw;
vanzelfspreker
vrouw naar he
gereden door
weer in ere hei
religies hun
erweg in Tilburg ligt,
i in het groen, een joodse begraafplaats. Aan-
1857 en nog steeds in gebruik. "De graven
en niet geruimd worden", zegt Van Raak. "Een
J—'<ker heet Beth Haim, dat zoveel betekent
ci icvdiucii. uc ccriinc i uourgse joden werden
overigens in Oisterwijk begraven, dat toentertijd de moe- te gek
dergemeente was. Moslims hebben inmiddels hun eigen op je c
stukje op de Centrale Begraafplaats West aan de Hoflaan.
Van Raak: "Voorheen werden overleden moslims gere
patrieerd naar het vaderland, nu worden ze steeds vaker
aidsvirus in de jaren '80. "De mensen die deze ziekte
kregen, waren veelal jong en wisten dat ze gingen
sterven. Hun begrafenis wilden ze persoonlijk invul
len. Vanaf dat moment kwam de uitvaart weer terug
in het straatbeeld. Denk aan de grootse uitvaar
ten van Pim Fortuyn en André Hazes." Toch vindt
Van Raak dat met name het afscheid van bekende
mensen vaak te ver doorschiet in massahysterie. "Ik
heb bij de NOS verslag gedaan van de uitvaart van
Prins Bernhard. Ik was blij dat er door het publiek
niet geapplaudisseerd werd, zoals destijds bij prin
ses Diana in Groot-Brittannië; de dood moetje niet
overschreeuwen."
Eigen ingang
Op de plek waar nu de begraafplaats aan de Bredaseweg
ligt, werd in 1811 de eerste Algemene Begraafplaats in
Tilburg aangelegd. Daarvoor was er slechts één kerkhof
www.dekoknatuursteen.nl
Funerair. Volgens het woordenboek omvat dit woord
alles wat in de eerste plaats te maken heeft met dood,
begrafenissen eh rouw. En in de tweede plaats met be
graafplaatsen. Cees van Raak, naast stadsdichter van
Tilburg ook funerair deskundige, beperkt zich tot die
laatste betekenis. "Een funerair deskundige is iemand die
zich bezighoudt met hoe de mens de dood omkleedt",
legt hij uit. Zelf hou ik me puur bezig met de lokale ge
schiedenis, de 'hard facts'.
Eraslaantje
Tilburg telt twaalf begraafplaatsen. Nc
rooms-katholiek. Over de meest t'“
plaats hoeft Van Raak niet lang na te u
aan de Bredaseweg. Me*-1
aangelegd tussen 1811 en 1813. Hier ligt de ge
van Tilburg aan je voeten. Er liggen vier burc
begraven en er staan drie grafkapellen van
kanten. Ook het graf van de in 1900 vermc
Kessels is hier te vinden. En vergeet niet de
van twintig heiligenbeelden, dat vind j*
in Nederland. Maar ook de begraafplaats van h<
rke is prachtig. Het enige echte kerk-hof dat Tilbu
heeft, dus nog behorend bij een kerk. Bijzonder
het Eraslaantje, een reeks graven van de bekende textiel-
familie Eras, die fabrieken aan de Goirkestraat had."
Mysterie
De begraafplaats aan de Bredaseweg kent ook een mys
terie, waar Van Raak zo zijn eigen theorie over heeft. "Het Mekka
oudste graf op deze begraafplaats is een bijzonder graf- Naast de katholieken hebben ook andere
monument uit 1832, met een hek eromheen. Daar liggen eigen dodenakkers. Aan de Delmer
de zijdehandelaar Thomas van Dooren en zijn vrouw verborgen j - j-
tegen daarvan zijn Maria Delfontaine begraven. Hij stierf in 1836, zij in 1827. gelegd in 1857 en nog steeds
bijzondere begraaf- Het vreemde: er zijn geen twee maar drie zerken, vreemd daar mogen niet geruimd wordt
te denken. "Dat is die genoeg alle zonder tekst. De vraag is natuurlijk: wie ligt joodse dodenakker heet Beth Haim, d;
teteen ook de oudste van Tilburg, er onder die derde zerk begraven? Daar heb ik een in- als 'Huis der levenden'. De eerste Tilbur
1 en 1813. Hier ligt de geschiedenis teressante theorie over. Willem II was in zijn periode als
jrgemeesters kroonprins goed bevriend geraakt met zowel Thomas
i textielfabri- van Dooren als pastoor Joannes Zwijsen. Willem II was
“"noorde Marietje vaak in Tilburg te vinden en logeerde dan in de villa van
c de unieke galerij Van Dooren aan de Steenweg (nu de Heuvelstraat). Daar
I je verder nergens leerde hij ook Zwijsen kennen. Nu was Willem II natuurlijk
Taats van het Goi- protestant. Het verhaal gaat dat hij zich op zijn sterfbed
1Ui uai..ourg nog nog heeft laten bekeren tot het katholicisme, door Zwij-
n!!—_ jaa!- js sen Zyn dte jn het mausoleum van de Oranje's in
de Nieuwe Kerk in Delft werd bijgezet, zou gevuld zijn
met stenen. Willem II zou onder de mysterieuze derde
zerk liggen, op de begraafplaats aan de Bredaseweg."
Van Raak houdt zich op de vlakte wat betreft het waar
heidsgehalte van deze theorie: "Het is speculeren, maar
wie weet!"
f mysterieuze araf. Liat hier dan tc
