senioren
“"■Seks gaat niet met pensioen
I
NI
ran
Themadag ouderen en seksualiteit
Tentoonstelling t Toekomstig Verleden
t 'Altijd blijven werken aan je relatie: door te praten én lichamelijk!'
Winst voor alle partijen door
werknemersvrijwilligerswerk
11
117
i
Agenda
Open atelierdag
en kunstenaars
boek Carré
Lop
Collecte
Jantje Beton
DOET
DE TILBURGSE KOERIER
DONDERDAG 25 FEBRUARI 2010
9
lega?
Petra Jansen
Ihoort
raag
iciele
van Huijgevoot
elopen zaterdag
Mevis aan Van
Het thema ouderen en seksualiteit is ook in de filmindustrie nog steeds een taboe. De Duitse film Wolke 9, waarin een vrouw van midden zestig
een gepassioneerde buitenechtelijke relatie krijgt met een man van 76, vormt hierop een uitzondering.
janisaties houden op
jaliteit in wijkcentrum
e relatie, zowel
lijk gebied."
jrafen
t. De
De
vok
Ge'
op...
de regio'
opzochten. Je had in
'moetjes', zoals ze dat
Seksuele revolutie
Veel ouderen vinden het moeilijk om over
seks te praten. Je kunt je dus afvragen of
de seksuele revolutie van de jaren '60 ons
wel zoveel meer vrijheid heeft gebracht,
jknnelies Kuyper: "De ene oudere praat nu
leenmaal gemakkelijker over seks dan de
andere. Mensen van eind 70, begin 80jaar
zaten midden in die revolutie, maar zijn
Inatuurlijk toch opgevoed met een behou-
)nd, maakt
ing heel
t als in
AANLEIDING IS DE PUBLICATIE NIEUW FOTOBOEK
vrijwilligerswerk, een andere manier om als bedrijf een actieve
ilburg bijdrage te leveren aan de kwaliteit van de samenleving. Hoe?
Door de vrijwillige inzet van medewerkers in hun eigen vertrouwde
Het Ouderenwerk van de Twern en diverse ouderenorga
dinsdag 16 maart een themadag over ouderen en seksualiteit in wijkcentrum
Poorten. Er was plaats voor 75 deelnemers; die plaatsen zijn inmiddels
olgeboekt.
ïezien de grote belangstelling bekijken de ouderenwerkers van de Twern of
zij ook in andere wijken bijeenkomsten over dit thema kunnen organiseren. De
Seniorenwijzer zal daarvan melding doen.
..en ach'
'es die;
kjei
louder
en het Carrécomplex aan vrijwilligerswerk, een andere manier om als bedrijf een actieve
in Tilt
.angifte.
I kunnen
laag tot
krijgen bij
Aanmelden
16 maart
•werp (zie
mk alvast
Ie spreker
in de Rut-
Uitgave van de Twern.
Redactieadres: Seniorenwijzer,
Postbus 3078, 5003 DB Tilburg,
tel. (013) 5839999.
e-mail seniorenwijzer@twern.nl,
Aankondigingen van activiteiten staan
(ook) op www.twern.nl.
WMO en AWBZ. Op dinsdag
maart is er in wijkcentrum De Base
laer (Hoefstraat 175) om 14.00 uur
een bijeenkomst over verande
ringen in de Wet Maatschappe
lijke Ondersteuning (WMO) en de
Algemene Wet Bijzondere Ziek
tekosten (AWBZ). Het gaat over
wanneer en hoe je o.m
hulp in de huishoudin
vang/dagverzorging
krijgen, prot
Vroeger nam je niet de eerste nacht al je zijn zoveel r
vriendje of vriendinnetje mee naar huis, Natuurlijk m<
nu is dat heel normaal." Het bel<
zijn, je
dende seksuele moraal. En jongere gene-
raties praten wel veel over seks, maar ik
vraag me wel eens af of dat nou echt gaat
om intimiteit en beleving, of alleen om het
woordje seks en het uiterlijk."
landen vrij houdi
f verschuilen acht
igingsopties
eerd, trek je r
als wethouder
;s-bestuurderinti -
s die van mijn co» verschillet
rders.'
dat d
allen op ver:
hebben uit-
ge heeft d«
spraak over
rok niet gep
de nieuwe i
maken.'
emt Mevis de mail
'an Huijgevoorfl
raadslid en wijk
vermengt Taakba
ipelt hij de mails
rr als 'een enom
olgens Mevis 'zittt
en wijkraden er j
:hten zich voori
iek karretje te la
De wethouder h
evoort gevraagd
in de briefte nerti
toe is de CDA'erit
Afwachtende houding
"Wat seksualiteit betreft heb ik met vrou
wen altijd het geluk gehad dat ze daar
voor oper
zeg altijd:
laat ze dó
partner een afwachtende houding t
maar dat wil niet zeggen dat hij of zij
voor seks openstaat. Kijk, je hoeft ii
nieuwe relatie niet meteen hup met elkaar
naar bed, dat komt allemaal wel. Het
De meeste ouderen willen een actief
en bevredigend seksleven, maar om
;_._:,‘!"ande redenen is dat niet altijd
mogelijk. Er zijn er nog veel die daar
over niet durven praten, maar steeds
meer senioren doen dat wel. Het is dan
natuurlijk wel belangrijk over goede
informatie te kunnen beschikken, want
de problemen kunnen op allerlei gebied
aren-
wTrk van De Twern en diverse oude
renorganisaties op dinsdag
een themadag over dit onderwer
kader). De Seniorenwijzer sprak
met enkele ouderen en met de or
op die dag, Annelies Kuyper var.
gers Nisso Groep, landelijk kenniscen
trum op het gebied van seksualiteit.
zijn opgevoed. Door de seksuele revo
lutie in de jaren '60 had je toen mensen
die het extreme
die tijd ook veel
noemden."
"Je had daarnaast anderen die hun rela
tie rustiger opbouwden. In mijn vrien
denkring waren wij op dat gebied eens
gezind. Zo'n lange verkeringstijd had
ook zijn charmes: langzaam naar elkaar
toegroeien. Ik denk dat wij ook meer van
strelen hebben genoten, want je 'mocht'
toch nog niet alles. Voor mij was het een
heerlijke tijd, die zes jaar verkering."
"Gelukkig was het schrikkeljaar toen ik
mijn man leerde kennen. In een schrik
keljaar mochten de meisjes de jongens
vragen. Wat was ik blij! Anders had ik
wat langer moeten wachten op de verke
ring. Hij was namelijk nogal verlegen. Ik
voelde meteen dat hij hét was en dat ié
nu alweer 46 jaar geleden."
fen als Berssenbrugge. Ook is er veel
aandacht voor amateurfotografen uit Van den
Midden en West Brabant, zowel van
vroeger als van nu. De hoge kwaliteit
foto's, ook van deze amateurfotogra-
fie, maken van deze tentoonstelling
een echte verrassing.
De tentoonstelling is te bezoeken dins
dag tot en met vrijdag van 9.30-17.00
uur en op de tweede zaterdag van de
maand van 09.30 tot 16.00 uur. De en
tree is gratis.
hoezen, zodat het kwetsbare materiaal
lang bewaard blijft.
Kwetsbaar, niet vanwege het materi
aal, maar vanwege het beeld, zijn de
portretten van overleden kinderen en
volwassenen. Deze beelden zijn onder
andere van de bekende fotografe
Van Beurden en Van der Schoot. C
samenstellers van de tentoonstelling
schenken veel aandacht aan de foto
grafen die voorheen in de schaduw
stonden van de zeer bekende fotogra-
Schrikkeljaar
Voor veel ouderen mag seks dan een
an stonden", gaat Piet verder. "Ik taboe zijn, maar Roos (63), een vrouw
1: als een vrouw interesse heeft, met een Antilliaanse achtergror
Jat wel blijken. Soms neemt je het geregeld mee dat er onderlir
n aan, open over gepraat wordt. Net
zij niet Nederland is ook de oudere Antilliaanse
in een generatie opgegroeid met het taboe over
seksualiteit. Roos vertelt: "Wij zestigers
zijn de laatste generatie denk ik die zo
Nieuwe relatie anders'
Voor veel ouderen is seksualiteit een
taboeonderwerp: Piet (67) is daarvan
overtuigd. "Ouderen durven niet over
seks te praten", stelt hij.
Zelf staat hij wat dat betreft heel anders
in het leven. "Ik ben daarover altijd heel
open geweest. Mijn vrouw is twee jaar
geleden overleden. Een gebrek aan inti
miteit heb ik tijdens mijn huwelijk, maar
ook daarna nooit gevoeld. Vrij snel nadat
mijn vrouw overleed, had ik namelijk
weer een nieuwe relatie, via internet. Zij
woonde redelijk ver weg en uiteindelijk
bleek de afstand een probleem. Nu heb
ik sinds drie maanden weer een andere
vriendin, ook via een datingsite, en dat
gaat prima."
Van 1 tot en met 6 maart wordt
de jaarlijkse Jantje Beton Col
lecte gehouden: een collecte
voor en door het jeugdwerk in
de buurt. In Tilburg lopen di
verse verenigingen, zoals scou
tinggroepen en Jong Nederland,
voor de Jantje Beton Collecte.
Vijftig procent van de opbrengst
is bestemd voor deze collec
terende jeugdorganisaties. De
andere helft van de opbrengst
gebruikt Jantje Beton voor pro
jecten die ervoor zorgen dat alle
kinderen in Nederland weer vrij
buiten kunnen spelen.
belangrijkste is dat het klikt. En mocht je
partner geen seks willen, dan betekent
dat niet dat je relatie slecht is."
Piet is er nooit op aangekeken dat hij zo
snel na de dood van zijn vrouw een nieu
we partner had. "Dat gebeurt volgens mij
alleen als je heel snel wisselt van partner,
dat vinden mensen wel raar. Mijn kinde
ren vonden mijn nieuwe relatie ook prima.
Niet dat ik met ze over seks praat, dat
doe je gewoon niet zo gemakkelijk. En
ook in gesprekken met andere ouderen
komt het thema seks niet veel ter sprake,
dan wordt er lacherig over gedaan of er
worden grappen gemaakt."
‘^tjjdijk kunnen er op seksueel gebied
ook medische problemen ontstaan. Piet
heeft een duidelijke mening over hoe je
daarmee moet omgaan. "Of je nou last
heb van incontinentie of geen erectie kunt
“"obeer er iets aan te doen. Er
vto, mogelijkheden tegenwoordig!
moet je er zelf wel achter staan,
slangrijkste is dat, als er problemen
die uitpraat met je partner."
drijf kan gebruik maken van de inzet
en jarenlange expertise van de lokaal
makelaar van Contour. Contour is dé
organisatie voor vrijwilligerswerk en
informele zorg in Tilburg e.o., die zich
onder meer bezighoudt met het stimu
leren van maatschappelijk betrokken
ondernemen in Tilburg. De lokaal ma
kelaar brengt bedrijven en maatschap
pelijke organisaties met elkaar in con
tact om projecten te realiseren.
Heeft u interesse in een afspraak? Bel of
e-mail naar Albert Rusch van Contour,
013-5434572 of info@contourtilburg.nl.
Praten
Het eerste wat stellen met deze proble-
J men volgens Kuyper moeten doen is
praten met elkaar. "Probeer samen te
ontdekken wat er aan de hand is. Daarna
is vaak de huisarts de aangewezen per
soon om je probleem voor te leggen. De
nuisarts verwijst zo nodig door naar een
seksuoloog. Je kunt ook met een maat
schappelijk werker gaan praten."
In de praktijk kunnen ouderen zelf ook
wat doen om hun probleem op te los
sen. Kuyper: "Vrouwen die pijn hebben
bij het vrijen kunnen gebruik maken van
een glijmiddel. Maar je kunt ook proberen
meer tijd te nemen voor het voorspel.
Het ligt een beetje aan de situatie hoe je
met dit soort problemen omgaat. Er zijn
natuurlijk ook stellen voor wie het geen
probleem is als de seks niet zo lekker
loopt. Die vinden het goed zoals het is en
hoeven niet zo nodig."
\m. Regiotaxi,
ing en dagop-
j kunt aanvra
gen. De entree is gratis.
WMO en Loket Z. Hulp bij
het huishouden, de Regiotaxi,
rolstoelen, aanpassingen in huis:
voorzieningen die de gemeente
biedt in het kader van de Wet
Maatschappelijke Ondersteu
ning (WMO). Over de WMO en
de rol daarbij van Loket Z gaat,
de inloopbijeenkomst voor man-
telzorgers op 11 maart in wijk
centrum Spijkerbeemden (Don
Sartostraat 4). De bijeenkomst
duurt van 13.30 tot 15.30 uur. De
toegang is gratis.
Mantelzorgpas. Ook een man-
telzorger kan wat overkomen.
Wie neemt dan de zorg over?
Dat kan genoteerd worden op
de mantelzorgpas. Tijdens een
inloopbijeenkomst voor mantel-
zorgers op vrijdag 19 maart in
wijkcentrum De Ypelaer (Corel-
listraat 10) krijgen de bezoekers
zo'n pasje en uitleg daarover. De
bijeenkomst duurt van 13.30 tot
15.30 uur; de toegang is gratis.
Ontwikkelingshulp effectief?
Sed Vitae, de vriendenvereniging
van Seniorenacademie Brabant,
organiseert vrijdag 26 februari
een lezing door journalist Ralf
Bodelier over ontwikkelingshulp.
Hij gaat o.a. in op het begrip
Human Security, waarbij veilig
heid voorafgaat aan ontwikke
ling. De lezing in café-restaurant
Boerke Mutsaers (Vijverlaan 2)
begint om 14.00 uur. Toegang
€5, leden Sed Vitae €2,50.
Film voor 50-plussers. Op
dinsdag 2 maart draait Euros-
coop (Olympiaplein) de film Pre-
oious, een sociaal drama over
een 16-jarig Afro-Amerikaans
meisje in de New Yorkse wijk
Harlem. Aanvang 14.00 uur;
vooraf krijgen de bezoekers een
kopje koffie/thee met wat lek
kers. Entree €6,-. Kaarten zijn te
koop aan de kassa, via internet
(www.euroscoop.nl) of te reser
veren via tel. (013) 5812820 (tus
sen 13 en 22 uur).
Hulp bij belastingaar
In de gemeente Tilburg
65-plussers met een l<
middeninkomen hulp
de belastingaangifte.
bij de ouderenadviseurs. Infor
matie: www.twern.nl (voor oude
ren; ouderenadvies) of tel. (013)
5350505 (werkdagen 9-12 uur).
I In Regionaal Archief Tilburg is
I een tentoonstelling te zien met
I uniek fotomateriaal. De geschie-
I denis van de fotografie komt
I tot leven, waarbij Brabantse
I beelden centraal staan. Van 24
I februari tot en met 2 april wordt
I iedereen uitgenodigd te komen
I kijken aan de Kazernehof 75 in
I Tilburg.
^Aanleiding voor deze tentoonstelling
is de publicatie van het fotoboek 't
[Toekomstig Verleden. Dit fotoboek is
[vanaf 24 februari verkrijgbaar in de
•ekhandel. Regionaal Archief Tilburg
ïrkte nauw samen met Pix4Profs
tgeverij voor de realisering van dit
ek. De auteurs Jef van Gils en Jim
n Nieuwenhuijzen stelden de ten
onstelling samen uit de collectie van
t archief en stukken uit particuliere
■Hecties.
de tentoonstelling is er veel aan-
icht voor het ontstaan van de foto-
afie. Fotografen waren al vroeg in van 'Wimke' Mutsaers als kleine jon-
weer met de eerste vorm van foto- 9en- Deze Wimke werd later bisschop
afie, de daguerréotypie, ontstaan in van 5 Hertogenbosch.
39. Deze 'foto’s' zijn eigenlijk alleen Bezoekers van de tentoonstelling krij-
naf een bepaalde hoek te zien. Het 9en een beeld van de manier waarop
ield van een daguerréotypie weer- archiefmedewerkers fotomateriaal
ilegelt namelijk door de verzilverde vinden of aangeboden krijgen: in
'perplaat. Vanaf 1865 wordt onder overvolle dozen, in mapjes, in albums,
idere gewerkt met het ferrotypie, waarvan sommigen met schitterende
pen fotografische afbeelding op een banden, maar anderen bijna uit elkaar
metalen, zwartgelakte plaat. Bijzonder vallen- Alles wordt uiteindelijk omge-
ln de tentoonstelling is het ferrotypie Pakt °P zuurvrij papier en in zuurvrije
"Natuurlijk is seksualiteit met een nieu
we relatie anders dan met iemand met
wie je jaren getrouwd bent geweest.
Ik merk wel dat ik na mijn huwelijk wat Natuurlij)
seks betreft - misschien mag ik het zo
niet zeggen, maar het is wel zo - vrijer
ben geworden. Sowieso is het anders
om op latere leeftijd weer een relatie te
beginnen. De tijden zijn ook veranderd.
Vrolijker mens
"Wat mij persoonlijk betreft: vrijen is heer
lijk", zegt Roos. "Ik kan mij niet voorstel
len dat het voorbij zal gaan. Het geeft je
energie. Ik denk dat als je het goed hebt
op dat gebied je een vrolijker mens bent.
Volgens mij is een gebrek aan intimiteit
er vaak de oorzaak van dat mensen
elkaar zo afsnauwen en chagrijnig zijn.
Van ouderen en zelfs van jongvolwasse
nen hoor ik wel eens dat hun seksleven
compleet verdwenen is. 'Och,, het is zo'n
gedoe', zeggen ze dan. Dan zeg ik: 'Als
je een probleem hebt, doe er dan iets
aan! Als dat kan tenminste. Want er zijn
instanties genoeg, maar iedereen kan
natuurlijk ziek worden. De een kan er mee
omgaan, een ander niet."
"Als je met elkaar begint, weet je niet wat
het leven je brengen zal. Aan de andere
kant, je laat elkaar ook niet zo snel in de
steek na zo'n lange tijd. Mijn motto is dan
ook: blijven werken aan je relatie, zowel
met praten als op lichamelijk gebied."
Spraakzaam
Roos gaat verder: "Op mijn veertiende
ben ik van de Antillen naar Nederland
gekomen. Ik wist dus niet zo goed hoe
het op de Antillen ging met het liefdes
leven van de tieners daar in die tijd. Uit
gesprekken met de mensen uit de Antil
liaanse ouderengroep die ik begeleid - in
leeftijd variërend van 58 tot en met 82
jaar - ben ik veel te weten gekomen. Ik
heb altijd gedacht dat onze ouderen niet
zo spraakzaam waren als het over intimi
teit gaat. Nou vergeet het maar! Verschil
lende themadagen zijn gepasseerd en
het is alsof ze daar de kans krijgen alsnog
hun hart te luchten. Met de machocultuur
bij ons hebben de vrouwen toch vaak het
onderspit moeten delven. Gelukkig dat
ze ook mooie en lieve dingen hebben
meegemaakt, en sterke vrouwen zijn op
hun oude dag."
Dat de Antilliaanse ouderen in haar groep
zoveel met elkaar praten heeft volgens
Roos te maken met de vertrouwdheid
van de groep. "Dat zouden de mannen
ook eens moeten doen!"
Op 19 en 20 maart steken 100.000 Ne
derlanders de handen uit de mouwen
tijdens NL DOET. Ook bedrijven stellen
mensen, middelen, kennis, materia
len of faciliteiten beschikbaar. Echter,
werknemersvrijwilligerswerk kan het
hele jaar door plaatsvinden, dus niet
alleen tijdens NL DOET!
Steeds meer bedrijven zetten vrijwil-
lag deelne- ligerswerk in voor bijvoorbeeld team-
>k te koop, building of een personeelsuitje. Er zijn pelijke orgaynisaties.
talrijke uitdagingen! Of het nu gaat om Werknemersvrijwilligerswerk kan een
individuele of groepsgewijze inzet, al bedrijf intern organiseren of het be-
Zondag 28 februari van 13.00 tot 17.00
uur is het weer r--
atelierdag van
atelier binner
de Jan van Beverwijckstraat
hebben. 3
wKn7XstbÏÏ"2rré deekun’ omgeving’ tiJden$ concrete Projecten in samenwerking met maat-
stenaar en het werk" én een expositie schappelijke organisaties. Projecten die zowel de samenleving als
van Carrékunstenaars in het Duvelhok uw bedrijf ten goede komen. Want...werknemersvrijwilligerswerk is
aan de St. Josephstraat, zaterdag 27 een win-win situatie voor alle partijen,
en zondag 28 februari tussen 13.00 en
17.00 uur.
De muzikale omlijsting wordt zondag
middag verzorgd door de band van
John Meulendijk, Albert Bakx op djem-
bee, de geopende opnamestudio van
Hans Timmermans en Tom Sikkens en
het leerlingenconcert van Kees van de
Ven om klokslag 16.00 uur.
"Neusje van de zalm is die middag
misschien wel ons kunstboek," zegt
Gijs van den Elshout. "We hebben een
prachtig full-color boek gemaakt, met
daarin een overzicht van 24 kunste
naars en hun werk." Het boek is voor
10,-- verkrijgbaar tijdens de open ate
lier (mid)dag.
'i Elshout: "Op nog geen kilome
ter afstand van Carré, in het Duvelhok in
de St. Josephstraat, is diezelfde middag
en op zaterdagmiddag 27 februari de
groepsexpositie 'Caleidoscoop' te be
zichtigen. Ook van 13.00 tot 17.00 uur.
Daar hangt ook werk van kunstenaars
die niet aan de open atelierdag
men. En het boek is daar ook te koop.
Wie van kunst houdt, hoeft zich dus ko
mend weekeinde niet te vervelen!"
dan niet onder werktijd, in de vorm
van een eenmalig project of een lang
durige samenwerkingsverband. Iedere
bijdrage met raad en daad is meer dan
welkom. Om enkele voorbeelden te
noemen:
- Het uitvoeren van een praktische
klus, bijvoorbeeld schilderen of een
tuin opknappen.
- Het organiseren van sportieve en re
creatieve activiteiten, bijvoorbeeld
een waQdelmiddag of een verwen-
dag voor bewoners.
- Het adviseren op het gebied van bij
voorbeeld beleid of financiële admi
nistratie.
- Het organiseren van een cursus, bij
voorbeeld een sollicitatietraining.
- Het vervullen van een functie als
coach voor jongeren of als maatje
voor mensen met een
psychiatrische achtergrond.
- Het vervullen van een rol als mentor
voor bestuursleden van maatschap-
"Ouderen kunnen tot op hoge leëf-
i tijd seksueel contact met elkaar heb
ben", zegt Kuyper. "Maar er kunnen
zich diverse problemen voordoen. Die
worden onder andere veroorzaakt door
hormonale veranderingen, zowel bij man
nen als bij vrouwen. Bij mannen spelen
erectieproblemen vaak een rol; in veel
gevallen is dit met pillen te verhelpen. Het
meest voorkomende seksuele probleem
bij oudere vrouwen is pijn bij het vrijen.
Door hormoonveranderingen wordt de
vaginawand dunner en ook minder snel
vochtig. Dit kan pijnlijke wondjes veroor
zaken. Verder is bij veel stellen hun seks
leven minder spannend, doordat ze al zo
lang bij elkaar zijn. Wat ook meespeelt,
is dat een ouder lijf nu eenmaal minder
soepel is, waardoor niet elke houding
even fijn is. Overigens is het wel zo dat
ouderen meer genieten van seks dan
jongeren. Dat komt onder meer doordat
ze zich minder hoeven te bewijzen."
s.' Mevis legt
de ambtena
1 nr> verzoek;
uitgewd
daar ge
apastr de problemen kunnen op allerlei get
e raade liggen. Daarom houden het Ouder
(jttÊÊ
